Қазақ этнопедагогикасы құралдары арқылы жоғары оқу орындары студенттерінің гуманистік көзқарасын қалыптастырудың педагогикалық шарттары

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 142 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . .

КІРІСПЕ. . .: 1 ЖОО студенттерінің гуманистік көзқарасын қазақ этнопедагогка құралдары арқылы қалыптастырудың теориялық негіздері . . .

3: 11

КІРІСПЕ. . .: 1. 1 Гуманистік көзқарас қалыптастырудың психологиялық-педагогикалық негіздері . . .

3: 11

КІРІСПЕ. . .: 1. 2 Студенттерінің гуманистік көзқарасын қалыптастырудың құрылымдық мазмұны мен бүгінгі жайы . . .

3: 25

КІРІСПЕ. . .: 1. 3 Қазақ этнопедагогикасы құралдарының гуманистік сипаты мен ерекшеліктері . . .

3: 44

КІРІСПЕ. . .: 2. ЖОО студенттерінің гуманистік көзқарасын қалыптастырудың әдістемесі . . .

3: 64

КІРІСПЕ. . .: 2. 1 Қазақ этнопедагогикасының құндылықтары негізінде студенттердің гуманистік көзқарасын қалыптастыру жолдары . . .

3: 64

КІРІСПЕ. . .: 2. 2 Студенттердің гуманистік көзқарасын қалыптастыру тәсілдері . . .

3: 99

КІРІСПЕ. . .: 2. 3 Студенттердің гуманистік көзқарасын қалыптастыру жұмыста-рының тәжірибелік-эксперименттік нәтижелері . . .

3: 108

КІРІСПЕ. . .: ҚОРЫТЫНДЫ . . .

3: 121

КІРІСПЕ. . .: ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . .

3: 123

Кіріспе

Зерттеудің көкейкестілігі. Бүгінгі жаңа қоғамда болып жатқан терең әлеуметтік-экономикалық өзгерістер білім дамуына жаңа ықпалдарды талап етеді, қалыптасқан әдіснама мен педагогика ғылымының парадигмаларын өзгертуді қажет деп санайды. Білім беруді дамыту концепциясы тек қана білімнің теориялық ұстанымдарының жаңартылуына бағытталған, ал реформаның негізгі талаптарына жауап бере алмауда. Сол себепті Қазақстан Республикасының 2005-2010 жылдар аралығында білім беруді дамытудың мемлекеттік бағдарламасына сәйкес білім берудің әрбір кезеңдеріне білім жүйелерінің жетілген жаңа үлгілерін енгізу міндеттелді, оның ішінде, гуманитарлық тәрбие парадигмасына айрықша назар аударылып отыр [1] .

ХХ ғасырдың соңы мен ХХІ ғасырдың басында бұрынғы кеңестік жүйеде өмір сүрген барлық ТМД елдерінде, оның ішінде Қазақстанда тәрбие теориясы мен практикасы мәселесі үлкен дағдарысқа ұшырағаны айқындалды. Ол дағдарыс: құндылықтық, мақсаттылық, мазмұндық, технологиялық, нәтижеліліктің деңгейлерінің барлығында да көрініс тапты. Осындай тарихи-қоғамдық формация жағдайында, ғылыми-педагогикалық әдебиеттерге жасалынған талдау жаңа қоғамдық формацияның даму және қалыптасу ерекшеліктеріне сәйкес Қазақстанда жоғары оқу орындары студенттерінің гуманистік көзқарасын қалыптастыру арқылы болашақ маманның адами сапасын арттырудың аса маңызды міндеттердің бірі екендігін көрсетіп беріп отыр [ 2] .

