Костюм нақты уақыттағы адамның рухани және моральді сапасын көрсету құралы
КІРІСПЕ
Ғылым мен техниканың даму нәтижесінде киім адам тұлғасын сыртқы
ортадан қорғау үшін ғана емес, қолданбалы өнер обьектісі ретінде
қолданылады.
Біздің елімізде киімді моделдеудің мемлекеттік маңызы зор. Модельдеу
бір жағынан, әртүрлі киімдегі қоғамдық қажеттіліктерді қанағаттандырса,
екінші жағынан адам талғамын арттырып отырады. Костюм — бұл киім, бас киім,
аяқ киім мен қол қап және т.б. бұйымдардың жиынтығын құрайды.
Адам тұлғасының формасын шығаруда костюм белсенді роль атқарады.
Костюм арқылы адамның сырт көрінісін анықтауға, өзгертуге, ерекшелеуге
болады: тұлғаның табиғи нәзіктілігі мен жеңілдігі, форманың
монументальдығы, бет әлпеттің пішімі, өңінің қызыл шырайлылығын немесе
аққұбалылығын, тіпті қара өңділігін.
Костюмнің көмегімен адамның табиғи сырт келбетін өзгертуге болады:
тұлғаның көлемі мен бойының биіктілігін көзбояушылық әсер арқылы ұлғайтуға
немесе кішірейтуге немесе олардың қатынасын өзгертуге, кемшіліктерді
жасыруға болады. Сонымен қатар, костюмнің түстері арқылы көздің, шаштың
және беттің түсін айқындап, адамның ішкі жеке маңыздылығын бейнелейді.
Ұқыпты әрі жинақы адамның костюмі болбыр, ұқыпсыз адамның киімінен өзгеше
болып келеді.
Костюм нақты уақыттағы адамның рухани және моральді сапасын көрсету құралы
болып табылады.
Сәндік киім –бұл ерекше жағдайларда – сән – салтанатқа, мерекелік
қабылдауларға, мейрамдарға, теартға барғанда киілетін киімдер (қазіргі
кезде адамдар жұмыстан кейін
театрға күнделікті тұрмысқа киетін кимімен де бара береді). Сәндік киім
адамға айрықша мерекелік көңіл күй берілі керек.
Пайдаланылған әдебиеттер
1.Пармон Ф.М. Композиция костюма: Учебник для вузов. -М., 1985.
2.Пармон Ф.М. Композиция костюма. Одежда,обувь, аксессуары. -М.:
Легпромбытиздат, І997.
3.Рытвинская Л.Б. Основы композиции костюма.-М., 1977.
4.Современная энциклопедия. Мода и стиль. - М.: Аванта, 2002.
5.Толстых В.И. Мода как социальный феномен. Мода: за и против. - М.,1973.
6.Труханова А.Т. Основы технологии швейного производства. - М.: Высшая
школа, 2000.
Қ.А.Яссауи атындағы Халықаралық Қазақ-түрік университеті
Өнер факультеті
Дизайн және бейнелеу өнер кафедрасы
Курстық жұмыс
Тақырыбы:Жастардың кешкі сәндік көйлектері
Қабылдаған: Сейсембекова М.
Орындаған: Ахмадкаримова А.
Тобы: ӨДЗ-211
Түркістан-2016ж.
1.1Киім жіктелімі және ассортименті
Қазіргі заманғы киім үлгісі адамның жас және жыныс ерекшелігіне,
әркімнің киіну мақсатына, жыл мезгіліне, мата түрі мен оны
дайындау тәсіліне байланысты.
Жыныстық ерекшеліктеріне қарай киім ерлер және әйелдер киім болып,
ал жас ерекшеліктеріне қарай балалар киімі, жастар, орта
жастағы және егде жастағылар киім үлгісі болып бөлінеді.
Костюмді пайдалану мақсатына қарай киім сыртқы киім, іш киім,
корсетті (белді қысып тұратын созылмалы жалпақ белбеулі
бұйымдар), жағажайға арналған киім және бас кимідер болып бөлінеді.
Әр киім түрінің пішіні және силуэтімен айқындалған модельдің
құырылымына қарай да, жең, жаға пішіміне қарай да түрлері болады.
Сыртқы киім пальтолық және костюм-көйлектік бұйымдар болып
бөлінеді. Сыртқы киім –көрсеттік бұйымдар, іш киімдер және костюм-көйлектік
бұйымдар сытрынан киілетін киім. Сыртқы киімдерге пальто, қысқы паольто,
плащтар, курткалар, көкірекшелер, пиджактар, бешпенттер, жиелттер,
белдемшелер, көйлектер, жейделер, жекет-шалбарлар, комбинезондар, шолақ
жекект-шалбарлар жатады.
Іш киім –тікелей денеге немесе корсетті бұйымдарға киілетін киім. Іш
киімдерге: ішкі жейделер, ішкі белдемшелер, итжейделер, көйлектер,
пиджамалар, дамбалдар, трусилер, еңбектенмелер(полузунки) жатады.
Корсетті бұйымдар –адам денесінің кейбір бөліктерін қалыпты
жағдайда ұстау үшін, әр шұлықты ұстату үшін тікелей денеге киілетін киім.
Бұған төсқап, іштартқыш, жартылай іштарқыш, грация, жартылай грация,
шұлықты ұстайтын белдіктер жатады.
Жағажайға арналған киімдер –шомылар кезде және күнг қыздырыну
кезінде денеге тікелей киілетін киім. Жағажайлық киімдереге киімдерге
плавкилер, шомылуға арналған жинақталымдар жатады.
Бас киімдер –адамнаң бас бөлігін жабатын бұйымдар. Бас киімдерге
шапка-құлақшындар, күнқағарлар, шляпалар, дулығалар, беерттер, күн қағарсыз
бас киімдер, пилоткалар, чепчиктер, тақиялар, қалпақтар, жокейкалар және
т.б. жатады.
Жыл мезгілене қарай қолданылатын киімдер масуымдық деп бөлінеді,
олар: қыстық, жаздық, күздік, көктемдік, көктем-күздік және жалпымасуымдық.
Жыл маусымына және қолданы ерекшелігіне қарай киім әр түрлі
материалдан дайындалады, осыған орай олар жүн, жібек, мақта, зығыр
маталардан, сондай-ақ табиғи, синтетикалық және аралас талшықтардан
тігілген кимідер деп бөлінеді.
Киім дайындау әдістеріне –жіппен байланыстыру тәсілі (машина және
қол еңбегі көмегімен), желмідеп байланыстыру, дәнекерлеу және клепқалы,
т.б. тәсілдер жатады.
Адам дене бітіміне қонымдылығына қарай киім иықты, кеуделік,
белдікті киім болып бөлінеді. Пальто, жакет, жейде, куртка, сарафан –иықты
киімге;жеңсіз, киім-жилет-кеуделік киімге; алжапқыш, белдамша, шалбарлар-
белдікті киімдерге жатады.
Әрқилы қоғамдық (өндірістік, спорттық, сәндік, формалық) іс
-әрекете байланысты киім тұрмыстық және арнайы киім болып бөлінеді.
Тұрмыстық киім –бұл күнделікті тұрмысқа және жұмысқа, мәдени
орындар мен ойын –сауыққа, демалуға және үй шаруашылығына арнап киілетін
киімдер.
