ЕҢБЕК ӨНІМДІЛІГІ ЖӘНЕ ОНЫҢ МӘНІ

Пән: Өнеркәсіп, Өндіріс
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 25 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ 3
І. ЕҢБЕК ӨНІМДІЛІГІ ЖӘНЕ ОНЫҢ МӘНІ
1.1.Еңбек өнімділігі 6
1.2.Еңбек өнімділігінің көрсеткіштері 9
1.3Еңбек өнімділігін жоспарлау 10
1.4.Еңбек өнімділігін өлшеу әдістері 11

2. МҰНАЙ МЕН ГАЗ ӨНЕРКӘСІБІНДЕ ЕҢБЕК ӨНІМДІЛІГІ
2.1 Мұнай және газ өнеркәсібінің еңбек өнімділігінің көрсеткіштері 18
2.2 Еңбек өнімділігін анықтау ерекшеліктері 19

3. МҰНАЙ ЖӘНЕ ГАЗ ӨНЕРКӘСІБІНДЕ ЕҢБЕК ӨНІМДІЛІГІН АНЫҚТАЙТЫН ФАКТОРЛАР
3.1 Еңбек өнімділігін анықтайтын факторларды арттыру жолдары 24

ҚОРЫТЫНДЫ 27
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 30

КІРІСПЕ

Тақырыптың өзектілігі. Еңбекті адамның табиғатқа қатынасы жағынан анықтау ғана жеткіліксіз, сондықтан еңбек үрдісін сипаттайтын, бірақ қоғамдық нысанға қатыссыз категорияларды айқындау керек. Оларға еңбек өнімділігі, интенсивтілігі және еңбек өнімділігінің күші жатады.
Осылардың ішіндегісі ең маңыздысы еңбек өнімділігі болып табылады. Еңбек өнімділігі дегеніміз уақыттың бір өлшем бірлігінде (1сағатта, 1күнде, 1айда, 1жылда) шығарылған өнімнің көлемін немесе бір өнімді өңдеуге кеткен еңбек уақытысы. Басқа сөзбен айтқанда берілген еңбек көлемінің тұтынушы құндарының көп немесе аз мөлшеріне айналу қабілеттілігі. Мұнда еңбек көлемі тұрақты, ал өндірілген тұтынушы құндарының мөлшері өзгермелі болады. Еңбек өнімділігі өскен сайын, өнімнің бір бірлігіне кететін еңбек үлесі қысқарады.
Кез-келген кәсіпорында оның мөлшеріне және меншік нысанына қарамастан, еңбек көрсеткіштері мен еңбекақы бойынша бірыңғай жүйе қолданылады. Ол кадрлар мен еңбек күшінің жағдайын және оларды қолдануын сипаттайтын көрсеткіштерден тұрады. Жүйе астылардың ең бір маңыздысы еңбек өнімділігі болып табылады. Ол өндіріске адам факторының, техника мен технологияның, өндіріс үрдісінің ұйымдастырылуы мен өндіріс құрылымына әсер ететін көрсеткіштермен сипатталады.
Адам факторының әсер етуі жалпы және арнайы білім деңгейінің, біліктілігінің және өндірістік тәжірибесінің өзгерісі арқылы көрсетіледі. Техника мен технология-еңбек өнімділігіне әсер ететін негізгі факторлар, олар еңбек механизациясы, прогрессивті технология, жаңа конструкторлау мен модернизациялау, еңбек құралдарының өзгерісімен және табиғи жағдайлармен бейнеленеді.
Нарық экономикасына көшу жағдайында еңбекті қолданудың тиімділігін бағалау үшін актуалды болып аналитикалық пікірлер табылады. Біріншіден, олар еңбек өнімділігі өсуінің ішкі өндірістік резервтерін қолдану мен іздеу үшін теориялық негіз береді. Екіншіден, олар еңбек өнімділігін жоспарлау мен болжау тәжірибесін жақсартуға жәрдемдеседі. Үшіншіден, өнім өндірісіне және баға құрауға еңбек шығындарын есептеуді жетілдіруге мүмкіндік береді. Төртіншіден, кәсіпорындағы еңбекақыны жоспарлау мен реттеу кезінде еңбекті сақтау көрсеткіштерін толық қолдануға жағдай жасайды.
Қазіргі жағдайларда еңбекті ұйымдастыру және оның өнімділігін жоғарылатуға көп көңіл бөлу керек, себебі олар экономикалық өсудің және прогрестің жалғыз көзі болып табылады.
Қалыптасқан экономикалық жағдайда еңбек тиімділігінің өсу мәселесі ең қиыны болып отыр, бірақ оны шеше отырып әлеуметтік бағытталған нарық экономикасын тұрғызуда жетістікке жетуге болады. Ол мәселені шешу үшін ұлттық өндіріс дамуына бағытталған қаржы-несиелік және экспортты-импортты саясатты жүргізу керек, мемлекетте жиналған интеллектуалды және еңбек потенциалына қорғанышпен қарау. Сондықтан да еңбек өнімділігінің өсуіне әсер ететін негізгі факторларды оқып білу және оның өсу резевтерін анықтаудың үлкен мәні бар.
Жоғарыда айтып өткендей, курстық жұмыстың мақсаты: кәсіпорынның еңбек өнімділігін жоғарылату бойынша ұсыныстар әзірлеу. Бұл үшін курстық жұмысқа келесідей міндеттер қойылды:
нарықтық жағдайдағы еңбек өнімділігінің негізін және маңызын анықтау;
еңбек өнімділігін жоғарылатуға әсер ететін негізгі факторларды анықтау;
кәсіпорынның еңбек өнімділігін жоғарылатудың ұйымдық-экономикалық аспектілерін қарастыру;
кәсіпорынның экономикалық қызметіне сипаттама және еңбек өнімділігін ұйымдастыруын талдау;
кәсіпорынның еңбек өнімділігін жоғарылатудың басты бағыттарын анықтау.
Зерттеу әдістері. Курстық жұмыста экономикалық, статистикалық және салыстырмалы әдістер кеңінен қолданылды.
Зерттеудің теориялық және әдістемелік негізі. Зерттеудің теориялық және әдістемелік негізі мен эмпирикалық базасы ретінде ең әуелі интегративті (пәнаралық) қатынастың теориялық принциптері алынды, ол сондай-ақ философиялық, тарихи, әлеуметтік, мәдени, құқықтық және саяси алғышарттарды қамтиды. Мұнан өзге, жұмыс барысында ғылыми абстракция, талдау және синтез, сондай-ақ кешенді қарастыру сияқты жалпы ғылыми әдістемелер қолданылды. Бұл, зерттеу әдістемелерін жинақтай келіп, экономикалық талдаудың сенімділігін және тұжырымдамалардың негізділігін қамтамасыз етті.

