Қазақстанның әлемдік саясаты

Пән: Саясаттану
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Қазақстанның әлемдік саясаты
Қазақстан өзінің тәуелсіздігін алғаннан кейін, егемен мемлекет ретінде
халықаралык байланыс жасауға, өзінің сыртқы саясатына айрықша коңіл бөледі.
Бұрын КСРО-ның құрамында болғанда Қазақстанның ондай мүмкіндігі, жеке
саясат жүргізу құқы болмағанды.
Қазақстан өзінің сыртқы саясатында, әсіресе, басты үш мәселеге ерекше
назар аударады. Біріншіден, басқа елдермен, соның ішінде бұрынғы Одакқа
кіргеп республикалармен, Азия, Тынық мұхит, Таяу Шығыс аймағы, Еуропа
елдері және Америка Құрама Штаттарымен халықаралық байланысты өркендету.
Екіншіден, шет елдермен тек дипломатиялык байланыс қана орнатып қоймай,
сонымен қатар олармен мәдени-экономикалық байлаиысты күшейту, сол арқылы
алдыңғы қатарлы өркениетті елдердің қатарыпа қосылу. Үшіншіден,
Қазақстанның қауіпсіздігін сақтау, дүниежүзілік соғысты болғызбау, ядролық
қаруды қолдануды болдырмау.
Міне, осы бағытта 1991 жылдан бастап тәуелсіз Қазақстан көптегеп игі
шараларды іске асыруда. Бұл уақыт ішінде Қазақстан Республикасын дүние
жүзінің 180-нен астам мемлекеті таныды. 2002 жылдың басында Қазақстан 130-
дан астам елмен дипломатиялық қатынастар орнатты. Қазақстанды алғашқылардың
бірі болып Түркия, АҚШ, Франция және т. б. мемлекеттер мойындады. Қазірде
Қазақстан шет елдерде 50-ден астам дипломатиялық және консулдық өкілдіктер
ашты. Ал Алматыда және Астанада 60-тан астам шетелдік елшілік пен миссия,
халықаралық және ұлтаралық ұйымдардың ондаған өкілдігі жұмыс істейді.
Қазақстанның сыртқы саясатында ерекше назар аударып отыратын мәселе,
ол - өзінің ең жақын және ірі көрші мемлекеттерімен, соның ішінде
солтүстікте Ресеймен, ал шығыста Қытай Халық Республикасымен ойдағыдай
қарым-қатыпас орнату. Осы саясаттың нәтижесінде Қазақстан Республикасының
егемен ел ретіндегі алдағы болашағы да байланысты. Сондыктан калай дегенде
де, солтүстігімізді жайлаған Ұлы елмен әрқашан жақын болу керек. Өйткені
Қазақстан ұш ғасырға жуық уақыт Ресеймен тарихи сабақтас, тағдырлас,
көршілес қонып, шекаралас болып катар өмір сүрді. Осы уақыт ішінде
Қазақстан мен Ресейдің шежіресінде талай күнгей де, күңгірт беттері болған.
Оларды адамдар ауыздан-ауызға жеткізіп, ұрпақтан-ұрпаққа беріп отырған.
Ресеймен, орыстармен қарым-қатынастың қандай болуы, оны қалай құру жөнінде
қазақтың ғүламалары, дана билері өз заманында-ақ айқын да анық айтып
кеткеп. Ал егемендік алғанға дейін жетпіс төрт жыл бойы Қазақстан мен Ресей
Кеңестср Одағы құрамында өз тәуелсіздігін қойып, өз мүдделеріп ұмытып,
ортақ шаруа атқарып, ортақ қазанға қызмет етті. Барлық шаруашылық, бар
тіршілік осыған бейімделіп, Кеңес өкіметінің талабын орындады. Енді Кеңес
Одағы тарағаннан кейін, бұл екі елдің арасында тең кұқық негізінде саяси
және экономикалық қатыпастар орнады.
Осы жағдайларды ескере отырып Қазақстан мен Ресей 1991 ж. КСРО тарап,
тәуелсіздікке қол жеткеннен кейін өздерінің сыртқы саясатында
халықаралық құқык принциптері негізінде бір-бірімен стратегиялық
байланыс, достық, тату-тәтті көршілік және өзара тиімді ынтымақтастық
қатынастарды дамытуға айрықша коңіл бөліп келеді. Оған Қазақстан мен Ресей
арасында 1992 ж. 25 мамырдағы Достық, ынтымақтастық және өзара көмек туралы
шартқа қол қоюдың зор тарихи маңызы бар. Ал 1995 ж. 20-шы қаңтардағы
Қазақстан мен Ресей ынтымақтастығын кеңейту және тереңдету туралы бірлескен
декларацияда екі ел жоғарыдағы қол қойған шарттарды одан ары бұлжытпай
орындап отыратындығы жөнінде мәлімдеді.
