Қазақстан 1995 жылы Климаттың өзгеруi жөнiндегi БҰҰ Yлгiлiк конвенциясы

Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Жаhандық экологиялық проблемалар
1. Климаттың өзгеруi
      "Қызу әсерiнiң" салдарынан болатын климаттың өзгеруi жалпы әлемдiк
көлемдегi проблема болып табылады және қоршаған ортаның жай-күйiне барынша
ықтимал қатер төндiредi.
      Қазақстан 1995 жылы Климаттың өзгеруi жөнiндегi БҰҰ Yлгiлiк
конвенциясын бекiттi, ал 1999 жылы осы Конвенцияға Киото хаттамасына қол
қойды.
      Аталған хаттаманы бекiткен және ол күшiне енген жағдайда Қазақстан
қызған газдардың шығарындыларын қысқарту жөнiндегi сандық мiндеттемелердi
өзiне жүктей отырып, I қосымшаның Тарапы болады.
      Қазақстанның Киoтo хаттамасын бекiтуiнiң мақсатқа сайлығын айқындау
үшiн 2004 жыл барысында қызған газдардың шығарындыларын қысқарту жөнiндегi
сандық мiндеттемелердiң Қазақстанның экономикасына әсерi мәселелерi бойынша
зерттеулер жүргiзу қажет.
      Талассыз экологиялық тиiмдiлiгiнен басқа, Киото хаттамасын бекiту
бiздiң ел үшiн халықаралық инвестицияларды тарту, басқа елдердiң
экономикасына активтердi орналастыру мүмкiндiгiмен инвестор рөлiндегi
бiрлескен жүзеге асыру жобаларына және "таза даму" процестерiне қатысу,
өндiрiстiң энерготиiмдiлiгiн арттыру үшiн жаңа технологияларды қолдану,
сыртқы энергетикалық рынокта елдiң экономикалық мүдделерiн қорғау үшiн
көмiртегi кредиттерiн шоғырландыру, қызған газдардың шығарындыларына
квоталар сату жөнiндегi перспективаларды ашады.
      Киото хаттамасын бекiткеннен кейiн нақты жобалар мен iс-шараларды
iске асыруды көздейтiн Қазақстан Республикасында қызған газдардың
шығарындыларын азайту жөнiндегi 2015 жылға дейiнгi бағдарлама әзiрленетiн
болады.
2. Озон қабатының бұзылуы
      Жердiң озон қабатының бұзылуы адам, жануарлар, өсiмдiктер мен
микроорганизмдер тiршiлiгi үшiн ықтимал қатер болып табылады.
      1973 жылдан бергi байқаулар Қазақстанның үстiндегi озон қабатының
қалыңдығы 5-7%-кe азайғанын көрсеттi.
      Монреаль хаттамасына сәйкес қабылданған, озон қабатын бұзатын
заттарды пайдалануды реттеу жөнiндегi шаралар әлемде 1986 жылдың деңгейiмен
салыстырғанда оның 10 eceгe азаюына ықпал еттi.
      Бiздiң ел озон қабатын сақтау туралы халықаралық келiсiмдерге 1998
жылы қосылды. Қазiргi уақытта Қазақстанда озон бұзғыш заттарды (ОБЗ)
пайдалануды қысқарту және оларды айналымнан алып қою, озон қабатын
бұзбайтын заттарды қолданумен жаңа технологияларды енгiзу жөнiндегi
жұмыстар жүргізілуде.
      Озон қабатын бұзу қатерiн жоюдың негiзгi жолдары мыналар болып
табылады: ОБЗ пайдаланудан жедел бас тартуды және оларды қауiпсiз жоюды
қамтамасыз ету, ОБЗ-дың заңсыз айналымының алдын алу және қолға алынған күш-
жiгердiң табыстылығына көз жеткiзу үшiн тропосферада оның жиналуының
тұрақты мониторингін жүргізу.
