Кәсіптік педагогикадағы кибернетикалық теория
Кәсіптік педагогикадағы кибернетикалық теория
Жалпы жағдайлар. Негізгі ұғымдар мен анықтаулар.
Кибернетика ғылымы кез келген жүйенің басқару органдарының жалпы
заңдылықтарын зерттейді. Биологиялық әлеуметтік және автоматтандыру
жүйелерінің басты материалдың қасиеттері қоршаған ортамен өзара бірлікте
болып табылады. Ол бірлік басқару органдарының ақпаратты қабылдау, өңдеу,
сақтау және жіберу мүмкіндігінін, өзара ұқсастығында. Басқарі жүйелерінің
өзіндік ерекшелігі бар. Ол заңдылықтардя биологиялық әлеуметтік немесе
техникалық деп ажыратуға болады.
Бірақ кибернетика ғылымы үшін бұл іргелі ғылымдар интегралды мәнге ие.
Бұл дегеніңіз кибернетика ғылымының негізі болып табылатын адамдардың
ғылыми дүниетанымдық ұстанымын басты мәнге ие екендігін көрсетеді.
Кибернетика, әсіресе, техниканы басқару автоматты құрылғылар мен
олардың жұмыс істеу принципін үйренуде, адам еңбегін автоматтандырудың
мәнін түсінуде зор рөл атқарады.
Сөйтіп, кибернетика мына төмендегі танымдық процестердің қалыптасуына:
- дүниенің біртұтастығына;
- түрлі табиғи бірліктердің ақпараттық байланысты болатындығына ықпал
етеді.
Кибернетиканың модельдеудегі құбылыстарына сипаттама беру үшін (тірі
ағза, сана, қоғам, тіл т.б.) біз қызметтік модельды таңдап аламыз да оған
ұксас элементтерді қарастыра бастаймыз.
XX ғасырдың 40-шы жылдарында пайда болған кибернетикалық
бұл тәсілді функциональдық ұқсастық әдісі деп атап кетті. Бұл әдісті іске
асыру үшін әрине, автомат пен жанды организмнің, автоматты жүйелер мен
қоғамнық ЭЕМ мен ми:
құбылысының арасындағы байланысты, олардың жалпылама қасиеттерін білуіміз
керек. Ал, кибернетика бұл ұқсастықты біле алады, күрделі динамикалық
құбылыстарды басқара алады.
Олардың сыртқы және ішкі реакцияларын байқау қабілеті бар. Осы
құрылғылар жүйесін қоршаған ортаға икемдеп қайта құра алады.
Кибернетиканың осы процесті атқаруын автоматты жүйелерді басқару
механизмі деп атайды.
Осы қағидаларға сүйене отырып, мына төмендегі
кестеден автомат пен адамның қызмет атқара алатын
ұқсастықтарын салыстыруға болады
Aвтоматты реттеуші Адам
Қызметі Органы Қызметі Органы
Ақпаратты Өлшеу аспаптары Сезім Сезім
жинау (датчиктор, органдары
монометр, (құлақ, көз,
термом, амп) тіл т.б.)
Ақпаратты Байланыс каналдары Қабылдау Нерв
жеткізу (сым, рычаг, баспа) жүйелері
Ақпаратты Есте сақтағыш Есте сақтау Бас және ми
сақтау құрылғылар (көру, есту,
(ішкі және сыртқы қимыл т. б.)
электронды ақпарат
жинағыштар,сандық
станоктар т. б.)
Ақпаратты Бағдарлап өңдеу Парасат Бас және ми
өңдеу құрылғылары (ой түю,
(реттеуіш, есептеу таңдау
машиналары, жад) және шешім
қабылдау)
Басқару Атқару органдары Қимыл- Қол, аяқ
әрекетін рычагтар, әрекеті бұлшық
сезіну козғалтқыштар, (реакция, еттер
клапандар қозғалу
әрекеті
Мұнда өз бетінше қызмет атқара алатын екі жүйенің ұқсас әрекеттері
берілген. Машина мен адамның қызмет атқаратын органдарының ұқсас екендігі
көрініп тұр.
Педагогикалық жүйе мен оның құрылымдық
компоненттері
Педагогикалық жүйе - бұл көптеген құрылымдық және қызметтік
компоненттердің өзара үйлесімділігінен тұратын және оларды бір мақсатқа
жұмылдырған, яғни болашақ жеткіншектер мен ересек адамдарды оқыту мен
тәрбиелеуді көздейтін жүйе.
