Информатиканы оқыту әдістемесінің педагогикамен, психологиямен және информатика ғылымымен байланысы



Информатиканы оқыту әдістемесінің педагогикамен, психологиямен және
информатика ғылымымен байланысы

Қаізіргі әлемнің ғылыми бейнесінің негізгі сипаттамасы
қоғамдағы және табиғаттағы информациялық процестер мен факторлардың
фундаменгальды ролін мойындау болып табылады.
Өткен ғасырда әлемнің ғылыми бейнесі ертеректе екі негізгі ұғым
төңірегінде құрылғаны белгілі: зат және энергия. Сөйтіп, ғылыми көзқарасты
қалыптастыруда негізгі рөлді осы ұғымдарды сипаттайтын ғылымдар атқарады:
физика, химия, математика. Мысалы, заттар мен энергияның сакталу заңы тек
физика мен химиянын ғана заңы емес, универсал ғылыми принципке айналды:
"жоқтан ешнәрсе пайда болмайды".
Бұл жағдай біздің ғасырдың басында әлемнің бейнесін жаңаша
тұжырымдайтын идеяның тууына байланысгы өзгере бастады. Мұндағы негізгі
мәселе ұйымдастырушылық немссе қазіргі айтылып жүргеніндей информациялық
факторларға байланысты. Дәлірек айтсақ, алдыңғы кезекке жеке пәндер немесе
құбылыстар ғана емес, олардың өзара байланысы мен өзара әсерлесу мәселесі
қойылды. Бұл мәселемен айналысатьш ғылым информатика деп аталады.
Сонымен, информатика - ЭЕМ-дың көмегімен информацияны іздеу, сақтау,
жинақтау, тарату, өлшеу мен өңдеудің әдісі, тәсілдері мен заңдылықтарын
қарастыратын математикалық ғылым қазіргі информация ағымын адамзат тек ЭЕМ-
нің көмегі арқылы ғана қабылдайды. ЭЕМ информацияны автоматты түрде өңдеуді
жүзеге асырады. Сондықтан ЭЕМ-да программалау информатиканың негезгі ядросы
больш табылады, ал қазіргі есептегіш техникалар - оның материалдық базасы.
"Информатика" термині біздің еліміздегі әдебиеттерде пайдаланылғанына
аз ғана уақыт болды. Оның шығу тарихына көз жүгіртсек, ол ЭЕМ-ның пайда
болуынан басталады. Екінші дүниежүзлік соғыстан кейін кибернетика қарқынды
даму жолына түсті. Ол жасанды, биологиялық, әлеуметтік және т.б. әртүрлі
жүйелердегі баскару мен байланыс туралы жалпы ғылым ретінде дамыды.
Кибернетиканың дамуын 1948 жылы американ математигі Норберт Винердің
"Кибернетика: жануарлар әлемінде және машинадағы басқару мен байланыс"
деген атақты кітабының шығуымен байланыстырады. Бұл жұмыста басқарудың
жалпы теориясының жасалу жолдары мен әртүрлі жүйелерге арналған басқару
және байланыс проблемаларын зерттейтін әдістердің негізі қаланды.
Кибернетика ЭЕМ-мен қатар дами отырып, уақыт өте жалпы ғылымға -
информацияны өңдеу туралы ғылымға айнала бастады. Кибернетикада
информацияны төмсидегідей анықтамасы қабылданған: информация дегеніміз
қайсы бір жүйенің қоршаған ортадан қабылдайтын (енгізілетін информация),
керісінше қоршаған ортаға беретін және өзінде сақтайтын сигналдардың,
әсерлердің немесе мәліметтің кез келген жиынтығы.
Кибернетика өзінің дамуында бірталай тартысты кезендерді
басынан өткізді. Академнк А.И.Берг жазғанындай, "...1955-57
жылдары, кейін де біздің әдебиеперде кибернетиканың маңызы
мен мүмкіндіктерін бағалауда өрескел қателер жіберітген. Бұл біздін
елімізде ғылымның дамуына үлкен зияның тиімді, көптеген теориялық
жағдайларды жете зерттеудің және электроңдық машинаның - өзін жасаудың
тоқтап қалуына әкелді", - дейді өзінің "Возможное и невозможное в
кибернетике" атты еңбегінде.
Сондай-ак, философиялық сөздің 1959 жылғы басылымында кибернетиканы
"буржуазиялық жалған ғылым" деп көрсетті. Мұның басты себебі, біріншіден,
қарқынмен келе жатқан ғылымды "классикалық бағыттағы" кейбір ғалымдар жете
бағаламаудың салдарынан, екіншіден, кейбіреулер іс жүзінде қолданылатын
әртүрлі облыстарда кибернетиканың нақты проблемаларын жете зерттеудің
орнына шамадан тыс бос сөздер айтылды, кибернетиканың шексіз мүмкіндіктері
жайлы жартылай фантастикалық болжау жасалды, осылайша ғылымның беделі
түсті.
Кибернетиканы қолданудың қызықгы перспективалары халық шаруашылығыңда
математикалық әдістер мен ЭЕМ-дерді жоспарлау мен басқару мақсатында
кеңінен қолданудың ұсынысын тудырды.
