Инфляция. ҚАЗАҚСТАН ЖАҒДАЙЫНДАҒЫ ИНФЛЯЦИЯ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ ЖӘНЕ ИНФЛЯЦІИЯҒА ҚАРСЫ САЯСАТ

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Инфляция - бағалардың жалпы өсуі, табыстардың құнсыздануы. Елдегі тауар
рыноктарының көбінде тепе-тендік бұзылса, бағалар тоқтаусыз өседі. Яғни,
иифляция — бұл жалпы ұсыныс пен сұраныс арасында қалыптасқан сәйкессіздік.
Жеке тауар рыногында сұраным ұсынымнан артық болса, бұл тауарға
баға денгейі өседі. Бірақ мұндай жекелеген нарық сәйкессіздігі инфляцияны
қалыптастырмайды. Инфляция - бұл рыноктардың көбінде сұранымның артуынан
қалыптасқан тепе-теңдіктің бұзылуына байланысты пайда болған елдегі баға
деңгейінің жалпы өсуі.
Ақша сұранысынан тыс тауар бағалары еңбек өнімділігіне нарықтың
монополизациялануына, жаңа салық ставкаларына, нарық жағдайына (сыртқы
экономикалық жағдайға, мемлекеттік реттеуге және баска да себептерге
байланысты өзгеруі мүмкін. Яғни бағаның өсуін көптеген себептер
қалыптастырады. Бірақ бағаның кез-келген өсуі де инфляция емес. Сондықтан
жоғарыда келтірілген себептердің арасынан инфляцияны қалыптастыратын
анықтап алу қажет.
Айталық, экономикалық ауытқуына байланысты бағалардың өсуін инфляцияға
жаткызуға болмайды. Еңбек өнімділігі өскенде баға деңгейі төмендейді. Бірак
егер негізгі өндіріс салаларында ецбекақы деңгейі еңбек өнім-ділігінен тез
өскен болса, онда ұлттық шаруашылыкта шығын инфляциясы деп аталатын
жағдай калыптасып, бағалардын жалпы деңгейі өседі.
Сонымен, баға өсуінің инфляциялық себептеріне нені қандай жағдайларды
жатқызуға болады.
Инфляция. негізінен шаруашылықта қалыптасқан әр түрлі диспроюрцияларға
байланысты болатынын еске ала отырып, оның негізгі себептерін қарастырып
көрелік. Біріншіден, бұл мемлекеттік шығындар мен табыстар арасында
қальптасқан диспропорция немесе тепе-теңдіктің бұзылуы. Бұл мемлекет
бюджетінің тапшылығы турінде көрінеді. Егер тапшылық Орталық банктің
несиесі, яғни айналымға қосымша ақша шығару арқылы қаржыланған болса, онда
бұл айналымдағы ақша массасын арттырады және ипфляцияны кальптастыруы әбден
мүмкін. Екіншіден егер инвестицияларын қаржыландыру, жоғарыда айтылған
әдіспен, яғни Орталық банктің несие беруімен жүргізілетін болса, түптеп
келгенде, бұл да инфляцияның себебіне аданалуы мүмкін. XIX ғасырдағы
нарықта негізінен өзара толық бәсекелі тауарлар сатылатын. Бұл тауарларды
көптеген өндірушілер өзара еркін бэсекс негізінде ендіріп сататын, салалық
және салааралық бәсеке жағдайы болған, капитал кедергісіз бір саладан
екінші салаға ауысатын еді. Қазіргі рынок - кебінде олигополия түрінде
қалыптасқан. Осы күнгі ірі фирмалар (тауар өндірушілер, ұсынушылар) белгілі
бір деңгейде нарық бағасына ықпал жасап, өз өніміне бағаны өзі белгілей
алады. Фирмаолигополия бағаның өсуін қолдамаса да оның деңгейін түсірмеуге
ұмтылады, нарықта калыптасқан баға деңгейінің тұрақты болуына мүдделі.
Бағаның төмендеуімен өз рыногындағы жағдайды бұзып алмау мақсатында ірі
фирмалар ұсыным икемділігінің артуына кедергі жасауға тырысады. Қалыптасқан
өндіріс түріне жаңа фирмалардың келуіне шек қою арқылы олигополиялық
фирмалар жалпы сұраным мен ұсыным арасындағы диспропорцияны мүмкін болғанша
ұзақ уакыт ұстап калуға ұмтылады. Төртіншіден, ұлттық экономикалардың
ашыла түсуіне, олардың дүние жүзілік шаруашылық қатынастары жүйесіне
тартылуына байланысты инфляцияның бір елден екінші елге ауысу кауіпі
артады._ Импортталған инфляциямен күресу мүмкіншілікгері де шектеулі
келеді. Әрине, ұлттық валютаның бағасын арттырып импортты арзандатуға
болады, бірақ бұл жағдайда экспорт қымбаттап, ұлттық өнімнің әлем
нарығындағы өтімділігі кемиеді. Бесіншіден, инфляцияны тосу деген
жағдайға байланысты инфляциялық процесс өзін-өзі қолдап жалғаса береді.
Батыс елдерінде, көптеген экономистсрдің пікірінше, инфляцияны тосу
психологиясын жеңу антиинфляциялық саясаттың негізгі мақсаты деп
анықталады.
Инфляцияны тосу механизмі экономикаға қалай әсер етеді? Мәселе
мынада: адамдар ұзақ уақыт бағалардың өсуін көріп, олардың болашақта
темендеуінен күдер үзеді дс, жаппай тауар сатып алуға көшеді. Сонымен қатар
олар еңбекақы деңгейін көтеру туралы үкіметке талап қояады. Еңбекақының
өсуі тұтынушылық сұранымын одан әрі арттыра түседі.
Оның ішінде шикізат пен материалдарга және энергияга бағаның
өсуін болжап, өздерінің онімдеріне бағаны ді. Әрбір өндіруші өзін
инфляциядан алдын ала сақтандыру мақсатында өніміне бағаны еселеп көтереді.
Нәтижесінде, бағалар сұраным ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.