Педагогикалық жүйенің қызметі мен қалыптасуының алғы шарттары мына
төмендегідей:
1. Педагогикалық жүйе қоғамның белгілі бір топтарын (балаларды,
жеткіншектерді, ересектерді) тәрбиелеу мен оқыту қажеттігі туындаған
жағдайда пайда болды. Басқаша айтқанда, педагогикалық жүйе қажетті
анықталған адамдар тобына білім беруді мақсат еткенде ғана пайда болады.
2. Педагогикалық жүйе қоғамда айқындалған ақпараттық білім кеңістігін
игере алатын топтар пайда болғанда ғана туындайды.
3. Педагогикалық жүйе белгілі бір оқушылардың мақсатына жететін
педагогикалык әсердің кұралдары, әдістері мен формалары табылған жағдайда
ғана, оларды игеру мүмкіндігінен туындайды.
4. Педагогикалық жүйені іске асыру үшін білім алупылар белгілі бір
топқа бірігіп, яғни оқушылар тобын құрастыруы керек.
5. Педагогикалық жүйеде оқушыларды білім нәрімен сусындататын, тиісті
педагогикалық және психологиялық ілімі бар, олармен жұмыс істей алатын әдіс-
тәсілдер негізіи игерген, алдына мақсат қоя білетін педагогтер болуы қажет.
6. Педагогикалық жүйе, сайын келгенде, қоғамдағы белгілі бір топ
өкілдерінің әлеуметтік сұранысын қанағаттандыруы қажет және бұл оның түрлі
нәтижесі болуы тиіс.
Бұл қоғамдық компоненттер - оның негізгі базалық сипаттамасы, олардың
үйлесімділігі оны басқа салалардан өзгешелендіріп тұрады.
Ол компоненттер: оқу ақпараты, мақсаты, педагогикалық байланыс тәсілдері,
оқушылар, педагогтер.
Төменгі сұлбада педагогикалық жүйенің компоненттерінің өзара байланыстылығы
көрсетілген.
Кәсіптік мектеп - педагогикалық жуйенің
бір саласы
Кәсіптік мектеп – кәсіби білім беру жүйесіндегі болашақ білікті
жұмысшыларды дайындайтын, оқытатын және тәрбиелейтін оқу орны.
Кәсіптік мектеп - педагогикалық жүйенің барлық белгілеріне ие.
Кәсіптік мектептің құрылымдық компонентері, педагогикалық жүйесі
іспеттес (жоғарыдағы сұлбаға назар сал).
Оның мақсаты - азаматтарды жұмысды мамандығына даярлауда өз қабілеті
імен қызығунылығына, мүмкіндігіне қарай білім беру, оларды қайта даярлау
және кәсіптік біліктілігін көтеру.
Білім беру ақпараты - белгілі бір кәсіп саласы, не мамандық бойынша
оқушыларға ғылыми-техникалық білім, ирактикалық дағды беріп, кәсіптік
шеберлікке баулу. Кәсіитік әлеуметтік ортаның ережелері мен нормаларын
орындауға үйрету.
Педагогикалық коммуникация тәсілдері арқылы -оқушыларға кәсіптік білім
беру мен тәрбиелеуде құрал-жабдықтар арқылы оқытудың әдістерін қолдану
қажет. Бұған оқыту мен тәрбиелеу әдістерінен басқа, ауызша және басқа да
жолдармен берілетін оқыту, әрекет ету қызметтері де кіреді.
Кәсіптік мектептердегі оқыту құралдарына - жалпы білім беретін орта
мектептегіден басқа оқу құрал-жабдықтарымен қатар (машиналар, механизмдер,
құралдар мен жабдықтар, аспаптар, т.б.) нақты заттық бөлшектер, кескіндер,
макеттер сондай-ақ практикалық дағды қалыптастыратын түрлі оқу
тренажерлері де жатады.
Касіптік мектеп білім алушылары (оқушылар) бұлар белгілі бір кәсіп
саласына кызығушылығы бар негізгі және орта мектеп бітірген жастар. Негізгі
білімі барлар үшін оқу мерзімі - 3 жыл, ал толық орта білімді жастар үшін -
1,5 жыл. Бұл жөнінде кейінгі тарауларда Кәсіптік оқу орындарындағы тәрбие
жұмысының теориясы мен әдістемесі және Тәрбие жұмысының ерекшеліктері
деген тақырыптарда толығырақ сипаттама беріледі.
Кәсіптік мектеп педагогі - бұл кәсіптік окыту мен тәрбиелеудің негізін
меңгерген, өз пөні бойынша білім, білік және дағдылық дайындығын тольж.