Күнделікті өмірде киілетін киім (оқуға, серуендеуге, көрмеге
баруға,т.б.) әр түрлі кәсіпке, қызметке киюге арналады. Бұл киімнің стилі
адамның өмір сүру салтына, іс -әрекетіне байланысты. Бүгінгі күні
адамдардың өмір сүру салтының әрқилығына байланысты күнделікті тұрмыста
киілетін киім түрі де әр алуан.
Әрбір адамның киімге деген өз таалбы бар, әркім өзінің жеке-дара
қасиетін ашуға тырысып, өзіне және өмірге деген көзқарасын киім арқылы
көрсетеді.
Киім киюдегі ең басты талап: киім киюге ыңғайлы және қолайлы болуы
керек, сонымен бірге қоршаған ортаға сәйкес болуы қажет. Күнделікті
тұрмыста киілетін киімнің негізгісіне жұмыс киімі жатады. Оның стилі жұмыс
жағдайына байланысты. ХІХ ғасырдан бері іскерлік
киімі, іскерлік костюмі деген ұғым бекерге пайда болған жоқ. Егер адам
кеңседе, банкте, министрлікте қызмет етсе, оның жұмыс киіміне қатаң талап
қойылатын. Бұл талапқа сай классикалық костюм (әйелдерге шалбар киюге
рұқсат етілмейді), классикалық стильдегі аяқ киім болуы керек. Сонымен
бірге әйелдерге өте асыра боянуға, жұрт назарын аударатын жылтырақ
бұйымдар тағуға болмайды, ал еркектерге өте ашық боялуы галустук не жейде
киюге болмайды. Кейбір фирма басшылары өз қызметкерлеріне сол фирманың
имиджіне мен киім үлгісін киюді талап етеді. Арнайы қызметкерлері (мысалы,
жоғарғы оқу орындарының оқытушылары, әр түрлі кеңсе қызметкерлері) әр түрлі
стиль мен жинақталымдағы киімдер кие алады. Еркін стильдегі киімдерді
киюді ұнатады. Күнделікті тұрмыста килетін бір үлгідегі киімге әректі
трикатаж, джинсылар жатады.
Жетпісінші жылдардың басынан бастап күнделікті тұрмыстық киміде
рационалды немесе базалық гардероб деген ұғым пайда болды, бұл -өзара
үйлескен және жеке –дара түржиыннан тұратын (мысалы, белдемшелер,
шалбарлар, жейделре, жемпірлер, жилеттер, жекеттер, т.б.) әр түрлі заттар.
Әлеуметтетанушылардың мәліметің кең таралуына байланысты жұмыс түрі де
өзгеріске ұшырауы мүмкін, адам өз компьютерімен қоса үйін жұмыс орнына
айналдырады. Бұл ХХІ ғасырда (жұмыс киімне арналған) классикалық ағылшын
костюмінің жоғарлуына әкеледі, бұл кастюм дәстүрге құрмет белгісі ретінде
ғана сақталмақ, оның орнына мысалы, трикатаждан дайындалған қолайлы киім
ауыстырады.
Бұрын күнделікті тұрмыста киілетін киім мен сәнді киімнің өзіндік
айырмашылығы болатын. Күнделікті тұрмыста киілетін костюмдер мен
көйлектерге белгілі бір маталарды, ең аз мөлшердегі сәндік бөліктерді,
қарапайым түстерді пайдаланса, сәндік киімдерде ашық бояулы фактураны,
жібек, барқыт, атлас, қамқа маталарды; декорациялық әрлеуді, жібек, алтын,
бисер, моншақпен кестеуді, жапсырманы (аппликация), ызбаны (тесьма), .т.б.
сәндік бұйымдарды қолданды.
Қазіргі киім үлгісінде мұндай айырмашылықтар кездеспейді,
күнделікті тұрмыста киілетін киімдерді модельдеуде дәстүрден тыс маталар
(атлас, барқыт) қолданылады, былғары курткаларда шілтерлі жапсырмалар,
кестелеу, жұқа маталар, т.б. кездеседі. Керісінше, сәндік киімдерде
бұрынғы жағалы киімдерді және күнделікті тұрмыста киілетін киімдердің
моделіне негізделген маталарды сирек көреміз, олар: мерекелік кешке киғтін
көйлектер, твид пен түкті матадан немесе сурет басылған матадан тігілген
классикалық костюмдер. Бүгінгі сән үлгісінде түрлі түржиындық топтар
арасындағы айырмашылық шартты түрде ғана бөлінеді, тіпті айырмашылығы жоқ
десе де болады. Дегемен, күнделікті тұрмыстық киімдерді модельдеу кезінде
мынадай басты талаптарды ескеру шарт: киімнің қолайлығы, жинақылығы, кимі
пішінінің қарапайымдылы, костюмнің әр түрлі элементтерніің қиыстырылуы.
Сәндік киім –бұл ерекше жағдайларда –сән –салтанатқа, мерекелік
қабылдауларға, мейрамдарға, теартға барғанда киілетін киімдер (қазіргі
кезде адамдар жұмыстан кейін
театрға күнделікті тұрмысқа киетін кимімен де бара береді). Сәндік киім
адамға айрықша мерекелік көңіл күй берілі керек.
Сәндік киім отбасылық мейрамдар мен теарт, концерт залдарына
барғанда, арнаулы мерекелік жиындарда, премьрра, сыйлық алу, т.б. арнаулы
мерекелік қабылдауларда, мектеп бітіру балында, үйлену тойларында, т.б.
жағдайға сәйкес адамның кескін –келбетін ашуы керек. Маңызды мерекелік
жиындар, әдетте, үлкен мекемелік орындарда өтеді, сондықтан ол жиынннан
костюмін көрсетуіне мүмкіндігі. Бар. Билуге арналған көйлектерде айқын
сәндік мәнерлі әшекейлер орын алады, мерекелік костюмдерде ашық қарама
–қарсы түстер, ашық түс жас жұбайларға арналған киімдерде (тығыз және
жеңіл) мата түсінің үйлесімділігі, жаңа жалдық көйлектердің матасының
жылтырақ болуы ескеріледі.
Әр маусымда сәндік киімдерге сән үлгісінің жаңа үлгісі ұсынылады.
Әр түрлі сәндік көйлектердің пішіндері тұйықталған және ашық
композициялы пішіндерге бөлінеді. Адамның дене бітімін, кесікн-келбетін
қайталап айқындайтын қарапайым көйлектер- тұйықталған пішінге; қосымша
заттармен (жеңіл орамал, шарф, палантин, шәлі) кеңістікте белсенді
қозғалысқа икемді келген көйлектер -ашық пішінге жатады.
Сәндік көйлектің артықшылығы сонда, оның ауыстырмалы бөлік терін
(жаға, қаттама, ендірме-омырауша) белдік, шарф, сәндік жилеттер, жебешек,
палантин, әр түрлі әшекей көмегімен өзгертуге болады. Осындай құралдардың
көменгімен түрлі бейне сомдауға болады-қатал-іскерлік, ресми-әсем,
көтеріңкі-мерекелік, т.б. Мұндай көйлектің қолданылу аясы кеңейе түсуде.