Жоғары мектеп педагогикасы бүгінгі күні көптеген жалпығылымилық, әлеуметтік-философиялық, әлеуметтік-мәдени және адамгершілік-эстетикалық процестердің тоғысуына тап келіп отыр, өйткені қоғамдық өмірдің күрделі талаптарына сәйкес тәрбиенің құндылық сипаттарын қайта анықтау өзекті мәселе ретінде қарастырылуда. Оқу-тәрбие процесін гумани-тарландыру арқылы, яғни болашақ маманға бүкіладамзаттық құндылықтарды дарыту арқылы, әрбір студенттің тек білімі, біліктілігі және дағдысын ғана емес адамгершілік сипатын анықтайтын өзіндік рухани байлықтарының сапасын арттыру жүзеге асырылады деп саналады [3 ] .

Білім беру мен тәрбие арқылы жас ұрпақтың гуманистік көзқарасы мен дүниетанымын қалыптастыру педагогика тарихында кең қаралған мәселелер қатарына жатады. Педагогика тарихында жас ұрпақтың гуманистік көзқарасын қалыптастыру адамзаттың ізгілікті-прогресшіл бағытта дамуының басты алғы шарты екендігі Я. А. Коменский [4 ] , К. Д. Ушинский [5 ] , В. А. Сухомлинский [6 ] , Г. Н. Волков [7 ] , Ы. Алтынсарин [8 ] , А. Құнанбаев [9 ] , Ж. Аймауытов [10 ] , А. Байтұрсынов [11 ] , М. Жұмабаев [12 ] , т. б. еңбектерінде айтылған болатын.

Диссертацияда жоғары оқу орындарында білімді мамандарды дайындау және олардың гуманистік көзқарасы мен тәрбиесін қалыптастыру мәселесі бойынша жасалынған ретроспективті талдау педагог-ғалымдардың аталған мәселені шешуде түрлі аспектіден қарағандарын көрсетті:

жоғары білім беруді гуманитарландыруға арналған ғылыми еңбектерде (А. Г. Асмолов, А. Абдулханова-Славская, В. Г. Афанасьев, Ш. А. Амонашвили, А. А. Бодалев, В. И. Бакштановский, Д. Бок, А. П. Валицкая, Г. С. Георгиева, К. Геллерт, В. Е. Давыдовия, А. Ю. Закгейм, А. А. Леонтьев, А. Ф. Лосев, А. А. Мелик-Пашаев, Е. Н. Степанов, О. В. Медведева, Г. К. Нурғалиева, М. Раджаев, С. М. Разин, А. И. Субетто, А. С. Сластенин, В. Е. Шукшинов, Е. А. Шиянов, Т. М. Шамова және басқалар) жеке тұлғаны әлеуметтендіруге, гуманистік көзқарастар қалыптастырудың көпаспектілігіне басты назар аударылған;
Қазақстан Республикасы жоғары мектеп педагогикасы саласында болашақ мамандарды кәсіби даярлаудың түрлі аспектілері бойынша зерттеу жұмыстары (А. П. Сейтешов, М. М. Құлдыбаев, А. А. Бейсенбаева, А. Е. Әбілқасымова, А. А. Құдайқұлов, О. С. Сәлімбаев, Л. Х. Мажитова, В. Н. Косов, Г. А. Уманов, Т. К. Кенжебаев, Э. М. Мамбетакунов, Н. Д. Хмель және т. б. ) ұлттық кадрларды қалыптастырудың ғылыми-теориялық негіздерін анықтап берсе;
жас маманның гуманистік көзқарасын қалыптастырудың ұлттық мазмұнын қамтамасыз ететін қазақ этнопедагогикасының тәлім-тәрбиелік әлеуетін пайдалану мүмкіндіктері туралы Н. Наурызбай [13], Қ. Жарықбаев [14], З. Әбілова [15], Ә. Табылдиев [16], С. Қалиев [17], Қ. Бөлеев [18], С. Ұзақбаева [19], К. Қожахметова [20], А. Қалыбекова [21], М. Сарыбеков [22], А. С. Мағауова [23], А. Әбдікәрім [24], Т. Қоңыратбаева [25], К. Сейсенбаев [26], Р. Төлеубекова [27], Ж. Асанов [28], Н. Көшеров [29], С. Кенжахметұлы [30], А. Құралұлы [31], А. Сейдімбек [32] және т. б. еңбектерінде жан-жақты зерттеулер жүргізілген;
жас ұрпаққа гуманистік тәрбие беру - адамгершілікке тәрбиелеудің теориялық-әдіснамалық негізі ретінде А. А. Бейсенбаеваның [33], К. К. Жампеисованың [34], К. Б. Жарықбаевтың [35], А. А. Калюжныйдың [36], Л. К. Керимовтің [37], Б. И. Мұканованың [38], Г. К. Нұргалиеваның [39], В. А. Кимнің [40], В. В. Трифоновтың [41], С. А. Ұзақбаеваның [42], Н. Н. Ханның [43], Н. Д. Хмельдің [44] және т. б. зерттеу жұмыстарында мұқият қарастырылған.

