Комплексті қосылыстарға жалпы сипаттама

Пән: Химия
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 14 бет
Таңдаулыға:

Жоспар.

І. Кіріспе.

Комплексті қосылыстарға жалпы сипаттама.

ІІ. Негізгі бөлім.

2.1. Координациялық теория.

2.2. Комплексті қосылыстандың номенклатурасы.

2.3. Комплексті қосылыстардың класификациясы.

2.4. Комплексті қосылыстардың изомериясы.

2.5. Комплексті қосылыстардың тұрақсыздық сонстантасы.

2.6. Комплекс қосылыстардағы химиялық
байланыстардың табиғаты.

2.7. Төменгі және жоғарғы спинді комплекстер.

2.8.Төменгі және жоғарғы спинді комплекстер.
2.9 Молекулалық орбитальдар теориясы.

ІІІ. Қорытынды.

Комплексті қосылыстардың биологиялық маңызы және
медицинада қолданылуы.

ІV. Қолданылған әдебиеттер.
I. Кіріспе.

Комплексті қосылыстар.

Комплексті қосылыстар туралы түсінік.

Бұрынғы бізге белгілі косылыстарда атомдар бір - бірімен иондык^жөне
коваленттік байланыстар аркылы крсылған. Мүндай крсылыстар бірінші ретгі
деп аталатын. Осы крылыстардьщ молеқулалары өзара врекетгескенде,
комплексгі крсылыстар деп аталатын жоғары ретті крсылыстар түзіледі.

Мысалы: Си(ОН) + 4МНОН = [Си(МН ) ] (ОН)+ 4НО

Сулы ерггіцдіде комплекс косылыстар диссоциацияланады.

[Си (МН) ](OH)→[Cu(NH)]+2OH

[Cu (NH)] → комплексті ион

Кристалда да, ерітіндідеде кұрамында комплексті ионы
болатын жоғары ретті қосылыстар комплексті қосылыстар деп аталады.
Химиялық байланыс теориясы тұрғысынан қарағанда, "Комплекс қосылыстар
дегеніміз кұрамында бір немесе бірнеше донорлы - акцепторлы байланыс
болатын. жоғары ретті қосылыстар

II. Негізгі бөлім.
2.1 Координациялық теория.
1893 жылы Швейцария ғалымы Вернер комплексті қосылыстардың
кұрылысымен касиетін түсіндіретін коордңнациялық теория усынды.
Негізгі кағидалары
І.Комплексті қосылыстағы басты орын комплекс түзушінің үлесіне тиеді.
Комплекс түзуші көбінесе оң зарядты металл
иондары болады.
2.Комплекс тузушінің маңайына теріс зарядталған аниондар немесе
электронейтрал молекулалар - лигандалар - жиналады.
3. Комплекс түзушінің маңайына орналасқан лигандалардың жалпы саны
комплекс түзушінің координациялық саны (к..с...) болып табылады.
4. Комплекс түзушімен лигандалар-комплекс қосылыстың сыртқы сферасы.
Мысалы: Си(МН3)] SO
Си комплекс түзуші, NH- лиганда, К.С=4
Си(МН3)] ішкі сфера SO сыртқы сфера
Комплекс түзушінің координациялық саны.
Негізгі комплекс түзушілерге Д.И.Менделеевтің периодтық системасының d-
элементтері жатады. Комплекс түзушілердің координациялық саны тотығу
дәрежесіне тәуелді.

Комплекс тузушілер тотығу дәрежесі координациялық сан
Cu,Ag,Au 1 + 2
Cu,Ag,Au 2 + 4
Pd;Pt,Pb,Cd[
pic]
Sn.Zn
AI+Cr+,Co,Fe2 + 6
3 +
Fe+,Ni,Pt,Pb4+-

Pd
Cd,Sr 2 + 6 + 8 (өте сирек)
W+.Mo

Маңызды лигандалар:

1) Полюсті молекулалар Н2О, N Н3, СО, N0, N Н2ОН

2) Иондар F, CI, Br, P,O, OH, CN, CNS, SO,
CO, CO
Комплексті қосылыстың формуласын қүрастыру. Комплексті қосылыстың
формуласын құрастыру үшін комплекс тузушінің координациялық санын,
оның зарядын, лигандалардың зарядтарын, сыртқы сфераның зарядын анықтау
керек.
Мысалы: Ғе2+ - комплекс тузупгі , СN - лиганда , Қ+ -сырткы сфера.
Ғе+-координациялық саны 6, ,сондыктан Ғе(СИ)6 деп жазамыз, (СN) заряды
(-1), сондыктан комплекс ионының заряды (Ғе(СМ)б]4~ Молекула нейтрал болу
керек. Сонда комплексті крсылыстың формуласы: К4[Ғе(СМб)]

