Жер табиғи ресурс ретінде

Пән: Биология
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Жер табиғи ресурс ретінде.

Қазіргі ғылыми-техникалық прогресс пен өндіргіш күштерінің қарқынды
дамуы және халық санының өсу жағдайларында, табиғат пен қоғамның өзара
әрекеттестік проблемасы ерекше зор маңызға ие болуда. Жаңа басталған XXI
ғасырда бұл мәселе асқына түсіп, іргелі зерттеулер обьектісіне және күрделі
жалпы мемлекеттік міндетке айналып отыр. Қазіргі кезде бүкіл дүниежүзінде
табиғи ресурстардың зерттелуіне, пайдалануына, ұдайы өндірілуіне, әр түрлі
теріс құбылыстардан қорғалуына, олардың пайдалы қасиеттерін бүгінгі және
болашақ ұрпақтарға сақтап қалуына зор көңіл бөлінуде. Табиғатты пайдалану
және ресурстарды үнемдеу мәселесі мемлекеттік саясат деңгейінде орын алып
отыр.
Табиғи ресурстар деп еңбек құралы, энергия, шикізат және материалдар
көздері ретінде пайдаланудағы немесе пайдалануға жарамды табиғат заттарын
атайды. Олардың пайдалануы, бірінші кезекте, адамның биологиялық тіршілігін
қамтамасыз ететін қоғамның экономикалық мұқтаждықтарын қанағаттандыруға
бағытталған. Бірақ та бұл проблеманың бір шеті, екіншісі - осы табиғат
күштерін адамның, оның қазіргі және болашақтағы ұрпақтарының игілігіне
пайдалана білу.
Табиғи ресурстарға бірінші кезекте ауа бассейні мен бүкіл қоршаған
орта жатады. (1-кесте).
Толығырақ айтқанда аталған табиғи ресурстардың қатарына жер мен су,
флора мен фауна да жатқызылады. Осылардың арасында, қоғамдық байлықтың
сарқылмас қайнар көзі ретінде адамға пайдалы болған жер, оның қойнауы мен
шикізат ресурстары ерекше орын алады.
Жер – адамның өмір сүруіне қолайлы биологиялық жағдайлар
қалыптасқан, қойнауы мен биосферасының саналуан байлығымен сипатталатын
және еңбекті қолдануға мүмкіндік беретін адамның тіршілік мекені. Жердің
осы ролін сипаттай отырып, XVII ғасырдағы көрнекті ағылшын ғалымы Уильям
Петти: "Тұтыну құндары мен заттық байлықтың көзі тек еңбек қана емес.
Еңбек - байлықтың атасы, ал жер оның анасы" деген екен.

Табиғи ресурстар, оларды пайдалану ерекшеліктері және құрамындағы жердің
орны (1-кесте).
Табиғи Табиғи Жермен өзара Негізгі шаруашылықҰдайы жаңару
ресурс салаға байланыс мақсатталғандығы қабілеттілігі
жатуы сипаты
1 2 3 4 5
Агроөндірістік
және басқа да
халық шаруашылығы
кәсіпорындарын Шектелген түрде
Жер Литосфера орналастыру, жаңарып отырады
азық-түлік және
шикізатты өндіру,
өндірістік емес
іс-әрекеттерді
жүзеге асыру
Топырақтың
минералдық
негізін Минералдардың және
Минерлдық Литосфера құрайды. отын энергетикалықҚайта
ресурстар Пайдалы шикізат жаңарылмайтын
қазбалар жер
астында жатады
Әртүрлі
агрегаттық Ауылшаруашылық, Қайта
Су Гидросфера күйінде тұрмыс және жаңарылатын
табиғаттың өнеркәсіптік су
барлық тұтыну
элементтерінде
табылады
Жер бетімен Мал шаруашылығы
және топырақ өнімдерін өндіру, Қайта
Өсімдік Биосфера қыртысымен аң аулау жаңарылатын
тығыз шаруашылығын
байланысты жүргізу
түрде болады
Жер бетімен
және топырақ Өсімдік және орман
Жануарлар Биосфера қыртысымен шаруашылықтары Қайта
әлемі тығыз өнімдерін өндіру жаңарылатын
байланысты
түрде тіршілік
етеді
Табиғаттың Өндірістік процесс
Климат Атмосфера жылу, ылғал, пен азамат Шектелген түрде
газ алмасу тіршілігінің жаңарып отырады
көздері ортасын
қалыптастырады

Жалпыхалықтық масштабта жер ұғымы планета бетін қамтиды. Дегенмен,
жалпыға мәлім: Жер бетінің басым бөлігі 361,1 млн.км² немесе 70,8%-ын алып
жатқан Әлем Мұхиты астында, жер көлемі алты құрлықты қамти отырып,
планетаның 149,1 млн.км² немесе 29,2%-ын құрайды. Соңғысының 13 бөлігі
таулы жерлер, 20%-ын шөл және 30%-ын орман алып жатыр. Жердің тек 10%-ы
ғана ауылшаруашылық алаптарға жатады.
Жердің материя және табиғи ресурс ретіндегі қасиеттері, оның тек
табиғат кешенінің басқа компоненттерімен - климатпен, су ресурстарымен,
өсімдік және хайуанат әлемімен өзара әрекеттестік түрінде ғана тиісті
маңызға ие болады.
Жер осы кешеннің, демек жер бетінің, онымен шектес литосфераның,
гидросфераның және атмосфераның, аса күрделі құрам бөлшектерінің бірі болып
табылады. Табиғи ресурстар таусылатындар және таусылмайтындар болып
бөлінеді. Жер болса, шектеулі түрде жаңаратын ресурстарға жатады. Оның
басқа табиғи ресурстарының құрамындағы орны 1-кестеде көрсетілген. Жерді
шектеулі түрде жаңаратын ресурстарға жатқызу оның екі қасиеттерімен
себептеледі: бір жағынан, жер дұрыс пайдаланылған жағдайда оның өндіргіш
қасиеттері ұдайы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.