Жапонияның саяси және экономикалық дамуы

Пән: Саясаттану
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
1. Жапонияның саяси және экономикалық дамуы (1960 ж. Ортасынан-1990
ж)
2. 1980-90 жылдардағы экономиканың дамуы. Саяси жүйе және
Жапонияның қоғамдық-саяси өміріндегі проблемалары.
3. 1980-1990 жылдардағы сыртқы саясаты
ІІІ. Қортыныды
ІV. Пайдаланған әдебиеттер тізімі

1960 ж. ортасында Жапониядағы ішкі саяси жағдай 1990 ж. басына дейін
сақталды. Ең мықты саяси партия-либералды-демократиялық партия болды. Діни
буддистік идеологияға негізделген Комэйта тобы 1964 ж., Демократиялық
социализмнің партиясы 1976 ж. құрылды. Жапониядағы саяси өмірдің сипаты
парламентте тәуелсіз депутаттар санын бірте-бірте ұлғайту болды. Сато
үкіметі және ізбасарлары қорғаныс күшін күшейтті, 1966 ж. Жапонияның қарулы
күшінің саны 247 мың адамды құрады. Қару-жарақтар экспорты күшейді. Негізгі
сыртқы саяси жағдай сато кезінде АҚШ-пен әскери саяси одақтас күйінде
қалды. Жапон үкіметі АҚШ-тың Вьетнамдағы агрессияның барынша қолдады.
1966 ж. Жапония жаңа саяси блок АЗ-ПАК мүшесіне айналды. Бұл блокқа
Тайланд, Филиппин, Австрия, Жаңа Зеландия кірді. 1960 жылдар шамасында
Жапонияның даму деңгейі жлғарылады.Экономикалық өсім жоғарылады. 1961-70
жылдары ұлттық өнімнің орташа жылдық өлшемі -11% құрады. Жапонияның
капиталистік әлемде өнеркәсіптік өндіріс 1,7% ғана құралса, 1970 ж. 10,1 %
жетті. Деседе жалақы мөлшері төменгі дәрежеде болды. Жапонияның
өнеркәсіптерінде жұмысшылардың жалақы мөлшері 1969 ж. АҚШ-пен салыстырғанда
4 есе төмен, Англиямен салыстырғанда 40%-ға төмен болды. Инвестиция
ұлғайды. Жапония 1950-70 жж. 2,5 есе Англияны, Францияны, ГФР-ді, 4 есе АҚШ-
ты басып озды. Машиналар мен түрлі құрылғылардың ойлап табылуы Жапонияың
даму дәрежесін адам әрі ұлғайды.
1980 жылдары Жапония динамикалық күйде дамыған елде айналды. Капитализмнің
негізгі күшінің басты орталығы болды. Ол алтын және валюта қорының көлемі
бойынша бірінші орынды иеленді. Жапонияда жан басына шаққандағы кіріс
жылына 18 мың долларды құрады, АҚШ-та-15,5 мыңды құрады. Ауылшаруашылық
керемет қарқынмен дамыды. 125 млн. Тұрғынды қажетті азық-түлікпен
қамтамасыз етті. Электроника, компьютер өндірісі, автоматизация,
биотехнология дамыды. Қазіргі таңда Жапония әлемдік видеоаппаратураның 90 %
өндіріп шығарды. Капиталистік әлемдегі бүкіл роботтың 23 бөлігін құрады.
Индустриялық қоғамнан бірте-бірте информациялық қоғамға өте бастады. 1970ж.
патенттері және лицензияны сатып алу, ғылыми және техникалық зерттеулерді
қаржыландырумен салыстырғанда екінші жоспарға ығыстырылды. Бұл сферадағы
ірі жетістіктер жоғары білім дәрежесіне сүйенеді. 1980 ж. ортасында
жапондықтардың 90% толық орта білімді болды. Оның 40 % 25 жас және одан
асқан жастар болды.
Дегенмен, 1991 ж. соңында 50 жылда көтерілген Жапония қиындықтарға
ұшырады. Жапон ресми статистикасы бойынша, 1992 ж. елдің ұлттық өнімі
қысқарды, өндірістің өнеркәсіптік азық-түліктері бұрынғы деңгейде қалды.