Бауырлас халықтардың достығы мен ынтымақтастығын нығайтуда 1996 ж. 27-
ші соуірде Ресей Федерациясының Президенті Б. Ельцин мен Қазақстан
Президенті Н. Ә. Назарбаев Алматыда кездесіп, Қазақстан мен Ресей бірлескен
Декларациясына қол қоюының маңызы өте зор болды. Онда Қазақстан мен Ресейде
жүргізіліп жатқап демократиялық қайта құрулар мен саяси-экономикалық
реформалардың екі ел халықтарының болашағы үшін үлкен мәні бар екендігі
атап көрсетілді. Мемлекеттің басшылары бұдан былай да екі ел арасыпдағы
егемендікті, тәуелсіздікті құрметтеу, аумақтық түтастық пен бір-бірінің
ішкі істеріне араласпау принциптерін сақтау негізінде дами беретінін
қуаттады.
Ресей Федерациясымен Қазақстан арасында ынтымақ- тастықтың одан ары
тереңдеп дамуында 1998 жылы 6-шы шілдеде Мәскеуде қол қойылған XXI ғасырға
бағдарланған мәңгілік достық пен ыптымақтастық туралы Декларацияның тарихи
маңызы ерекше. Оның негізінде Қазақстан мен Ресей Каспий теңізінің құкықтық
мәртебесі мәселесін шешуді тоқтап қалған жерінен алға қарай жылжытты. Екі
мемлекет арасындағы қаржылық өзара келіспеушіліктерді реттеу және Байқоңыр
космодромын бірлесіп пайдалану мәселелері шешілді.
2000 жылдың 25 қаңтарында Қазақстан Елбасы Н. Назарбаев пен Ресей
Президенті В. Путинмен кездесуі болды. Онда екі жақты қарым-қатынасты одан
ары жетілдіре түсуге жеке мән берілді.
Ал 2002 жылы желтоқсап айында Қазақстан ПрезидентІ Н. Ә. Назарбаевтың
Мәскеуге ресми сапары барысында Қазақстан мен Ресей арасыпда қалыптасқан
достық байланыстарды барынша терендетуге күш салынатыны баса айтылды.
Олардың ішінде Байқоңыр ғарыш кешеніп одаи әрі бірлесіп пайдалану мәселесі
тағыда сөз болды. Сондай-ақ, аймақтық және халықаралык кокейкесті
проблемалар тоңірегінде жан-жақты пікір алмасылды. Екі жақты денгейдегі,
ТМД, ЕурАзЭҚ, Ұжымдық қауіпсіздік, ШЫҰ шеңберлеріндегі ыптымактастық қарым-
қатынастар аймақ-тағы елдер қауіпсіздігінің, интеграциялануыиың басты
кепілі болып табылатыны атап көрестілді.
Қазақстан мен Ресей арасындағы саяси байланыстар 2003-2004 жылдары
одан ары дами түсті. Оған 2003 жылы Ресейде Қазакстан жылының жариялануы
үлкен әсерін тигізді. 2003 жылы Ресей орталығы мен облыстарында 150-деп
астам түрлі деңгейдегі іскерлік кездесулер, мәдени шаралар мен отандық
өнімдер көрмелері өткізіліп, екі жақты тиімді келісім шарттарға қол
қойылды. Қазіргі кездерде екі жақты қарым-қатыпастардың шартты құқықтық
негізі 350-деп астам келісімдер мен шарттардап тұрады. Солар-дың ішінде екі
ел, әсіресе Еаразия кеңістігіндегі тұрақтылықты нығайтуға, ұлттық, аймақтық
және халықаралық кауіпсіздікті күшейтуге ерекше назар аударады.
2. Қазақстан мен Қытай арасындағы қатынастар
Қазақстан үшін Оңтүстік-Шығыстағы үлкен көрші -Қытайсыз әлдебір үлкен
саясат жүргізу қиын екепін ерекше атап айту керек. Сондықтан тәуелсіздік
тізгіні қолға тигеннен бері Республиканың сыртқы саясатында темірқазыкка
негізделген бағдарлама - Қытай Халық Республикасымен қарым-қатынастарды
айқындау. Міне, осы бағытта Қазақстан бірқатар шараларды іске асырып,
Қытаймен достык байлапысты орнатуда едәуір табыстарға кол жетті. Алғашқы
кездегі басты міндет - жан-жакты экономикалық байланыстарды дамытып,
шекарадағы шиеленістерді тоқтату еді. Оның үстіне, Қазақстанның
стратегиялық мақсаты - Қытай арқылы дүнис жүзіне шығудың және бір жаңа
жолын ашу. Өйткені Қазакстап өзінің тәуелеіздігін алғанға дейін, шет
елдермен экопомикалық және саяси байланыстарды тек Орталық, яғни Ресей
арқылы жасап келген болатын. Енді Қытаймен карым-қатынасты қалыпты жағдайға
келтірумен байланысты елімізге сыртқы рынокқа шығудың баламалы косымша
жолдарына түсу мүмкіндігі туды.
Атап айтқапда, 1990 ж. Қазақстан мен Қытай темір жол аркылы өзара
байланысы іске асты, сойтіп біздің республика Тынык мұхит жағалауына ең
қысқа жолмен шығу мүмкіндігіне ие болды. Қазақстан-Қытай қарым-қатыпасының
дамуы өте жоғары қаркып ала бастады. Қазакстан Республикасы Президеитінің
Қытай Халық Республикасына 1992 ж. тамызда барған алғаш сапарынан бастап,
барлық байланыс жолдарын ашудың сәті түсті. Сөйтіп, екі елдің арасында
сауда-саттық ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.