Осылайша, костюм жобалауда киім сәнділігі мәнерлі пішіннің, эффектілі
фактруаның немесе мата суретнің, түс үйлесілімділігінің, әрлеудің (басқа
матамен, әрлеу машинасымен, кестелеу, шілтерлеу, сондай-ақ қолмен өңдеу)
белсенді араласуымен шыңына жетеді.
Киім пішінінің барлық қасиеттерін ең жоғарғы дәрежеде пайдалану
–көркем функциялы, өтікір компазициялы костюмнің тууына әкеледі. Осылайша,
теартландырылған көрсетілімдереге арналған перспективалық түржиындар,
жарнамалық сипаты бар әр түрлі көрмелердегі экспозицияға арналған костюдер
дайындалады.
Сәнді тұрмыстық костюмді бір қасиетін немесе формасын, материалдың
сипаттамасын мәнерлі әрлеуге көңіл бөлінумен құруға болады.
Пішіні тұйықталған костюмдер айқын материалмен әрлеуді қажет
етеді. Ал ашық пішінді костюмдер пішін сипаттамасы материалдың
созылымдылық қасиетіне сәйкестігін керек етеді (мөлшерлі түстік шешім және
орынды әрлеуінде).
Киімнің көркемдік-бейнелік шешімі сәнді костюмнің барлық
бөліктернің өзара сәйкестігінің адам ерекшелігімен және қоршаған ортамен
байланысын талап етеді.
Қонақ үшін киілетін отбасылық сәнді киімнің костюм бөліктері ерекше
рөл атқарады, оның пішінінің сапалы өңделуі, костюм сызықтарының
үйлесімділігі, әшкейлеу мен әрлеу ісінің сәйкестігі ерекше маңызды. Сонымен
қатар костюм адамның бет әлпетіне бағына отырып, оның көркемдігін толық
ашу керек.
Қазіргі сән үлгісінде сәндік киімдерді модельдеуде дәстүрлі әдіс
және дәстүрден тыс әдістер қолданылады. Кейбір дизайнерлер (мысалы,
минималистер мен деконструктивистер) киімді сәндік және күнделікті
тұрмыстық киімдер деп бөлуді тіпті жоққа шығарады. Дегенмен, дәстүр бойынша
сәндік киімдердің қолданылу ерекшелігі сақталады: үйлену тойына арналған
киімдерде бұрынғысынша қалыңдық ақ көйлек кию
керек (бұл дәстүр ХІХ ғасырдың басында пайда болған); ресми салтанаттарда,
мысалы, ер адамдар міндетті түрде смокинг, ал әйелдер ұзын көйлек киюі
тиіс; ресми қабылдауларда киім ерекшелігі хаттама негізінде келісіледі.
Күнделікті тұрмыстық киім сияқты сәндік киімнің де сәндіклік дәрежесі оның
қолданылуы мен киім иесінің жеке талғамын байланысты.
Демалысқа арналған киімдер –спртпен айналысуға, серуендеуге, теңіз
жағасында демалуға арналған немесе дискотека, түнгі клубтарға барғанда
киілетін киімдер.
1 –сурет. Демалысқа арналған жаздық жастар киімінің эскизі
Оларға қойылатын негізгі талаптар: киімнің ыңғайлылығы, қызмет
көрсету дәрежесі, сондай-ақ әр адамның өзін жеке тұлға ретінде сезіне
білуі, сондықтан бұл киімде спорттық киім мен трикатаждық бұйымның қосылған
элементі басым болады. Бұл киім түрі де
басқа күнделікті тұрмыстық киімдер сияқты сән үлгісі ықпалына ергіш.
Сондықтан оларда сол кездегі сән үлгісіне сәйкес силуэт, ұзындық,
компазициялық құрылым көрініс табады.
2 –сурет. Демалысқа арналған жастар киім жинақталымының эскизі
Отбасылық киімдер –адамның үйде демалғанда және үй жұмысына киетін
киімдері. Қазіргі кезде отбасына киюге арналған дәстүрлі халаттар,
пеньюарлар, алжапқыштарды джинсылар, легинстер, трикотажды майкалар мен
жемпірлер ығыстыруда. Бәлкім, жалғыз-ақ өзгешелігі –дәстүр бойынша тұрақты
қалыптасқан ыңғайлы отбасылық аяқ киімдер (үй аяқ киімі, салпылдақ, т.б.).
3 –сурет. Демалысқа арналған жастар киімнің эскізі
Жетпісінші жылдарда сәндегі этникалық стильге сәйкес отбасылық
киімдер түржиыны ұлттық костюмге негізделген жаңа киім пішінімен
толықтырылыды: үйреншікті шығыс халаты (бұл киім үлгісі ХVІІ ғасырда
енген) мен кимоно (ал бұл киім үлгісі ХІХ ғасырдың аяғы мен ХХ ғасырдың
басында енген болатын) орнына араб көйлектері мен саронг белемшесі кең
тарады.
Қазіргі кезде адамдардың киім-кешегі де (гардеробы) өзгерді. Бұрын
сәеқой адам әр алуан жағдайға байланысты әр түрлі ерекше киім қажет
ететін. Қазір әр түрлі қызмет атқара алатын заттар жинақталымынан құралған
рациональды гардероб кең тарады. Сонымен бірге әр адамда өз бейнесін
өзгертіп отыратын әр түрлі стильдегі заттар гардеробы қалыптасты.
Әйелдердің сыртық киім классикалық, спорттық және роматикалық
стильге негізделген. Бұл киім түрі бұйымның қорғаныштық қызметін атқара
отырып, қыстық, жаздық, күздік-көктемдік және барлық маусымға арналған киім
боп бөлінеді. Нақты бір жыл маусымында ғана қолданылатын киім түрлері де
бар, олар: қыстық –тон, манто; жаздық –жаздық пальтолар, шаңдық (тозаңдық)
киімдер. Кимінің кейбір көп түрлері 2-3 маусымда да қолданылады, олар:
плащтар (күзде де, көктемде де, жазда да киілетін), күздік –көктемдік
пальтолар, шолақ пальтолар, сондай-ақ көктемдік –жаздық немесе күздік
–қыстық курткалар (қалың әрі жылы астарына байланысты); көктемдік, күздік
және жаздық 2-3 бөліктен тұратын костюмдер.
4 –сурет. Классикалық стильдегі әйелдер сыртық киімнің эскизі
Бұйымның сыртқы қабаты киімнің ішкі қабатының көлемімен,
массасымен, өлшемімен, стильдік шешінмімен, силуэтімен және материалымен
сәйкес үйлесімділікте болуы тиіс, сондай-ақ адамның кескін –келбеті мен
дене бітімі де есепке алынуы қажет.
Сыртқы киім үлгісінде сән, ең алдымен, силуэтті, пішіннің жеке
бөліктернің толықтырылуын, түсін, материал құрылымын өңдейді. Киімнің
жекек бөліктерін мен фурнитурасы ұстамды, жалпы композициялық құрылымға
бағынады. Кейде кіимнің жекек бөліктері мен уақтүйегі ең маңызды орында
болып, өзінің өлшемімен, кескін-пішін үйлесімімен, орналасу тәртібімен,
сан мөлшерімен назар аудартқан ғана өзгерістер болуы мүмкін.