Экспорт иеннің –суіне байланысты қысқарды, 1993 ж. жапондық өндіргіш күштің
көрсеткіші минустық өсім көрсетті: жұмыссыздық, керісінше 3,2 % дейін
ұлғайды. Нәтижесінде Жапония үнемі социал-экономикалық дамудың жалпы
мемлекеттік жоспарының мақсаты мен мәселерін қайта қаруына тұра келді. Тек
1995 ж. соңында экономикалық депрессия жағдайынан бірте-бірте шығу
белгілері байқалды. Әйтсе де 1990 ж. соңында елдің экономикасы стагнацияның
күрделі кезеңі бастан кешірген болатын. Ең ауыр әсер еткен процесс, 1997 ж.
Азия Тынық мұқит аумағындағы елдің экономикалық дағдарысы болды.
Жапонияның саяси жүйесі елдің басшы ретіндегі императордың
сақталуымен көппартиялы парламенттік демократиясы негізделген, 1993 ж.
дейін 38 ж. шамасында өзгеріссіз үкіметті либералды-демократиялық партия
реттеп, үстемдік етті, 1986 ж. либералды-демократиялық партияның жетістігі
одан әрі ұлғайды. Дегенмен, 3 жылдан кейін ол парламенттегі жоғары
палатаның көпшілік орнынан айырыла бастады. Ал жапон парламентінің төменгі
палатасына сайлау 1993 ж. жазда өтті. Онда либералды-демократиялық
партияның билігі құлдырап, орнын социалистік партия басты. Нәтижесінде
Жапонияның саяси өмірінде тұрақсыз халге түсті. Ірі партиялар құлдырауға
ұшырады. Либералды-демократиялық партия билікке қайта келді, дегенмен
бұрынғыдай күшті бола алмады. 1998 ж. шілдеде қайта төменгі палатаға сайлау
кезінде сәтсіздікке ұшырады. Оның лидері Рютаро Хасимото тезарада жеңілісті
өзінің қателігі деп санап отставкаға кететінің мәлімдеді. Одан кейін билік
Кэйдзо партиясының лидері Обутидің қолына түсті.
Жапонияның сыртқы саясатындағы доктрима негізі АҚШ-пен Одақтас болып
қалды. АҚШ өзінің әскери базасын орналастыруды жалғастырды. әскери базасы
енген ірі қала- Мисава қаласы болып табылады. 1987 ж. Жапонияның жұлдызды
соғыс бағдарламасына қатысуы туралы келіс сөзі жасалды. 1975 ж.
қарашасынан Жапония дамыған капиталистік елдердің жыл сайынғы кездесулерге
міндетті түрде қатысып тұратын мүшесіне айналды.
1997 ж. күзде әскери минитрлер ен АҚШ пен Жапонияның сыртқы істер
министрлері Вашингтонда жапон-американдық қауіпсіздік келіссөзі негізінде
олардың әскери ынтымақтастығының негізгі бағыттары бойынша жаңа келісөзге
қол қойды. Оның мақсаты қос мемлекеттің Азиаттық-тынық мұқит аумағындағы
әскери қауымдастықты анықтау. 1996 ж сәуірде АҚШ Президенті Б. Клинтон және
Жапонияның премьер-министрі Р. Хасимото кездесуінде декларацияға қол
қойылды. Мұнда АҚШ-тың әскери базасында Жапония территориясында болды. АҚШ
мен Жапония әскери ынтымақтастықты күшейту мәселесі қаралды. Онымен қоса
жапон үкіметі монополиясындағы экономикалық экспансия үшін пайдалы
мүмкіндіктерді қалыптастыруға тырысты.
Осы тұрғыда Жапония барлық назарын сыртқы экономикалық саясатына
аударды Азия зонасында еркін сауда ұйымын құруға тырысты.
Бұған Жапониямен бірге Оңтүстік Корея, Сингапур, Тайвань, Гонконг
кірді. Сонымен қатар тез қарқынмен дамыған Тайланд және Малайзия да енді.
1996 ж. Жапонияның Азия елдеріндегі экспорты 192,8 млрд. долларды құрады.
Токио басты назарын Пекинге байланысты қайта қайта жақсартуды көздеді.
Жапония Кытайды өзінің тауарларын тасымалдаудағы перспективаны рынок деп
санады, оларды өз еліне тасымалдайтын шикізат мекені ретінде қарады. Екі ел
арасындағы тауар қатынасы 60 есе ұлғайды, 1972 ж. 1,1 млр. доллар болса,
1998 ж. 62,4 млр. долларға ұлғаяды.
Ұсақ орташа кәсіпкерліктен, ірі жапон компанияларына айналды. Мәселен,
ең ірі тұрмыстық электроника өндіруші Макусито компаниясы болып табылады.
