Адамның психофизикалық сипаттамасы мөлшерлік және сапалық көрсеткіштері

Пән: Психология
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Жұмыс қабілеті. Адамның психофизикалық сипаттамасы мөлшерлік және сапалық
көрсеткіштері.

Денсаулық – физикалық, соматикалық , әлеуметтік және рухани болып, төртке
бөлінеді.Ағзада денсаулықтың осы аталған түрлері бір-бірімен өте тығыз
байланыста болады.
"Салауатты өмір сүру салты" деген түсінік тек үстіртін көзқарасқа ғана
жарайтын жан дүние болып көрінетіні сөзсіз.
Психологиясы сау адам ауруды болдырмауы, ауырған күнде қайтседе одан
сауығудың тәсілдерін пайдаланып, одан қандай да болмасын құтылады. Адамның
ақыл-ойы, оның істеген ісіне, жұмыс жасау қабілеттілігіне әсер ететіні,
керісінше адамның бір жері сырқаттанған болса, жоқ сырқаттарды өзі ойлап
тауып білгір бола кетсе, онда оның психикасының тепе-теңдігі бұзылғаны дей
бер. Мұндай сырқаттар мен сырқаттанғандарды ядрогендік (өзін-өзі сендіруден
болатын сырқат) деп түсіндіреді. Кейбір жағдайларда ауыр күйзеліс жағдайды
басынан өткізген немесе қатты ренжіген адамның сырқаттанатыны да
кездеседі.Осы айтылғандардың бәрі дене саулығын және әлеуметтік саулықты
сақтау үшін психикалық саулықтың керек екенін аңғартады.
Сырқаттанған адамның көңіл-күйін көтеру, оның көңіліне (психикасына)
жазылып кетемін деген психикалық ой-пікір тудыру, бұл дәрі-дәрмектерден
артық баға жетпес дүние. Сонымен бірге сырқаттан жазылуына рухани сенім
тудырып, көңіл-күйді көтере түседі.Ағзада ерекше қарсылық күші пайда
болады. Яғни, ерекше түрде дамыған жасырынып жатқан ағза күші ояна кетеді.
Иммунитет дами түседі.
Бүкіл дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының ғылыми деректеріне
қарағанда, барлық сырқаттардың 45% күйзелістен туындайтыны байқалады.
Сондықтан күйзелістің тетік-тегершігін анықтау, оның мүмкіндіктерін және
күйзеліс қақтығыстарының алдын алу, оның зиянды әрекеттерінен аулақ болу
керек. Күйзеліс ағзаның қорғаныс функциясында атқарған Г.Сельменің айтуына
қарағанда "күйзеліс өмір өлі" . Ол эксперимент жүргізу үшін егеуқұйрықтарды
алып, оларды үш топқа бөлген.1-топтағы егеуқұйрықтарды үнемі күйзеліссіз
жерде, тыныштықта ұстаған, ал екінші топтағы егеуқұйрықтарға қысқа мерзімді
күйзеліс тудырып отырған.
Үшінші топтағы егеуқұйрықтарға үздіксіз күйзеліс тудырған. Осының
нәтижесінде: екінші топтағы жануарлар ұзақ жылдар бойы өлместен тіршілік
ете берген. Осыдан келіп үлкен қорытынды жасаған.Қандай да болмасын
күйзеліс қажет екендігін дәлелдеген. Күйзеліс кезінде ағза көптеген
гормондарды адреналин мен норадреналинды бөліп шығарады екен.Адамның
қобалжуы денедегі адреналиннің көп мөлшерде бөлініп шығуына байланысты.
Г.Селье күйзелісті үш кезеңге бөледі:
1) абыржу кезеңі;
2) төзімділік (резистенттік);
3) әлсіету кезеңі.
Бұл биологиялық жағдайлардың барлығын жеңу үшін айналаны қоршаған
ортаның жаңа жағдайларына ағзаның бейімделу қабілетінің деңгейін жоғарғы
деңгейге жеткізу. Күзелістік әсер алдымен орталық нерв жүйесін мазалайды,
сипатикалық нерв жүйесінің мөлшерден тыс жұмыс істейтіндігін арттырады.
Бұлардың неше түрлі үрдістерін туғызатын гармондар бар. Олар адреналин мен
норадреналин . Бұған ағзадағы гипофиз қосылады да өте үлкен физиологиялық –
биохимиялық үрдістердің жүруіне әкеп соғады. Бүйрек бездерінің
глюкокортикоидты гармондарының бөлінуін арттырып ағзаға күйзеліс тудырады.
Жанды әсер созылып кетсе, ағза әлсіреп кетеді. Адреналиннің концентрациясы
мөлшерден тыс көбейе түседі. Бұған аззаны әбден әлсіретеді. Ұзақ уақыт
стресс созылса ағзаға тіпті жаман өзгерістер әкеледі. Адамның көңіл-күйі
тым төмендеп кетіп денсаулық нашарлап ұйқы қашады. Бұл жақсы биологиялық
көрсеткіш емес. Еге күйзеліс жиі-жиі болып тұрса онда ағзада бұрынғы
қалпына келмейтін физиологиялық- биохимиялық үрдістер жүріп, дәрменсіздік
пайда болады. Психикалық дерттер ағзада орын ала бастайды.
1950-1970 жылдары өсімдіктер физиологиясын да стресс жануарлар
физиологиясында психологиялық стресс деген биологиялық терминдер пайда бола
бастайды. Өмірге, тұрмыс игілігіне, стресс әлеуметтік қоғамдағы орнына,
адамгершілігіне, өзіне деген биологиялық ерекшелігіне күмәндік сезім
тудыратын оқиғалар психологиялық стрестің себепкері болып саналады. Адамзат
баласы өзіне өзі тәрбиелеудің, танымдық сезімін күшейтудің нәтижесінде
танымдық қызығушылығы артып, ауыр стресс тудыратын факторларды болдырмай,
ал ол бола қалған жағдайларды олардан тез арада шығып кетіп отырады.

Психосоциалды күйзеліс және цевилизация аурулары

Эмоция- латын сөзі-emovera қозу, толқу- деген мағына береді. Қуаныш
сезімі. И.П. Павлов, эмоция ми қыртысында болатын жасушалардың күш- қуаты.
Сондықтан да эмоцияның белілі түрде биологиялық және әлеуметтік мәні бар.
Эмоция ағзаның ішкі эндокринді бездеріне байланысты болады. Адреналин
эмоцияны реттеуші фактордың бірі болып есептеледі. Ол бауырдағы гликогеннің
ыдырауына әсерін тигізеді. Адам эмоциялық жағдайда болған да, қандағы
қанттардың мөлшері азайып кететінін медиктер анықтаған болатын.
Эмоция тудыратын стрестің пайда болу ағымында биологиялық танымдықтың
3 буыны болатыны белгілі болды.
1. Күйзеліс тудыратын бағалар; күйзелістің анық қаталдылығы, онша
үлкен мөлшерде болмағанымен проблема оны адамның өз әліне,
біліміне және түсінігіне қарай бағалануында. Бағасына қарай
ағзада физиологиялық- биохимиялық үрдістер өтіп, бірнеше пайдалы
және пайдасыз өзгерістер туады.
... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.