5 –сурет. Спорттық стильдегі сыртқы киім жинақталымының эскизі
Киімнің жоғарғы қабатынның әр түрлі пішіні негізгі силуэттерде
дамиды: тік, қынама немесе кең. Киімді сипатайтын оның пішіні (выкройка)
–жең және қолтық ойындысы құрылымымен айқындалатын бұйым кострукциясының
типі . Киімнің қондырма жең, реглан, тұтас пішімді және құрастырылған
пішінді түрлері бар. Біріктіру тігістернің және одан да көп тігісті
түрлерін айырады.
Қоныдырма жең үлгісіндегі пішілген бұйым классмкалық үлгі саналады,
өйткені ол әрбір сән ағымындағы костюм қалыптасуына қатысады. Қондырма жең
үлгісіндегі костюмдер тік, қынама, жартылай қынама және кеңітілген силуэтті
болуы мүмкін.
Реглан жеңді бұйымдар пішімінде иықтық бөлім жең түбінің жалғасы
болып келеді. Мұндай бұйымның қолтық ойындысы қондырма жеңді бұйымдардың
ойындысына қарғанда тереңрек ойылады.
Реглан пішімді бұйымдар кең пішінді киімдерде, негізінен тік
силуэтті пішіндегі киімдер пайдаланылады. Ал қынама немесе жартылай қынама
бұйымдарда сирегірек кездеседі.
Жеңді тұтас пішу киім пішінін созылымдылық қалыпқа әкеледі,
пішімдегі ұсақ қыртыстар (бұйымның алдыңғы ьойы мен арқа жағындағы) киімге
ерекшелік береді.
Әрбір сән ағымындағы силуэт сипаттамасы тек пішім смпаттамасы ғана
емес, мұнда бұйымды қалыптастыратын құрылыдылық сызықтар да есепке
алынады.
Сыртқы киімнің силуэтіне иықтың биіктігі әсер етеді.
Иық деңгейі кәдімгі, көтеріңкі немсе түсіңкі қалыпта болуы мүмкін. Иықтың
кәдімгі қалыптағы деңгейі иық ылдиына қонымдылығымен сипатталады. Иық
қондырмасын пайдалану арқылы немесе қолтық ойындысының қиықшасын көтеріңкі
етіп, ойық сызықтары мен иық қиықшасын реттеуге болады. Иық қалыпының
көлемдік пішінін иық қондырмасының көмегімен жасауға болады. Иықты түсіру
үшін иық тігісін ұзарту керек.
Иық пішіні қолтық ойындысын қалыптыруға байланысты. Бұйым көлемі
киімінің еркін қонымдылығына берілетін қосымшалармен анықталады. Қолтық
ойындысының тереңдігі бұйым көлемнің өзгеруіне байланысты. Бұйым көлемін
азайту, қолтық ойындысының тереңдегін азайтуды қажет етеді, ал керісінше,
бұйым пішіні көлемінің үлкендігіне сай қолтық ойындысының тереңдігі де
үлкейеді.
Сыртқы киімда алдыңғы жағынан киімнің дәл ортасынан түймелеу жөн,
ал асимметриялы конструкцияда түймелеу бір жағына ығыссады. Пальто
композициясында түймелеу басты рөл атқарады, әрі ол декаративтік элемент
боп саналады. Киімді ұлттық ұстаным бойынша қаусырғанда түймесіз пальто,
шолақ пальтолар жасауға болады. Бұл жағдайда бел немесе мықын белдікпен
байланады.
Жағаның белгілі бір түрін таңдау киім пішінің айқын силуэтін,
нақты түрін жасауға байланысты.
Әдетте, көлемді бұйымдарға үлкейтілген тіктеме, әрі кең жағалар
салынады. Көлемі кішкентай бұйымдар кішкентай өлшемдегі жағаларды қажет
етеді. Қарама-қарсылық принципімен үлкен жағалар да жасалуы мүмкін, ол
кезде мұндай жағаның өлшемін дәл етіп салыстыру қажет.
Түймелеу түрі мен жаға пішіні бұйымның қолданылуымен анықталады.
Жең бұйым пішінінің сипатын ғана бермейді, сонымен қатар бұйымның
созылымдылық ерекшелігіне назар аудартады, бұйымның композициялық
орталығына айналады.
Қыстық киімнің жылу сақтау қасиеті бұйымға жылу маталарын дұрыс
орналастырылуына байланысты (жылу матасының көп қабаты арқаның жоғарғы
жағына, кеуде мен иыққа салынады). Матаның өңін таңдау бұйымның эстетикалық
және төзімділік қасиетіне қарай анықталады. Тығыз жүннен және жартылай
жүннен (түкті және ұйпа, т.б.) жасалған маталар желге
төзімділігімен, өрім түрақтылығымен, аз созылымдылығымен және отыруымен,
жасанды үлбір төзімділігімен, минималды электрленуімен, ал табиғи үлбір
жақсы өңделуімен ерекшеленеді.
Қыстық киімнін, әр түрлі жылу матасының қалыңдығына байланысты киім
пішінін беру қиын, сондықтан ол тік силуэтті немесе жартылай қынама
силуэтті болады. Сол себепті де қыстық пальто композициясының күздік-
көктемдік пальтодан аздаған өзгешелігі бар. Бүл, ең алдымен, қосөңірлі
түймелеу. Киім пішінін эстетикалық жолмен бөлшектеу көмегімен қыстық пальто
салмағын көзге жеңілдеу етіп көрсетуге болады.
6 –сурет. Бір базалық негіздегі спроттық стильдегі әйелдердің сыртқы
киімі
Жаздық сыртқы киім (пальто, шолақ пальто, плащтар, птңдык; киім,
желбешектер, костюмдер) күнделікті тұрмыстық және сәндік киімдер боп
бөлінеді.
Бұл киімдер пішінінің, материалының, түсінің өте көптігімен және оны
еркін таңдауымен сипатталады.
Жаздық сыртқы киімдер түрақты емес, сондыңтан қыстық киімдерге
қарағанда, оларды дайындауға мата шығыны аз кетеді, себебі жаздық киімдер
тез өзгеріске түсіп отырады, сол себепті бұл киімдерде костюмнің "(көйлек,
костюм, т.б.) басқа бөліктерімен тұтас ансамбль жасау оңай.
Жаздық пальтолар, әсіресе сәндік пальтолар күрделі пішінде болады.
Мата ені (ішкі жағынан астар салынбағанда) еркін күлтеленіп
қозғалысқа түседі, қиғаш пішімде жасалынады. Жазғы көйлектер көбінесе
астарсыз жасалады, астары болған жағдайда тек мықынға дейін немесе жең
ойындысына дейін болады. Жаздық пальтоның пішіні мен жең ұзындығын еркін
таңдауға болады (шынтаққа дейін немесе шынтақтан жоғары күйде қысқартылған
немесе кардиган типтес жеңсіз пальто).
Жаздық сыртқы киімнің бір түрі - шаңдық киім. Ол жеңіл жібек
матадан, әдетте мыжылмайтын матадан жасалады (қазіргі кезде капрон, жеңіл
аралас маталардан, т.б. болуы да мүмкін). Бұйым бөліктерінің көмегімен бүл
киім түрі ашық көйлектер мен костюмдерді шаң-тозаңнан, жаңбырдан, т.б.
қолайсыз жағдайлардан қорғайды.