Сонымен, кибернетика термині пайда болтаннан кейін дүние жүзілік
ғылымда ағылшын сөзі "comruter science" қолданыла бастады, ал одан
кейінірек, 60-70-жылдар деңгейінде француздар "informatigue" терминін
енгізді. Орыс тіліндс информатика терминің ең алғашқы қолданылуы ғылыми
техникалық информация мен документалистиканың пайдаланылу саласына
байланысты болды. Сондай-ақ, 1976 жылы А.П.Ершовтың басқаруымен неміс
тілінен аударылған жоғаргы оку орындарына арналған информашка курсьшыц
оқ\лі,ігы мси ессптер жинаганъщ шығуьшан бастаи "информатика"
термині басқа мағынада пайдаланыла бастады.
Үшішш рет бұл термин орыс тіліне кең мағынада - информацияның,
өнделуін және берілу процестерін зерттейтін іргелі ғылымның атауы түрінде
кірді. Мұндай анықтаманың арқасында информатика философиялық және жалпы
ғылыми категориялардосн тікелей байланысып, оның "дәстүрлі" академиялық
ғылыми пәндер арасындағы орны анықталды.
Информатиканың маңызды ерекшелігі - оның қоғамдық қызметтің барлық
негізгі түрлеріне қолданылуы: өндірісте, басқаруда, ғылымда, білім беруде,
жоспарлауда және сауда операцияларында, қоршаған ортаны қорғауда,
криминалистік медицинада және т.б. орындарда қолданылуы. Информатика
көптеген нақты инфомациялық процсстердің, технологиялардың барлығына ортақ
мәселелерді зерттсйді. Осы технологиялар информатиканың объектісі болып
табылады.
"Ғылымның объектісі" және оның тақырыбы ұтымдарының айырмашылықтары
туралы дәл түсінік кез келген ғылымның мағынасын ашу үшін өте маңызды.
Объект дегеніміз зерттеушінің іс әрекеті бағытталтан шын өмірдегі бір
облыс, ал тақырып оны зерттсу субъектісімен байланыстыратын буын.
Сондықтан "ғылымның тақырыбы" ұғымы "ғылымның объектісі"
ұғымымси бірдей емес, ол танымның объективті және субъективті жақтарының
диалектакалық бірлігін көрсетеді. Әр ғылымның өкілдсрі бір
объектіні ор қырынан көреді, әртүрлі міндеттер тұргасынан қарайды. Оқыту
әдіскердің де, дидакттық да, психолог және кибернетиктің де
зерттеу объектісі бола алады. Олардың әрқайсысы бұл объектіден өзіне тән
нәрсені ғана ажыратады, зерттеудің әртүрлі мақсаттарын койып, зерттеу
нәтижелерін өздерінше түсіндіреді. Басқаша айтканда олардың
әрқайсьісы өз тақырыбы бойынша жұмыс істейді. Бұл мамандардың бәрі бір
сабаққа келіп, әр қайсысы өз ғылымының тұрғысынан талдайды. Дидакт
мұгалімнің қандай жалпы дидактикалық әдісті колданғаның, қандай жалпы
принциптерді жүзеге асырғандығын ойлайды; әдіскер оқыту әдістері мен сабақ
материалының осы пәнді мектепте оқытудың міндеттеріне сәйкес болуына назар
аударады. Психологты қызықтыратыны окушылардың сабақты ұғынуы, ұғынудың
жалпы заңдылықтарының көрінуі, ал кибернетикке оқыту тура және кері
байланысы бар баскару жүйесі болып көрінеді.
Информатиканың тақырыптары оның әртүрлі салада қолданылатындығымен
анықталады. Қогамдық өмірдің көптеген салаларында қолданылатын әртүрлі
информациялық технологиялардың жалпы сипаттамаларымен қатар әрқайсысының
өзіндік ерекшеліктері бар. Осыған байланысты операциялар мен
процедуралардың әртүрлі жинақтарына, кибернетикалық жабдықтардың әртүріне
және әртүрлі информациялық тасымалдаушыларға негізделген "пәндік
информатикалар" пайда болды.
Информатиканың дамуына байланысты оның кибернетикамен байланысы мен
айырмашылықтары туралы сұрақ туады. Осыған орай кибернетиканың тақырыбын
дәлірек аныққтап, оның мазмұнын айқындау қажет.
Қазіргі кезде информатиканың ықпалына көп ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Информатиканы мектепте оқытудың жалпы мәселелері
ИНФОРМАТИКАНЫ ОҚЫТУДЫҢ ӘДІСТЕМЕСІ ПӘНІНІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
Информатиканы оқыту әдістемесі (ИОӘ)
Информация, информатика
ИНФОРМАТИКАНЫ ОҚЫТУДЫҢ ӘДІСТЕМЕСІ Бастауышты оқытудың әдістемесі мен педагогикасы мамандығы үшін
МАТЕМАТИКАНЫ ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІНІҢ ЖАЛПЫ МӘСЕЛЕЛЕРІ
Шет тілін оқытудың лингвистика ғылымымен байланысы
Информатиканы оқытудың нақты мақсаттарын анықтау
Есептеу техникасы және дербес компьютер
Бастауыш сыныптарда математиканы оқыту әдістемесінің жалпы мәселелері
Пәндер