Кәсіпкерлік тәуекелдің мәні және түрлері жайлы

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Кәсіпкерлік тәуекелдің мәні және түрлері
Нарық жағдайында тәуекел кәсіпкерліктің шешуші элементі. Тәуекелдің
ерекшеліктері кәсіпкерлік істе белгісіздік, күтпегендік, сенбеушілік
болжамдылық жетістікке жетуге кедергі болуы мүмкін. Кәсіпкерлік іс туралы
заңда жазылғандай кәсіпкерлік іс өз тәуекелділігіне, кәсіпорынның
ұйымдастыру құқықтық формасы шегіндегі мүліктік жауапкершілігіне
негізделген.
Нарық жағдайында тәуекелділікті бәсеңдету үшін бірнеше әдістер бар:
кәсіпкерлік жоба жасауға істі жетік білетін кеңесшілерді, мамандарды тарту;
жобалау алдындағы мүмкін болатын қиындықтарды жете білу; өндірілетін өнімге
сұранысты болжау; тәуекелділікті жобаға қатынасушылардың өзара бөлісуі;
сақтандыру; болжамсыз шығындарды жабуға керекті қаражатты кезекке ұстау.
Тәуекелдің жұмыс тапсырушы мен жұмысты орындаушы арасындағы бөлінуінің
жалпы концептуалды моделін.
Тәуекелділіктің бірнеше түрі бар: өндірістік, коммерциялық, қаржылық,
инвестициялық, нарықтық.
Өндірістік тәуекел. Бұл өнімді өндірумен және оны өткізумен байланысты. Бұл
тәуекелге өнімнің өнімнің белгіленген көлемінің өзгеруі және өткізу
қарқыны, материалдық және еңбек шығындарының артық жұмсалуы. Нарықтағы баға
деңгейінің кемуі, брак, рекламация т.б. себептер тікелей ықпал жасайды.
Коммерциялық тәуекел – бұл кәсіпкердің сатып алған өнімді нарықта
өткізуінде пайда болады. Коммерциялық келісім жағдайында бағаның
төмендеуін, тауар өткізуде кездесетін қосымша шығындарды ескеру керек.
Қаржылық тәуекел – қаржылық кәсіпкерлік ісінде кездеседі. Мысалы, қаржылық
келісім тәуекелділік шарттасушылардың бір жағының төлем қабілеттілігінің
кемдігінен пайда болуы, т.б.
Инвестициялық тәуекел – бұл кәсіпорынның өзінің және сатып алған құнды
қағаздарының құнсыздануы арқылы болуы мүмкін.
Нарықтық тәуекел – бұл ұлттық ақша бірлігінің нарықтағы процент ставкасының
немесе шет ел келісім серіктестіктерінің валюта курсының өзгеруімен
байланысты.
Ойлаған жобаны іске асыру мақсатында потенциалды серіктестіктерді неғұрлым
көп тарту үшін тәуекел талдау жасайды.
Тәуекелді талдаудың схемасы:
1. Нақты тәуекел түрлерінің ішкі және сыртқы факторларының ықпалдарын
айқындау.
2. Айқындалған факторларды талдау.
3. Нақты тәуекел түрін қаржы жағынан екі тәсілмен бағалау:
4. а) қаржылық тұрақтылығын, дәулетін анықтау;
5. б) жұмсалатын қаражаттың экономикалық тиімділігін анықтау.
1. Тәуекелдің жорамал деңгейін анықтау.
2. Бөлек операцияларының тәуекелдерінің жорамал деңгейін талдау.
3. Тәуекелді бәсендету үшін шаралар жасақтау.
Екінші басты мәселе тәуекелден келетін зияндар түрлерін анықтау.
1. Материалдық зиян – бұл жобада қаралмаған өндірістік шығындар, немесе
тікелей материалдық объектілерді, өнімдерді, материалдарды,
шикізаттарды жоғалту.
2. Еңбек зияны – жұмыс уақытын жою, кехдейсоқ немесе болжамсыз
себептермен болған жағдайда.
3. Қаржылық зиян – бұл тікелей ақшалай зиянмен байланысты: төлемдер,
айыптар, уақыты озған несиелерді төлеу, қосымша салықтар т.б.
4. Уақытты жою – бұл егер кәсіпкерлік іс жобалы уақыттан кейін қалатын
болса пайда болады.
5. Арнайы зиян түрлері – бұл зияндар адам денсаулығына және адам өміріне,
қоршаған ортаға, кәсіпкердің беделіне кесел келтіретін жағдайлар.
6. Саяси факторларға байланысты: іскерлік белсенділіктің бәсеңдеуі, еңбек
және орындау тәртібінің деңгейінің бәсеңдеуі, төлем мен өзара
есептесудің бұзылуы, салық ставкасының тұрақсыздығы т.б.
Кәсіпкерлік тәуекелдікті сақтандыру туралы
Шетелдерде кеңінен тараған кәсіпкерлік тәуекелді сақтандыру практикасы
біртіндеп біздің елге де келе бастады. Сақтандырудың осы түрінің
экономикалық пайдасы алдағы уақытта қазақстандық кәсіпорындардың қалыпты
жұмыс практикасына айналатынын шетел тәжірибесі көрсетіп отыр.
Сақтандырудың бұл түрі шаруашылықты жүргізетін субъектілердің қаржылық
жағдайына қолайсыз жағдайлардың ешқандай ықпал етпейтін талаптарды
қамтамасыз етеді.
Бүгінгі күні Қазақстанда 36 сақтандыру компаниясы жұмыс атқаруда, олардың
ішінде 14 компанияның кәсіпкерлік тәуекелді сақтандыру сыныбы бойынша
лицензиясы бар.
Егер шешімді дайындау барысында тәуекелді төмендету шаралары тиімсіз және
оған қаржы көп жұмсалатын болса, онда өз іс-қимылын экономикалық жағынан
сақтандыру тиімді болар еді.
Кәсіпкерлік тәуекел – кәсіпкердің қарсы агенттері өз міндеттемелерін
орындамауынан немесе кәсіпкерге қатысты емес жағдайларда осы қызмет
талаптарының өзгеруінен туатын кәсіпкерлік қызметтің шығын тәуекелі, оның
ішінде жоспарланған кірісті ала алмау тәуекелі. Оларға мыналар: іркіліске
байланысты шығын тәуекелі, кәсіпорынның қарсы агентінің өз міндеттемелерін
бұзуына байланысты шығын тәуекелі, жоспарланған кірісті ала алмауға
байланысты тәуекел жатады.

Кәсіпорынды тәуекелден қауіпсіздендірудің бір тәсілі – сақтандыру
бағдарламасын қалыптастыру. Ол үшін компания қызметін талдап, оған сипатты
тәуекелдерді анықтап алу керек. Олар өз кезегінде компания шешуге дайын
тәуекел және міндетті түрде сақтандырылатын тәуекелдерге бөлінеді.

Көп жағдайда сақтандыру бағдарламасы мыналарды сақтандырады:
( құрылыс-монтаждық, іске қосып реттейтін тәуекелдерді және кепілді
міндеттемелерді;
( мүліктерді;
( құрылғыларды бүлінуден;
( азаматтық жауапкершіліктерді;
( жетекші қызметкерлердің өмірі мен денсаулығын.

Өз кезегінде, кәсіпкерлік тәуекел сақтандырудың мынадай әдістерін қолдана
отырып, тоқтатылуы немесе төмендеуі мүмкін.

Кәсіпорынды бос тұрып қалудан сақтандыру есебінен.

Сақтандырудың бұл түрі әр түрлі сақтандыру жағдайларынан ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.