Арнайы костюмдер адамның қызметімен және оны ... жалғасы
Ғылым мен техниканың даму нәтижесінде киім адам тұлғасын сыртқы
ортадан қорғау үшін ғана емес, қолданбалы өнер обьектісі ретінде
қолданылады.
Біздің елімізде киімді моделдеудің мемлекеттік маңызы зор. Модельдеу
бір жағынан, әртүрлі киімдегі қоғамдық қажеттіліктерді қанағаттандырса,
екінші жағынан адам талғамын арттырып отырады. Костюм — бұл киім, бас киім,
аяқ киім мен қол қап және т.б. бұйымдардың жиынтығын құрайды.
Адам тұлғасының формасын шығаруда костюм белсенді роль атқарады.
Костюм арқылы адамның сырт көрінісін анықтауға, өзгертуге, ерекшелеуге
болады: тұлғаның табиғи нәзіктілігі мен жеңілдігі, форманың
монументальдығы, бет әлпеттің пішімі, өңінің қызыл шырайлылығын немесе
аққұбалылығын, тіпті қара өңділігін.
Костюмнің көмегімен адамның табиғи сырт келбетін өзгертуге болады:
тұлғаның көлемі мен бойының биіктілігін көзбояушылық әсер арқылы ұлғайтуға
немесе кішірейтуге немесе олардың қатынасын өзгертуге, кемшіліктерді
жасыруға болады. Сонымен қатар, костюмнің түстері арқылы көздің, шаштың
және беттің түсін айқындап, адамның ішкі жеке маңыздылығын бейнелейді.
Ұқыпты әрі жинақы адамның костюмі болбыр, ұқыпсыз адамның киімінен өзгеше
болып келеді.
Костюм нақты уақыттағы адамның рухани және моральді сапасын көрсету құралы
болып табылады.
Сәндік киім –бұл ерекше жағдайларда – сән – салтанатқа, мерекелік
қабылдауларға, мейрамдарға, теартға барғанда киілетін киімдер (қазіргі
кезде адамдар жұмыстан кейін
театрға күнделікті тұрмысқа киетін кимімен де бара береді). Сәндік киім
адамға айрықша мерекелік көңіл күй берілі керек.
Пайдаланылған әдебиеттер
1.Пармон Ф.М. Композиция костюма: Учебник для вузов. -М., 1985.
2.Пармон Ф.М. Композиция костюма. Одежда,обувь, аксессуары. -М.:
Легпромбытиздат, І997.
3.Рытвинская Л.Б. Основы композиции костюма.-М., 1977.
4.Современная энциклопедия. Мода и стиль. - М.: Аванта, 2002.
5.Толстых В.И. Мода как социальный феномен. Мода: за и против. - М.,1973.
6.Труханова А.Т. Основы технологии швейного производства. - М.: Высшая
школа, 2000.
Қ.А.Яссауи атындағы Халықаралық Қазақ-түрік университеті
Өнер факультеті
Дизайн және бейнелеу өнер кафедрасы
Курстық жұмыс
Тақырыбы:Жастардың кешкі сәндік көйлектері
Қабылдаған: Сейсембекова М.
Орындаған: Ахмадкаримова А.
Тобы: ӨДЗ-211
Түркістан-2016ж.
1.1Киім жіктелімі және ассортименті
Қазіргі заманғы киім үлгісі адамның жас және жыныс ерекшелігіне,
әркімнің киіну мақсатына, жыл мезгіліне, мата түрі мен оны
дайындау тәсіліне байланысты.
Жыныстық ерекшеліктеріне қарай киім ерлер және әйелдер киім болып,
ал жас ерекшеліктеріне қарай балалар киімі, жастар, орта
жастағы және егде жастағылар киім үлгісі болып бөлінеді.
Костюмді пайдалану мақсатына қарай киім сыртқы киім, іш киім,
корсетті (белді қысып тұратын созылмалы жалпақ белбеулі
бұйымдар), жағажайға арналған киім және бас кимідер болып бөлінеді.
Әр киім түрінің пішіні және силуэтімен айқындалған модельдің
құырылымына қарай да, жең, жаға пішіміне қарай да түрлері болады.
Сыртқы киім пальтолық және костюм-көйлектік бұйымдар болып
бөлінеді. Сыртқы киім –көрсеттік бұйымдар, іш киімдер және костюм-көйлектік
бұйымдар сытрынан киілетін киім. Сыртқы киімдерге пальто, қысқы паольто,
плащтар, курткалар, көкірекшелер, пиджактар, бешпенттер, жиелттер,
белдемшелер, көйлектер, жейделер, жекет-шалбарлар, комбинезондар, шолақ
жекект-шалбарлар жатады.
Іш киім –тікелей денеге немесе корсетті бұйымдарға киілетін киім. Іш
киімдерге: ішкі жейделер, ішкі белдемшелер, итжейделер, көйлектер,
пиджамалар, дамбалдар, трусилер, еңбектенмелер(полузунки) жатады.
Корсетті бұйымдар –адам денесінің кейбір бөліктерін қалыпты
жағдайда ұстау үшін, әр шұлықты ұстату үшін тікелей денеге киілетін киім.
Бұған төсқап, іштартқыш, жартылай іштарқыш, грация, жартылай грация,
шұлықты ұстайтын белдіктер жатады.
Жағажайға арналған киімдер –шомылар кезде және күнг қыздырыну
кезінде денеге тікелей киілетін киім. Жағажайлық киімдереге киімдерге
плавкилер, шомылуға арналған жинақталымдар жатады.
Бас киімдер –адамнаң бас бөлігін жабатын бұйымдар. Бас киімдерге
шапка-құлақшындар, күнқағарлар, шляпалар, дулығалар, беерттер, күн қағарсыз
бас киімдер, пилоткалар, чепчиктер, тақиялар, қалпақтар, жокейкалар және
т.б. жатады.
Жыл мезгілене қарай қолданылатын киімдер масуымдық деп бөлінеді,
олар: қыстық, жаздық, күздік, көктемдік, көктем-күздік және жалпымасуымдық.
Жыл маусымына және қолданы ерекшелігіне қарай киім әр түрлі
материалдан дайындалады, осыған орай олар жүн, жібек, мақта, зығыр
маталардан, сондай-ақ табиғи, синтетикалық және аралас талшықтардан
тігілген кимідер деп бөлінеді.
Киім дайындау әдістеріне –жіппен байланыстыру тәсілі (машина және
қол еңбегі көмегімен), желмідеп байланыстыру, дәнекерлеу және клепқалы,
т.б. тәсілдер жатады.
Адам дене бітіміне қонымдылығына қарай киім иықты, кеуделік,
белдікті киім болып бөлінеді. Пальто, жакет, жейде, куртка, сарафан –иықты
киімге;жеңсіз, киім-жилет-кеуделік киімге; алжапқыш, белдамша, шалбарлар-
белдікті киімдерге жатады.
Әрқилы қоғамдық (өндірістік, спорттық, сәндік, формалық) іс
-әрекете байланысты киім тұрмыстық және арнайы киім болып бөлінеді.
Тұрмыстық киім –бұл күнделікті тұрмысқа және жұмысқа, мәдени
орындар мен ойын –сауыққа, демалуға және үй шаруашылығына арнап киілетін
киімдер.
