Кәсіпкерлік қызметті қаржыландыру. Кәсіпорынның қаржы ортасы

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

Кәсіпкерлік қызметті қаржыландыру

1. Кәсіпорынның қаржы ортасы
2. Кәсіпкерлік қызметті қаржыландыру көздері
3. Кәсіпкерліктегі лизингтік операциялары

1. Кәсіпкерлік қызметті қаржыландыруды мемлекеттік қолдау Кәсіпкерліктің даму қоры АҚ арқылы жүзеге асырылады. Бұл қор Қ.Р - да 1997 жылдан бастап кәіпкерлік субъектілерінің қалыптасуы мен экономикалық өсуін ынталандыру үшін ұйымдастырылған. Қордың негізгі мақсаты кәсіпкерлік субъектілерін тікелей және екінші деңгейлі коммерциялық банктер арқылы қаржыландыру.
Қор Қ.Р - ң барлық 14 облысының орталықтарын және Астана, Жезқазған, Семей және Арқалық қалаларын қамтиды. Осы қордың арқасында 25 ж басында Қ.Р - ң кәсіпкерлік қызметінде 25 мың жаңа жұмыс орындары ашылды. Қ.Р - да кәсіпкерлік қызметті қаржыландырудың аталмыш қордан басқа мынадай көздері бар:
- кәсіпкерлік үшін даму мен қайта қалыптастырудың Еуропалық банкінің несиелік жүйесі;
- ауылшаруашылық секторы үшін дамудың Азия банкінің заемдік бағдарламасы;
- мемлекеттік бюджеттен бөлінетін кәсіпкерлік субъектілерінің несиелеу бағдарламасы;
- Қ.Р - ң микронесиелеудің дамыту бағдарламасы;
- Қаржылық жобаларды қаржыландыру бағдарламасы.
Бұл бағдарлама бойынша несиелеу 2 - ші деңгейлі банктер арқылы жүзеге асырылады. Несиелеу шарты қатысушы банктермен ерікті анықталады.
Несиелеудің негізгі шарттары:
- несие валютасы АҚШ доллары
- несиелеу мерзімі 5 жылға дейін, несиелеу қарыздың лготалық мерзіміне байланысты 2 жылға дейін.сыйақы мөлшерлемесі 11 % жылына
- несие сомасы 60 % дейін жоба бойынша айналым қорларын пайдалануы мүмкін.
ҚР - ғы қор нарығы қызмет жасаған жылдары құқықтық, техникалық, ақпараттық, и нститутционалдық инфрақұрылымда қалыптасты. Ірі инвесторлар бөлініп шықты:
1. жинақтау зейнетақы қорлары
2. сақтандыру ұйымдары.
Акционерлік қоғамды құру және акцияларды сату кезінде бағалы қағаздар сонын ішінде облигация шығару кәсіпорын шағын бизнесін банктік несиенің альтернативасы ретінде айналымға бағалы қағаздарды шығару жүзеге асырылады:
* қосымша акциялар шығару жолымен жарғылық капиталды алғашқы көлемін ұлғайту;
* шаруашылық субъектісі облигация шығару жолымен зайымдық капиталды тарту.
Әлемдік тәжәрибеде акция шығарудын әр түрлі тәсілдері белгілі:
1. Көп тараған эмиссия тәсілі болып акцияларды, инвестициялық институттарды орналастыру. Осы тәсіл кәсіпорында жекешелендіру кезінде жиі қолданылады.
2. акцияларды инвестициялық институтқа сатпауы. Өз акцияларын орналастыратын компания осы жағдайда тек өз күшіне сенеді. Жақсы проспект дайындар көлемді жарнама жүргізеді. Бұл тәсілді гүлденген компаниялар ғана қолдана алады.
3. Кең таралған тәсіл тендрләк қолдау. Бұл жағдайда бір нвестициялар институт зйым алушыдан барлық шығарылымды берілген бағамен алып және аукцион жасайды.
Қазіргі таңда орта және кіші бизнес кәсіпорындары бағалы қағаздар нарығының қатысушы ретінде қарастыруға болады.

2. Қажетті капиталды тартудың басқа эффектік механизімі венчурлік инвестиция болып табылады. Венчурлық инвестициялау шағын жеке кәсіпорынға банктік несиелендіруден өзгеше түрде беріледі. Инвестициялар жабық және ашық акционерлік капиталға акциялар пакеті және бөлігіне айырбастауға немесе инвестициялық несиелеу түрінде беріледі. Бірақ әлемдік тәжірибеде венчурлік инвестициялаудың аралас түрі кездеседі. Жалпы айтқанда қор нарығы мен шағын бизнес арасындағы қатынасынын келесі қорытынды шығады:
1. шағын бизнес субъектілерінің формалары мен шағын бизнес тәсілдері жеткіліксіз.
2. ХБЖ дамуына қарамастан бағалы қағаздар нарығы қатысушыларының шағын бизнес субъектілеріне қызығушылықтын болмауы.
3. қор нарығын активизациялау және осы нарыққа шағын бизнес субъектісіне тарту үшін жеке ережелерді шығару қажет. Бұл ережелер шағын бизнес субъектісіне жақсы жағдайлар тудыру қажет.
4. Бағалы қағаздар нарығы ХБЖ субъектілерінің көбінесе таныс емес, сонымен қатар салалық реттеуші және заң шығарушы базасы болып тұрады. Сондықтан эмитенттер тәжірибесін беруді ұйымдастыру бағалы қағаздар нарығының білікті қатысушылары шақырылуымен, семинарлар, дөңгелек столдар өткізу. Құқықтық және консультациялық көмек.

3. Лизинг - ұғымы шетел мен отандық әдебиеттерде және кәсіпкерлік қызметте кең қолданыста. Лизингтік байланысты қалыптастыратын қатынастардың күрделігі көп деген концепциялардың туындауына себеп болады.
Лизинг - бұл машиналар мен құрал жабдықтардың ұзақ мерзімге жалға беру - жалғы беруші мен жалгер арасында келісім шарт негізінде уақытша пайдалану. Лизинг капитал салымдарды, банктік несиеге альтернативтік және өзіндік қаржылық ресурстарын пайдалану спецификалық формамен қаржыландыру болып табылады. Ол кәсіпорынға қажет құрал жабдықтарды шығынсыз алуға мүмкіндік береді. Сонымен лизинг көп жылдық жылжымалы және жылжымайтын мүлікті жалға беру мен сипатталады. Ол қызметті қаржыландырудың жанама түрі және кәсіпорындарға берілген негізгі қаражаттарды алуға немесе қаржылық мүмкіндігі болмағандықтан қолданылады.
Лизигтің үш формасы бар:
1. Тік - жалға алу уақытынын соңында меншік құқығы лизинг жалға берушіге өтінуін қарастырады.
2. Қайтарымды - кәсіпорын өзінің мүлкін фирмаға сатады және оны қайта ұзақ мерзімге жалға алады. Лизингтік келісім шарт аяқталумен байланысты меншік құқығы жалға беруші кәсіпорынға қайтарылады. Мұндай жағдай кәсіпорынның айналым қаражаты жетіспегенде туындауы мүмкін.
3. Аралас - жалға беруші мен лизингтік объектісіне өз қарамағына алуда пайда болатын шығындар екі жақты бөлшектін қойсу қарастырылады.
Лизинг объектілері құрал жабдықтар болып табылатын лизингтік операциялардын субъектілері әдетте үш жақты болады: жабдықтаушы, лизинг беруші және лизинг алушы. Бұл жағдайда лизингтік келісімде келесі шарттар қарастырылады:
* Лизинг алушыны жабдықтау
* Жабдықтаушының тауар сапасына жауапкершілігі
* Лизинг берушіге құрал жабдықтар үшін төлем ақы
* Лизинг алушының лизинг берушіге жалпы қарызы
* Лизинг алушының бұзылған және субъектілерінің құлдырауымен байланысты тәуекелге баруы.
Меншік құқығы лизинг алушыға жалға беру уақыты өтелген кезде және лизинг берушіге алуын ала қарызды өтелген кезде беріледі.
4. Лизингтік тәжірибеде жиі қолданылатын екі формасы:
* Қаржылық
* Операциялық және эксплуатациялық лизинг қолданылады.
Осы 2 форманың қайсысы қолданатының лизинг алушы өзі шешеді. Екі форманың бір бірінен айырмашылығы мынада:
* Лизингтік операциясының субъектісінің алдына қойған мақсатына байланысты.
* Олардың міндеттемелеріне байланысты.
* Мүлікті пайдалану мерзіміне байланысты.
Операциялық лизинг дегеніміз - жабдықтық құнының тек бір бөлігі ғана жалгерлерлік төлем арқылы қызқа мерзімде амортизацияланатын келісім операциялық лизинг бойынша алынған жабдық жалға алушының балансына қойылмайды. Сондықтан лизингті беруші техникалық қызмет көрсету, сақтандыру, меншік салығын төлеу және т.б. шығындарды өз мойынына алады.
Қаржылық лизинг - экономикалық мәні бойынша жалға алушы мүлікті өмірлік циклінің үлкен бөлігін немесе толық мерзімде мойынына алады. Жалгерлік төлемде толығымен лизингті берушіге аударылады, ал техникалық жауапкершілік жолдары жалға берушінің мойынында болады.
5. Қазақстанда лизингтін дамуы үш кезеннен тұрады:
* 1989 - 1992 ж.ж. республикада лизингтік бизнестің жаңадан қалыптасу кезеңі. 1992 жылдын ортасында экономикада мемлекеттік емес секторда 120 коммерциялық банктер мен 20 лизингтік фирмалар әрекет еткен. Олар мыналар Алма - ата лизингі, Техника - лизинг, Туран - лизинг
* 1995 - 1997 ж.ж Республикада лизингтік қатынастардың жаңа бетбұрысқа даму кезеңі. Бұл кезенде лизингтің нормативтік, әдістемелік базасы, лизингті мемлекеттік қолдау бағдарламалары өңделді. Осы кезеңде лизингтер аймақтарға бөлініп дамыды. Мәселен Азия - лизинг, Кең дала, Агролизинг және т.б. аграрлық секторда лизингтік негізде бірі инвесторлық жобалар жүзеге асырылды.
* 2000 жылдан бүгінгі күнге дейін. 2000 жылы Қазақстанда қаржы лизингі туралы Қ.Р - сы Заңы қабылданды. Осы заңның арқасында АО Туран Әлем Банк, Халық Банк, АТФ Банк және басқа да коммерциялық банктер коммерциялық лизингтік коммрциямен халықаралық тәжірибемен алмасып лизингтік қызмет көрсетуде.
Лизингтің жалға беруден, яғни арендадан айырмашылығы:
1). Қатысушы субъектілеріне байланысты болады, яғни аренда екі қатысушы (жалға алушы және жалға беруші), ал лизигте кемінде үш қатысушы болады (лизинг беруші, лизинг алушы, жабдықтаушы, несие беруші (банк)).
2). Жалға беру объектілеріне байланысты болады, яғни лизингте көбінесе құрал-жабдықтар болса, арендада - кез келген кемшіліктегі мүліктер (тұрған үйлер) болады.
Лизинг дегеніміз - лизингтік фирмалармен жүзеге асырылатын машиналар мен құрал-жабдықтарды ұзақ мерзімге жалға алуды білдіріп, тауарға меншік құқығын жалға берушіге қалдыратын инвестициялаудың ерекше әдісі болып табылады.
Көптеген ғылымдардың ой-пікірлері бойынша қазіргі лизингтің мағынасы 1952 жылы АҚШ-тың Сан-Франциско қаласында ең бірінші Лизинг компаниясының ашылуымен тұспа-тұс келеді.
Босх деген кісі Калифорния штатындағы азық-түлік өндірісімен айналысатын кішігірім фирмасының басшысы болады. Әскери ведомствоның үлкен тапсырмасын орындау үшін оған автокөлік паркін ұлғайту керек болады. Бұл фирманың капиталы шағын болғандықтан бұл мақсатта қолдану үшін қаржы көздері болмаған.
Босх керекті машиналарды арендалауды жөн көреді, сонымен оларды алу процесін қаржыландырады. Мұндай операцияның өте тиімді екенін байқап және кейбір фирмалар оның жасаған операциясын қайталап келетіндігін естіп, Босх 20 мың доллар капиталы бар U.S.Leasing фирмасын құрды.
Екі жылдан кейін бұл фирманың құны 3 млн. доллардан асатын машиналар мен құрал-жабдықтарды арендаға беріп отырды. Осыдан кейін Босх акциялар шығарып, қорында 400 мың доллар бар екінші Bothe Leasing Corporation фирмасын ашты.
Ал кейбір мамандар лизинг сөзінің өзі пайдалануға ХІХ ғасырдың соңғы ширегінде енгізілген деп есептейді. Мұндай тұжырымға келуге 1877 жылы Бели телефон компаниясы тұтынушыларға телефон аппараттарын сатпай, оларды уақытша пайдалануға беру туралы қабылдаған шешімі себеп болған.
Лизинг келісім шарты ұйымдастыру және оны іске асыру әрбір елдің заң базасының ерекшеліктеріне байланысты.
Біздің елімізде лизингтік қатынастар 2000 жылдың 5 шілдесінде қабылданған Қаржылық лизинг туралы Заңға сәйкес жүргізіліп, реттеледі.
Лизингтік келісімге қатысушылар ретінде лизингті беруші, лизинг алушы және лизингке берілетін мүлікті сатушы ретінде көрінетін жеке кәсіпкерлікпен айналысатын жеке және заңды тұлғалар болып табылады.
Лизинг беруші - бұл өзіндік және сырттан тартылған қаражат есебінен лизингке берілетін мүлікті өз меншігіне сатып алатын және оны лизингтік келісім-шарт негізінде лизинг алушыға беретін лизингтік келісімнің қатысушысы. Лизинг беруші бір мезгілде басқа лизингтік келісімге қатысушы ретінде көрінуге құқығы жоқ.
Лизинг алушы лизингтік келісім-шарт негізінде кәсіпкерлік мақсаты үшін лизингке берілетін мүлікті қабылдайтын лизингтік келісімге қатысушы тұлға болып табылады.
Лизинг беруші лизинг алушыға негізгі капитал элементтерін келісім-шартта көрсетілген мерзімге және белгілі бір төлем ақымен беріле отырып, шын мәнінде несиелік келісімге тән мерзімділік, қайтарымдылық, төлемжілік қағидаларын іске асырады. Бірақ екінші жағынан лизинг беруші мен лизинг алушы өндірістік формадағы капиталмен жұмыс жасайды. Мұндай жағдай лизингті инвестиция түсінігімен жақындастыратын және лизингтің халық шаруашылықтағы мағынасын арттырады.
Жалпы айтқанда, банктердің лизингтік операциялары несиелік операциялармен ұқсас болып келеді. Әсіресе несие түрлерінен коммерциялық несиеге жақын. Коммерциялық несие тауар формасында беріледі және ақша формасында өтіледі. Лизингтік келісім негізінде несие-тауар формасында беріледі. Келісім-шарт мерзімі аяқталғаннан кейін келісім объектісі лизинг берушіге қайтадан лизинг берушіге заттай формада қайтарылады.
Сонымен, қаржылық лизинг банктік несиелеудің балама түрі болып табылатын күрделі қаржыны қаржылаудың ерекше формасы. Ол өндірісті компанияларға көп шығын жұмсай-ақ қажетті тауарларды алуға және өндірістік құрал-жабдықтарды ескеруімен байланысты тәуекелділіктерден сақтауға мүмкіндік береді. Яғни, лизинг - уақытша пайдалануға негізделген мүліктік қатынастар болып табылады.
Сонымен қатар, лизингтің жалпы қызметіне байланысты оның артықшылықтары мен кемшіліктерін қарастыруға болады.
1) Лизинг көмегімен кепілге беретін мүлкі жоқ ұсақ кәсіпорындарды несиелеуге мүмкіндік береді;
2) Лизинг 100%-ға дейін несиелеуді ұсынады, яғни ірі қаржылық ресурстарды жинақтамай-ақ жаңа өндірісті ұйымдастыруға көмектеседі;
3) Салықты лизинг беруші төлейтіндіктен, лизинг алушы салықтан босатылады. Яғни, ол тек қана амортизациялық аударымдарын жасайды (егер ол қаржылық лизинг болса) және лизингтік келісім-шартында көрсетілгендей сәйкес төлемдерін жүргізеді;
4) Маусымдық және күтпеген өндірістік мәселелері шешудің жеделділігі;
5) Банк мекемесі лизинг бойынша көрсеткен қызметі үшін белгілі бір мөлшерде комиссиондық төлемдерді алады.
Ал кемшіліктері:
1) Лизинг алушы құрал-жабдықтан қалдық құнының жоғарылауына (әсіресе инфляциядан) ештеңе ұтпайды;
2) Ұйымдастырудың күрделілігі;
3) Лизинг құны несиеге қарағанда жоғары, бірақ та ескерген құрал-жабдықтан туындайтын тәуекелдің лизинг берушінің басында болатынын ұмытпау қажет, сондықтан да ол осындай шығынның орын толтыру үшін комиссияны көбірек алуға тырысады.
Жалпы лизингтік компаниялардың басым көпшілігі лизингті қолданудың тиімділігін арттыру үшін банктердің көмегімен дербес қаржы көздерін тарту және өзара бірлестіктер мен одақтарға бірлесу арқылы ірілену саясатын жүргізуде. Лизингтік қызметтерді көрсететін компаниялар мен банктердің көбеюі бір жыл ішінде жасалатын лизингтік операцияар көлемінің артуына себепші болып, соңғы жылдары лизингтік мәмілелері мен операциялар саны қарқынды түрде арта түсті.
Қазіргі кезде Қазақстанда лизинг 4 жолмен дамып ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.