Қазақстан Республикасында білім беруді гуманитарландыру тұжырымдамасында жастарға гуманистік тәрбие беру мәселесі жалпы адамзаттық құндылықтар мен ұлттық құндылықтар мазмұнында қалыптастырылуы тиіс делінген. Осы тұрғыдан қазақ философтары: Ә. Нысанбаев [45, С. Ақатай [46 ] , М. Сәбит [47 ] , С. Нұрмұратов [48 ] , А. Қасымжанов [49 ] , т. б. еңбектерінде адам бойындағы ізгі ниет пен ізгілік қасиеттердің қалыптасуы гуманистік бағыттылықты көрсетеді десе, педагогтар: А. П. Сейтешев [50 ] , Г. М. Храпченков [51 ] , Г. А. Уманов [52 ] , Р. Ержанова [53 ] , Л. А. Байсерке [54 ] , Т. Ахметов [55 ] , Э. А. Орынбасарова [56 ] , С. О. Нұрмұқашева [57 ] , А. К. Меңжанова [58 ] , Е. З. Батталханов [59 ] , А. Н. Көшербаева [60 ] , С. Оспанова [61 ] , т. б. педагогтар оқу-тәрбие процесін гуманитарландыру гуманистік тәрбиенің ізгіліктік компоненттері арқылы жас ұрпақ бойында гуманистік көзқарасты қалыптастыруы міндетті шарт болуы тиіс деп тұжырымдайды. Онда: «Гумандылық - тарихи алмасатын адами көзқарастар жүйесі, рухани құндылықтарды жеке тұлға ретінде мойындаушы, оның бостандыққа, бақытқа, дамуы мен өзіндік қабілетті көрсету құқығы, адам игілігі әлеуметтік институттардың қызметтік бағалау белгісімен есептелетін, ал теңдік, әділеттілік, адамгершілік принциптері адамдар арасындағы көңілдің тілектелген нормасы болып табылады» - деп айтылған тұжырымның өміршеңдігін зерттеу маңызды педагогикалық мәселе екендігі бүгінгі күні есепке алынған.

Арнайы педагогикалық және психологиялық әдебиеттерге жасалынған талдаулар гуманистік көзқарастар қалыптастыру жөнінде алыс шетелдік ғалымдар мен кеңес ғалымдарының гуманистік тәрбие туралы қатынастарында белгілі бір айырмашылықтардың бар екенін көрсетіп отыр. А. Маслоу мен К. Роджерс ұсынған гуманистік модельде жеке тұлғаның сапалық қасиеттерінің ең жоғарғы сатысы олардың өзін-өзі актуальдандыруы болып табылса, Ресей (И. Колесникова, Е. Бондаревская, т. б. ) ғалымдары жеке тұлғаны бағдарлы дамыту арқылы гуманистік тәрбиеге қол жеткізуге болады деп санайды.

