Кредиттік оқыту жүйесі жағдайында оқытудың белсенді әдістерін қолдану тиімділігі жайлы
Кредиттік оқыту жүйесі жағдайында оқытудың белсенді әдістерін қолдану
тиімділігі
Қазақстан жоғары оқу орындарында кредиттік оқыту технологиясы
енгізілгені бәріне мәлім. Мақалада кредиттік жүйе жағдайында оқытудың
белсенді әдістерін қолдану тиімділігі көрсетілген
Білім беруді дамытудың мемлекеттік бағдарламасын іске асырудың және
дүниежүзілік білім бері кеңістігіне енудің негізі болып кредиттік оқыту
жүйесіне көшу саналады. Жоғары оқу орындарының оқу процесіне кредиттік
жүйені енгізудің негізгі мақсаты білім алушы жастарға білім беру жұмысын
жақсартып, жетілдіру болып отыр.
Қазақстан Республикасы жоғары оқу орындарына кредиттік технологияны
енгізу себептері: еліміздегі білім беру жүйесін дүниежүзілік стандартқа
келтіру, мамандардың дипломдарының халықаралық деңгейде жарамды болуы,
отандық және дүниежүзілік еңбек рыногында біздің мамандарға деген
сұраныстың биік деңгейге көтерілуі, біздің студенттердің шетелден білім
алуына жағдай туғызу, шет елдермен студенттерді, оқытушыларды, мамандарды
академиялық ауыстыруға мүкіндік жасау. Кредиттік оқыту технологиясы
Қазақстанның дүниежүзілік деңгейге көтеріліп, біздің ұлттық білім беру
бағдарламамызды халықаралық дәрежеде тануға мүмкіндік береді.
Еліміздегі білім беруді дамыту Концепциясына орай Қазақстан
Республикасы жоғары оқу орындары үш деңгейлік жүйеге- бакалавриат,
магистратура, докторантураға көшірілді. Оның негізгі бір кезеңі болып
кредиттік оқыту жүйесін біртіндеп енгізу саналады. Кредиттік оқыту жүйесіне
өту - жоғары білім берудің дамуының заңды кезеңі. Енді студенттер
бұрынғыдай сессиядан-сесияға дейін деген ұранмен оқуды қысқартып, бүкіл
оқу жылы бойы әр түрлі тапсырмаларды жүйелі түрде орындайтын болады.
Студенттің жеке оқу траекториясын таңдауына мүмкіндік туды. Оның өзі
оқытудың көп нұсқалығын мүмкін етеді. Егер оқу кестесі мүмкіндік берсе
студент басқа бағыт бойынша, басқа мамандық бойынша сабаққа қатысуына
болады. Нәтижесінде студент қосымша мамандық алып немесе аралас мамандануды
меңгеруі мүмкін. Сонымен қатар олар басқа курстың және басқа мамандық
студенттерімен араласа алатын болады. Кредиттік оқыту жүйесінің тиімділігі
оқытушылар үшін де, студенттер үшін де айқын көрінеді, олар келесідей:
* оқылатын пәндер саны қысқарады;
* студент оқытушыны өзі таңдайды, оқу траекториясын белгілеуге
эдвайзер көмекке келеді;
* сынақ тапсыру болмайды;
* студент өзінің білімділік бағытын пәндерді таңдау арқылы
қалыптастырады,
* білімді бағалаудың рейтингтік жолы білімді бағалауды шынайы әрі
көрнекі етеді, студенттер білімі деңгейі жағынан ұпайлары арқылы
айырылады;
* студенттің күні бойы қолы бос болмайды;
* алдыңғы қатарлы білім беру әдістері мен инновацияларды,
интернетті, мультимедиялық сыныптарды қолдану мүмкіндігі
артады.[1]
Жоғары оқу орнының оқу жүйесін тиімді ұйымдастыру студентті білікті
болашақ маман ретінде жан-жақты дайындауға мүмкіндік береді. Қазіргі заман
талабына сай біліктілігі жоғары маман тек дайын білім жүйесін қабылдаумен
шектелмей, күрделі, шешуін күтіп тұрған мәселелерді қалтқысыз шешуге
қажетті икемділіктерді шығармашылықпен меңгере білгені лайым. Осыған орай
жоғары оқу орындарындағы оқыту мен білім беру бүгінгі студент, ертеңгі
маман өзінің шығармашылық әлеуетін дамыта алатындай етіп құрылуы керек.
Кредиттік оқыту жүйесі жағдайында аудиторлық сағат пен өзіндік жұмысқа
бөлінген сағат саны арасындағы қатынас 1:2 қатынасындай.
Дәстүрлі оқыту жүйесінде өзіндік жұмыс пен аудиториялық сабақтың
қатынасын 1:3 қатынасындай болған. Оқытудың екі жүйесін салыстырудан біз
мынадай тұжырым жасаймыз. Дәстүрлі жүйеде қолданған оқыту әдістемелері жаңа
кредиттік жүйе жағдайында тиімсіз болады. Студенттерді белсендіріп,
дербестік деңгейін дамыту үшін оқытудың белсенді әдістерін, ақпараттандыру
көздерін ЭЕМ-ды, слайд лекция, мультимедиялық презентация, электрондық
оқулықтарды қолданған абзал.
Осы айтылғандардан оқу процесінде белсенді оқыту әдістерін қолдану
соңғы кезде өзекті мәселеге айналып отырғаны белгілі. Ондай белсенді оқыту
әдістеріне жататындар: Іскер ойын-ІО, блиц ойын-БО, дәріс жағдаят-ДЖ, рөлді
ойнау-РО, миға шабуыл-МШ, дөңгелек стол-ДС, Прессконференция –ПК, интервью
дәріс-ИД, пікір сайыс-ПС, визуальды дәріс-ВД, дәріс провакация –ДП т.б.
Белсенді оқыту әдісінің (БОӘ) дәстүрлі оқыту технологиясынан
келесідей айырмашылығы бар:
-студенттердің ойлау қабілетін белсендіреді және ол белсенділік ұзақ
уақыт сақталып оқу жағдайында өз бетімен шығармашылықпен, мотивациялық
дәлелденген шешімді тез қабылдауына мүмкіндік береді;
- серіктестік қатынасты дамытады, студенттердің ұжымда бірлесіп
жұмыс істеуіне жағдай туғызады;
- оқыту нәтижелілігі берілетін ақпарат мөлшерінің көбеюіне
байланысты емес, оны өңдеу тереңдігінің және жылдамдығының өсуіне сәйкес
артады;
- студент оқу барысында аса көп күш жұмсамай жақсы нәтижеге
жетеді.[2-4]
Кредиттік оқыту жүйесі жағдайында дәріс сабақтарды бұрынғыдай
дәстүрлі дәрістердегі сияқты оқытушы бәрін айтып бермейді. Студенттерді
ізденуге баулып, материалды жартылай ізденгіштік әдіспен меңгеруге
бағыттайды. Сонда кредиттік оқыту жүйесі жағдайында химияны тереңдетіп
беруде дәріс сабақты ұйымдастыруда оқытушының бағыттаушы функциясы
көрінеді. Аталған сабақта оқытушы мен студент арасындағы кері байланыс,
ынтымақтастық, студенттік дербестілігі мен ізденімпаздығы оқуға
қабілетілігі, өзіндік ұйымдасуы айқын көрінеді. Студенттердің білімі блокты
– рейтингті жинақтаушы сипатты болғандықтан студенттердің дәрістегі оқу
еңбегі де бағаланып тиісті ұпайы қойылады.
Кредиттік білім буру
жүйесі бойынша мәлімет
Оқу процесін ұйымдастыру
Оқып жатқандардың білімін бақылауды ұйымдастыру
Білімді бағалаудың көп баллды әріптік жүйесі
Бакалавр бағдарламасы бойынша оқып жатқан студенттің анықтама-жол
сілтеушісінен көшірме
Оқу процесінің кредиттік білім беру жүйе бойынша ұымдасуының
ерекшеліктері
Бакалавриаттың білім беретін кәсіби бағдарламасы 4 жылдық оқудан тұрады
және 40 оқу пәнінен құралады.
Кредиттік технология қамтиды:
әр студенттің өзінің жеке оқу жоспарын қалыптастыруға қатысуы;
кредит – сынақтық бірлік жүйесін енгізу;
оқып жатқандарға оқу жоспарының пәндерін таңдауда еркіндік;
оқу процесінің барлық қажетті әдістемелік материалдармен қамтылуы,
басылып шыққан және электрондық түрінде;
студенттердің оқу процесін меңгергенін бағалау үшін баллды-рейтингті
жүйенің міндетті түрде қолданылуы.
Оқу бағдарламасы (мамандықтың оқу жоспары) келесі негізгі жағдайлармен
сипатталады:
1. Бакалавриатта білім алуды аяқтаудың міндетті шарты теория бойынша 128
кредиттен төмен жинамау керек, оның 64-84 кредиті міндетті компонент
бойынша және 38-58 кредиті таңдау бойынша.
2. Оқу пәнінің көлемі кредиттің тұтас санын құрайды (1, 2, 3, 4). Әр пән
бір семестр бойы оқылады және соңында емтихан тапсырылады.
3. Семестр бойына күндізгі бөлімнің студенті талапқа сай 14-18 кредит
жинау керек. Сонымен қатар студенттің жылдық жоспары 40 кредиттен аспау
керек. Семестрдің оқу жоспарын орындамаған студент, ректор бұйрығымен
оқудан шығарылады.
4. Теориялық оқу процесі кезінде студенттер пәндердің екі тобын оқиды:
міндетті түрде оқылатын пәндер тобы (Қазақстан тарихы, философия, қазақс
(орыс) тілі, шет тілі, экология, информатика, әлеуметтану, саясаттану,
құқық негізі, экономика негізі, негіздік және салалық пәндердің
мемлекеттік компоненті);
өз қалауы бойынша оқитын пәндер тобы.
5. Студенттің әр оқу жылына жеке оқу жоспары құрылады, оны факультет
деканы бекітеді, содан кейін студенттің өзінде және деканатта сақталады.
6. Оқу процесі келесі түрде жүргізіледі:
аудиториялық сабақтар: дәрістер, тәжірибелік сабақтар (семинарлар,
коллоквиумдар), практикумдар (зертханалық жұмыстар);
аудиториядан тыс сабақтар: жеке кеңестер, медиатекадағы сабақтар, оқытушы
жетекшісімен өзіндік жұмыс, өзіндік жұмыс.
7. Әр пәндер бойынша факультет деканаты Оқу бөлімімен келісе отырып
пәндерді ашу үшін студенттер санын мейлінше аз етеді. Егер сол пәнге 5 -
шілдеге дейін студенттер саны талап етілетін саннан төмен болса, пән
жұмыс жоспарына енгізілмейді. Ол туралы деканат ақпараттық тақтаға
хабарлайды және сол пәнге жазылған студенттер 10- қыркүйекке дейін жеке
оқу жоспарына өзгерістер енгізетіні туралы хабарлау керек.
8. Студенттердің білім жолдарын таңдау және іске асыруына септіктерін
тигізу мақсатында факультетте академиялық кеңес (эдвайзерлер) қызметі
ұйымдастырылады.
Оқып жатқандардың білімін бақылауды ұйымдастыру
Оқып жатқандардың кредитті жүйе кезінде бақылау және бағалау баллды -
рейтингті жүйе (БРЖ) бойынша іске асырылады.
БРЖ аралық бақылау, өзіндік жұмыстың және қорытынды бақылаудың (аралық
аттестация) орындалуын бақылауды өткізуді ұсынады. Бақылаудың көрсетілген
формасы өзіндік түрде жоғарғы оқу орнымен бағаланады. Қорытынды бағаның
жалпы санынан аралық бақылауға 60%, қорытынды бақылауға - 40%
жатқызылады.
Ағымдағы бақылау – өтіп жатқан сабақта тьютормен өткізілетін, оқып
жатқандардың білімін жүйелі тексеру.
РОқып жатқандардың білімін аралық (рейтингтік) бақылау бекітілген кестеге
сәйкес академиялық кезеңнің 8-(Р1) және 15-(Р2) апталарында тьютормен
өткізіледі. Білімді ағымдағы және аралық бақылауды ұйымдастыруды
деканаттар және білімді және аттестацияны бағалау ... жалғасы
тиімділігі
Қазақстан жоғары оқу орындарында кредиттік оқыту технологиясы
енгізілгені бәріне мәлім. Мақалада кредиттік жүйе жағдайында оқытудың
белсенді әдістерін қолдану тиімділігі көрсетілген
Білім беруді дамытудың мемлекеттік бағдарламасын іске асырудың және
дүниежүзілік білім бері кеңістігіне енудің негізі болып кредиттік оқыту
жүйесіне көшу саналады. Жоғары оқу орындарының оқу процесіне кредиттік
жүйені енгізудің негізгі мақсаты білім алушы жастарға білім беру жұмысын
жақсартып, жетілдіру болып отыр.
Қазақстан Республикасы жоғары оқу орындарына кредиттік технологияны
енгізу себептері: еліміздегі білім беру жүйесін дүниежүзілік стандартқа
келтіру, мамандардың дипломдарының халықаралық деңгейде жарамды болуы,
отандық және дүниежүзілік еңбек рыногында біздің мамандарға деген
сұраныстың биік деңгейге көтерілуі, біздің студенттердің шетелден білім
алуына жағдай туғызу, шет елдермен студенттерді, оқытушыларды, мамандарды
академиялық ауыстыруға мүкіндік жасау. Кредиттік оқыту технологиясы
Қазақстанның дүниежүзілік деңгейге көтеріліп, біздің ұлттық білім беру
бағдарламамызды халықаралық дәрежеде тануға мүмкіндік береді.
Еліміздегі білім беруді дамыту Концепциясына орай Қазақстан
Республикасы жоғары оқу орындары үш деңгейлік жүйеге- бакалавриат,
магистратура, докторантураға көшірілді. Оның негізгі бір кезеңі болып
кредиттік оқыту жүйесін біртіндеп енгізу саналады. Кредиттік оқыту жүйесіне
өту - жоғары білім берудің дамуының заңды кезеңі. Енді студенттер
бұрынғыдай сессиядан-сесияға дейін деген ұранмен оқуды қысқартып, бүкіл
оқу жылы бойы әр түрлі тапсырмаларды жүйелі түрде орындайтын болады.
Студенттің жеке оқу траекториясын таңдауына мүмкіндік туды. Оның өзі
оқытудың көп нұсқалығын мүмкін етеді. Егер оқу кестесі мүмкіндік берсе
студент басқа бағыт бойынша, басқа мамандық бойынша сабаққа қатысуына
болады. Нәтижесінде студент қосымша мамандық алып немесе аралас мамандануды
меңгеруі мүмкін. Сонымен қатар олар басқа курстың және басқа мамандық
студенттерімен араласа алатын болады. Кредиттік оқыту жүйесінің тиімділігі
оқытушылар үшін де, студенттер үшін де айқын көрінеді, олар келесідей:
* оқылатын пәндер саны қысқарады;
* студент оқытушыны өзі таңдайды, оқу траекториясын белгілеуге
эдвайзер көмекке келеді;
* сынақ тапсыру болмайды;
* студент өзінің білімділік бағытын пәндерді таңдау арқылы
қалыптастырады,
* білімді бағалаудың рейтингтік жолы білімді бағалауды шынайы әрі
көрнекі етеді, студенттер білімі деңгейі жағынан ұпайлары арқылы
айырылады;
* студенттің күні бойы қолы бос болмайды;
* алдыңғы қатарлы білім беру әдістері мен инновацияларды,
интернетті, мультимедиялық сыныптарды қолдану мүмкіндігі
артады.[1]
Жоғары оқу орнының оқу жүйесін тиімді ұйымдастыру студентті білікті
болашақ маман ретінде жан-жақты дайындауға мүмкіндік береді. Қазіргі заман
талабына сай біліктілігі жоғары маман тек дайын білім жүйесін қабылдаумен
шектелмей, күрделі, шешуін күтіп тұрған мәселелерді қалтқысыз шешуге
қажетті икемділіктерді шығармашылықпен меңгере білгені лайым. Осыған орай
жоғары оқу орындарындағы оқыту мен білім беру бүгінгі студент, ертеңгі
маман өзінің шығармашылық әлеуетін дамыта алатындай етіп құрылуы керек.
Кредиттік оқыту жүйесі жағдайында аудиторлық сағат пен өзіндік жұмысқа
бөлінген сағат саны арасындағы қатынас 1:2 қатынасындай.
Дәстүрлі оқыту жүйесінде өзіндік жұмыс пен аудиториялық сабақтың
қатынасын 1:3 қатынасындай болған. Оқытудың екі жүйесін салыстырудан біз
мынадай тұжырым жасаймыз. Дәстүрлі жүйеде қолданған оқыту әдістемелері жаңа
кредиттік жүйе жағдайында тиімсіз болады. Студенттерді белсендіріп,
дербестік деңгейін дамыту үшін оқытудың белсенді әдістерін, ақпараттандыру
көздерін ЭЕМ-ды, слайд лекция, мультимедиялық презентация, электрондық
оқулықтарды қолданған абзал.
Осы айтылғандардан оқу процесінде белсенді оқыту әдістерін қолдану
соңғы кезде өзекті мәселеге айналып отырғаны белгілі. Ондай белсенді оқыту
әдістеріне жататындар: Іскер ойын-ІО, блиц ойын-БО, дәріс жағдаят-ДЖ, рөлді
ойнау-РО, миға шабуыл-МШ, дөңгелек стол-ДС, Прессконференция –ПК, интервью
дәріс-ИД, пікір сайыс-ПС, визуальды дәріс-ВД, дәріс провакация –ДП т.б.
Белсенді оқыту әдісінің (БОӘ) дәстүрлі оқыту технологиясынан
келесідей айырмашылығы бар:
-студенттердің ойлау қабілетін белсендіреді және ол белсенділік ұзақ
уақыт сақталып оқу жағдайында өз бетімен шығармашылықпен, мотивациялық
дәлелденген шешімді тез қабылдауына мүмкіндік береді;
- серіктестік қатынасты дамытады, студенттердің ұжымда бірлесіп
жұмыс істеуіне жағдай туғызады;
- оқыту нәтижелілігі берілетін ақпарат мөлшерінің көбеюіне
байланысты емес, оны өңдеу тереңдігінің және жылдамдығының өсуіне сәйкес
артады;
- студент оқу барысында аса көп күш жұмсамай жақсы нәтижеге
жетеді.[2-4]
Кредиттік оқыту жүйесі жағдайында дәріс сабақтарды бұрынғыдай
дәстүрлі дәрістердегі сияқты оқытушы бәрін айтып бермейді. Студенттерді
ізденуге баулып, материалды жартылай ізденгіштік әдіспен меңгеруге
бағыттайды. Сонда кредиттік оқыту жүйесі жағдайында химияны тереңдетіп
беруде дәріс сабақты ұйымдастыруда оқытушының бағыттаушы функциясы
көрінеді. Аталған сабақта оқытушы мен студент арасындағы кері байланыс,
ынтымақтастық, студенттік дербестілігі мен ізденімпаздығы оқуға
қабілетілігі, өзіндік ұйымдасуы айқын көрінеді. Студенттердің білімі блокты
– рейтингті жинақтаушы сипатты болғандықтан студенттердің дәрістегі оқу
еңбегі де бағаланып тиісті ұпайы қойылады.
Кредиттік білім буру
жүйесі бойынша мәлімет
Оқу процесін ұйымдастыру
Оқып жатқандардың білімін бақылауды ұйымдастыру
Білімді бағалаудың көп баллды әріптік жүйесі
Бакалавр бағдарламасы бойынша оқып жатқан студенттің анықтама-жол
сілтеушісінен көшірме
Оқу процесінің кредиттік білім беру жүйе бойынша ұымдасуының
ерекшеліктері
Бакалавриаттың білім беретін кәсіби бағдарламасы 4 жылдық оқудан тұрады
және 40 оқу пәнінен құралады.
Кредиттік технология қамтиды:
әр студенттің өзінің жеке оқу жоспарын қалыптастыруға қатысуы;
кредит – сынақтық бірлік жүйесін енгізу;
оқып жатқандарға оқу жоспарының пәндерін таңдауда еркіндік;
оқу процесінің барлық қажетті әдістемелік материалдармен қамтылуы,
басылып шыққан және электрондық түрінде;
студенттердің оқу процесін меңгергенін бағалау үшін баллды-рейтингті
жүйенің міндетті түрде қолданылуы.
Оқу бағдарламасы (мамандықтың оқу жоспары) келесі негізгі жағдайлармен
сипатталады:
1. Бакалавриатта білім алуды аяқтаудың міндетті шарты теория бойынша 128
кредиттен төмен жинамау керек, оның 64-84 кредиті міндетті компонент
бойынша және 38-58 кредиті таңдау бойынша.
2. Оқу пәнінің көлемі кредиттің тұтас санын құрайды (1, 2, 3, 4). Әр пән
бір семестр бойы оқылады және соңында емтихан тапсырылады.
3. Семестр бойына күндізгі бөлімнің студенті талапқа сай 14-18 кредит
жинау керек. Сонымен қатар студенттің жылдық жоспары 40 кредиттен аспау
керек. Семестрдің оқу жоспарын орындамаған студент, ректор бұйрығымен
оқудан шығарылады.
4. Теориялық оқу процесі кезінде студенттер пәндердің екі тобын оқиды:
міндетті түрде оқылатын пәндер тобы (Қазақстан тарихы, философия, қазақс
(орыс) тілі, шет тілі, экология, информатика, әлеуметтану, саясаттану,
құқық негізі, экономика негізі, негіздік және салалық пәндердің
мемлекеттік компоненті);
өз қалауы бойынша оқитын пәндер тобы.
5. Студенттің әр оқу жылына жеке оқу жоспары құрылады, оны факультет
деканы бекітеді, содан кейін студенттің өзінде және деканатта сақталады.
6. Оқу процесі келесі түрде жүргізіледі:
аудиториялық сабақтар: дәрістер, тәжірибелік сабақтар (семинарлар,
коллоквиумдар), практикумдар (зертханалық жұмыстар);
аудиториядан тыс сабақтар: жеке кеңестер, медиатекадағы сабақтар, оқытушы
жетекшісімен өзіндік жұмыс, өзіндік жұмыс.
7. Әр пәндер бойынша факультет деканаты Оқу бөлімімен келісе отырып
пәндерді ашу үшін студенттер санын мейлінше аз етеді. Егер сол пәнге 5 -
шілдеге дейін студенттер саны талап етілетін саннан төмен болса, пән
жұмыс жоспарына енгізілмейді. Ол туралы деканат ақпараттық тақтаға
хабарлайды және сол пәнге жазылған студенттер 10- қыркүйекке дейін жеке
оқу жоспарына өзгерістер енгізетіні туралы хабарлау керек.
8. Студенттердің білім жолдарын таңдау және іске асыруына септіктерін
тигізу мақсатында факультетте академиялық кеңес (эдвайзерлер) қызметі
ұйымдастырылады.
Оқып жатқандардың білімін бақылауды ұйымдастыру
Оқып жатқандардың кредитті жүйе кезінде бақылау және бағалау баллды -
рейтингті жүйе (БРЖ) бойынша іске асырылады.
БРЖ аралық бақылау, өзіндік жұмыстың және қорытынды бақылаудың (аралық
аттестация) орындалуын бақылауды өткізуді ұсынады. Бақылаудың көрсетілген
формасы өзіндік түрде жоғарғы оқу орнымен бағаланады. Қорытынды бағаның
жалпы санынан аралық бақылауға 60%, қорытынды бақылауға - 40%
жатқызылады.
Ағымдағы бақылау – өтіп жатқан сабақта тьютормен өткізілетін, оқып
жатқандардың білімін жүйелі тексеру.
РОқып жатқандардың білімін аралық (рейтингтік) бақылау бекітілген кестеге
сәйкес академиялық кезеңнің 8-(Р1) және 15-(Р2) апталарында тьютормен
өткізіледі. Білімді ағымдағы және аралық бақылауды ұйымдастыруды
деканаттар және білімді және аттестацияны бағалау ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz