Кәсіптік педагогикадағы кибернетикалық теория

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Кәсіптік педагогикадағы кибернетикалық теория

Жалпы жағдайлар. Негізгі ұғымдар мен анықтаулар.

Кибернетика ғылымы кез келген жүйенің басқару органдарының жалпы заңдылықтарын зерттейді. Биологиялық әлеуметтік және автоматтандыру жүйелерінің басты материалдың қасиеттері қоршаған ортамен өзара бірлікте болып табылады. Ол бірлік басқару органдарының ақпаратты қабылдау, өңдеу, сақтау және жіберу мүмкіндігінін, өзара ұқсастығында. Басқарі жүйелерінің өзіндік ерекшелігі бар. Ол заңдылықтардя биологиялық әлеуметтік немесе техникалық деп ажыратуға болады.

Бірақ кибернетика ғылымы үшін бұл іргелі ғылымдар интегралды мәнге ие. Бұл дегеніңіз кибернетика ғылымының негізі болып табылатын адамдардың ғылыми дүниетанымдық ұстанымын басты мәнге ие екендігін көрсетеді.

Кибернетика, әсіресе, техниканы басқару автоматты құрылғылар мен олардың жұмыс істеу принципін үйренуде, адам еңбегін автоматтандырудың мәнін түсінуде зор рөл атқарады.

Сөйтіп, кибернетика мына төмендегі танымдық процестердің қалыптасуына:

- дүниенің біртұтастығына;

- түрлі табиғи бірліктердің ақпараттық байланысты болатындығына ықпал етеді.

Кибернетиканың модельдеудегі құбылыстарына сипаттама беру үшін (тірі ағза, сана, қоғам, тіл т. б. ) біз қызметтік модельды таңдап аламыз да оған ұксас элементтерді қарастыра бастаймыз.

XX ғасырдың 40-шы жылдарында пайда болған кибернетикалық бұл тәсілді функциональдық ұқсастық әдісі деп атап кетті. Бұл әдісті іске асыру үшін әрине, автомат пен жанды организмнің, автоматты жүйелер мен қоғамнық ЭЕМ мен ми:

құбылысының арасындағы байланысты, олардың жалпылама қасиеттерін білуіміз керек. Ал, кибернетика бұл ұқсастықты біле алады, күрделі динамикалық құбылыстарды басқара алады.

Олардың сыртқы және ішкі реакцияларын байқау қабілеті бар. Осы құрылғылар жүйесін қоршаған ортаға икемдеп қайта құра алады.

Кибернетиканың осы процесті атқаруын автоматты жүйелерді басқару механизмі деп атайды.

Осы қағидаларға сүйене отырып, мына төмендегі

кестеден автомат пен адамның қызмет атқара алатын

ұқсастықтарын салыстыруға болады

Aвтоматты реттеуші: Aвтоматты реттеуші

Адам: Адам

Aвтоматты реттеуші:

Қызметі

Ақпаратты

жинау

Адам:

Органы

Өлшеу аспаптары

(датчиктор, монометр,

термом, амп)

Қызметі

Сезім

Органы

Сезім

органдары

(құлақ, көз, тіл т. б. )

Aвтоматты реттеуші:

Ақпаратты

жеткізу

Адам:

Байланыс каналдары

(сым, рычаг, баспа)

Қабылдау

Нерв

жүйелері

Aвтоматты реттеуші:

Ақпаратты

сақтау

Адам:

Есте сақтағыш

құрылғылар

(ішкі және сыртқы

электронды ақпарат

жинағыштар, сандық

станоктар т. б. )

Есте сақтау

(көру, есту,

қимыл т. б. )

Бас және ми

Aвтоматты реттеуші:

Ақпаратты

өңдеу

Адам:

Бағдарлап өңдеу

құрылғылары

(реттеуіш, есептеу

машиналары, жад)

Парасат

(ой түю,

таңдау

және шешім қабылдау)

Бас және ми

Aвтоматты реттеуші:

Басқару

әрекетін

сезіну

Адам:

Атқару органдары

рычагтар,

козғалтқыштар,

клапандар

Қимыл-

әрекеті

(реакция,

қозғалу

әрекеті

Қол, аяқ

бұлшық

еттер

Мұнда өз бетінше қызмет атқара алатын екі жүйенің ұқсас әрекеттері берілген. Машина мен адамның қызмет атқаратын органдарының ұқсас екендігі көрініп тұр.

Педагогикалық жүйе мен оның құрылымдық

компоненттері

Педагогикалық жүйе - бұл көптеген құрылымдық және қызметтік компоненттердің өзара үйлесімділігінен тұратын және оларды бір мақсатқа жұмылдырған, яғни болашақ жеткіншектер мен ересек адамдарды оқыту мен тәрбиелеуді көздейтін жүйе.

