Қазақстан Республикасының бірыңғай ұлттық денсаулық сақтау жүйесін құру тұжырымдамасы

Пән: Социология, Демография
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының бірыңғай ұлттық денсаулық сақтау жүйесін құру
тұжырымдамасы

Кіріспе

Осы Қазақстан Республикасының бірыңғай ұлттық денсаулық сақтау жүйесін
құру тұжырымдамасы (бұдан әрі – Тұжырымдама) Мемлекет Басшысының
тапсырмаларына сәйкес әзірленді (2008 жылғы мамыр, қазан).
Халықтың дамуы, нығаюы мен өсіп-өркендеуінің ұзақ жылдарға арналған
бағыт-бағдары 1997 жылы Қазақстанның 2030 жылға дейінгі Даму стратегиясымен
бекітілді. Қазақстан Республикасы Президентінің 2004 жылғы 19 наурыздағы
Бәсекеге қабілетті Қазақстан үшін, бәсекеге қабілетті экономика үшін,
бәсекеге қабілетті халық үшін атты Қазақстан халқына Жолдауын орындау
мақсатында 2004 жылы Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау ісін
реформалау мен дамытудың 2005-2010 жылдарға арналған мемлекеттік
бағдарламасы (бұдан әрі – Мемлекеттік бағдарлама) қабылданды. Іске
асырылатын Мемлекеттік бағдарлама шеңберінде 2008 жылы денсаулық сақтау
саласының ұзақ мерзімге арналған үлгісін қалыптастыру көзделді.
Тегін медициналық көмектің кепілді көлемінің (ТМККК) медициналық
қызметтерін орталықтандырылған мемлекеттік төлеушіні денсаулық сақтау
жүйесіне кезең-кезеңмен енгізу Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы
23 желтоқсандағы № 1213 қаулысымен бекітілген Денсаулық сақтау
министрлігінің 2009-2011 жылдарға арналған стратегиялық жоспарында
қарастырылған болатын. Азаматтардың медициналық ұйым мен дәрігерді ерікті
түрде таңдау, сондай-ақ сапалы және уақтылы медициналық көмек алуға құқығы
Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы Қазақстан
Республикасының кодексінде айқындалған.
Тұжырымдаманы құру халықтың денсаулығын жақсартуға бағытталған
денсаулық сақтау саласын жүйелі өзгерту қажеттілігінен туындады.

Халық денсаулығының жағдайы

Халықтың денсаулығы мемлекеттің өз азаматтарының алдындағы
жауапкершілігінің деңгейін көрсететін әлеуметтік бағдарының интегралды
көрсеткіші болып табылады.
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметтері бойынша адам
денсаулығының 50%-ы оның өмір сүру салтынан, созылмалы жұқпалы емес
аурулардың (жүрек-қан тамыр жүйесінің аурулары, қант диабеті және т.б.)
кеңінен таралуына, сондай-ақ адамның өмір сүру дағдысына байланысты.
Мінез-құлықтық қауіп-қатердің факторларының кең таралуы: темекі шегу
(22,8%), дене салмағының шамадан тыс артуы (36,9%), ішімдікті шектен тыс
пайдалану (18,1%) жоғары деңгейде қалып отыр.
Бұдан әрі өркениет ауруларымен сырқаттанушылықтың өсуі шамамен
болжанып отыр (100 мың адамға шаққанда):
- қанайналым жүйелерінің аурулары 2007 ж. – 1906,6; 2011 ж. –
2274,9;
- онкологиялық ауру 2007 ж. – 496,9; 2011 ж. – 516,4;
- қант диабеті 2007 ж. – 129,2; 2011 ж. – 162,1
Мемлекеттік бағдарламаны іске асыру барысында (2005 – 2008
жылдар) халықтың аурушаңдығы мен өлім-жітімінің кейбір көрсеткіштерінің
төмендегені байқалып отыр. Туберкулезбен ауыру мен өлім-жітім көрсеткіші
төмендеді (100 мың және 1 мың адамға шаққанда тиісінше 147,3-нан 125,5-ке
дейін және 20,8-ден 16,9-ға дейін). Бірақ эпидемиологиялық жағдай күрделі
күйінде қалып отыр. БҚЖИ рейтингінде Қазақстан туберкулезбен
сырқаттанушылық бойынша 94-ші орында және туберкулездың бизнеске әсер етуі
бойынша 111 позицияға ие болып отыр.
Туберкулезді емдеудің DOTS-плюс бағдарламасын ауқымды түрде жүзеге
асыру жұмыстарына қарамастан, туберкулездің таралуын эпидемиологиялық
қадағалау, дәрі-дәрмекке тұрақтылықтың дамуы, туберкулезден өлім-жітім
мәселелері өзекті болып қалып отыр.
Қатерлі ісіктермен сырқаттану көрсеткіштерінің төмендегеніне
қарамастан, (100 мың адамға шаққанда 192,5-тен 180,7-ге), аурудың асқынған
түрлері басым (16,2%), ал одан өлім-жітім жалпы өлім-жітім себептері
құрылымында үшінші позициядан орын алады (11,9%).
ДДҰ мәліметтері бойынша Қазақстан АИТВЖИТС індетінің шоғырланған
сатысында тұр (1,1% орташа әлемдік көрсеткішпен халықтың 0,2%).
Халықаралық сарапшылардың есептік көрсеткіштері бойынша, Қазақстанда тұрып
жатқан АИТВ ауруы бар адамдар саны 16 мың адамды құрайды, бұл тіркеуде
тұрғандардың санынан 2 есе артық, ал АИТВЖИТС бойынша жағдайдың ушығу
мүмкіндігі жоғары, өйткені есірткіні инъекция арқылы қолданатын адамдардың
тәртібі қауіпсіз емес, АИТВ туралы білім деңгейі төмен, соның салдарынан
жыныстық қатынас арқылы ауруды жұқтыру жағдайларының өсуі байқалады.
Сонымен қатар тұрғындардың психикалық денсаулықтарының төмендеуі
байқалады (өлім-жітім көрсеткіші 100 адамға шаққанда 162,5-ден 391,7-ге
дейін өсті). Жарақаттан, жазатайым оқиғалардан және уланып өлу жағдайлары
Қазақстан Республикасы халқының өлім-жітім себептерінің ішінде екінші
орынды алады.
Экологиялық жағдайдың төмендеуі қоршаған ортаның зиянды факторларының
әсерімен байланысты ауруларды (тыныс алу мүшелерінің аурулары, онкологиялық
аурулар, аллергиялық аурулар және т.б.) диагностикалау мен емдеу бойынша
медициналық қызмет көрсетуге сұраныстың артуына себепші болып отыр.
Санитариялық-эпидемиологиялық жағдайды одан әрі тұрақтандыру өзекті
мәселе болып қалып отыр. Сальмонеллезбен сырқаттанудың өсуі байқалады (100
мың адамға шаққанда 13,2-ден 15,3-ге дейін). Шетелдерде тіркелген аса
қауіпті және басқа жұқпалардың (қалыптан тыс пневмония, құс тұмауы, 71
типті энтеровирусты жұқпа, H1N1 және т.б..) енуіне байланысты
эпидемиологиялық жағдайдың ушығу қаупі сақталып отыр.

