Кәсіби білім беру жүйесіндегі болашақ маман біліктілігін арттыру жолдары

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

кәсіби білім беру жүйесіндегі болашақ маман
біліктілігін арттыру жолдары

Л.Б.Иманкулова (Алматы қ., ҚазМемҚызПУ)

Республикамыздағы саяси және экономикалық өркендеудің мәнділігі,
нарықтық қатынастар жолы, ұлттық-мәдени тұрғыдан даму білім беру жүйесіне
де ерекше талаптар жүктеуде.
Білім беру – қоғам мүшелерінің адамгершілік, мәдени және дене дамуы мен
кәсіби біліктілігінің жоғары деңгейіне қол жеткізуді мақсат ететін үздіксіз
тәрбие мен оқыту үдерісі. Білім беру ісі шеберлікке, дағдыға баулудың өсіп,
өрбіп, белгілі бір кәсіпке, мамандыққа үйретумен тиянақталады. Сондықтан
қоғамымыздың қазіргі даму кезеңіндегі басты мәселелердің бірі - білім беру
жүйесінде оқыту үдерісін технологияландыру. Осыған орай білім беру жүйесіне
жаңа инновациялық үдістердің енуі мұғалімнің жаңашылдығын дамытып, кәсіби
өсуіне алып келді.
Кәсіптік және техникалық білім беру кәсіби стандарттарға негізделіп,
қатаң түрде экономикалық қажеттіліктерімен өзара байланыстырылуы керек-
деп елбасы Н.Ә.Назарбаев Жаңа онжылдық - жаңа экономикалық өрлеу
қазақстанның жаңа мүмкіндіктері атты жолдауында атап көрсеттіп өтті. [2]
Бүгінгі студент келешектегі маман иесі, қоғамдағы болып жатқан тез
өзгеріп тұратын әлеуметтік - экономикалық, педагогикалық, ғылыми
өзгерістерге тез төселгіш, жаңаша ойлау жүйесін меңгерген жеке
шығармашылық кәсіби түрде оқушылармен ортақ тіл таба алатын
педагогикалық үрдісте жүйелі бағыттармен жұмыс істей алатын болу керек.
Қазіргі таңдағы маман даярлау қоғам сұранысын қанағаттандырмай
отыр десек те болады. Әсіресе, жоғары оқу орны түлектерінің кәсіби
танымдық ізденісі төменгі деңгейді көрсетуде. Бұл жағдай жас
мамандарды аттестациялық байқаудан өткізген кезде жиі байқалады.
Демек, қоғам дамуына байланысты туындап отырған талаптар мен маман
даярлау үрдісі арасында қарама-қайшылықтар кездеседі. Бұл мәселені шешу
жоғары оқу орнында оқыту үрдісінде инновациялық технологияларды тиімді
пайдалана отырып, студенттерге кәсіби білім беруде танымдық іс-
әрекеттерін жоспарлай отырып, оны шешудің жолдарын табу арқылы
белгілі бір нәтижеге жетуде біліктері мен дағдыларының қалыптасуына
тікелей байланысты екендігі анықталады.
Қазақстан республикасының Білім туралы заңы Білім беру жүйесінің
басты міндеті-ұлттық және жалпы адамзаттық құндылықтар, ғылым мен практика
жетістіктері негізінде және адамды қалыптастыруға және кәсіби шыңдауға
бағытталған білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау. Оқытудың инновациялық
технологияларын енгізу, білім беруді ақпараттандыру, халықаралық
коммуникациялық желілерге шығу деп, кәсіптік білім беру жүйесін одан әрі
дамыту міндеттерін меңзейді. Өйткені, болашақ маман тәрбиесі мен жоғары
білім деңгейі Қазақстанда өтіп жатқан реформалар мен ғылыми – техникалық
процестің алғы шарттарының бір екендігін қазіргі кездің өзі айқындап
көрсетіп отыр.
Жаңа формациядағы ұстаз алдымен өз ісінің білгірі, болмысынан мұғалім,
өз жұмысын, адамдарды, соның ішінде балаларды ерекше сүйетін, жаңа
технологияларды, қарым-қатынас психологиясын меңгерген, адамгершілік
тәрбиесін бойына сіңірген педагог бола білуі керек. Ол кез-келген пәнді