Педагогикалық жүйенің қызметі мен қалыптасуының алғы шарттары мына төмендегідей:

1. Педагогикалық жүйе қоғамның белгілі бір топтарын (балаларды, жеткіншектерді, ересектерді) тәрбиелеу мен оқыту қажеттігі туындаған жағдайда пайда болды. Басқаша айтқанда, педагогикалық жүйе қажетті анықталған адамдар тобына білім беруді мақсат еткенде ғана пайда болады.

2. Педагогикалық жүйе қоғамда айқындалған ақпараттық білім кеңістігін игере алатын топтар пайда болғанда ғана туындайды.

3. Педагогикалық жүйе белгілі бір оқушылардың мақсатына жететін педагогикалык әсердің кұралдары, әдістері мен формалары табылған жағдайда ғана, оларды игеру мүмкіндігінен туындайды.

4. Педагогикалық жүйені іске асыру үшін білім алупылар белгілі бір топқа бірігіп, яғни оқушылар тобын құрастыруы керек.

5. Педагогикалық жүйеде оқушыларды білім нәрімен сусындататын, тиісті педагогикалық және психологиялық ілімі бар, олармен жұмыс істей алатын әдіс-тәсілдер негізіи игерген, алдына мақсат қоя білетін педагогтер болуы қажет.

6. Педагогикалық жүйе, сайын келгенде, қоғамдағы белгілі бір топ өкілдерінің әлеуметтік сұранысын қанағаттандыруы қажет және бұл оның түрлі нәтижесі болуы тиіс.

Бұл қоғамдық компоненттер - оның негізгі базалық сипаттамасы, олардың үйлесімділігі оны басқа салалардан өзгешелендіріп тұрады.

Ол компоненттер: оқу ақпараты, мақсаты, педагогикалық байланыс тәсілдері, оқушылар, педагогтер.

Төменгі сұлбада педагогикалық жүйенің компоненттерінің өзара байланыстылығы көрсетілген.

Кәсіптік мектеп - педагогикалық жуйенің

бір саласы

Кәсіптік мектеп - кәсіби білім беру жүйесіндегі болашақ білікті жұмысшыларды дайындайтын, оқытатын және тәрбиелейтін оқу орны.

Кәсіптік мектеп - педагогикалық жүйенің барлық белгілеріне ие.

Кәсіптік мектептің құрылымдық компонентері, педагогикалық жүйесі іспеттес (жоғарыдағы сұлбаға назар сал) .

Оның мақсаты - азаматтарды жұмысды мамандығына даярлауда өз қабілеті імен қызығунылығына, мүмкіндігіне қарай білім беру, оларды қайта даярлау және кәсіптік біліктілігін көтеру.

Білім беру ақпараты - белгілі бір кәсіп саласы, не мамандық бойынша оқушыларға ғылыми-техникалық білім, ирактикалық дағды беріп, кәсіптік шеберлікке баулу. Кәсіитік әлеуметтік ортаның ережелері мен нормаларын орындауға үйрету.

Педагогикалық коммуникация тәсілдері арқылы -оқушыларға кәсіптік білім беру мен тәрбиелеуде құрал-жабдықтар арқылы оқытудың әдістерін қолдану қажет. Бұған оқыту мен тәрбиелеу әдістерінен басқа, ауызша және басқа да жолдармен берілетін оқыту, әрекет ету қызметтері де кіреді.

Кәсіптік мектептердегі оқыту құралдарына - жалпы білім беретін орта мектептегіден басқа оқу құрал-жабдықтарымен қатар (машиналар, механизмдер, құралдар мен жабдықтар, аспаптар, т. б. ) нақты заттық бөлшектер, кескіндер, макеттер сондай-ақ практикалық дағды қалыптастыратын түрлі оқу тренажерлері де жатады.

Касіптік мектеп білім алушылары (оқушылар) бұлар белгілі бір кәсіп саласына кызығушылығы бар негізгі және орта мектеп бітірген жастар. Негізгі білімі барлар үшін оқу мерзімі - 3 жыл, ал толық орта білімді жастар үшін - 1, 5 жыл. Бұл жөнінде кейінгі тарауларда «Кәсіптік оқу орындарындағы тәрбие жұмысының теориясы мен әдістемесі» және «Тәрбие жұмысының ерекшеліктері» деген тақырыптарда толығырақ сипаттама беріледі.

Кәсіптік мектеп педагогі - бұл кәсіптік окыту мен тәрбиелеудің негізін меңгерген, өз пөні бойынша білім, білік және дағдылық дайындығын тольж. меңгерген инжснер-педагог.

Кәсіптік білімді басқару теориясы

Басқару теориясы туралы жалпы ұғым.

Жеке тұлғаны дамытуда оның бойына білім, білік және дағды негіздерін қалыптастырып, сонымен бірге жалпы адамзаттық құндылықтар туралы мәліметтер беріп, оларды пайдалана білуді үйрету ережелері мен нормаларын білім үрдісі десек болады.

Педагогикалық басшылық дегеніміз оқушы, не студентке авторитарлық (үстемшіл) әсер ету емес, оларға жалпы не дамытуда жан - жақты, әрі үйлесімді ықпал ету, соған мүмкіндік пен алғы - шарттар жасау. Алдымен, басқару теориясының мына төмендегі жалпы ұғымын анықтау қажет, олар:

басқару
басшылық
басқару қызметі
басшылық принциптері
басқару әдістері

Қазіргі таңдағы басқару теориясы - басшылық шешімдерін қабылдау мен оны жүзеге асыру, ақпараттарды қозғалысқа келтіру, тікелей әрі байланыс процесіне басшылық жасау болып отыр. Олар: өзара әсер етуші екі жақ, яғни басқарылатындар мен басқарушылардан тұрады. Сөйтіп, жүйенің өзін-өзі басқару біртұтастығы пайда болады. Ол қоршаған ортамен әрекет етуіне де игі әсерін тигізеді.

Қазіргі заманда басқарудың сан түрлері бар, бірақ біздің пайымдауымызша оның жүйелі түрін таңдағанымыз дұрыс сияқты. Сондықтан басқаруға байланысты мына анықтамаларды пайдаланамыз:

Басқару - басқарушы жүйелердің басқарылатындарға, олардың қызметіне әсер ету арқылы түпкі нәтижеге жету үшін тиімді басшылық жасау екенін аңғарамыз. Басқару негізі ақпараттық процестерден тұрады. Оны қабылдау, өңдеу және сыртқы ортамен байланыс арқылы дамиды. Одан белгілі бір нысандар туралы мәлімет біле аламыз. Бұл жүйелерді басқаруда, оны жұмыс істеп тұрған жүйелеріне қосу арқылы және қабылдау, қайта өңдеу, сақтау және жіберу арқылы ақпараттарының тиімділігін арттырамыз. Басқарудан туындайтын екінші бір ұғым бар. Ол - «басшылық жасау». Бұл кең ұғым, бірақ ол мынадай анықтамаларды қажет етеді:

белгілі бір жүйелі мақсат қою;
жұмыстың негізгі бағыттары мен мазмұны бойынша на міндеттер белгілеу;
арнайы қызмет әзірлеу

Басқару әкімшілік қызметіне басшылық жасау болып табылады, басқаша айтқанда басқару- объективті, ал басшылық жасау - субъективті сипаттамаға ие.

Басшылық - басқару ісінде жеке субъектінің өзін-өзі басқару жүйесіне әсерін көрсетеді, яғни мақсатқа жету жолындағы жеке тұлғаның біліктік іс-әрекеті.

Кәсіптік мектептің педагогикалық үрдісін жүзеге асырудағы басқару қызметі туралы бірер сөз айталық.

Басқару қызметі деи еңбек бөлінісін анықтау мен баспылық аясын мамандандыруда ерекше мәртебеге ие қызмет.

Басқару қызметінің қазіргі таңда жетілдірілген мынадай түрлері бар:

1. Жоспарлау.

2. Ұйымдастыру.

3. Реттеу.

4. Бақылау.

5. Есеп алу.

6. Талдау.

Осы қызметтерге жеке-жеке тоқталсақ:

Жоспарлау - белгілі бір мақсатқа жету жолында қойылатын міндеттер, Ол жүйені болжау, ағымдағы қызметтер және нақты бағдарламалау сияқты бөлімдерден тұрады.

Ұйымдастырү -қайсы бір басшылық шешімдерді іске асыруда жүйелер элементтерінің өзара байланысын ұйымдастырып, басқару процесін ретке келтіруге бағытталады.

Реттеу - жүйе бөліктері арасындағы сәйкессіздік жағдай пен үйлесімділікті қамтамасыз етуге арналған. Ол тиіст сәйкессіздіктерді бақылау нәтижесінде алынған мәліметтер ақпарынан соң жүзеге асырылады. Негізгі күштерді қалай және сөйтіп орналастыру керек екендігін жедел шешуге жұмылдырады.

Бақылау - процестерді жоспарлаудың, нұсқаудың және шешімдерді нақты жүзеге қалай асып жатқандығы жөніндегі сәйкестікті тексереді. Бақылау - істің кері байланыс арқылы Мәліметін білетін тәсіл. Басшыланбайтын процесс - қарылмайтын процесс.

Есеп алу - басқару процесі негізінде нәтижеге қол жеткізу үшін алынатын сандық жеке сапалық баға көрсеткіші. Ол пшралардың қаншалықты жүзеге асып жатқандығының өлшеуіші. Ессаті бақьшаудан ажыратуға болмайды, бірақ ол оған тәуелді құбылыс.

Талдау - басқару жүйесін жетілдіруде кейбір бөлім қызметтеріне объективті баға береді, ұсынысын білдіреді. Әрбір басқару циклы талдаумен аяқталады және нәтижелі болу үшін бұл цикл қайталана береді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.