1. ЕҢБЕК ӨНІМДІЛІГІ ЖӘНЕ ОНЫҢ МӘНІ
1.1Еңбек өнімділігі

Еңбек өнімділігі - алынған өнім көлемінің оны дайындауға жұмсалған еңбекке қатынасы (еңбектің өндіріс үдерісіндегі тиімділігі). Уақыт өлшемінде өндірілген өнімнің мөлшерімен (өндіріммен) немесе өнім өлшеміне жұмсалған уақыт шығынымен (еңбек сыйымдылығымен) тұлғаланады. Жеке және қоғамдық еңбек өнімділігі түрлеріне бөлінеді. Біріншісі нақты еңбек шығынын, екіншісі нақты және өткендегі (затандырылған) еңбек шығынын көрсетеді.
[2] Өнімді өндіруге жұмсалған шығындар жанды еңбек шығындары мен өндіріс құрал-жабдықтарының шығындарынан тұрады. Ал соңғыларда, өз уақытында, соларды жасауға жұмсалған еңбек шығындары болып табылған. Сондықтан экономикалық теорияда өнімнің қандайына болмасын жанды (нақты) және зат түріндегі еңбек жұмсалады деп тұжырымдалады. Өткен (зат түріндегі) еңбек білім, информация т.с.с. түрде жинақталады.
Өнімділік -- осы жүйенің берілген уақыт мерзімінде өндірген өнімдерінің сол мерзімде жасалған, немесе еңдірілген өнімдер үшін тұтынылған ресурстардың санына арақатынасы. Егер ресурстардың аталған бір түрінің (еңбек, капитал, қуат, информация, материалдар) өнімділігін есептеу қажет болса, онда бұл есеп өнімділіктің жеке көрсеткіші болып табылады. Мысалы:
ЕӨ = Өнім көлеміТірі еңбек шығындары
Басқа көп түсініктер сияқты, өнімділік тиімділіктің көрсеткіштер жүйесін құруымен бірге көптеген сан көрсеткіштермен белгіленеді. Өнімділіктің' шағын және кең мағынасы болады. Өнімділіктің шағын мағынасы деп, өндірістің негізгі мақсатына көзқарас бағыты нан өндірістік процестің тиімділігін сипаттайтын, бір көрсеткіш түсініледі. Негізгі мақсат осы өндірістік процестен тыс өткізілуге тағайындалған енімдермен және бір немесе бірнеше негізгі ресурстардың арасалмағы түрін алады. Бұндай көрсеткіште өндіріс шарттары (тапсырманың уақытында орындалуы, жұмысшылардың жарақаттарының саны және басқалар) көрсетілмейді.
Өнімділікті өлшеудің негізгі екі тобы бар. Біріншіге өнімділіктің статикалық коэффициенттері жатады. Бұл жабайы тілмен айтсақ, белгілі уақыт мерзімінде жасалған шығындардын өлшеміне бөлінген өнімнің өлшемі. Екіншіге өнімділіктің динамикалық индексі жатады. Бұл өткен мерзімдегі өнімділіктің статикалық коэффициентіне бөлінген, белгілі мерзімдегі өнімділіктің статикалық коэффициенті.
Егер әңгіме ресурстардың бір түрі туралы болса (еңбек, капитал, қуат, информация, материалдар) -- бұл өнімділіктің жеке көрсеткіші (немесе ішінара өнімділіктің көрсеткіші). Еңбек өнімділігінің жеке көрсеткішінің формуласы:
ЕӨ = Өнім көлемі Жанды еңбек шығындары
Бұның көп тараған формалары:
еңбектің бір сағатында немесе ақы төленген бір сағатта шығарылған өнім;
еңбек еткен бір адамның шығарғаны.