1992 ж. Ол Азия елдерінде тек 4 кәсіпкерлік ашылды. 1994 ж. Қытайдың өзінде
11 кәсіпкерлік ашылды. Олардың саны 29-ға жетті. Қытай Халық Республикада
телевизор өндіруші жапондық электро-техникалық компания Хитахи жұмыс
істеді. Азиат тынық мұқит аймағындағы ықпал үшін екі ел сауда экономикасы
саласы қатынасы алға шығұға ұмтылды. Елдер арасында бірқатар территориялық
проблемалар қалды.
Жапония сыртқы саясатындағы басты мәселелердің бірі- Кеңес Одағымен
қатынас маңызды болды. КСРО 1951 ж. Сан-Франциско келіссөзіне қол қоюдан
бас тартты. Кейін жақтар дипломатиялық қатынасты қалпына келтіру
келіссөзіне келісті. 1957 ж. сауда келіссөз жүргізілді. 1997 ж. күзде
Красноярскде Ресей президенті Б.Н. Ельцин және премьер-министр Рютаро
Хасимото кездесуі өтіп, 2000 ж. екі ел арасында бейбіт келісөз жасалуы тиіс
еді. Дегенмен, бұл келіссөз аяқ асты қалды. Жапон-Ресей келіссөзі кезінде
1998 ж. сәуірде Б. Ельцин бейбіт келіссөз емес, Жапония мен Ресей арасында
достық және ынтымақтастық келіссөзді жасауды ұсынды. Бұл Жапония тарапынан
бұл ұсыныс қабылданбады.
Жапонияның Кеңес Одағымен соғысуы және Квантун әскерінің жеңілуіне
байланысты Потсдам конференциясындағы капитуляция шарттарын сөзсіз
қабылдады. Көп ұзамай Жапонияны одақтас державалардың атымен әрекет еткен
американ әскері жаулап алды. Осы кезден бастап 1952 ж. Сан-Франциско
бейбіт келіссөзінде күшіне енгенге дейін елдегі жоғарғы билік АҚШ-тың
қолында болды.
Жапония байланысты одақтас державалар саясаты 1945 ж. 26 шілдедегі
Потсдам декларациясында қалыптасты. Декларацияда Жапонияны мәңгілік
милитраизмнен жою талабы, демократиялық тенденцияның қайта қалыптасуы және
нығаюы жойылады, барлық кедергілерге тосқауыл қою сөздін ұстану, ойлау
бостандығын қалыптастыру, сонымен қатар адамның құқығын құрметтеу
мәселелері қамтылды. Онда жапон халқының қалауымен бейбіт үкіметтің негізін
салу қаралды.
Дегенмен, АҚШ негізінен жапон империясы басшылық еткен ескі
мемлекеттік аппараты сақталды. АҚШ барлық маңызды мемлекеттік функцияны
өзіне еншіледі.Олар өз алдарына финанс, мемлекеттік бюджет, сыртқы сауданы
өз қолына шоғырландырды. Сот және полициялық аппаратты бақылауда ұстап, заң
шығарушы парламенттің билігін шектеді. Жапон үкіметі басқа елдермен
байланыс орнату құқығынан айырылды. Сыртқы саясаттың барлық функциялары
оккупацияланған биліктің қолында болды.
1945 ж. қыркүйектің өзінде ұлттық ұйымдар, әскер және жазалаушы
органдар таратылды. Жұмысшыларға кәсіподақ құру құқығы берілді, демократия
иесі қалыптастырылды, экономиканы демократиялауға жол берілді. Дзайба-цу
таратылды, жер реформасы жүргізілді, помещиктер жер иелену жойылды. Синто
діні мемлекеттен бөлініп тасталды. 1 қантар 1946 ж.император тақтан
түсірілді. Қоғамдық және саяси қызметтерді тазалау нәтижесінде 200 мыңнан
астам адам қызметіне босатылды. 28 басты әскери тұтқында халықаралық
трибунал соты беріп жазаға тартылды. Түрмеден 3000 астам саяси тұтқындар
босатылды. Жапония капитуляциясынан кейін Судзуки үкіметі отставкаға кетіп
орнына императорлық отбасының мүшесі принц Сигасикуни басшылығымен үкіметі
орналды. Ол екі Жапонияның ерекшелігін сақтап, одақтас державалардың
шараларын түйістілу қажет ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.