      Сондай-ақ 2004 жылдың барысында ОБЗ пайдаланатын кәсiпорындардың
қызметiн лицензиялау жөнiндегi қажеттi нормативтiк құқықтық актiлердi
қабылдау, ОБЗ пайдалану қызметiмен айналысатын мамандарды оқытуды және
Қазақстанның үстiндегi озон қабатының жай-күйiн зерделеу жөнiнде iргелi
ғылыми зерттеулер жүргiзудi бастау, сондай-ақ жаңа технологияларды енгiзу
жолымен ОБЗ пайдалануды қысқарту және қолданыстан алу жөнiндегi жұмыстарды
жалғастыру қажет болады.
      Осы iс-шараларды жүргiзу нәтижесiнде ОБЗ шығарындысы қысқарып, ол
Жердiң озон қабатын сақтауға септiгiн тигiзетiн болды.
3. Биоәртүрліліктi сақтау
      Қазақстанның экожүйесi Орталық Азияда және тұтастай алғанда
континентте биологиялық әртүрлiлiк бiрегейлiгiмен ерекшелiнедi.
      Өсiмдiктер мен жануарлар түрлерiнiң жоғалуы генетикалық деңгейдегi
әртүрлiлiктi жоғалтуға және экожүйелердегi тиiстi өзгерiстерге әкеледi.
Биоәртүрлiлiктi ic жүзiнде жоғалтудың негiзгi себебi өмiр сүру ортасының
жойылуы және тозуы, ең бастысы, ормандарды жою, топырақтың эрозиясы, iшкi
және теңiз су айдындарының ластануы, өсiмдiктер мен жануарлар түрлерiн тым
көп тұтыну болып табылады. Таяуда ғана өсiмдiктер мен жануарлардың бөгде
түрлердiң жерсiнуi де биоәртүрлiлiктi жоғалтудың алаңдатар жәйi деп
танылды.
      Биоәртүрлiлiктi сақтау үшiн Қазақстан Республикасы 1994 жылы
Биоәртүрлiлiк жөнiндегi конвенцияны бекiттi, биологиялық әртүрлiлiктi
сақтау және теңгермелi пайдалану жөнiндегi ұлттық стратегия мен iс-қимыл
жоспарын әзiрледi.
      Биоәртүрлiлiктi сақтаудың неғұрлым тиiмдi шарасы ерекше қорғалатын
табиғи аумақтар құру болып табылады. Республиканың ерекше қорғалатын табиғи
аумақтарының ауданы 13,5 млн. гектарды немесе барлық аумақтың 4,9%-iн
құрайды, бұл биологиялық әртүрлiлiктiң экологиялық теңгерiмiн сақтау үшiн
тым жеткiлiксiз және 10%-тi құрайтын әлемдiк стандарттардан төмен.
      Қазақстан Республикасының ерекше қорғалатын табиғи аумақтарын дамыту
мен орналастыру тұжырымдамасына сәйкес 2030 жылға дейiн олардың алаңын 17,5
млн. гектарға дейiн ұлғайту көзделген, бұл республика аумағының 6,4%-iн
құрайды.
      Қазақстанда биологиялық әртүрлiлiктi сақтау мақсатында биоәртүрлiлiк
объектiлерiнiң жай-күйiн бағалау және түгендеу, ерекше қорғалатын табиғи
аумақтардың желiсiн ұлғайту және қазiргi табиғи және антропогендiк
процестердi ескере отырып, оларды жасанды молықтыру және бұзылған
аумақтарда қалпына келтiру жолымен табиғи популяциялардың сирек түрлерiн
сақтау, елдiң ерекше қорғалатын табиғи аумақтарын ЮНЕСКО-ның Дүниежүзiлiк
табиғи және мәдени мұрасы және "Адам және биосфера" бағдарламасы
шеңберiндегi биосфералық аумақтар тiзiмiне енгiзу жөнiндегi шараларды iске
асыру қажет.
      Республика аумағының небәрi 4,2%-iн алатын Қазақстанның барлық
ормандарының ерекше экологиялық, ғылыми, рекреациялық, эстетикалық және
мәдени мәнiн, сондай-ақ биологиялық әртүрлiлiктiң табиғи резерваттары
ретiндегi олардың орасан рөлiн ескере отырып, оларды ерекше қорғалатын
табиғи аумақтар жүйесiне көшiру жөнiндегi шұғыл шаралар қабылдау қажет. Бұл
үшiн 2006 жылға дейiн мемлекеттiк биосфералық резерваттардың желiсiн
қалыптастыру бағдарламасын әзiрлеу қажет.
      Соңғы уақытта, әлемде кең таралған генетикалық өзгерген организмдер
мен өнiмдердi әкелу Қазақстан үшiн елеулi сыртқы қатер болып отыр. Бүкiл
әлем бойынша генетикалық өзгерген организмдер мен өнiмдердiң кең таралу
қауiптiлiгiн ескере отырып, Биоәртүрлiлiк жөнiндегi конвенцияның
Биоқауiпсiздiк жөнiндегi Картахена хаттамасы қол қоюға алынды. Қазақстанның
Картахена хаттамасына қол қоюы өзге елдердiң бiздiң елiмiздiң аумағында
генетикалық өзгерген организмдер мен өнiмдердi трансшекаралық өткiзуiмен
байланысты қызметтi жүзеге асырудағы жауапкершiлiктерiн арттыруға, оларды
елге әкелуге жол бермеу жөнiнде шаралар қабылдауға, зерттеулер мен ғылыми-
техникалық әзiрлемелер iсiнде өзара көмектi, сондай-ақ биотехнологиялар
саласындағы ақпарат алмасуды қоса, халықаралық тығыз ынтымақтастықты
қамтамасыз етуге мүмкiндiк бередi.
      Осы Тұжырымдаманың айтылған ережелерiн iске асыру қоршаған орта
объектiлерiн сақтауды, оны белгiлi бiр тұрақтылық деңгейiнде ұстап тұруды,
өзiн-өзi реттеу қабiлетi мен жанды және жансыз табиғат түрлерiнiң, оның
ішінде жойылу қаупі төнген тіpi организмдер геноқорының көптүрлілігін
сақтауды қамтамасыз етуге мүмкiндiк бередi.
4. Жердiң шөлейттенуi және тозуы
      Қазақстанның көп бөлiгi қуаң аймақта орналасқан және оның аумағының
шамамен 66%-i түрлi деңгейде шөлейттену процестерiне бейiм. Алдын ала
есептер бойынша жайылымның тозуынан залал, егiстiк эрозиясынан, қайталама
тұзданудан және басқа да себептен алынбаған кiрiс шамамен 300 миллиард
теңгенi құрайды.
      Қазақстан үшiн елеулi iшкi қатердi бiлдiретiн жердiң шөлейттенуi мен
тозу проблемасы шаң-тұз дауылының пайда болуы және ауа массаларының
ластаушы заттарды алыс қашықтыққа жеткiзуi нәтижесiнде бiртiндеп
трансшекаралық проблемаға айналуы мүмкiн.
      2004 жылдың барысында шөлейттенудiң көлемi мен құрғақшылықтың терiс
әсерiнiң алдын алуға және қысқартуға, тозған жерлердi және топырақтың
құнарлылығын қалпына келтiруге, ресурстық базаны сақтауды жәненемесе
қалпына келтiрудi қамтамасыз ететiн, халықтың экологиялық қауiпсiздiгiн
нығайтатын тұрақты жер пайдаланудың экономикалық тетiктерiн әзiрлеу мен
енгiзуге, сондай-ақ шөлейттенумен күрес процесiнде халықтың кең қауымының
хабардар болуы мен қатысуын қамтамасыз етуге бағытталған шөлейттенумен
күрес жөнiнде бағдарлама әзiрлеу және бекiту қажет.
      Бағдарламаның негiзгi нәтижелерi шөлейттену процестерiн болдырмау
және жердiң тозу ауқымын қысқарту, шөлейттенумен күрестiң экономикалық
тетiктерiн енгiзу, ауыл шаруашылығы жерлерiнiң өнiмдiлiгiн арттыру болмақ.
Жергiлiктi экологиялық проблемалар
1. Әуе бассейнiнiң ластануы
      Атмосфераның негiзгi ластануы түстi металлургия, жылу энергетикасы,
қара металлургия, мұнай-газ кешенi кәсiпорындары мен көлiк шығарындыларымен
байланысты. Атмосфералық ауаның ластануынан қатердiң нақтылығы халық
денсаулығының нашарлауына да және қоршаған ортаның тозуына әсер етедi.
      Атмосфералық ауаның ластану проблемасы негiзiнен республика халқының
жартысына жуығы өмiр сүретiн iрi қалалар мен өнеркәсiптiк агломераттарға
тән.
      Барынша ластанғандар қатарына 10 қала, оның iшiнде 8 қала - ауасы
жоғары деңгейде ластанған қалаға жатқызылады. Қалаларда ауа ластануының
жоғары деңгейiнiң себебi - өндiрiстiң ескiрген технологиялары, тиiмсiз
тазартқыш құрылыстар, қолданылатын отынның төмен сапасы, қуаттың
жаңғыртылатын және дәстүрлi емес көздерiнiң аз пайдаланылуы болып табылады.
Кәсiпорындардың 20%-тен астамының нормативтiк санитарлық-қорғау аймағының
болмауы себептi өндiрiс орталықтары халқының басым бөлiгi зиянды
шығарындылардың әсерi жоғары аймақта тұрып жатыр.
      Автомобиль санының күрт көбеюi iрi қалаларда (Алматы, Өскемен,
Шымкент) көмiртегi оксидi мен азот диоксидi жиналуын ұлғайтады, мұндай
заттардың орташа жылдық шоғырлануы бұл қалаларда шектi мөлшерден асып
түседi.
      Ауа бассейнiнiң ластануы, сондай-ақ көмiрсутегi шикiзатының бұрынғы
кен орындарын дамытумен және жаңа кен орындарын игерумен де байланысты, бұл
атмосфераның күкiртсутегiмен, меркаптандармен ластануын ұлғайта түседi.
Алауларда iлеспе газдың жағылуы қызған газдардың, күкiрт пен азот
оксидтердiң едәуiр көлемiн атмосфераға шығарумен қатар жүредi, кен
орындарының төңiрегiнде жоғары жылу аясы қалыптасады.
      1993 жылдан 2000 жылға дейiн зиянды заттардың атмосфераға шығарылуы
негiзiнен өндiрiс құлдырауының есебiнен 5,1 млн. тоннадан 3,2 млн. тоннаға
дейiн кемiдi. Соңғы жылдары экономиканың өрлеу жағдайларының өзiнде
атмосфераға зиянды заттардың шығарылуын 3,2 - 3,4 млн. тонна деңгейiнде
тұрақтандыруға мiндеттi мемлекеттiк экологиялық сараптаманың жаппай
енгiзудiң және қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлекеттiк бақылау
жүргiзудiң нәтижесiнде қол жеткiзiлдi. Мұндай тетiктердi одан әрi жетiлдiру
2010 жылдан кейiн қоршаған ортаны мөлшерден тыс ластайтын кәсiпорындарға
қойылатын экологиялық талаптарды күшейту арқылы шығарындыларды жоспарлы
түрде төмендетуге кiрiсуге мүмкiндiк бередi.
      Aуa бассейнi ластануының жоғарылау қаупiн болдырмау жөнiндегi қажеттi
шаралар қоршаған ортаны қорғау жөнiндегi қысқа ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.