үйрету кезінде сабаққа рухани-адамгершілік құндылықтарын енгізіп отыруы
қажет. Өз пәнін сүйетін мұғалім сабағының бір де біреуі студентке
тартымсыз, керексіз болмайды. Бірақ жаңа формациядағы ұстазға
білімділігімен қоса, тәрбиелік-мәдениеті мен шеберлігі, интеллектуалдығы,
деонтологиялық мүмкіндіктері ерекше ұстаздық мінез-құлқы, сыртқы бейне
мәдениеті, педагогикалық қарым-қатынас мәдениеті, ілтипаттылық, сенім,
әділдік, төзім мен сабыр сақтау, сергектік, байқағыштық сезімталдық,
байсалдылық, ұстамдылық қасиеттері ұстаздық мәдениет аясына кіретін рухани
тәрбие мен моральдық қасиеттеріне қойылатын талаптармен анықталады.
Жоғары оқу орындарында дайындықтан өткен мамандардың білімі жоғары
дәрежеде болуы керек. Өйткені, бұл талап әрбір мамандық бойынша білім беру
мазмұнын салыстырмалы түрде біртұтас білім саласы ретінде анықтауы керек.
Білім берудің күрделі мазмұнын меңгеруде, оқу-тәрбие үрдісін ұйымдастырудың
қазіргі кездегі ұстанымдарын жүзеге асыруда, педагогикалық үрдіс, яғни,
оқытушылар мен студенттердің өзара байланысқан және өзара келісілген іс-
әрекеті басты міндет атқарады. Сондықтан, казіргі кездегі жоғары білім беру
алдында студенттер мен оқытушылардың жұмыстарының түрлері мен әдістерін
жүзеге асыру мәселесі тұр. Мұғалімнің кәсіби мүмкіндігі оның бойындағы өзін-
өзі инновациялық технологияларды пайдалана отырып дамыту дайындығына
тікелей байланысты. Бұл мәселеге әлеуметтік-педагогикалық тұрғыдан келу
үшін мұғалімнің субьект ретіндегі алдына қойған міндеттерін орындауға деген
әзірлік деңгейіне көз жеткізу қажет. Әрине, оның кәсіби өсуі жеке тұлға
ретіндегі ерекшелігіне әбден қатысты. Сондықтан бұл жерде даралық-тұлғалық
қалыптасу, іскерлік-әдістемелік жетілдіру, кәсіптік-пәндік білімін
толықтыру компоненттерінен өз қажеттілігін тани алу мүмкіндігі туады. Бұл
жердегі өз қажеттіктерін сезіну - кәсіби қызметтің негізі. Өйткені, ол
өзінің әлеуметтік бар мүмкіндігін дамытудың жолдарын білу деген сөз. Білім
беру жүйесін модернизациялау міндетінің шешімін табуы білім беру
саласындағы қызметкерлердің жұмысымен анықталады. Бүгінгі күні мемлекеттік
деңгейде мұғалімнің педагогикалық имиджін жетілдіру және оны әлеуметтік
қорғау бойынша жүйелі жұмыстар жүргізілуде.
Кәсіби білім беру саласының ең басты мәселесінің бірі – кадр мәселесі.
Өйткені кез-келген саланың деңгейін білікті маман ғана көтеретіні анық.
Сондықтан да, білім деңгейі мен педагогтік шеберлігі жалпы білім беру
мекемелерінің табыстарын айқындайды.
Кәсіби-педагогикалық іс-әрекеттің нәтижелі болуы мұғалімнің
біліктілігін қажет ететіндігі сөзсіз. Біліктілік, жалпы алғанда, маманның
жеке мүмкіндіктері, оның білімі мен тәжірибесі, соның арқасында ол өзінің
көздеген мақсаттарына қол жеткізеді. Педагогтың кәсіби біліктілігінің
мазмұны мұғалімнің педагогикалық міндеттерді өз бетінше тиімді шешуге
жағдай туғызатын жеке мүмкіндіктері. Қандай да бір педагогикалық
міндеттерді шешу үшін педагогикалық теорияны, оны практикада қолдана білу
қажет болады. [3]
Білім, білік, қабілеттілігінің бірлігі негізінде – шеберлік –
кәсібиліктің жоғары дәрежесі пайда болды. Педагогиалық іс-әрекеттің шебері
болу – оқу мен тәрбиенің заңдылықтарын ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.