Өнімділіктің жеке көрсеткіштері өндіріс процесінің тиімділігіне жалпы сипаттама береді, бірақ көбінесе әр түрлі бағытталған болмаса да, сонда да динамикасы ұқсамайтын. Мысалы, капитал қайтарымы темендейді, ал материал қайтарымы өседі:
Капитал қайтарымы = - Өнім көлемі Негізгі капитал шығындар
Материал қайтарымы = - Өнім көлемі Агымдагы материалдық шығындар
Көпфакторлы еңбек өнімділігі көрсеткішінің бөлімінде мыналар болады:
ағымдағы шығындар (жұмысшы күшіне, шикізат, материалдар сатып алуға т.б.);
аралас бағалау (осы және басқалар).
Еңбек өнімділігінң көпфакторлық және жалпы көрсеткіштерін есептеудің бастапқы формуласының түрі:
МФ = Q f(x)
немесе:
МФ = ΔМФ МФ¤
Бұнда x -- МФ көрсеткішін есептегенде есепке алынатын факторлар;
Өнімділікті жоғарылату басқару процесіне және өнімді, немесе, еңбекті өзгерту (қайта жасау) процестеріне кірісудің нәтижесі болып табылады. Төменде аталған жағдайлардың (шарттардың) жеке біреуі (қандайы болмасын) орын алса, онда өнімділік өседі:
1. Өнім көбейеді, шығындар азаяды.
2. Өнім көбейеді, шығындар өзгермейді.
3. Өнім көбейеді, шығындар өседі, бірақ өсу қарқыны төмен болады.
4. Өнім көлемі өзгермейді, шығындар төмендейді.
5. Өнім азаяды, шығындар төмендейді, бірақ мұның төмендеу қарқыны жоғары болады.
Өнімділіктің көрсеткіштері жүйесінде фирманың іс-әрекеттерінің барлық жағдайлары қамтылады. Сондықтан, әсіресе бүгінгі жағдайда, тек өндіріс факторларын есепке алумен қанағатганбай, адам факторын да есепке алу қажет. Еңбек өнімділігі - адамдардың өндірістік қызметінің нәтижелілігін, тиімділігін көрсететін кәсіпорын қызметінің ең маңызды көрсеткіштерінің бірі. Анығырақ айтсақ, жұмыс уақытының бірлігіне шаққандағы өнім санымен анықталатын еңбек өнімділігі, ең алдымен, еңбек ресурстарын қолдану тиімділігін сипаттайды. Еңбек өнімділігін кері көрсеткіш - шығарылған өнім бірлігіне шаққандағы жұмыс уақытының шығыны еңбек сыйымдылы-ғы ретінде де сипаттауға болады. Еңбек өнімділігінің өсімі өнімнің өзіндік құнының төмендеуі мен өндіріс рентабельділігінің артуының негізі. Еңбек өнімділігінің артуымен еңбекақыны дұрыс ұйымдастыру жағдайында өнім бірлігін жасауға кеткен шығындағы еңбекақы үлесі төмендейді.
Өнім өндірісінің артуымен қамсыздандырылған өнім көлемінің кеңеюі өндірістің қысқартуларының үнемделуін де анықтайды. Бұл өнімнің өзіндік құнының төмендеуіне, пайданың және оның салыстырмалы көлемі - рентабельділігінің көбеюіне әкеледі. Еңбек өнімділігін арттыру бұл кезде тұрақты түрде еңбекақы өсімінің алдын алып тұру керек. Тек осы жағдайда ғана еңбек өнімділігінің өсімі өндіріс тиімділігін жақсартуды қамтамасыз етеді.
Еңбек өнімділігі мен өндіріс тиімділігін арттыру толығымен алғанда еңбекті ынталандыруды толығырақ есепке алғанды талап етеді. Кәсіпорын жұмысшыларының ынталандырудың негізгі түрі еңбекақы екендігі бәріне аян.

1.2 Еңбек өнімділігінің көрсеткіштері

Еңбек өнімділігі- еңбек шығындарының нәтижелігінің тиімділігін сипаттайды және орындалатын жұмыс немесе өндіретін өнімнің бірлігіне еңбек шығындарының және жұмыс уақытының бірлігіне өндірілген өнім саның анықтайды. Еңбек өнімділігі тірі және қоғамдық жиынтық болып бөлінеді. Тірі еңбек өнімділігі әрбір жеке өндірісте жұмыс уақытының шығындарымен анықталады. Қоғамдық еңбек өнімділігі - тірі және бұрынғы еңбек шығындарымен анықталады.Қоғамдық еңбек өнімділігінің есебі өте күрделі бұл көрсеткіш материалды өндіріс саласында бір жұмыс бастығы ұлттық кіріс ретінде есептеледі. Кәсіпкерде еңбек өнімділігі тек тірі еңбек шығындарының тиімділігі ретінде анықталады. Өндірудің 3 әдісі бар, олар келесідей;
1. Натуралдық көрсеткіш- дұрыс нақты және көпшілігіне оның мәніне сәйкес келеді бірақ олардың қолдану аумағы шектеулі.Наатуралдық көрсеткіш көбінесе өндіруді анықтау кезінде газ, мұнай, көмір, энергита, орман сиақты салалары бар кәсіпорында қолданады.
2. Өндіруді анықтаудың құндық әдісі- тек ғана тірі еңбек шығындарын анықтауды ғана ескермейді сол сяқты бағаның әсері шығарылған өнім материалының өндірістік бағдарламада құрлымдық жылжымалық әдісі ерекше ескеріледі.
3. Еңбек өнімділігін өлшеудің әдісі - өнімділікті өлшеу ретінде еңбек сиымдылығының көрсеткішінің қолдануын көздейді.
Өнімнің еңбек сиымдылығы өнім бірлігіне өндіруге тірі еңбек шығындарын көрсетеді. Өндіру көрсеткішіне қарағанда еңбек сиымдылық көрсеткішіне бірқатар артықшылықтар бар. Ол өндіру көлемі және еңбек шығындар арасында тура байланысты көрсетеді.

1.3. Еңбек өнімділігін жоспарлау

Еңбек өнімділігінің жоғарлауы тірі еңбектің өнім дайындаудағы үлесі төмендейді, ал өткен еңбек үлесі артады, осыдан абсалюттік биіктік тірі және қоғамдық еңбек шығыны өнім бірлігіне қысқаруы анықталады.
Еңбек өнімділігін өндіру көлемі немесе еңбек сиымдылығының нақты кезендегі көрсеткіші келесі формуламен анықталады.
Iпт=В0Вб немесе Iпт=ТбТ0
ПТ=(В0Вб)*100 немесе ПТ=(ТбТо)*100
ПТ=((Во-Вб)Вб)*100 немесе ПТ=((Тб-То)То)*100
Еңбек өнімділігін жоспарлау жұмыс орны цех пен учаскісі бойынша жоғары өрлеген формула бойынша нақты әдіспен өндіріледі. Кәсіпорынның мақсаты бойынша еңбек өнімділігін жоспарлау келесі тәртіппен техникалық-экономикалық фактордың негізінде жузеге асады.
Кәсіпорын және оның мүмкіндігі бойынша еңбек өнімділігнің деңгей фактор қатары және өсу факторында еңбек өнімділігінсіз өзгеру деңгейі түсіндіріледі. Резерв өсуінде кәсіпорын еңбек өнімділігі еңбек ресурысының үнемдеудің нақты әлі қолданылмаған мүмкіндіктері көрсетіледі. Еңбек өнімділігінің өсу факторы кәсіпорынның қажеттілігі және т.б. себептерге байланысты болады, бірақ ол бүкіл қабылдау бойынша келесі факторларға бөлінеді.
Жалпы, еңбектің капиталмен қарулануы орташа жылдық еңбекақының өсуіне әкеледі. Еңбекақының артуымен еңбек өнімділігі және капиталдың өсуі тікелей байланысты. Ал еңбек өнімділігінің артуына көбінесе адам басына шаққандағы ЖІӨ-нің артуы сәйкес келеді.

1.4Еңбек өнімділігін өлшеу әдістері

Еңбек өнімділігін өлшеу, көбінесе, тауарлар өндірісі нәтижесінің еңбек бірлігіне (өнімділік) қатынасы арқылы немесе кері шама - тауарлар өндірісі нәтижесіне еңбек шығынының (еңбек сыйымдылығы) қатынасымен жүзеге асырылады.
Еңбек өнімділігін өлшеудің тәсілі өте зор маңызға ие.
Экономиканың кез-келген бөлігінде, әрбір шаруашылық жүйеде, өнімділікті өлшеуде, өндірістің іс-әрекетінің нәтижесін, яғни өндірілген тауарлар көлемін мүмкіндігінше дәл өрнектеуді қамтамасыз ету маңызды. Әсіресе сала, кәсіпорын, жекелеген шаруашылық субъект деңгейінде өнім, қызмет, жұмыс көлемін неғұрлым дәл өрнектейтін натуралды көрсеткіштер болып табылады. Өнім түрлері ұқсас өндірістерде, еңбек өнімділігін бағалауда, өнімді өлшеудің шартты-натуралды бірлігі қолданылады. Бұл үшін тауарлардың ұқсас түрлері, техникалық параметрлер және тұтынушылық қасиеттердің айырмашылығын көрсететін коэффициенттердің негізінде, алдын-ала анықталынған тауарлар өкілі деп аталатын бірлікте өрнектеледі (мысалы, 15 күшті тракторлар, 4-білікті вагондар, жақсартылған шойын, шартты портландцемент және т.б.)
Өнім, жұмыс және қызмет көлемінің өнімділігін натуралды немесе шартты-натуралды бірлікпен өлшегенде, келесідей формула қолданылады:

Ө=T ЕШ

мұндағы:
Т-тауарлар көлемі
ЕШ-еңбек шығындары Бірақ, бұл тәсілді пайдалану облысы аз, өйткені олар әр түрлі өнім және қызмет өндірісінде еңбек өнімділігін салыстыру үшін қолдануда қолайсыз. Еңбек өнімділігін салалық салыстыру кезінде натуралды және шартты-натуралды көрсеткіштердің қисыны келмейді. Еңбек өнімділігін өрнектеудің бұл екі түрі, экономиканы макроэкономикалық реттеуде жеткілікті икемді және кең қолданыл- майды. Сондықтан, еңбек өнімділігін өлшеудің неғұрлым кең тараған жолы өндірілетін тауарлар көлемін құндық, ақшалай бірлікте өрнектеу. Әртүрлі кезеңдерде біркелкі өндірістердің деңгейлерін салыстыру және оған инфляцияның әсерін болдырмау үшін есептеу жүргізу салыстырмалы бағада жүзеге асырылады. Сонымен қатар, еңбек өнімділігінің құндық көрсеткіші оның нақты мәнін асырып жібермес үшін, оны қайталап есептеуді болдыртпау үшін керек. Осы мақсатта өндіріс көлемінің көрсеткіші ретінде өндіріс факторларымен өндірілетін жалпы ұлттық өнім (ЖҰӨ), сол елдің азаматтарына тиісті соңғы тауарларының жиынтық құны болып табылады. Немесе жалпы ішкі өнім (ЖІӨ)-сол елдің аумағында орналасқан өндіріс факторларымен өндірілген соңғы тауарлардың жиынтық құны ретінде қолданылады.
Ұқсас екі көрсеткіштің әрқайсысы әрбір шаруашылық субъектілердің қосымша құн жиынтығын көрсетеді. Қосымша құн- осы кәсіпорынның сатылған өнімнен түскен табысы мен бұл тауар өндіру үшін сатып алынған материалдар құнының арасындағы айырмашылық. Басқаша сөзбен айтқанда, ЖҰӨ (ЖІӨ) алу үшін табыстан материалдық шығындарды шегеру қажет.
Бұл көрсеткіштің жақсы қасиеті өнім өндірісінің энергия сыйымдылығы, материал сыйымдылығы өскенде, оның шамасының азаюында. Басқа жағдайда, материал сыйымдылығы жоғары болған сайын, қосымша құн аз болады, сәйкесінше сол өнім көлеміне адам еңбегі аз мөлшерде сай келеді, осылайша, өнімнің барлық көлемінің құндық құрылымында өнім бірлігіне тиісті адам еңбегінің аз шығыны байқалады.
Егер А кәсіпорындағы еңбек өнімділігін ЕӨа=ҚҚаСа-пен өрнектесек, мұндағы ЕӨ- еңбек өнімділігі, ҚҚ- қосымша құн, С- жұмысбастылар саны, онда, сәйкесінше Б кәсіпорнындағы еңбек өнімділігін келесідей етіп өрнектеуге болады. ЕӨб=ҚҚбСб. Базалы кезеңде Са=Сб, ал ЕӨа=ЕӨб болса, онда ҚҚа=ҚҚб. Бірақ ҚҚ=Т-М анықтамасы бойынша, мұндағы Т-табыс, ал М-материалдық шығындар және екі кәсіпорыннан алынған бұл көрсеткіштер сәйкесінше өзара тең болғанда Та=Тб және Ма =Мб. Келесі кезеңде материал сыйымдылығы (М) "Б" кәсіпорнында өсті делік және "А" кәсіпорнына қарағанда көбірек болып (МдМб), ал адам еңбегінің үлесі, сәйкесінше, төмендеп, бірақ табыс екі кәсіпорында да бұрынғыдай болды делік. Онда бұл кезеңнің қорытындысы бойынша ҚҚаҚҚб көреміз. Сәйкесінше, басқа бірдей жағдайда ЕӨаЕӨб екенін анықтаймыз.
Осылайша, қосымша құн арқылы өрнектелген еңбек өнімділігі көрсеткіші, материал сыйымдылығы өсімін өз деңгейінің төмендеуімен көрсетеді, ал материал сыйымдылығының төмендеуі және өнім бірлігіне адам еңбегі санының өсуі, еңбек өнімділігі деңгейінің жоғарылауымен өрнектеледі.
Бірақ, еңбек өнімділігін өлшеу тәсілін мүмкіндігінше, тек материал сыйымдылығына қатысты емес, өнімнің қор сыйымдылығы динамикасына кері байланысты ұсынатындай етіп таңдау қажет. Сондай-ақ, қор сыйымдылығы өскенде еңбек өнімділігі шамасының кемуін және керісінше тауар бірлігіне капитал сыйымдылығы төмендегенде, оның өсуін қамтамасыз ететіндей болуы керек .
Еңбек өнімділігін бұлайша есептеу үшін таза ұлттық өнім (жалпы ұлттық өнім мен амортизациялық бөлінулер арасындағы айырмашылығы) қолданылуы мүмкін. Онда бұл көрсеткіш жалпы ұлттық өнімнен амортизациялық бөлінулерді шегеру арқылы қалыптасады және адам еңбегінің қайтарымын неғұрлым дәл өлшейтіндей етеді. Шын мәнінде, тауар өндірісінде қолданылған негізгі қорлар құны жоғары болған сайын, бірдей жағдайда оның қор сыйымдылығы жоғары болады, яғни өнім бірлігіне немесе бекітілген өнім көлеміне амортизациялық бөлінулер жоғары болады. Сәйкесінше, амортизациялық бөлінулер жоғары болған сайын ЖҰӨ-нен үлкен шама шегеріледі де, сол өнім көлемінің жалпы құнындағы таза ұлттық өнім аз болады, сәйкесінше осы көрсеткішпен өлшелінген еңбек өнімділігінің деңгейі төмендейді. Қор сыйымдылығы аз болған сайын, өнім бірлігі, таза ұлттық өнім көп болады, сәйкесінше, осы көрсеткішпен өрнектелген еңбек өнімділігінің деңгейі жоғары болады. Осылайша, ол жоғарыда көрсетілгендей (ЖҰӨ) өнім бірлігіндегі адам еңбегі қайтарымының деңгейін көрсетеді.
Жоғарыда айтылғандай, еңбек өнімділігінің көрсеткіштері адам еңбегін қолдану тиімділігін ғана емес, затқа айналған (негізгі қор, капитал түрінде ұсынылғандар, сондай-ақ материалдық айнамалы қоры - ішкі зат және материал түрінде көрсетіледі) еңбек белгісінің тиімділігін көрсетеді.
Жалдамалы жұмыскерлердің нақты еңбегінің тиімділігін, кәсіпорын басқарушыларының тапқырлығын көрсететін, неғұрлым тура көрсеткіш ұлттық та-быс болып табылады. Ұлттық табыс - бұл өндіріс факторлары иелерінің өндірістегі үлесі үшін алатын табыстарының жиынтығы. Бірақ, қазіргі жағдайда бізді қызықтыратыны - бұл таза ұлттық өнім мен тауар бағасын өсіретін жанама салық арасындағы айырмашылық (шаруашылық қызметті жүргізу үшін рұқсатқа төлемдер, қосымша құн салығы, акциздер, сатуға салық және т.б.). Еңбек өнімділігін бағалаудың бұл түрлері бөлшектің тек алымына ғана қатысты. Бірақ бұл қатынастың бөлімін, яғни еңбек ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.