Жоғары оқу орындарында педагогика пәнін оқыту барысын жан-жақты зерттеу нәтижесінде студенттердің гуманистік көзқарасын, дүниетанымын қалыптастыратын халық педагогикасының рухани-ізгіліктік элементтерін енгізу қажеттігі мен оларды оқу-тәрбие процесіне енгізу мүмкіндіктерінің арнайы зерттелмеуі; гуманистік көзқарас қалыптастыру мазмұнының ғылыми-теориялық тұрғыдан негізделмеуі мен оның рухани-ізгіліктік құндылықтарының кең қолданылмауы арасында түбегейлі қарама-қайшылық орын алып отыр.

Аталған мәселенің өзектілігі диссертациялық зерттеу жұмысымыздың тақырыбын «Қазақ этнопедагогикасы құралдары арқылы ЖОО студенттерінің гуманистік көзқарасын қалыптастырудың педагогикалық шарттары» деп таңдауға мүмкіндік берді.

Зерттеу мақсаты: қазақ этнопедагогикасы құралдары арқылы педагогикалық жоғары оқу орны студенттерінің гуманистік көзқарасын қалыптастырудың педагогикалық шарттарын анықтау.

Зерттеу нысаны: педагогикалық жоғары оқу орындарында студенттердің гуманистік көзқарасын қалыптастырудың оқутәрбие процесі.

Зерттеу пәні: қазақ этнопедагогикасы құралдарының көмегімен болашақ педагогтардың гуманистік көзқарастарын қалыптастыру.

Зерттеудің ғылыми болжамы: егер, қазақ этнопедагогикасындағы жеке тұлғаның сапалық қасиеттерін қалыптастыру жүйесін ғылыми педагогикалық тұрғыдан қарастырсақ, онда жеке тұлғаның адами немесе рухани құндылықтарды қабылдауына қандай да бір арнайы ұйымдастырылған педа-гогикалық шарт ықпал ететінін пайымдаймыз. Бұл шартқа сәйкес жеке тұлғаның гуманистік көзқарасының қалыптасуы аталған процесті басқару қызметінің ерекшелігіне тәуелді болады. Бірнеше кезеңді қамтитын осы процесс жеке тұлғаның гуманистік көзқарасын қалыптастыру әрекеттерінің рухани құндылықтар мазмұнын, олардың ізгіліктік бағытын тәрбие мақсатымен сәйкестендірумен анықталынады. Гуманистік көзқарастың бүкіладамзаттық құндылықтарды қабылдаудың жетекші күші екендігі анықталып, оны қалыптастырудың этнопедагогика ғылымындағы білімдік және әрекеттік мазмұнын анықтау мүмкіндігі туындайды.

Зерттеу міндеттері:

Қазақ этнопедагогикасы құралдары арқылы студенттердің гуманистік көзқарасын қалыптастырудың мәнін ашу және оны теориялық тұрғыдан негіздеу.
Гуманистік көзқарас қалыптастырудың ұғымдық-түсініктік аппаратын анықтау және оларға ғылыми негізделген түсініктер беру.
Педагогикалық жоғары оқу орындарындағы оқу-тәрбие процесінде қазақ этнопедагогикасы құралдары арқылы студенттердің гуманистік көзқарасын қалыптастырудың педагогикалық шарттарын анықтау және ғылыми-әдістемелік тұрғыдан негіздеу.
ЖОО қазақ этнопедагогикасы құралдары арқылы гуманистік көзқарас қалыптастыру әдістемесін жасау және оның тиімділігін тәжірибелік-эксперименттік тексеруден өткізу.

Зерттеудің жетекші идеясы: педагогикалық ЖОО студенттерінің гуманистік көзқарасын қалыптастыруға қазақ этнопедагогикасы құралдарының ұлттық құндылықтар мазмұнының рухани-ізгіліктік және рухани-өнегелілік құрылым элементтерін анықтап, олардың оқу-тәрбие процесінде жан-жақты қамтылуы мен түрлі ұйымдастыру формаларында қатар жүзеге асырылуын қамтамасыз ету басты негіз болады.