меңгерген инжснер-педагог.
Кәсіптік ... жалғасы
Жалпы жағдайлар. Негізгі ұғымдар мен анықтаулар.
Кибернетика ғылымы кез келген жүйенің басқару органдарының жалпы
заңдылықтарын зерттейді. Биологиялық әлеуметтік және автоматтандыру
жүйелерінің басты материалдың қасиеттері қоршаған ортамен өзара бірлікте
болып табылады. Ол бірлік басқару органдарының ақпаратты қабылдау, өңдеу,
сақтау және жіберу мүмкіндігінін, өзара ұқсастығында. Басқарі жүйелерінің
өзіндік ерекшелігі бар. Ол заңдылықтардя биологиялық әлеуметтік немесе
техникалық деп ажыратуға болады.
Бірақ кибернетика ғылымы үшін бұл іргелі ғылымдар интегралды мәнге ие.
Бұл дегеніңіз кибернетика ғылымының негізі болып табылатын адамдардың
ғылыми дүниетанымдық ұстанымын басты мәнге ие екендігін көрсетеді.
Кибернетика, әсіресе, техниканы басқару автоматты құрылғылар мен
олардың жұмыс істеу принципін үйренуде, адам еңбегін автоматтандырудың
мәнін түсінуде зор рөл атқарады.
Сөйтіп, кибернетика мына төмендегі танымдық процестердің қалыптасуына:
- дүниенің біртұтастығына;
- түрлі табиғи бірліктердің ақпараттық байланысты болатындығына ықпал
етеді.
Кибернетиканың модельдеудегі құбылыстарына сипаттама беру үшін (тірі
ағза, сана, қоғам, тіл т.б.) біз қызметтік модельды таңдап аламыз да оған
ұксас элементтерді қарастыра бастаймыз.
XX ғасырдың 40-шы жылдарында пайда болған кибернетикалық
бұл тәсілді функциональдық ұқсастық әдісі деп атап кетті. Бұл әдісті іске
асыру үшін әрине, автомат пен жанды организмнің, автоматты жүйелер мен
қоғамнық ЭЕМ мен ми:
құбылысының арасындағы байланысты, олардың жалпылама қасиеттерін білуіміз
керек. Ал, кибернетика бұл ұқсастықты біле алады, күрделі динамикалық
құбылыстарды басқара алады.
Олардың сыртқы және ішкі реакцияларын байқау қабілеті бар. Осы
құрылғылар жүйесін қоршаған ортаға икемдеп қайта құра алады.
Кибернетиканың осы процесті атқаруын автоматты жүйелерді басқару
механизмі деп атайды.
Осы қағидаларға сүйене отырып, мына төмендегі
кестеден автомат пен адамның қызмет атқара алатын
ұқсастықтарын салыстыруға болады
Aвтоматты реттеуші Адам
Қызметі Органы Қызметі Органы
Ақпаратты Өлшеу аспаптары Сезім Сезім
жинау (датчиктор, органдары
монометр, (құлақ, көз,
термом, амп) тіл т.б.)
Ақпаратты Байланыс каналдары Қабылдау Нерв
жеткізу (сым, рычаг, баспа) жүйелері
Ақпаратты Есте сақтағыш Есте сақтау Бас және ми
сақтау құрылғылар (көру, есту,
(ішкі және сыртқы қимыл т. б.)
электронды ақпарат
жинағыштар,сандық
станоктар т. б.)
Ақпаратты Бағдарлап өңдеу Парасат Бас және ми
өңдеу құрылғылары (ой түю,
(реттеуіш, есептеу таңдау
машиналары, жад) және шешім
қабылдау)
Басқару Атқару органдары Қимыл- Қол, аяқ
әрекетін рычагтар, әрекеті бұлшық
сезіну козғалтқыштар, (реакция, еттер
клапандар қозғалу
әрекеті
Мұнда өз бетінше қызмет атқара алатын екі жүйенің ұқсас әрекеттері
берілген. Машина мен адамның қызмет атқаратын органдарының ұқсас екендігі
көрініп тұр.
Педагогикалық жүйе мен оның құрылымдық
компоненттері
Педагогикалық жүйе - бұл көптеген құрылымдық және қызметтік
компоненттердің өзара үйлесімділігінен тұратын және оларды бір мақсатқа
жұмылдырған, яғни болашақ жеткіншектер мен ересек адамдарды оқыту мен
тәрбиелеуді көздейтін жүйе.
Педагогикалық жүйенің қызметі мен қалыптасуының алғы шарттары мына
төмендегідей:
1. Педагогикалық жүйе қоғамның белгілі бір топтарын (балаларды,
жеткіншектерді, ересектерді) тәрбиелеу мен оқыту қажеттігі туындаған
жағдайда пайда болды. Басқаша айтқанда, педагогикалық жүйе қажетті
анықталған адамдар тобына білім беруді мақсат еткенде ғана пайда болады.
2. Педагогикалық жүйе қоғамда айқындалған ақпараттық білім кеңістігін
игере алатын топтар пайда болғанда ғана туындайды.
3. Педагогикалық жүйе белгілі бір оқушылардың мақсатына жететін
педагогикалык әсердің кұралдары, әдістері мен формалары табылған жағдайда
ғана, оларды игеру мүмкіндігінен туындайды.
4. Педагогикалық жүйені іске асыру үшін білім алупылар белгілі бір
топқа бірігіп, яғни оқушылар тобын құрастыруы керек.
5. Педагогикалық жүйеде оқушыларды білім нәрімен сусындататын, тиісті
педагогикалық және психологиялық ілімі бар, олармен жұмыс істей алатын әдіс-
тәсілдер негізіи игерген, алдына мақсат қоя білетін педагогтер болуы қажет.
6. Педагогикалық жүйе, сайын келгенде, қоғамдағы белгілі бір топ
өкілдерінің әлеуметтік сұранысын қанағаттандыруы қажет және бұл оның түрлі
нәтижесі болуы тиіс.
Бұл қоғамдық компоненттер - оның негізгі базалық сипаттамасы, олардың
үйлесімділігі оны басқа салалардан өзгешелендіріп тұрады.
Ол компоненттер: оқу ақпараты, мақсаты, педагогикалық байланыс тәсілдері,
оқушылар, педагогтер.
Төменгі сұлбада педагогикалық жүйенің компоненттерінің өзара байланыстылығы
көрсетілген.
Кәсіптік мектеп - педагогикалық жуйенің
бір саласы
Кәсіптік мектеп – кәсіби білім беру жүйесіндегі болашақ білікті
жұмысшыларды дайындайтын, оқытатын және тәрбиелейтін оқу орны.
Кәсіптік мектеп - педагогикалық жүйенің барлық белгілеріне ие.
Кәсіптік мектептің құрылымдық компонентері, педагогикалық жүйесі
іспеттес (жоғарыдағы сұлбаға назар сал).
Оның мақсаты - азаматтарды жұмысды мамандығына даярлауда өз қабілеті
імен қызығунылығына, мүмкіндігіне қарай білім беру, оларды қайта даярлау
және кәсіптік біліктілігін көтеру.
Білім беру ақпараты - белгілі бір кәсіп саласы, не мамандық бойынша
оқушыларға ғылыми-техникалық білім, ирактикалық дағды беріп, кәсіптік
шеберлікке баулу. Кәсіитік әлеуметтік ортаның ережелері мен нормаларын
орындауға үйрету.
Педагогикалық коммуникация тәсілдері арқылы -оқушыларға кәсіптік білім
беру мен тәрбиелеуде құрал-жабдықтар арқылы оқытудың әдістерін қолдану
қажет. Бұған оқыту мен тәрбиелеу әдістерінен басқа, ауызша және басқа да
жолдармен берілетін оқыту, әрекет ету қызметтері де кіреді.
Кәсіптік мектептердегі оқыту құралдарына - жалпы білім беретін орта
мектептегіден басқа оқу құрал-жабдықтарымен қатар (машиналар, механизмдер,
құралдар мен жабдықтар, аспаптар, т.б.) нақты заттық бөлшектер, кескіндер,
макеттер сондай-ақ практикалық дағды қалыптастыратын түрлі оқу
тренажерлері де жатады.
Касіптік мектеп білім алушылары (оқушылар) бұлар белгілі бір кәсіп
саласына кызығушылығы бар негізгі және орта мектеп бітірген жастар. Негізгі
білімі барлар үшін оқу мерзімі - 3 жыл, ал толық орта білімді жастар үшін -
1,5 жыл. Бұл жөнінде кейінгі тарауларда Кәсіптік оқу орындарындағы тәрбие
жұмысының теориясы мен әдістемесі және Тәрбие жұмысының ерекшеліктері
деген тақырыптарда толығырақ сипаттама беріледі.
Кәсіптік мектеп педагогі - бұл кәсіптік окыту мен тәрбиелеудің негізін
меңгерген, өз пөні бойынша білім, білік және дағдылық дайындығын тольж.
меңгерген инжснер-педагог.
Кәсіптік ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz