Дін жайында

Пән: Дінтану
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

Осы уақытқа дейін кеңестік қоғамда коммунистік идеологияға сыйыспаса да,
ашық түрде орындалып келген бірден-бір идеология дін болып келеді. Ал енді
қоғамдық өьірімізде діннің діндарлардың сондай ақ діни ұйымдардың
каншалыкты дәрежеде толық мәнінде болғандығы осы дін тақырыбына сәйкес
баяндалады.
Яғни дін қоғамдық құбылыс жайында, дін туралы философиялық,
идеологиялық көзқарастар жайында баяндалсын адамзат іліміндегі діннің орны,
діни ағымдардын қоғамдағы рөлі және ҚР-ғы діни жағдайлар қарастырылады.
Ғылым және техниканың дамуына, адамзаттың шығармашылық күштерінің
ашылуына көп мүмкіндіктер берген ХХ ғасыр да тарих қойнауына енді. Өте
ерте заманда-ақ пайда болған дін әлі күнге өз позициясын адамзат санасының
басқа түрлерінің алдында бермей келеді. ХХІ ғасырда түрлі конференциялар
мен діни ұйымдар ойдағыдай әрекет етуші институттар ретінде өркениеттің бір
саласы болып өмір сүре бермек. Діннің тұрақты сақталып келе жатқаны факт
болып табылады. Дінде дүниеге көзқарастық басым дін адамның табиғат және
қоғаммен байланысын әдіс тауып шебер айқындап бере алады, осы
байланыстардың күрделі бейнесін түзе алады. Діннің қоғамнан алатын орнын
түсіну үшін оны шындық дүниенің бір бөлігі ретінде қарап,жердегі негіздерін
жалпы методологиялық принципке сүйене отырып айқындау керек. Дін - бұл
дүниені рухани игеру прорцесіндегі тарихи қалыптасқан компонент, қоғамның
әлеументтік ой санасының, жәдігерінің бір бөлігі.
Тоқырау кезеңіне рухани өміріміздің де жұтаңдалуының бір көрінісі
ретінде жалпы адамгершілік құндылықтарымен етене болып кеткен діни
құндылықтардан бас тартып, бойларыңызды аулақ салғанымыз белгілі. Тәлім
–тәрбие мәселесін тек қана атеистік негізде жүргізіп, ғасылар бойы жалпы
халық қазынасына айналған,рухани өмірге тұтастай қабысқан дінді, оның
жолдары адамгершілік нормаларымен біте қайнасқан құндылықтарын түгелдей
теріске шығару, адамдар арасында мейірбандық, қарапайымдылық, кешірімділік,
қамқоршылық ,ар-ұят, жанашырлық, имандылық, т.б. толып жатқан қасиеттерден
қол үзіп қалуға дейін алып келеді.
Дін қоғамдық құбылыс ретінде тек атеистік насихат пен әкімшілік
шараларын қолданумен ғана өмірден ығыстырылып шығарылмайды. Ол халықтың
тарихында әдет ғұрыптармен, салт-санамен біте қайнасып, тамырын тереңге
жайған. Сол себепті социализм тұсында жоғалады деп , тіптен нақтылы
мерзімін де көрсетуге талпынған кейбір теорияшылардың әрекеті –қоғам
дамуының зандылығына көз жұмғандық. Дінді ығыстырып шығару тек насихат
жұмысын жүргізуге ғана емес, әлеуметтік-экономикалық мәселелерді шешуге де
тікелей байланысты.
Қоғамымыздың қазіргі даму кезеңі дінге, оның дүниедегі алатын орнына,
рөліне жаңаша қарап бағалауды қажет етіп отыр. Осы ретте діннің тарихына
халықтың рухани мәдениетімен байланыстығын еске ала отырып, талдау жасау
ғылыми зерттеулердің тақырыбы болуы тиіс.
Ұлт-азаттық қозғалысының діни желеумен өтуі, діни ұйымдар мен
діндарлардын бейбітшілікті сақтап, нығайту жолындағы қозғалысы немесе
ядролық соғысқа қарсы күрес мәселелері де ғылыми тұрғыдан зерттеуді қажет
етеді. Адамзаттың болашағы көптеген діни қайраткерлерді алаңдатуда. Қазіргі
күнде дінге, діндарларға, діни ұйымдарға,кереғар саясат ұстанғаннан гөрі
ортақ мақсатқа күш біріктіріп жетудің жолдарын іздеген жөн. Бұл жолда
мәселені нақты қарастырып біліктілік таныту үшін, сөз жоқ, діннің тарихын,
теориясын меңгеру қажет, өйткені діни уағыздарымен қағидаларды, әдет-
ғұрыптарды жалпы адамгершілік принциптерінен ажырата білу керек.
Егеменді ел болғалы мемлекетімізді қалыптастыруда іс – шаралар атқарып
жатырмыз. Мақсатымыз ұмытылып кеткен дінімізді қайта жаңғырту арқылы жалпы
қоғамдық сананы қалыптастыру. Кешегі атеизм бағытынан шынайы тұрмыстық
жолға бағыттау мәселелерін қарастыру. Осы мәселелердің басты бағыты болса
ислам діні. Ислам мойынсұну, бойұсыну дегенді білдіреді. Мойынсыну – яғни
қабылдау, бағыну және айтқанын орындау деген сөз. Біз мұсылманбыз, Ислам –
бұл ұлы игілік.
Ислам діні 610 жылы соңғы пайғамбар әз. Мұхамедке (с.а.у.) жіберілді.
Кімде кім мойынсұнса, сол бұл өмірде де , қайтыс болғаннан кейін де шын
мәніндегі игілікке ие болады. Пайғамбарымыздың өмір сүріп жатқан кезеңі
таприхтың ең надандық дәуірі еді. Тарихи деректерде бұл дәуірді жахилият
дәуірі деп атайды. Міне осындай жахилият дәуірінде келген Ислам діні 33
жылдың ішінде адам айтып жеткізе алмайтындай, айрықша тарихта теңдесі
болмаған өзгеріс әкелді. Тарих бойынша орталық Арабия жерінде ешқандай
империя құрылмаған. Ислам діні келген соң барлық араб тайпалары өткен
істерімен бір жолата қоштасып, қайта оралмасқа бел буып Ислам діні туын
көтерді. Осылайша аз уақыт ішінде Сасан және Византия империяларын тізе
бүктіріп өзін мойындата алды. Міне осыншалықты қысқа мерзім ішінде араб
халқы ынтымаққа келіп үлкен күшке айналды. Осындай жағдайларға Ислам
дінінің қатты әсері болғандығы айдан анық.
Міне қандай да бір қоғамды алатын болсақ, сол қоғамда діннің алатын
орны ерекше болады. Американың бұрынғы президенті Д.Кеннеди: Қасиетті
бұйымдар мен әдет – ғұрыптарды, мінез – құлықтарды сақтау керек деп
насихат жасап, оны діннің күшімен орындауға болатынын яғни дінсіз ешқандай
ұлылықты сақтай алмайтындықтарын атап көрсеткен.Бұл салада көптеген
мысалдар келтіруге болады. Өйткені адамзат бастауы дінмен тығыз байланыста.
Дін атаулы қоғамға керек пе? Немесе діннің пайдасы бар ма? Деген сұрақ
көптеген адамзаттың көкейінде жүрген сауал.
Дін қоғамға керек пе? – деген сауалға еш ойланбастан Ия деп жауап бере
аламыз. Мұны көптеген социологтар дәлелдеуде. Француздың діни социологы
Э.Дюркгейм (1858-1917) әлеуметтік концепцияның атасы деп аталды.
Э.Дюркгейм Құдайды әлеуметтік – тұтастық көрініс ретінде қарап діннің
әлеуметтік табиғатын атап көрсетті. Э.Дюркгейм алғашқы қауымдық
құрылыстағы діндерге айрықша көңіл бөле отырып, олардың пайда болуы,
анағұрлым дамыған жүйелеріндегі идеологиямен табыну формаларының көріну
жайлы біраз сындарлы пікірлер айтты. Бірақ оның тұжырымы кез – келген
қоғамның тұтастығын қамтамасыз ететін негіз – қоғамдық сана: Жалпы
адамгершілік нормаларына сенімге рухани құндылық, сезімге келіп
сыйғандықтан оларды қосымша, зерттеу қажет.Аллаға сенуге деген тұжырымын
қолдайтын философтар көптеп болды. Ол кез – келген түсініктер мен сенімдер
қоғамның барлық мүшелерінің бойынан табылса оның бәрі діни міндеттердің
жиынтығы деп саналды. Сондықтан Э.Дюркгейм дін кез – келген қоғамға
қажет, сол адамдардың мәңгілік серігі деген тұжырымға келді. Ал қазіргі
таңда діннің пайдасы бар ма деген сауалға нақты жауап бермеуде. Өйткені
соңғы кездегі террористік әрекеттер, діншіл фанатиктер, фундаменталист
деген өзекті мәселелер халықты дінмен суытып зиянды екендігіне сендіруде.
Сондықтан да елімізде діннің пайдасы жоқ деген түсінік қалыптасқан. Бірақ
та барлық діннің пайдасы болмауы мүмкін. Ал біз ислам дінін алатын болсақ
қоғамға өте пайдасы көп. Исламда адамды адам еткен иман деп айтудың өзі де
қоғамда атқаратын рөлі мен орнын айрықша көрсетіледі. Өйткені Ислам діні
Алла тағала тарапынан жіберілген соңғы кәміл дін. Адамзаттың
мұқтаждықтарына жауап бере отырып қоғамның тыныштығын, ынтымағын, сақтауды
қалап, содан орай адамға ауыр келмейтін іс - әрекеттерді орындауды
бұйырады. Қоғам тыныштығын бұзатын іс әрекеттермен осыны істеген адамның
ахыреттегі өмірінің тұңғиық екендігін білдіреді.
Ислам діні адамзат өміріне ешқандай кедергі келтірмейді. Екі дүние
бақытына кенелу деп ең алдымен өзін, жанұясын және қоғамын ретке келтіруге
бұйырады. Соның ішінде қоғам істерін түзелту жолдарын әмір ете отырып,
қоғамға тек бір бағыттан емес көптеген бағыттан әсер етеді. Қоғамда әрбір
адамның өз міндетін толық орындауы, еңбек етуді, басқаларға тәуелді
болмауды түсіндіреді.
Діннің қоғамға тигізген басты пайдаларын айтатын болсақ:
1. Алдымен қоғам тыныштығын орнатуды, бір басшыға бағынуды бұйырады
бұл турасында қасиетті құран кәрімде Әй мүміндер! Аллаға бой
ұсынып, Пайғамбарға әрі өздеріңнен болған әмір иелеріне бой
ұсыныңдар Ниса 59. Пайғамбарымдызды (с.а.у.) сіздерді
Алланың кітабы бойынша басқаратын бір құл әкім болып сайланса,
сіздер ол әкімді тыңдап мойынсұныңыздар.
2. Осы келтірілген қасиетті сөздердің барлығы жалпы адам тұлғасыны
бейнелеп береді. Қоғамдық қатынаста да осындай жақсы және жаман
жағы мақтаныш жағы ғана емес намыстанарлық қасиеттер болады.
Адамзат қоғамдық қатынасты бағалай келіп, оның болмысын құрады.
Мысалы, қай қоғамдық құрылымда болмасын оның бас қосу жүйесінің
дұрыс болмысынан туған жалпы әлеуметтік жағдайдың деңгейі
адамдардың бір – біріне бауырмалдық қатысы, өзара жәрдем
берушілік қасиеті, теңдік әлеуметтік шындықтың орнауы сол
қоғамның әлемдік деңгейін көрсетеді. Оған шеттен қызығушылықпен
қарайды. Керісінше қоғамда билік болмаса, қылмыс пен
берекетсіздікке жол берілсе, бір – бірімен айтыс – тартыста
болса, зорлық, теңсіздік, бір – бірін көре алмаушылық болса,
онда ондай қоғамға жиіркенішпен қарайды.
3. Қоғам тазалығына да үлкен әсері тиеді: Ислам дінінің негізгі
принциптерінің бәрі тазалық. Сондықтан Құранда Шексіз Алла
тәубе етушілер мен таза болушыларды жақсы көреді. Бақара
сүресі 222. Бұл тазалықәрі дене, әрі ішкі рухани дүние және
өмір сүріп жатқан жеріміз. Пайғамбарымыз(с.а.у.) Дін
тазалықтың үстіне орналасқан деп айтқан сөзіндегімақсат Адамның
рухани жисмани (дене) және өмір сүрген қоғамындағы тазалықта
үлкен мән бар екенін аңғартады. Таза болмағандық діни тұрғыдан
күнәһар болады. Пайғамбарымыз (с.а.у.) болса: Ислам діні таза
дін, сіздер де таза болыңыздар, жаннатқа ешкім кірмейді тек таза
болғандар ғана дене тазалық – иманның жартысы деп айтқан
сөздері адамзат баласына әр тұрғыдан таза болуды меңзейді.
4. Қоғамдағы адам өмірі мен тәрбиедегі орны: Дін адам өмірі мен
тәрбиесіне қатты көңіл бөлуде Б.Момышұлының тәртіпке бас иген
құл болмайды, тәртіпсіз ел болмайды деп айтқан сөзінде үлкен
мән бар екенін білеміз. Сол себепті бір адам біреуді әдейілеп
өлтірсе барлық адамды өлтіргендей болады және ол адамды бұның
жазасы ретінде өлтірілуі керек деп бұйырылады. Сонымен жанұя бір
мемлекеттің тірегі болғандықтан жанұядағы үйлену, ажырасу, мирас
әке - шешеге құрмет ету ілімісияқты мәселелерді қолға алады.
Исра сүресінде әке – шешеге тух дегенді айтпа деп бұйырады,
ғұламаларымыз айтып кеткендей ілім жеміс болсатәрбие жеміс
ағашы болса жеміс ағашы болмаса жеміс қайдан болады.және Кімде
әдеп болмаса онда ілім жоқ, кімде сабыр болмасаонда дін жоқ,
кімде тақуалық болмаса онда ұлылық жоқ деп, Хасан Басри бекер
айтпаса керек.
5. Адамзат баласын ғылымға үндейді: Қоғамдағы сауатсыздықты жою
үшін адамдарды білімге шақырады. Ислам ешқандай ғылымға және
ғылыми жаңалықтарға қарсы шықпады. Құранның алғашқы түскен
аятында оқы деп (иқро) түскен. Сонымен қатар құранды ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.