Зерттеудің әдіснамалық және теориялық негіздеріне табиғат, қоғам және адамзат дамуының жалпы заңдылықтары, халық педагогикасының тәрбие жұмысындағы орны туралы ілімдер, жалпы адамзаттық және ұлттық құндылықтардың өзара бірлігі жөніндегі қағидалары, жеке тұлға туралы теория және оны дамытудағы халық педагогикасының мәнін айқындайтын философиялық, психологиялық, педагогикалық тұжырымдамалар жатады.

Зерттеудің дерек көздері: философтар, педагогтар, психологтар, әдебиеттанушылар, саясаттанушылар, тарихшылардың т. б. зерттеу мәселесі бойынша жарық көрген еңбектері, әр дәуірде өмір сүрген ойшыл-ғұламалардың тәлім-тәрбиелік мұралары, ҚР үкіметі мен Білім және ғылым министрлігінің құжаттары (оқу-тәрбие жөніндегі заңдар, жарлықтар, қаулылар, қазақ этнопедагогикасын дамытуға арналған тұжырымдамалар, тәлім-тәрбие тұжырымдамасы, тарихи сананы қалыптастыру тұжырымдамасы, гуманитарлық білім беру тұжырымдамасы, жалпы білім беру тұжырымдамасы, жалпы білім беретін мектептер тұжырымдамасы т. б. ) «Қазақстан - 2030» Президенттің Қазақстан халқына Жолдауы, мектеп пен жоғары оқу орнының озат тәжірибелері, диссертанттың ЖОО-да білім беру ісіндегі тәжірибесі (14-жыл) .

Зерттеудің әдістері: зерттеу мәселесі бойынша педагогикалық, психологиялық, философиялық, әдеби, ғылыми-әдістемелік еңбектерге теориялық талдау жасау; типтік жоспарларын талдау және салыстыру; педагогикалық эксперимент жұмысы; эксперимент нәтижесін математикалық статистика әдісімен жоғары оқу орындарының оқу бағдарламаларын өңдеу және бағалау.

Зерттеу базасы: зерттеу жұмыстары Тараз мемлекеттік педагогикалық институты, М. Х. Дулати атындағы Тараз мемлекеттік университеті, Қ. А. Ясауи атындағы МҚТУ «Тараз» институты, «Әулие-Ата» университетінде, Орталық-Азия университетінде іс-тәжірибелерге енгізілді.

Зерттеудің негізгі кезеңдері:

Бірінші кезеңде (1998-2002 жылдар) гуманистік көзқарас туралы философиялық, психологиялық, педагогикалық ғылыми әдебиеттерге талдау жасалынып, жоғары оқу орындары студенттерінің гуманистік тәрбиесін қалыптастыру мәселесі теориялық және әдіснамалық тұрғыдан негізделді. Зерттеудің нысанасы, пәні, мақсаты мен міндеттері және ғылыми болжамы анықталынды. «Гуманистік көзқарас қалыптастыру» ұғымы және одан туындайтын бірнеше жаңа ұғымдардың анықтамалары нақтыланды, зерттеу бағдарламасы мен әдістері құрылды, қазақ этнопедлагогикасының құралдарының гуманистік көзқарас қалыптастырудағы мүмкіндіктері айқындалды.

Екінші кезеңде (2002-2004 жылдар) зерттеу міндеттеріне сәйкес анықтаушы және қалыптастырушы педагогикалық эксперименттері ұйымдастырылып, студенттердің гуманистік көзқарас туралы білімдері, түсініктері және қазақ этнопедагогикасы пәнінің гуманистік көзқарас қалыптас-тыру мүмкіндіктерінің бүгінгі жай-күйі анықталды. Қазақ этнопедагогикасының құралдарын пайдалану негізінде ЖОО студенттерінің гуманистік көзқарастарын қалыптастырудың құрылымдық нобайы әзірленді. Студенттердің гуманистік көзқарасын қалыптастыру критерийлері мен көрсеткіш өлшемдері айқында-лынып, ғылыми болжамның міндеттері нақтыланды. Арнайы оқу бағдарламасы әзірленіп, жоғары оқу орындарының оқу-тәрбие процесіне енгізілді.

Үшінші кезеңде (2004-2006 жылдар) ЖОО студенттерінің гуманистік көзқарасын қазақ этнопедагогикасының рухани құндылықтар мазмұнын пайдалану арқылы қалыптастыру бойынша ұсынылған әдістеменің және оны ұйымдастыруға арнайы тудырылған педагогикалық шарттардың тиімділігін тексеру үшін тәжірибелік-педагогикалық эксперимент жұмыстары жүргізілді. Алынған зерттеу нәтижелері бойынша ЖОО студенттерінің гуманистік көз-қарасын қалыптастыру туралы қорытындылар мен ұсыныстар тұжырымдалды, зерттеу жұмысын жетілдірудің жолдары анықталды.

Зерттеудің ғылыми жаңалығы:

қазақ этнопедагогикасы құралдарының рухани құндылық мазмұны арқылы студенттердің гуманистік көзқарасын қалыптастырудың мәні ашылды және ол ғылыми-теориялық тұрғыдан негізделді;
студенттерде гуманистік көзқарас қалыптастырудың ұғымдық-түсініктік аппаратының құрылымы айқындалынып, олардың әрқайсысына ғылыми негізделген түсініктер берілді және олардың байланыстық қатынас дәрежелері көрсетілді; гуманистік көзқарас қалыптастыру процесінің негізгі заңдылықтары ашылып, олардың әлеуметтік-педагогикалық табиғатына сипаттамалар берілді;
жоғары оқу орындарында оқу-тәрбие процесінде қазақ этнопедагогикасы құралдарының рухани-ізгіліктік және рухани-өнегелік мазмұндары арқылы студенттердің гуманистік көзқарасын қалыптастырудың тиімділігін қамтамасыз ететін педагогикалық шарттар анықталды ;
ЖОО қазақ этнопедагогикасының құралдары арқылы гуманистік көзқарас қалыптастыру әдістемесі дайындалды және оның тиімділігі тәжірибелік-эксперименттік тексеруден өткізілді.

Зерттеудің практикалық мәнділігі:

ЖОО педагогикалық мамандықтары студенттерінің гуманистік көзқарасын қалыптастыру мақсатында «Қазақ этнопедагогикасы құралдары арқылы студенттердің гуманистік көзқарасын қалыптастыру» арнайы оқу курсы әзірленді;
«Қазақ тілі және әдебиеті», «Тарих және география», «Педагогика және бастауыш мектепте оқыту әдістемесі» мамандықтары бойынша оқытылатын педагогика және этнопедагогика пәндерінің бағдарламаларына қосымша материалдар дайындалды;
ЖОО аудиториялық және аудиториядан тыс оқу-тәрбие жұмыстарында студенттердің гуманистік көзқарасын қалыптастыруға арналған лекция курстары мен практикалық-тренинг сабақтарының материалдары дайындалып, оқу процесіне енгізілді.

Қорғауға ұсынылатын негізгі қағидалар:

«студенттердің гуманистік көзқарасын қалыптастыру» ұғымына және оның ұғымдық-түсініктік аппаратына ғылыми-педагогикалық тұрғыдан негізделген сипаттама;
қазақ этнопедгогикасы құралдарының рухани құндылықтар мазмұны және оның гуманистік көзқарас қалыптастыру әлеуетіне әдіснамалық негіздеме;
қазақ этнопедагогикасы құралдарының рухани құндылықтар мазмұны арқылы жоғары оқу орындары студенттерінің гуманистік көзқарасын қалыптастыру нобайының құрылымы;
қазақ этнопедагогикасы құралдарының рухани құндылықтар мазмұны арқылы жоғары оқу орындары студенттерінің гуманистік көзқарасын қалыптастырудың педагогикалық шарттары;
студенттердің гуманистік көзқарасын қалыптастыру әдістемесінің теориялық және тәжірибелік тұрғыдан негізделуі.