Күнделікті өмірде киілетін киім (оқуға, серуендеуге, көрмеге
баруға,т.б.) әр түрлі кәсіпке, қызметке киюге арналады. Бұл киімнің стилі
адамның өмір сүру салтына, іс -әрекетіне байланысты. Бүгінгі күні
адамдардың өмір сүру салтының әрқилығына байланысты күнделікті тұрмыста
киілетін киім түрі де әр алуан.
Әрбір адамның киімге деген өз таалбы бар, әркім өзінің жеке-дара
қасиетін ашуға тырысып, өзіне және өмірге деген көзқарасын киім арқылы
көрсетеді.
Киім киюдегі ең басты талап: киім киюге ыңғайлы және қолайлы болуы
керек, сонымен бірге қоршаған ортаға сәйкес болуы қажет. Күнделікті
тұрмыста киілетін киімнің негізгісіне жұмыс киімі жатады. Оның стилі жұмыс
жағдайына байланысты. ХІХ ғасырдан бері іскерлік
киімі, іскерлік костюмі деген ұғым бекерге пайда болған жоқ. Егер адам
кеңседе, банкте, министрлікте қызмет етсе, оның жұмыс киіміне қатаң талап
қойылатын. Бұл талапқа сай классикалық костюм (әйелдерге шалбар киюге
рұқсат етілмейді), классикалық стильдегі аяқ киім болуы керек. Сонымен
бірге әйелдерге өте асыра боянуға, жұрт назарын аударатын жылтырақ
бұйымдар тағуға болмайды, ал еркектерге өте ашық боялуы галустук не жейде
киюге болмайды. Кейбір фирма басшылары өз қызметкерлеріне сол фирманың
имиджіне мен киім үлгісін киюді талап етеді. Арнайы қызметкерлері (мысалы,
жоғарғы оқу орындарының оқытушылары, әр түрлі кеңсе қызметкерлері) әр түрлі
стиль мен жинақталымдағы киімдер кие алады. Еркін стильдегі киімдерді
киюді ұнатады. Күнделікті тұрмыста килетін бір үлгідегі киімге әректі
трикатаж, джинсылар жатады.
Жетпісінші жылдардың басынан бастап күнделікті тұрмыстық киміде
рационалды немесе базалық гардероб деген ұғым пайда болды, бұл -өзара
үйлескен және жеке –дара түржиыннан тұратын (мысалы, белдемшелер,
шалбарлар, жейделре, жемпірлер, жилеттер, жекеттер, т.б.) әр түрлі заттар.
Әлеуметтетанушылардың мәліметің кең таралуына байланысты жұмыс түрі де
өзгеріске ұшырауы мүмкін, адам өз компьютерімен қоса үйін жұмыс орнына
айналдырады. Бұл ХХІ ғасырда (жұмыс киімне арналған) классикалық ағылшын
костюмінің жоғарлуына әкеледі, бұл кастюм дәстүрге құрмет белгісі ретінде
ғана сақталмақ, оның орнына мысалы, трикатаждан дайындалған қолайлы киім
ауыстырады.
Бұрын күнделікті тұрмыста киілетін киім мен сәнді киімнің өзіндік
айырмашылығы болатын. Күнделікті тұрмыста киілетін костюмдер мен
көйлектерге белгілі бір маталарды, ең аз мөлшердегі сәндік бөліктерді,
қарапайым түстерді пайдаланса, сәндік киімдерде ашық бояулы фактураны,
жібек, барқыт, атлас, қамқа маталарды; декорациялық әрлеуді, жібек, алтын,
бисер, моншақпен кестеуді, жапсырманы (аппликация), ызбаны (тесьма), .т.б.
сәндік бұйымдарды қолданды.
Қазіргі киім үлгісінде мұндай айырмашылықтар кездеспейді,
күнделікті тұрмыста киілетін киімдерді модельдеуде дәстүрден тыс маталар
(атлас, барқыт) қолданылады, былғары курткаларда шілтерлі жапсырмалар,
кестелеу, жұқа маталар, т.б. кездеседі. Керісінше, сәндік киімдерде
бұрынғы жағалы киімдерді және күнделікті тұрмыста киілетін киімдердің
моделіне негізделген маталарды сирек көреміз, олар: мерекелік кешке киғтін
көйлектер, твид пен түкті матадан немесе сурет басылған матадан тігілген
классикалық костюмдер. Бүгінгі сән үлгісінде түрлі түржиындық топтар
арасындағы айырмашылық шартты түрде ғана бөлінеді, тіпті айырмашылығы жоқ
десе де болады. Дегемен, күнделікті тұрмыстық киімдерді модельдеу кезінде
мынадай басты талаптарды ескеру шарт: киімнің қолайлығы, жинақылығы, кимі
пішінінің қарапайымдылы, костюмнің әр түрлі элементтерніің қиыстырылуы.
Сәндік киім –бұл ерекше жағдайларда –сән –салтанатқа, мерекелік
қабылдауларға, мейрамдарға, теартға барғанда киілетін киімдер (қазіргі
кезде адамдар жұмыстан кейін
театрға күнделікті тұрмысқа киетін кимімен де бара береді). Сәндік киім
адамға айрықша мерекелік көңіл күй берілі керек.
Сәндік киім отбасылық мейрамдар мен теарт, концерт залдарына
барғанда, арнаулы мерекелік жиындарда, премьрра, сыйлық алу, т.б. арнаулы
мерекелік қабылдауларда, мектеп бітіру балында, үйлену тойларында, т.б.
жағдайға сәйкес адамның кескін –келбетін ашуы керек. Маңызды мерекелік
жиындар, әдетте, үлкен мекемелік орындарда өтеді, сондықтан ол жиынннан
костюмін көрсетуіне мүмкіндігі. Бар. Билуге арналған көйлектерде айқын
сәндік мәнерлі әшекейлер орын алады, мерекелік костюмдерде ашық қарама
–қарсы түстер, ашық түс жас жұбайларға арналған киімдерде (тығыз және
жеңіл) мата түсінің үйлесімділігі, жаңа жалдық көйлектердің матасының
жылтырақ болуы ескеріледі.
Әр маусымда сәндік киімдерге сән үлгісінің жаңа үлгісі ұсынылады.
Әр түрлі сәндік көйлектердің пішіндері тұйықталған және ашық
композициялы пішіндерге бөлінеді. Адамның дене бітімін, кесікн-келбетін
қайталап айқындайтын қарапайым көйлектер- тұйықталған пішінге; қосымша
заттармен (жеңіл орамал, шарф, палантин, шәлі) кеңістікте белсенді
қозғалысқа икемді келген көйлектер -ашық пішінге жатады.
Сәндік көйлектің артықшылығы сонда, оның ауыстырмалы бөлік терін
(жаға, қаттама, ендірме-омырауша) белдік, шарф, сәндік жилеттер, жебешек,
палантин, әр түрлі әшекей көмегімен өзгертуге болады. Осындай құралдардың
көменгімен түрлі бейне сомдауға болады-қатал-іскерлік, ресми-әсем,
көтеріңкі-мерекелік, т.б. Мұндай көйлектің қолданылу аясы кеңейе түсуде.