2.2 Комплексті қосылыстардың номенклатурасы

І.Құрамында комплекс катионы бар крсылыстардың систематикалық аты былай
кұрастырылады. Ең бірінші кышкылдық калдық лигандалар аталады, олардың саны
грек тілінде көрсетіледі. 2-ди, 3-три, 4- тетра, 5- пента, 6- гекса, 7-
гепта, 8- окта. Қышкылдықкалдыкка "О" жұрнағы косылады. Вг-бромо, СГ -
хлоро , Ғ - фторо , О2 - оксо, N3 -нитридо , ОН" -. гидроксо, СN-циано,
СОз2 -карбонато, РО4 -фосфато, S2О32 -тиосульфато , С2О4 2 -
оксалато.
Бұлардан кейін электронейтрал моддекулалар айтылады:
СеНб - бензол, С2Н4 - этилен, N H4- гидразин, Н2О - аква, NН3 -
аммин, N0 - нитрозил, СО- карбонил, СS - тиокарбонил.
Ішкі сферадағы лигандаларды атағаннан кейін, комплекс
түзуші аітау септігінде аталады, рим санымен заряды
көрсетіледі, ең соңында сырткы сферадағы анион ы, і әрпін
қосып айтылады. ' .
Мысалы: [Ag(NН3) 2]СІ -диаммин күміс (I) хлориді, [А1(Н2О)5ОН]5О4 -
гидроксопентаакваалюминий (III) сульфаты
Қурамында комплексті анионы бар қосылыс былай аталады :Алдымен сырткьі
сфера атау септігінде аталады. Осыдан кейін ішкі сфераны бүрынғы ретпен
атап, комплекс түзуішге "аты" деген жұрнақ қосып, соңынан жақша ішінде оның
тотығу дәрежесін көрсетеді. К[Аg(СN)2] - калий дицианоаргентаты (I)
Nа3 ІСО(N02) 6І - натрий гексанитрокобальтаты (III)
Сырткы сфера жоқ қосылыстардың аталуы:
Сг(С6Не) 2 - дибензолхром.

2.3 Комплексті қосылыстардың классификациясы.

1. Лигандалар типіне кдрай:
а) аквакомплекстер : [А1(Н2О)6]С13 ( лиганда - Н2О)
б) аммиакаттар : [Сг(НН3)6]С13 ( лиганда - МН3)
в)-арбонилдер''. [Ғе(СО)5] ( лиганда - СО)
г) ацидокомплекстер : К4[Рd(СМ)6] ( лиганда - аниондар) Бұлар бір ядролы
комплекстер.
2) Циклды комплексті қосылыстар. Мұндай қосылыста лигандалар екі немесе
одан да көп орын алады. Комплекс түзуші лигандамен әрі ковалентті, әрі
донорлы- акцепторлы байланыс аркылы қосылады.
1905 жылы Чучаев мынадай циклды комплекс ашқан

О-Н О

Н3С -С = N N = С- СН3

Ni
Н3С -С = N " N = С- СН3

О-Н О
Никель (II) диметилглиоксиматы кьізыл түсті төрт циклді комплекс. Бұл
қосылыста екі ковалентті, екі донорлы акцепторлы байланыс жәнё сутекті
байланыстар бар.
Бұл комплекс никельді апықтауға қолданылады.
Циклді комплекстер хелатш комплекстер деп те аталады.
Бұлар көп дентантты комплекстёр. Хелатты комплекстерге хлорофилл .жене =
гемоглобин жатады. Хлорофиллде. комплекс түзупгі Мg, (комплекс жасыл) ал
гёмоглобинде - Ғе(комплекс қызыл.

C C C
C C C
C

C N N
C
C Mg
C

C N N
C

C C C
C

C C
C
хлорофилл

Хлорофилл, гемоглобин
сияқты комплекс қосылыстардың биологиялық процестерде маңызы өте зор.

Көп ядролы комплекстер: Н4SіО4 12WО3 пН2О , Изополи қ қышқылдар:
Н2Сг2О7

2.4 Комплексті қосылыстардың изомериясы

Комплексті қосылыстардың сапалық құрамы бірдей болып, ал кұрылысы
мен кдсиеттері өр түрлі болуын изомериядеп атайды Изомерияның түрлері
І.Геометриялық: Лигандалар өзара өр түрлі орналасады

CI NH3 NH3
CI
Pt
Pt
CI NH3 CI
NH3
Цис-изомер транс-
изомер
Қызғылт сары суда ерімейтін сары
кристалдар

Гидраттық изомерия
Ішкі және сыртқы сферада су молекулаларының әр түрлі орналасуы

[Сг(Н2О)5 ]С12 Н2О [Сг(Н2О)4С12]а2Н2О
қызыл күлгін ақщыл жасыл қою жасыл

Иондық изомерия: Ішкі және сыртқы сферада иондар өр түрлі.
[Со3+(НН3)5Вг]2+5О4 [Со(НН3)5SO4]Br
қызыл күлгін қызыл
З.Оптикалық (айналык изомерия)
Екі комплекс қосылыстың кұрамы бірдсяй, тек бір комплекс екіншісінің
айнадағы бейнесі .
4.Координациялық изомерия: Қүрамында бірнеше комплексті
иондар болса, олардың қурылысы әр түрлі .
[Со(НН3)б][Сг(СН)6] [Со(СК)бИСг(НН3)6]

2.5 Комплексті қосылыстардың тұрақсыздық константасы.

Комплексті қосылыстар сулы ерітіндіде сыртқы және ішкі
сфераларға диссоциаци5іланады.
[Ад{NН3)2]С1 - [Аg(НН3)2]+ + СI
Түзілген комплекс иондар аз мөлшерде диссоциацияланады:
[Аg(НН3)2]+- Аg+ + 2NН3
Бұл қайтымды процесс, сондыкган әсер етуші массалар заңы бойынша
диссоциациялану константасы:

[Аg+ (НН3)]
K= =6.8 10- осы шама тұрақсыздық
[Аg(НН3)2]+ константасы
(Ктұрақсыздық)

К тұрақсыздық шамасына керісінше шаманы тұрақтылық константасы дейді.
К тұрақтылық = 1К тұрақсыздық = К тұрақтылық неғұрлым тұрақты
болса комплекс ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.