Жобаларды қаржылық талдау

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Жобаларды қаржылық талдау

Қаржыландыру көздері.
Жобаларды басқаруда негізгі тапсырмалардың бірі оның қаржыландыруын
ұйымдастыру, яғни жобаны инвестициялық ресурстармен қамтамасыздандыру.
Олардың құрамына тек қана ақшалай қаржылар емес, басқа да ақшалай
эквивалент белгісіндегі инвестициялар, соның ішінде негізгі және айналым
қаржылары, меншіктер құқық және материалдық емес активтер, несиелер,
қарыздар және уақытша жерді пайдалану құқығы және т.с.с. ...
Жобаларды қаржыландыру - әрқашан тәуекелді болатын, инвестициялық қызметтің
бір түрі, және Қазақстандағы қазіргі әлеуметтік экономикалық жағдайдың
ерекшелігімен. Тиімсіз инвестициялық климат, жобаны басқарудың әлемдік
тәжірбиесінің талаптарына лайықты жауап бере алмайтын заң шығарушы база,
жобаның нәтижелі ұйымдастырылуына обьективті себептердің кедергісі.
Қазақстан заңнамаларында, мысалы, жобалық қаржыландыру деген термин бар,
бірақ та жалпыәлемдік жобаның түсінігі деген түсінік жоқ .
Жобаны қаржыландыру келесі шарттарды орындау арқылы жүргізіледі:
• Инвестиция динамикасы уақыт және қаржының шектелуіне сәйкес жобаның
ұйымдастырылуын қамтамасыздандыруы тиіс;
• Сәйкес құрылымдар, қаржыландыру көздері және анықталған ұйымдық өлшемдер,
соның ішінде: салықтық жеңілдіктер, кепілдемелер, әртүрлі қатысу формалары
қаржы шығындарын және жобаның тәуекелдігін төмендетуін қамтамасыздандыру.
• Жобаны қаржыландыру келесі негізгі кезеңдерден тұрады: алдын-ала жобаның
өміршеңдігін зерттеу (шығындар және жоспарланған табыс бойынша жобаның
мақсаттылығын анықтау);
• Қаржыландыру ұйымы, соның ішінде;
• Қаржыландырудың мүшесін болатын формалармен бағалау және нақты формаларды
таңдау;
• Қаржыландырушы ұйымдарды анықтау;
• Қаржыландыру көздерінің құрылымын анықтау;
• Жоспардың орындалуын және қаржыландыру шарттарын бақылау. Жобаны
қаржыландыру келесідей жолдармен орындауы мүмкін:
• Өзін-өзі қаржыландыру, қаржыландырудың көзі ретінде инвестордың өз
қаражатын қолдануы (бюджеттік қаржылардан және бюджеттік емес қорлардан
мемлекет үшін, өз қаржыларынан ко үшін.);
• Қарыздың және тартылған қаржыларды қолдану. Инвестициялық жобаларды
қаржыландыру жүйесі өзіне:
• Қаржыландыру көздерін;
• Қаржыландырудың ұйымдастырылған формалары;

Жобаларды қаржыландыру көздерінің классификациясы 1.1.

Инвестициялық жобаларды қаржыландыру көздерінің
классификациясы.

Классификация
белгісі Қаржы көзінің түрлері
Меншік Меншікті
қатынасы Тартылған
қарыздар
Меншік мемлекеттік инвестициялық ресурстар (бюджеттік қаржылар және
түрлері бюджеттік емес қорлардың қаржылары, мемлекеттік қарыз, акция
пакеттері және мемлекет қарамағындағы меншік және т.б.)
коммерциялық және коммерциялық емес субьекттің инвестициялық
соның ішінде қаржылық, шаруашылық ресурстары; қоғамдық
ұйымдар, жеке тұлғалар соның ішінде шетел инвесторлары;
шетел инвесторларының инвестициялық ресурстары (шетел
мемлекеттері, халықаралық қаржылық және инвестициялық
институттар, жеке кәсіп орындар, институттық инвесторлар,
банктер мен несиелік орындар);
Меншік Мемлекет және федерация субьектісі деңгейінде:
деңгейлері бюджет меншігінің қаржылары және бюджеттік емес қорлар;
мемлекеттік, халықаралық қарыздану түріндегі қарыздық қаржылар
(мемлекеттің сыртқы қарыздары) ; мемлекеттік облигациялар,
ұзақ уақыттық тауарлар жәнеде басқада қарыздар (мемлекеттің
ішкі қарыздары)

Кәсіп орын деңгейінде:
меншік қаржылар (табыс, шығарымдар, шығындарды қайтарудың
сақтандыру соммасы, негізгі және айналым қаржылардың
артылғандары, материалдық емес активтіктер т.б.
қаржыландыруды тарту, соның ішінде: жарнамалар және
қайырымдылық салымдары, акциядан қаржылар және т.б.
бюджеттік, банктік және коммерциялық несиелер (қайтарымды және
қайтарымсыз негіздегі проценттік және проценттік емес)
түріндегі қарыздық қаражаттар;

Инвестициялық жоба деңгейінде:
Р.Ф. бюджетінің қаржылары, федерация субьектісінің, бюджеттік
емес қорлардың қаражаттары;
Шаруашылық субьектілердің қаржылары – отандық кәсіп орындар
және ұйымдар, ұжымдық институттарды инвесторлар қаражаттар;
әр түрлі формадағы шетел инвесторлары;

Нарықтық қатыныстары жағдайында кәсіпорынның қаржылық жағдайын
талдаудың маңызы өте зор. Бұл кәсіпорындардың тәуелсіздікке ие болуымен,
сондай-ақ олардың меншік иелері, жұмысшылар, коммерциялық серіктестіктер
және де басқа контрагенттер алдында өзінің өндірістік-кәсіпкерлік
қызметінің нәтижелері үшін толып жауапкершілікте болуымен байланысты.

Кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдау жөніндегі сұрақтарды
қарасытырмас бұрын, ) қаржылық жағдай дегеніміз немесе қаржылық жай-
күйдегеніміз не, соны анықтап алған жөн. Соңғы жылдары шығарылған арнайы
әдебиеттерде бұл ұғым әр-түрлі түсіндіріледі. Профессор А.Д.Шермет
“Кәсіпорынның қаржы (активтер) жағдайы қаржыны тарату, пайдалану және оны
қалыптастыру көздерімен (меншіктік капитал және міндеттемелер, яғни
пассивтер) сипатталады” деп жазған.
Кәсіпорынның қаржылық жағдайы қаржы ресурстарын жасау, тарату және
пайдаланумен сипатталады. Кәсіпорынның қаржылық жағдайы кәсіпорынның
қалыпты өндірістік, коммерциялық және басқа да қызмет түрлері үшін қажетті
қаржы ресурстарымен қамтамасыз етілуімен және оларды мақсатқа сай, тиімді
тарату және пайдаланумен, сондай-ақ бсақа шаруащылық субъектілерімен
қаржылық қарым-қатынаста болу, төлеу қабілеттігі және қаржылық
тұрақтылықпен сипатталады. Кәсіпорынның уақтылы төлеу мүмкіндігі оның
қаржылық жағдайының жақсылығын көрсетіеді.

Профессор И.Т. Балабанов Шаруашылық субъектісінің қаржылық жағдайы-
бұл оның қаржы бәсекелестік қабілетігінің сипаттамасын (яғни төлем
қабілеттігілігі) қаржы ресурстары мен капиталды пайдалану, мемлекет алдында
және басқа да шаруашылық субъектілерінің алдында өз міндеттемелерін
орындау. Шаруашылық субъектісінің қаржылық жағдайын талдаудың келесі
түрлерін жүргізеді: табыстылық пен рентабельділік; қаржылық тұрақтылық;
несие қабілеттілігі; капиталды пайдалану; валюталық өзін-өзі өтеу.
Кәсіпорынның қаржылық жағдайы – бұл бірқатар көрсеткіштермен
сипатталатын оның саулығы мен өмір сүру қабілеттілігін кешенді түрде
бағалау.
Жоғарыда берілген анықтамалар қарастырылып отырған ұғым мәнін
жеткілікті дәрежеде ашпайды, бірақ олардың әрқайсысында бұл ұғымды
дәлірек анықтауға мүмкіндік беретін ұтымды тұжырымдар бар. Бірқатар түрлі
әдістермен есептелген біріңғай көрсеткіштерге қарағанда (мысалы, еңбек
өнімділігі, қор қайтарымдылығы, өзіндік құн, жалпы табыс, тиімділік)
қаржылық жағдай түрлі көрсеткіштерді есептеу нәтижесінде және олардың
жалпы бағалауға тигізетін әсерін кәсіпорынның қаржы жағдайы әлсіз және өмір
сүру қабілеті жоқ кәсіпорындарға аяусыз қарайтын бәсекелі нарықтық
экономика жағдайындағы кәсіпорынның сенімді болуын, тұрақтылығын және
келешегі барлығын куәландыруы тиіс.Біздің көзқарасымыз бойынша, сенімділік
кәсіпорын жұмысының үздіксіздігін және оның төлеу қабілеттілігін көрсетеді.
Осы берілген түсініктерге сүйене отырып, біз бұл ұғымды былай
анықтауды ұсынамыз:
Кәсіпорынның қаржы жағдайы осы кәсіпорынның белгілі бір кезеңдегі
қаржылық тұрақтылығын және оның өз шаруашылық қызметін үздіксіз жүргізуі
мен өзінің қарыз міндеттемелерін уақтылы өтеуі үшін қаржы ресурстарымен
қамтамасыз етілуін көрсетеді.
Енді біреулер өз қаражаттары есебінен активтерге (негізгі қорлар,
материалдық емес активтер, айналым қаражаттары) жіберілген қаражаттарды
жабатын, сондай-ақ өтелмеген дебиторлық және кредиторлық қарыздарға жол
бермейтін және де өз міндеттемелерін уақтысында қайтаратын шаруашылық
субъектілері қаржылық тұрақты болып табылады
Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығы- бұл тәуекелдіктің мүмкін болатын
деңгейде төлем қабілеттігі мен несие қабілеттілігін сақтай отырып,
табыстыөсіру негізінде қаржыны тарату мен пайдалану арқылы кәсіпорынның
дамуын көрсететін қаржы ресурсының жағдайы.
Қаржылық тұрақтылық-бұл табыстытың шығыннан тұрақты дәрежеде артуы.
Ол ақша қаражаттарын еркін пайдалануы қамтамасыз етеді және оларды тиімді
пайдалану арқалы өндіру және өнімді сату процессінің үздіксіз болуына
жағдай жасайды. Сондықтан да қаржылық тұрақтылық барлық өндіріс-шаруашылық
қызметі процессінде қалыптасады және кәсіпорынның жалпы тұрақтылығының
негізгі бөлігі болып табылады (9). Ал кәсіпорынның жалпы қаржылық
тұрақтылығы, ол ең алдымен әр дайым табыстың шығыннан артуын қамтамасыз
ететін ақша ағымының өнімді (жұмыс, қызмет) өткізуден түсетін табыстың
тұрақтылығын талап етеді және оның мөлшері мемлекетпен, жабдықтаушылармен,
несие берушілермен, жұмысшылармен және тағы басқалармен есеп айрысу үшін
жеткілікті дәрежеде болуы тиіс. Сонымен қатар кәсіпорынның одан әрі дамуы
үшін барлық міндеттемелерді орындағаннан кейін, осы кәсіпорында өндірісті
дамытуға, оның материалдық-техникалық базасын жаңартуға және де әлеуметтік
климатты жақсартуға және басқаларға мүмкіндік беретіндей дәрежеде табыс
қалуы қажет.
Айта кету керек, біз қаржылық тұрақтылық ұғымын қарастырғанда соңғы
айтылған авторлардың көзқарастарын бөлек қарастырдық, әйткенмен біз
олардың кейінгі шешімдерімен келісе алмаймыз. Қаржылық тұрақтылықтың мәні-
қаржы ресурстарын тиімді қалыптастыру, тарату және пайдаланумен анықталады.
Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылық жағдайына көптеген факторлар әсер
етді, оларды келесідей түрлерге жүктейді:
1) пайда болу орнына байланыста- ішкі және сыртқыҒ
2) нәтижесінің маңыздылығына байланысты- негізгі және негізгі емес;
3) құрылысы бойынша – қарапайым және күрделі;
4) әрекет ету уақыты бойынша- тұрақты және уақытша.
Ішкі факторлар кәсіпорынның өзінің жұмысы ұйымдастыруына байланысты
болады, ал сыртқыфакторлар кәсіпорын еркіне бағынышты емес.
Негізгі ішкі факторларды қарастырайық. Кәсіпорынның тұрақтылығы ең
бірінші өндіріс тұрақтылығы ең бірінші өндіріс шығындармен үздіксіз
байланысқан өндірілген өнім мен көрсетілген тұрақты және айналымы шығындар
арасындағы қатынас маңызды болып табылады.
Кәсіпорынның өндірілетін өнім және өндіріс технологиясымен тығыз
байланысқан қаржылық тұрақтылығының маңызды факторларының бірі-
активтердің тиімді құрамы мен құрылымы, сонда-ақ кәсіпорынның басқару
стратегиясын дұрыс таңдап алуы болып табылады. Ағымдағы активтерді басқару
өнері-кәсіпорын шотында оның ағымдағы жедел қызметі үшін қажет болатын
қаржының ең төменгі сомасын ұстаудан тұрады.
Қаржылық тұрақтылықтың ішкі, маңғызды факторлардың бірі-бұл қаржы
ресурстарының құрамы мен құрылымы, оларды басқару стратегиясы мен
тактикасының дұрыс таңдалып алынуы. Кәсіпорынның өз қаржы ресурсы, соның
ішінде ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.