Осылайша, костюм жобалауда киім сәнділігі мәнерлі пішіннің, эффектілі
фактруаның немесе мата суретнің, түс үйлесілімділігінің, әрлеудің (басқа
матамен, әрлеу машинасымен, кестелеу, шілтерлеу, сондай-ақ қолмен өңдеу)
белсенді араласуымен шыңына жетеді.
Киім пішінінің барлық қасиеттерін ең жоғарғы дәрежеде пайдалану
–көркем функциялы, өтікір компазициялы костюмнің тууына әкеледі. Осылайша,
теартландырылған көрсетілімдереге арналған перспективалық түржиындар,
жарнамалық сипаты бар әр түрлі көрмелердегі экспозицияға арналған костюдер
дайындалады.
Сәнді тұрмыстық костюмді бір қасиетін немесе формасын, материалдың
сипаттамасын мәнерлі әрлеуге көңіл бөлінумен құруға болады.
Пішіні тұйықталған костюмдер айқын материалмен әрлеуді қажет
етеді. Ал ашық пішінді костюмдер пішін сипаттамасы материалдың
созылымдылық қасиетіне сәйкестігін керек етеді (мөлшерлі түстік шешім және
орынды әрлеуінде).
Киімнің көркемдік-бейнелік шешімі сәнді костюмнің барлық
бөліктернің өзара сәйкестігінің адам ерекшелігімен және қоршаған ортамен
байланысын талап етеді.
Қонақ үшін киілетін отбасылық сәнді киімнің костюм бөліктері ерекше
рөл атқарады, оның пішінінің сапалы өңделуі, костюм сызықтарының
үйлесімділігі, әшкейлеу мен әрлеу ісінің сәйкестігі ерекше маңызды. Сонымен
қатар костюм адамның бет әлпетіне бағына отырып, оның көркемдігін толық
ашу керек.
Қазіргі сән үлгісінде сәндік киімдерді модельдеуде дәстүрлі әдіс
және дәстүрден тыс әдістер қолданылады. Кейбір дизайнерлер (мысалы,
минималистер мен деконструктивистер) киімді сәндік және күнделікті
тұрмыстық киімдер деп бөлуді тіпті жоққа шығарады. Дегенмен, дәстүр бойынша
сәндік киімдердің қолданылу ерекшелігі сақталады: үйлену тойына арналған
киімдерде бұрынғысынша қалыңдық ақ көйлек кию
керек (бұл дәстүр ХІХ ғасырдың басында пайда болған); ресми салтанаттарда,
мысалы, ер адамдар міндетті түрде смокинг, ал әйелдер ұзын көйлек киюі
тиіс; ресми қабылдауларда киім ерекшелігі хаттама негізінде келісіледі.
Күнделікті тұрмыстық киім сияқты сәндік киімнің де сәндіклік дәрежесі оның
қолданылуы мен киім иесінің жеке талғамын байланысты.
Демалысқа арналған киімдер –спртпен айналысуға, серуендеуге, теңіз
жағасында демалуға арналған немесе дискотека, түнгі клубтарға барғанда
киілетін киімдер.
1 –сурет. Демалысқа арналған жаздық жастар киімінің эскизі
Оларға қойылатын негізгі талаптар: киімнің ыңғайлылығы, қызмет
көрсету дәрежесі, сондай-ақ әр адамның өзін жеке тұлға ретінде сезіне
білуі, сондықтан бұл киімде спорттық киім мен трикатаждық бұйымның қосылған
элементі басым болады. Бұл киім түрі де
басқа күнделікті тұрмыстық киімдер сияқты сән үлгісі ықпалына ергіш.
Сондықтан оларда сол кездегі сән үлгісіне сәйкес силуэт, ұзындық,
компазициялық құрылым көрініс табады.
2 –сурет. Демалысқа арналған жастар киім жинақталымының эскизі
Отбасылық киімдер –адамның үйде демалғанда және үй жұмысына киетін
киімдері. Қазіргі кезде отбасына киюге арналған дәстүрлі халаттар,
пеньюарлар, алжапқыштарды джинсылар, легинстер, трикотажды майкалар мен
жемпірлер ығыстыруда. Бәлкім, жалғыз-ақ өзгешелігі –дәстүр бойынша тұрақты
қалыптасқан ыңғайлы отбасылық аяқ киімдер (үй аяқ киімі, салпылдақ, т.б.).
3 –сурет. Демалысқа арналған жастар киімнің эскізі
Жетпісінші жылдарда сәндегі этникалық стильге сәйкес отбасылық
киімдер түржиыны ұлттық костюмге негізделген жаңа киім пішінімен
толықтырылыды: үйреншікті шығыс халаты (бұл киім үлгісі ХVІІ ғасырда
енген) мен кимоно (ал бұл киім үлгісі ХІХ ғасырдың аяғы мен ХХ ғасырдың
басында енген болатын) орнына араб көйлектері мен саронг белемшесі кең
тарады.
Қазіргі кезде адамдардың киім-кешегі де (гардеробы) өзгерді. Бұрын
сәеқой адам әр алуан жағдайға байланысты әр түрлі ерекше киім қажет
ететін. Қазір әр түрлі қызмет атқара алатын заттар жинақталымынан құралған
рациональды гардероб кең тарады. Сонымен бірге әр адамда өз бейнесін
өзгертіп отыратын әр түрлі стильдегі заттар гардеробы қалыптасты.
Әйелдердің сыртық киім классикалық, спорттық және роматикалық
стильге негізделген. Бұл киім түрі бұйымның қорғаныштық қызметін атқара
отырып, қыстық, жаздық, күздік-көктемдік және барлық маусымға арналған киім
боп бөлінеді. Нақты бір жыл маусымында ғана қолданылатын киім түрлері де
бар, олар: қыстық –тон, манто; жаздық –жаздық пальтолар, шаңдық (тозаңдық)
киімдер. Кимінің кейбір көп түрлері 2-3 маусымда да қолданылады, олар:
плащтар (күзде де, көктемде де, жазда да киілетін), күздік –көктемдік
пальтолар, шолақ пальтолар, сондай-ақ көктемдік –жаздық немесе күздік
–қыстық курткалар (қалың әрі жылы астарына байланысты); көктемдік, күздік
және жаздық 2-3 бөліктен тұратын костюмдер.
4 –сурет. Классикалық стильдегі әйелдер сыртық киімнің эскизі
Бұйымның сыртқы қабаты киімнің ішкі қабатының көлемімен,
массасымен, өлшемімен, стильдік шешінмімен, силуэтімен және материалымен
сәйкес үйлесімділікте болуы тиіс, сондай-ақ адамның кескін –келбеті мен
дене бітімі де есепке алынуы қажет.
Сыртқы киім үлгісінде сән, ең алдымен, силуэтті, пішіннің жеке
бөліктернің толықтырылуын, түсін, материал құрылымын өңдейді. Киімнің
жекек бөліктерін мен фурнитурасы ұстамды, жалпы композициялық құрылымға
бағынады. Кейде кіимнің жекек бөліктері мен уақтүйегі ең маңызды орында
болып, өзінің өлшемімен, кескін-пішін үйлесімімен, орналасу тәртібімен,
сан мөлшерімен назар аудартқан ғана өзгерістер болуы мүмкін.
5 –сурет. Спорттық стильдегі сыртқы киім жинақталымының эскизі
Киімнің жоғарғы қабатынның әр түрлі пішіні негізгі силуэттерде
дамиды: тік, қынама немесе кең. Киімді сипатайтын оның пішіні (выкройка)
–жең және қолтық ойындысы құрылымымен айқындалатын бұйым кострукциясының
типі . Киімнің қондырма жең, реглан, тұтас пішімді және құрастырылған
пішінді түрлері бар. Біріктіру тігістернің және одан да көп тігісті
түрлерін айырады.
Қоныдырма жең үлгісіндегі пішілген бұйым классмкалық үлгі саналады,
өйткені ол әрбір сән ағымындағы костюм қалыптасуына қатысады. Қондырма жең
үлгісіндегі костюмдер тік, қынама, жартылай қынама және кеңітілген силуэтті
болуы мүмкін.
Реглан жеңді бұйымдар пішімінде иықтық бөлім жең түбінің жалғасы
болып келеді. Мұндай бұйымның қолтық ойындысы қондырма жеңді бұйымдардың
ойындысына қарғанда тереңрек ойылады.
Реглан пішімді бұйымдар кең пішінді киімдерде, негізінен тік
силуэтті пішіндегі киімдер пайдаланылады. Ал қынама немесе жартылай қынама
бұйымдарда сирегірек кездеседі.
Жеңді тұтас пішу киім пішінін созылымдылық қалыпқа әкеледі,
пішімдегі ұсақ қыртыстар (бұйымның алдыңғы ьойы мен арқа жағындағы) киімге
ерекшелік береді.
Әрбір сән ағымындағы силуэт сипаттамасы тек пішім смпаттамасы ғана
емес, мұнда бұйымды қалыптастыратын құрылыдылық сызықтар да есепке
алынады.
Сыртқы киімнің силуэтіне иықтың биіктігі әсер етеді.
Иық деңгейі кәдімгі, көтеріңкі немсе түсіңкі қалыпта болуы мүмкін. Иықтың
кәдімгі қалыптағы деңгейі иық ылдиына қонымдылығымен сипатталады. Иық
қондырмасын пайдалану арқылы немесе қолтық ойындысының қиықшасын көтеріңкі
етіп, ойық сызықтары мен иық қиықшасын реттеуге болады. Иық қалыпының
көлемдік пішінін иық қондырмасының көмегімен жасауға болады. Иықты түсіру
үшін иық тігісін ұзарту керек.
Иық пішіні қолтық ойындысын қалыптыруға байланысты. Бұйым көлемі
киімінің еркін қонымдылығына берілетін қосымшалармен анықталады. Қолтық
ойындысының тереңдігі бұйым көлемнің өзгеруіне байланысты. Бұйым көлемін
азайту, қолтық ойындысының тереңдегін азайтуды қажет етеді, ал керісінше,
бұйым пішіні көлемінің үлкендігіне сай қолтық ойындысының тереңдігі де
үлкейеді.
Сыртқы киімда алдыңғы жағынан киімнің дәл ортасынан түймелеу жөн,
ал асимметриялы конструкцияда түймелеу бір жағына ығыссады. Пальто
композициясында түймелеу басты рөл атқарады, әрі ол декаративтік элемент
боп саналады. Киімді ұлттық ұстаным бойынша қаусырғанда түймесіз пальто,
шолақ пальтолар жасауға болады. Бұл жағдайда бел немесе мықын белдікпен
байланады.
Жағаның белгілі бір түрін таңдау киім пішінің айқын силуэтін,
нақты түрін жасауға байланысты.
Әдетте, көлемді бұйымдарға үлкейтілген тіктеме, әрі кең жағалар
салынады. Көлемі кішкентай бұйымдар кішкентай өлшемдегі жағаларды қажет
етеді. Қарама-қарсылық принципімен үлкен жағалар да жасалуы мүмкін, ол
кезде мұндай жағаның өлшемін дәл етіп салыстыру қажет.
Түймелеу түрі мен жаға пішіні бұйымның қолданылуымен анықталады.
Жең бұйым пішінінің сипатын ғана бермейді, сонымен қатар бұйымның
созылымдылық ерекшелігіне назар аудартады, бұйымның композициялық
орталығына айналады.
Қыстық киімнің жылу сақтау қасиеті бұйымға жылу маталарын дұрыс
орналастырылуына байланысты (жылу матасының көп қабаты арқаның жоғарғы
жағына, кеуде мен иыққа салынады). Матаның өңін таңдау бұйымның эстетикалық
және төзімділік қасиетіне қарай анықталады. Тығыз жүннен және жартылай
жүннен (түкті және ұйпа, т.б.) жасалған маталар желге
төзімділігімен, өрім түрақтылығымен, аз созылымдылығымен және отыруымен,
жасанды үлбір төзімділігімен, минималды электрленуімен, ал табиғи үлбір
жақсы өңделуімен ерекшеленеді.
Қыстық киімнін, әр түрлі жылу матасының қалыңдығына байланысты киім
пішінін беру қиын, сондықтан ол тік силуэтті немесе жартылай қынама
силуэтті болады. Сол себепті де қыстық пальто композициясының күздік-
көктемдік пальтодан аздаған өзгешелігі бар. Бүл, ең алдымен, қосөңірлі
түймелеу. Киім пішінін эстетикалық жолмен бөлшектеу көмегімен қыстық пальто
салмағын көзге жеңілдеу етіп көрсетуге болады.
6 –сурет. Бір базалық негіздегі спроттық стильдегі әйелдердің сыртқы
киімі
Жаздық сыртқы киім (пальто, шолақ пальто, плащтар, птңдык; киім,
желбешектер, костюмдер) күнделікті тұрмыстық және сәндік киімдер боп
бөлінеді.
Бұл киімдер пішінінің, материалының, түсінің өте көптігімен және оны
еркін таңдауымен сипатталады.
Жаздық сыртқы киімдер түрақты емес, сондыңтан қыстық киімдерге
қарағанда, оларды дайындауға мата шығыны аз кетеді, себебі жаздық киімдер
тез өзгеріске түсіп отырады, сол себепті бұл киімдерде костюмнің "(көйлек,
костюм, т.б.) басқа бөліктерімен тұтас ансамбль жасау оңай.
Жаздық пальтолар, әсіресе сәндік пальтолар күрделі пішінде болады.
Мата ені (ішкі жағынан астар салынбағанда) еркін күлтеленіп
қозғалысқа түседі, қиғаш пішімде жасалынады. Жазғы көйлектер көбінесе
астарсыз жасалады, астары болған жағдайда тек мықынға дейін немесе жең
ойындысына дейін болады. Жаздық пальтоның пішіні мен жең ұзындығын еркін
таңдауға болады (шынтаққа дейін немесе шынтақтан жоғары күйде қысқартылған
немесе кардиган типтес жеңсіз пальто).
Жаздық сыртқы киімнің бір түрі - шаңдық киім. Ол жеңіл жібек
матадан, әдетте мыжылмайтын матадан жасалады (қазіргі кезде капрон, жеңіл
аралас маталардан, т.б. болуы да мүмкін). Бұйым бөліктерінің көмегімен бүл
киім түрі ашық көйлектер мен костюмдерді шаң-тозаңнан, жаңбырдан, т.б.
қолайсыз жағдайлардан қорғайды.
Арнайы костюмдер адамның қызметімен және оны ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz