Қазақ тілі сабағында ойын түрлерінің қолдану тиімділігі

Пән: Тілтану, Филология
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

ақырыбы: Қазақ тілі сабағында ойын түрлерінің қолдану тиімділігі
Презентация
Бастауыш мектепте сабақтарды бірсарындылықпен өткізу оқушыларды жалықтырып,
олардың белсенділігін төмендетеді және білім деңгейінің құлдырауына әкеліп
соқтырады. Сондықтан үнемі сабақты түрлендіру жолдарын қарастырып отырған
жөн. Әрине, бұл оқытудың дәстүрлі формасы – сабақты алмастыру дегенді
көздемейді, керісінше, сабақтың тиімділігін арттыру жолдарын іздестіру
міндетін қояды.
Көрнекті педагог В.А.Сухомлинский Сабақ жас өспірімдердің интеллектуалды
өміріне құр ғана сабақ болып қоймас үшін ол қызықты болуы шарт. Осыған қол
жеткенде ғана мектеп жасөспірімдер үшін рухани өмірдің тілеген ошағына,
мұғалім осы ошақтың құрметті иесі мен сақтаушысына айналады деп айтқан.
Қызықты сабақтар мұғалімнің ашқан жаңалығы, өзіндік қолтаңбасы, әдістемелік
ізденісі, қолданған әдіс-тәсілдері арқылы ерекшеленіп, шәкірт жүрегінен
орын алады.
Ойын – оқушы білімін берік меңгерту құралы. Әр сабақта ойын түрлерін
орнымен қолданып, оны қызықты ету арқылы жас жеткіншектердің білімге ынта-
ықыласын, пәнге деген сүйіспеншілігін арттырады. Ойынды оқушылар сабақта
шаршаған кездерде сергіту мақсатында емес, оларға берілген ұғым,
түсініктерді берік меңгеру мақсатында да жүргізіледі.
Қазақ тілі сабағында ойын түрлерінің қолдану тиімділігі:
- жаңа тақырыпты ойын арқылы меңгертуде не бір жақсы нәтижеге жетуге
болады;
- сабақты жандандырып, оқушыларды ынталандырады;
- шығармашылық, ізденушілік қабілеттерін арттырады;
- өзіне деген сенімділік пайда болады;
- логикалық ойлау қабілеті дамиды.
Мектептегі оқыту үрдісінің негізгі мақсаты – баланың білім игеру кезінде
ойлау қабілетін қалыптастыру, сол арқылы таным әрекетін белсендіріп,
шығармашылық қабілеттерін тәрбиелеп дамыту болып табылады.
Мақсаты: Сабақ үрдісінде ойын түрлерін қолдану барысында оқушылардың
бағдарламалық материалды жүйелі меңгеруіне ат салыса отырып, оқушылардың
логикалық, шығармашылық, ізденушілік қабілеттерін дамыта түсу.
Міндеттері:
- оқушылардың ойынға деген қызығушылығын оята білу;
- ойынды қажетті бағытта дұрыс қолдана білу;
- оқушылардың өздеріне деген сенімдігін сезіндіру
Мектеп қабырғасында оқушы білім стандартына сәйкес білім алумен қатар ғылым
көкжиегіне көз жіберіп, зерттеу мен зерделеуді саралап сараптауды үйрене
бастауы тиіс. Бүгінгі күні өте қабілетті, дарынды балаларды іріктеп,
олардың дамуына жағдай жасау – кезек күттірмейтін іс.
Бастауыш мектеп – оқушыны тұлға етіп қалыптастырудың алғашқы баспалдағы.
Сондықтан оқушыларды шығармашылық өнерге баулуды жүзеге асыру, тиімділігіне
қарай пайдалану мұғалімнен үлкен шеберлікті талап етеді.
Психологтардың зерттеу бойынша, әрбір жаста шығармашылыққа баулуға өзек
болардай өзіндік ерекше қабілет, бейімділік бар екен.
Бастауышта оқушының шығармашылық дамуын бағыттап, бағдарламаса, онда жоғары
сыныпқа келгенде, көбінің шығармашылық мүмкіндігі шектеліп, тоқырап қалады.
Шығармашылықты тежейтін үш нәрсе бар: біреуі – сәтсіздікке ұшыраймын,
қолымнана ешнәрсе келмейді деген тыс қорқыныш сезімі, екінші өзіне өзі тым
риза болмаушылық сезімі (не жазса да өзі ұнатпайды, кейде өзін-өзі жек
көріп кетеді), үшінші – жалқаулық. Ондай жағдайда баланы құтқарудың
жолдарын табу.
Шығармашылық қабілетті тәрбиелеудің алғы шарттарына мына нәрселерді
жатқызуға болады:
1. Шығармашылық қабілет деңгейін анықтау. (Топтау, бақылау, қалыптастыру)
2. Қызығушылық және шығармашылық пен таным белсенділігін арттыру.
3. Оқушы мүмкіншілігіне (потенциалына) сай шығармашылық тапсырмаларды
әдістемелік тұрғыда жүйелі түрде орындату.
4. Шығармашылық қабілетті тәрбиелеу барысында кездісітін қиындықтар мен
қарама-қайшылықтарды есепке алып зерттеу.
5. Оқушының шығармашылық қабілеттерін тәрбиелеуді кезең бойынша сатылап
дамыту.
6. Шығармашылық қабілеттерді тәрбиелеу үрдісін тәжірибе негізінде жинақтау,
зерттеліп отырған мәселенің өсу динамикасын бақылау.
7. Мұғалім өз ісіне ізденімпаздықпен қарап, сабақты шығармашылықпен өткізу.
Бастауыш буында шығармашылықтың алғашқы сатысын іс-әрекет және ойын түрінде
бастаған дұрыс. Себебі: ойын баланың дамуындағы ең күшті әсер ететін
фактор. Бала ойын ойнауға қызығу арқылы оның ойлау өрісі және еркін
қиялдаумен шығармашылық ойлауы тәрбиеленіп, қалыптасып дамиды. Мысалы;
бастауыш сыныпта шығармашылықты тәрбиелеудің бір түрі оқушыны
суырыпсалмалыққа үйретуде, Жаңбыр ойыны, Музыкалық әңгіме, т.б. іс-
әрекет жасатудың маңызы ерекше. Жаңбыр ойыны кезінде мұғалімнің айтқан
құбылыстарын оқушылар сол сәтте, әрқайсысы өз беттерінше найзағай ойнады,
жаңбыр тамшылады, жел күшейді, нөсерлеп құйып жауды, жел бәсеңдеді т.б.
Осылайша оқушыларды сергіте отырып, қызығушылығын туғызып алған соң,
Жаңбыр өлеңіне сай суырыпсалмалықтың ең алғашқы сатысын орындатуға
болады. Ол үшін тірек сөздерді қолданамыз. Жаңбыр, дала, қала, тау, бау
т.б.
I нұсқа II нұсқа
Мұғалім Оқушылар Мұғалім Оқушылар
Жаңбыр жауды далаға, Жаңбыр жауды қалаға,
Жаңбыр жауды қалаға. Жаңбыр жауды ауылға.
Жаңбыр жауды ауылға, Жаңбыр жауды бауға да,
Жаңбыр жауды бауға да. Жаңбыр жауды далаға.
Қандай мезгіл тамаша? – сұрақ-жауап арқылы оқушы өзіне ұнайтын жыл мезгілін
таңдайды. Сыныпта осылайша өзінен-өзі төрт топ іріктеледі. Тірек сөздерін
пайдалана отырып, әр мезгілді бейнелейтін өлең тармақтары шығады. Тірек
сөздер: әдемі, керемет, көрікті, сұлу, жаңаша, тамаша т.б.
Оқушының шығармашылық қабілеттеріне сай, талғамына және ойының ұшқырлығына
байланысты өлең қатары әр түрлі болып шығады. Ол үшін оқушының шебер
қолдана білуі қажет. Қандай мезгіл тамаша? деген сұрақты әр өлең
шумағының алдында пайдалануға болады.

I нұсқа II нұсқа
Мұғалім Оқушылар Мұғалім Оқушылар
Көктемгі кез көрікті, Көктемгі кез тамаша,
Жазғы мезгіл жаңаша. Жазғы мезгіл әдемі.
Күзде бәрі әдемі, Күзде бәрі көрікті,
Қыста бәрі тамаша. Қыста бәрі жаңаша.
Оқушылардың шығармашылығынан туындаған өлең шумағын сыныпта оқып беру
арқылы оның осындай істерге деген ынтасын арттыруға болады.
Мұғалім оқушы шығармашылығын дамыту, бағыт-бағдар беру ісінде мыналарды
ескеруі керек деп ойлаймын:
- шығармашылық тапсырманың мазмұн-түрін ойлап табу;
- шығармашылық міндеттерді оқушыға ұсынудың әдіс-тәсілін меңгеру;
- көркемдік шешім табу, оқиға құру, образ жасау үшін кілт боларлық
жағдайларды тудыра білу;
- шығармашылық процесті фактілер мен мәліметтерге педагогикалық,
әдістемелік тұрғыдан баға, қорытынды бере білу, теориялық, практикалық
тұжырымдар жасау.
Адасқан әріптер ойыны.
Мақсаты: Логикалық ойлау қабілеттерін жетілдіру.
Ойын шарты: Берілген әріптердің орнын ауыстыра отырып, сөз құрау.
Қ,у,о,ы,ш-оқушы
Т,п,і,к,а- ... ... ... ... ... ...
І,і,б,л,м- ... ... ... ... ... ...
М,м,ғ,ұ,а,л,і- ... ... ... ... .
Шашылған дыбыстар ойыны.
Мақсаты: Шашылған дыбыстардан сөз құрастырып, баланың сөздік қорын молайту,
шапшаң ойлауға тәрбиелеу.
Ойын шарты: Сыныпты бірнеше топтарға бөліп ойынды жарыс түрінде өткізуге
болады.
Шашылған дыбыстардан бірнеше сөздер құрау, мысалы: а,л,к,л,й,ү,н
дыбыстарынан мынандай сөздер құрауға болады:ай,күн,үй,т.б.
Қалалар ойыны.
Мақсаты: Қазақстан Республикасының қала атауларын қаншалықты есте
сақтағандарын тексеру. Қала атауларын дұрыс жазуға дағдыландыру.
Ойын шарты: Тор көздің ішіндегі шашыраңқы әріптердің басын қоса отырып, тор
көздердің ішінен қала атауларын тапқызу.
С З Ы Л А Е У А Т
Қ Ы П А Р Д А Н А
А Р А В А Қ Т А Р
О Р Ғ Л О Д С Т А
Л А А П Д Ы А Р З

Жалғасын тап ойыны.
Мақсаты: Мақал-мәтелдерді есте ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.