Зерттеу нәтижелерінің дәлелдігі және негізділігі:

Зерттеу нәтижелері әдіснамалық және ғылыми-әдістемелік негіздерге сүйеніп айқындалған теориялық дәйектілігімен, теориялық және тәжірибелік материалдар нәтижелерінің үйлесімділігімен, кешенді әдіс-тәсілдерінің қолданылуымен, зерттеу жұмысының ғылыми аппаратқа сәйкестілігімен, педагогикалық пәндерді оқыту процесінде рухани құндылықтар мазмұнын пайдалану арқылы гуманистік көзқарасты қалыптастырудың тиімділігі эксперименттік тәжірибе түрінде тексеріліп, ЖОО оқу процесіне енгізілумен қамтамасыз етілген.

Зерттеу жұмысының сынақталуы. Жұмыстың негізгі мазмұны М. Х. Дулати атындағы Тараз мемлекеттік университетінің «Қазіргі кезеңдегі білім қызметін тұтынушыларының талаптарына сай мамандар дайындаудың сапасын жетілдіру» атты профессор-оқытушылары құрамының ғылыми-әдістемелік конференциясының материалдарында (Тараз, 2003 ж. ), Евразия гуманитарлық институтының «Воспитание и развитие личности в системе непрерывного образования» атты республикалық ғылыми-практикалық конференция материалдарында (Астана, 2004 ж. ), Шымкент қаласы Қ. А. Ясауи атындағы ХҚТУ Шымкент институтының «Физиканы, математиканы және информатиканы инновациялық оқыту: өзекті мәселелері және болашағы» атты халықаралық ғылыми-әдістемелік конференциясы еңбектерінде (Шымкент, 2004 ж. ), Тараз мемлекеттік педагогикалық институтында Ұлы Отан соғысы Жеңісінің 60-жылдығына арналған жас ғалымдар, студенттер мен оқушылардың «Жас Ғалым - 2005» Республикалық ғылыми-практикалық конференция материалдарында (Тараз, 2005 ж. ), М. Х. Дулати атындағы Тараз мемлекеттік университетінде «Қазақстан халықтарының мәдени-тарихи мұраларын оқып үйрену және дамыту мәселелері» V Халықаралық Дулати оқуларының материалдарында (Тараз, 2005 ж. ), әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университетінің «Қазақстан мен Қырғызстан жас ғалымдарының этнопсихология және этнопедагогика саласындағы ізденістері» атты ІІ мемлекетаралық ғылыми-теориялық конференция еңбектерінде (Алматы, 2006 ж. ) және автордың ғылыми басылымдарында жарияланған мақалаларында көрініс тапты.

Зерттеу жұмысының құрылымы мен көлемі. Диссертация кіріспеден, екі бөлімнен, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен, суреттерден, кестелерден тұрады.

Кіріспеде зерттеу тақырыбының көкейкестілігі, дәйектілігі, мақсаты, нысанасы, пәні, болжамы, зерттеудің міндеттері мен әдістері тұжырымдалып, оларды шешудің теориялық және практикалық ұстанымдары мен әдістемесі айқындалды. Зерттеу жаңалықтары мен алынатын нәтижелердің дәлелдігі мен негізділігі расталып, қорғауға ұсынылатын қағидалар анықталды.

«ЖОО студенттерінің гуманистік көзқарасын қалыптастырудың теориялық негіздері» деп аталатын бірінші бөлімде жоғары оқу орындары студенттерінің тәрбие жүйесінің негізгі бағыттары айқындалынып, жеке тұлғаны бағдарлы тәрбиелеу мазмұнын гуманитарландыру мәселесінің шешілу жағдайы зерттелінген. Гуманистік педагогика саласының ізгіліктік тәрбие беру мазмұнын анықтаудағы гуманистік көзқарас қалыптастыру мәселесінің алдыңғы орында қарастырылуы бүгінгі қоғамдық-әлеуметтік талапты қанағаттандырудың басты шарты ретінде алынғаны ғылыми-педагогикалық зерттеу жұмыстарына талдау арқылы анықталынғандығы тұжырымдалған.

«Қазақ этнопедагогикасы құралдары арқылы ЖОО студенттерінің гуманистік көзқарасын қалыптастырудың әдістемесі» атты екінші бөлімде қазақ этнопедагогикасы құралдарының гуманистік сипаты мен рухани құндылықтары мазмұнының құрылымдық ерекшеліктері және олардың тәрбие процесінде атқаратын қызметі туралы материалдар жинақталынған. Қазақ этнопедагогикасының гуманистік көзқарас қалыптастырудағы тиімді педагогикалық шарттары айқындалған және оны жүзеге асыруға дайындалған әдістеме теориялық және практикалық мәнділігі жағынан зерттелінген.

Қорытындыда зерттеу мақсатының орындалу барысы мен тетіктерінің тиімділігі, алынған нәтиженің дәйектілігі мен шындыққа жақындығы және ғылыми болжамды растауы тұжырымдалған. Тәжірибелік-педагогикалық жұмыстың мәліметтері талқыланып, әдістемелік нұсқаулар дайындалған.

1 ЖОО СТУДЕНТТЕРІНІҢ ГУМАНИСТІК КӨЗҚАРАСЫН қазақ этнопедагогика құралдары ҚАЛЫПТАСТЫРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1. 1 Гуманистік көзқарас қалыптастырудың психологиялық-педагогикалық негіздері

Еліміздегі әлеуметтік-экономикалық өзгерістер адам санасындағы күрделі жаңғыру процесімен астаса жүріп жатыр, мұның өзі іргелі және әмбебап білімді саралап, оның өрісін кеңейте түсуді және бұл істі білім беру жүйесі арқылы жүзеге асыруды талап етеді. Қоғамымызда бүгінгі таңда білім берудің өндірісті қамтудан мәдени-шығармашылық мұратқа ойысуы жолындағы келелі міндеті туралы дәстүрлі түсінік қайта қаралуда, өйткені олар жеке тұлғаның дамуындағы сыңаржақтылық пен толымсыздықты еңсеруге жәрдемдеседі, әр кісінің азаматтық тұғырын табуына жетелейді, сол арқылы оның ішкі әлеуетін ашуына деген мүмкіндігін кеңейтеді.

Қоғамды демократияландыруды мақсат ететін гуманитарлық білім және тәрбие беру адамдардың әлеуметтік-экономикалық мінез-құлқына, этносаралық, әлеуметтік-топтық, мемлекетаралық қатынастардың жай-күйіне тікелей ықпал етеді, жаңа артықшылықтар берілетін құндылықтар жүйесін және азаматтардың өмірлік бағдарын, ізгілікті қоғамның рухани бітімін қалыптастырады.

ХХІ ғасырда өркениетті дамудың талабы - қоғамды ізгілендіру, яғни әлеуметтік қатынастарды ұйымдастырудың тиімді нысандарына қол жеткізуіне байланысты болып отыр. Ізгілендіру мақсатына жету құралы - зиялылықты қалыптастыруды, сезім, көңіл-күй мәдениетін тәрбиелеуді, өмірлік құндылықтар мен бағдарлардың белгілі бір жүйесін орнықтыруды көздейтін сан қырлы процесс - гуманитарландыру болып табылады. Өйткені біз ертеңгі күні өзіміз қалыптастыратын қоғамда өмір сүретін боламыз, сол себепті болашақ мамандарымыз гуманистік көзқараста тәрбиеленген, білімді азаматтар деңгейінде даярланғаны қажет.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.