Медициналық қызметтердің сапасын үздіксіз көтеру

Әлемдік тәжірибе медицина қызметтерінің сапасын көтеру үшін ол: кәсіби
кадрларды үнемі даярлау, медициналық көмекті стандарттау, денсаулық сақтау
ұйымдарын аккредиттеу қажет екенін көрсетіп отыр.
Бағалаудың екі деңгейлі моделін құру есебінен медициналық қызметтердің
сапасын үздіксіз арттыру міндеттерін шешуге болады: мемлекеттік орган және
тәуелсіз сараптама жүргізілетін - сыртқы, сондай-ақ, тікелей денсаулық
сақтау ұйымы жүргізетін ішкі аудит. Қолданыстағы сапаны сыртқы мемлекеттік
бақылаудың басымдығы бірте-бірте құрылатын тәуелсіз сараптама институтымен
ауыстырылатын болады. Осы шаралар пациенттердің, сондай-ақ медицина
қызметкерлерінің мемлекеттік бақылау қызметіне сенім білдіруге, сондай-ақ
бақылау органдарында сыбайлас жемқорлық қауіп-қатерін төмендетуге мүмкіндік
береді.
Бақылаудың негізгі деңгейі ішкі сапаны басқару болады, бұл ретте сапа
медициналық көмекті берудің әрбір кезеңінде қамтамасыз етіледі. Ол үшін
әрбір денсаулық сақтау ұйымында ішкі аудит қызметін дамыту жалғасады, оның
мақсаты – үнемі проблемаларды анықтау және оларды шешу жолдарын іздестіру.
Одан басқа ішкі аудит қызметінің жұмысы халық шағымының санын азайтады,
бірінші кезеңде өзіне шағым ағымын қайта бағыттау есебінен болса, ал
кейіннен тұтастай оның санын азайту.
Медициналық көмек көрсету деңгейлерін ұтымды ету мақсатында
медициналық экономикалық хаттамаларды жетілдіру бойынша, оның ішінде
халықаралық сарапшыларды жұмылдыру арқылы жұмыс жалғасады.
Аккредиттеу, медицина қызметтерінің сапасын арттырудың элементінің
бірі ретінде ұлттық денсаулық сақтау жүйесінің негізгі элементі болады.
Аккредиттеуден өту ТМККК ұсынуға мемлекеттік тапсырысты орналастыруға
конкурсқа қатысу үшін денсаулық сақтау ұйымдарының міндетті шарт болады.
Сонымен бірге мемлекеттік органдар тарапынан аккредиттелген ұйымдарды
жоспарлы түрде тексеруге мораторий енгізу көзделіп отыр. Бірінші кезеңде,
қызметтің жеке түрлерін көрсететін субъектілерден басқа (лепрозорийлер,
мәжбүрлеп емдейтін психиатриялық ауруханалар, т.б.), аккредиттеуден өтуге
барлық денсаулық сақтау ұйымдары тартылады. Аккредиттеуді жүргізу үшін
халықаралық стандарттарға бағдарланған және елдің қолданыстағы құқықтық
аймағына бейімделген ұлттық аккредиттеу стандарттары негіз болады.
Сөйтіп, аккредиттеуді, ішкі аудит қызметін, тәуелсіз сараптаманы
енгізу медициналық қызметті көрсету үдерісінің ашықтығын қамтамасыз етеді,
бәсекелестік ортаны қалыптастыруға және пациент пен дәрігерді немесе
медицина ұйымын еркін таңдау негізін салады.

Денсаулық сақтау жүйесін қаржыландыруды жетілдіру

Ұлттық денсаулық сақтаудың жүйесін барабар қаржыландыруды қамтамасыз
ету үшін қаржыландыруды жетілдіру бойынша іс-шаралар екі кезеңде
жүргізіледі:
1-ші кезеңде 2010-2015 жылдары – жұқпалы, психиатриялық және
туберкулез ауруларын қоспағанда, ауруларды емдеу кезінде стационарлық және
стационарды алмастыратын көмек шеңберінде тегін медициналық көмектің
кепілді көлемінің бірыңғай төлеушісін құру;
2-ші кезеңде 2016-2020 жылдары – жеке және қоғамдық денсаулық үшін
мемлекеттің, жұмыс берушінің және азаматтың ортақ жауапкершілік ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.