Қазақстан-2050. Қалыптасқан мемлекеттілікті одан әрі нығайту және қазақстандық демократияны дамыту
Қазақстан-2050. Қалыптасқан мемлекеттілікті одан әрі нығайту және
қазақстандық демократияны дамыту.
Тәуелсіздіктің 21жылдығы қарсаңында Президентіміз Н.Ә.Назарбаев
жариялаған Қазақстан-2050стратегиясы-қалыптас қан мемлекеттің жаңа саяси
бағыты атты Жолдауы жаңа сын-қатерлерге жауап қана емес, республиканың
таяу жарты ғасырларға саяси және экономикалық дамуының пішіндері мен
стратегиялық мақсаттары анықталған құжат екені даусыз. Қазақстан
Республикасының стратегиялық мақсаты-демократиялық мемлекет құру. Бұл
мақсат әлемдік өркениетті адамзатқа тән ортақ мақсат. Сол себепті
адамзаттың озық ойы демократиялық мемлекет құрудың тиімді жолдары мен
әдістерін үнемі іздестіріп келеді. Демократияның ерекшелігі оның әмбебап
сапаларымен қатар,барлық елдерде біркелкі жүрмеуі және қайталанбауы. Әрбір
мемлекет демократияға өз жолымен барады. Ол жолдар әлемдік ортақ құбылыстар
мен қатар өзіндік ерекшеліктерді міндетті түрде әкеледі. Демократиялық
мемлекет құрудың қиын да күрделі болуы әлемдік заңдылық. Ешбір мемлекет
демократиялық қоғамды оңай орната салмайды.
Демократиялық басқарудың дамуы концепцияларының түп тамырын саяси
тарих пен саяси ой қойнауынан іздеуге тура келеді. Бүгінгі демократиялық
таңдауға қызмет етуші саяси партиялар идеялық тіректі көне заман
ойшылдарының еңбектерінен алғандығы даусыз[1]. Мәселен, Конфуцийдің
пікірінше, мемлекеттің дұрыс әділет жолын таңдамауы, халықпен ақылдаспауы,
даму жолын, әдістерін сарапқа салып таңдауға тырыспауы оны қауіпті жолға
бастайды. Саяси басшы өзіндікі ғана дұрыс деп ойламауы абзал. Ол жақсы
жоспар құрып,соның орындалуына әрбір адамның қатысуын қадағалайды. Ашу,
ыза, асығыстық, халықты өз ісіне зорлықпен ерту сияқты әрекеттердің барлығы
мемлекет қозғалысына зиянды. Мақтаншақ болу, жетістіктерді айта
беру,достардың бірін-бірі мақтауы түбінде жарға құлатады. Шындық сөзді
айтуға қорқатын болсақ та жақсылық әкелмейді. Білімді, іскер, әділетті
адамдарды биліктің көргісі келмейді, олардың жақсы істерін бағалағысы
келмейді. Оларға берілетін шен-шекпен,атақтарды нашарлар иеленеді, [2,79]
-деп тұжырымдады.
Мемлекеттік адамдарды кейде құдіретті күш қолдайды.Олар тіптен бүгінгі
өз істерінің маңызын терең біле алмауы да мүмкін. Бірақта олардың әрбір
дұрыс қадамы келешекте жасалатын ұлы істердің кепілі болады, [3,22] -деген
пікір айтады Платон.
Аристотельдің пікірінше,биліктің бір адамда болуы, адамдардың тобында
болуы немесе көпшілікке болуы маңызды емес. Маңыздысы сол биліктің
мемлекетке және халыққа пайдасының болуында деп есептейді. Демократия
заңмен халықты басшыға,қызметкерге, қарапайым азаматқа бөлмейді. Байлық пен
кедейлік те адамды кемсіте алмайды. Демократия ешкімге артықшылықтар
бермейтін заңдарға негізделеді. Бостандық, теңдік, заңның басымдылығы,
мемлекеттік істерді шешуге халықтың тікелей араласуы, жоғарғы биліктің
халық алдында жауапкершілікте,есепте болуы сияқты Аристотель көрсеткен
демократиялық мемлекеттік құрылыстың негізгі заңдары қазіргі замандағы
демократиялық мемлекеттерде өзін ақтағаны шындық [4,830].
Қазақстанның саяси мәдениетіне өшпес із қалдырып, сонысымен қазіргі
демократиялық қоғам құрылысына өзінің үлгілік және идеялық әсерін тигізіп
отырған XI ғасырда өмір сүрген түркі ғалымы Жүсіп Баласағұн Құтты білік
еңбегінде ел билеушілер өз халқына қиянат жасамауы керек. Өтірік
сөйлеп,алдамшы жылтырақпен еліңді ұзақ басқара алмайсың. Сұйық сөзге ел
қапа болады. Білімі жоқ басшыны ел ұқпайды. Себебі, білімсізден дұрыс ақыл
шықпайды. Басшы білікті болуы шарт. Ел басшыларына қауіпті, қарапайым
жұртқа қауіпті бес жаманшылықты Жүсіп Баласұған атап көрсетеді.
Олар:ұшқалақтық, сараңдық, ашу, надандық, өтірік. Оған қоса өзімшілдік пен
залымдық билікті аздырады деп біледі. Осы аталған жаман нәрселерден бойын
аулақ ұстаған бектің басынан бақ ұшпайды,-дейді Ж.Баласұған. Баласұғанның
билікке деген бұл талабы қазіргі демократиялық биліктің табиғатын ашады.
Демек, қазақ этносының саяси ойы мен саяси мәдениетінде бар құндылықтар,
идеялар мен қағидалар қазіргі Қазақстандық демократияны қалыптастыра алады,
[5,222-223] деген сөз.
Азаматтық қоғам белсенділігінің арта түсуі,оның маңызы мен рөлі,
сондай-ақ, оның институттарының нығаюы Қазақстанның, әрбір адамның және
азаматтың құқықтары мен бостандықтарын және заңды мүдделерін, өмір
сапасының жоғары әлеуметтік стандарттары мен тұлғаның өзін-өзі толыққанды
көрсете алу жағдайларын қамтамасыз етуге қабілетті демократиялық мемлекет
ретінде қалыптасуының басты шарты болып табылады.
Елімізде демократияға бастаған азаматтық қоғамның толыққанды дамуының
шарттары мыналар болуы шарт:
-дамудың ұлттық стратегиясын іске асыру аясында мемлекет пен
қоғам аса маңызды жалпы мемлекеттік мәселелер бойынша бірлескен шешім
қабылдайтын жалпыұлттық диалогты одан әрі дамыту;
-азаматтардың құқықтарын, бостандықтарын және заңды мүдделерін
қорғау, оның ішінде гендерлік теңдікке қол жеткізу бойынша тетіктерді, осы
саладағы азаматтық бақылауды жетілдіру; тұлғаның құқықтары мен
бостандықтарын қорғау саласында мемлекеттік билік және азаматтық қоғам
институттарының толыққанды жұмыс істеуі;
-азаматтық қоғамның басты элементі және оны қалыптастырудың
негізгі тетігі ретінде жергілікті өзін-өзі басқаруды дамыту: барлық
деңгейдегі билік пен азаматтық қоғам институттарының өзара қарым-
қатынастарын жетілдіру;
-үкіметтік емес сектордың институционалдық дамуын одан әрі
мемлекеттік қолдау;
-ақпараттық кеңістікті жүйелі дамыту, баспа және электрондық
бұқаралық ақпарат құралдарын, сонымен қатар интернет-ресурстар мен цифрлық
технологияларды ынталандыру және қолдау;
-еңбекшілердің әлеуметтік-экономикалық құқықтары мен заңды мүдделерін
қорғау жөнінде кәсіподақтардың ұстанымын күшейту;
-көлбеу байланыстарды қамтамасыз етудің және мемлекеттік
органдардың қызметін азаматтық қоғам институттары тарапынан қоғамдық
бақылау жүйесінің тиімді әрі пәрменді тетіктерінің жұмыс істеуі [6,372].
... жалғасы
қазақстандық демократияны дамыту.
Тәуелсіздіктің 21жылдығы қарсаңында Президентіміз Н.Ә.Назарбаев
жариялаған Қазақстан-2050стратегиясы-қалыптас қан мемлекеттің жаңа саяси
бағыты атты Жолдауы жаңа сын-қатерлерге жауап қана емес, республиканың
таяу жарты ғасырларға саяси және экономикалық дамуының пішіндері мен
стратегиялық мақсаттары анықталған құжат екені даусыз. Қазақстан
Республикасының стратегиялық мақсаты-демократиялық мемлекет құру. Бұл
мақсат әлемдік өркениетті адамзатқа тән ортақ мақсат. Сол себепті
адамзаттың озық ойы демократиялық мемлекет құрудың тиімді жолдары мен
әдістерін үнемі іздестіріп келеді. Демократияның ерекшелігі оның әмбебап
сапаларымен қатар,барлық елдерде біркелкі жүрмеуі және қайталанбауы. Әрбір
мемлекет демократияға өз жолымен барады. Ол жолдар әлемдік ортақ құбылыстар
мен қатар өзіндік ерекшеліктерді міндетті түрде әкеледі. Демократиялық
мемлекет құрудың қиын да күрделі болуы әлемдік заңдылық. Ешбір мемлекет
демократиялық қоғамды оңай орната салмайды.
Демократиялық басқарудың дамуы концепцияларының түп тамырын саяси
тарих пен саяси ой қойнауынан іздеуге тура келеді. Бүгінгі демократиялық
таңдауға қызмет етуші саяси партиялар идеялық тіректі көне заман
ойшылдарының еңбектерінен алғандығы даусыз[1]. Мәселен, Конфуцийдің
пікірінше, мемлекеттің дұрыс әділет жолын таңдамауы, халықпен ақылдаспауы,
даму жолын, әдістерін сарапқа салып таңдауға тырыспауы оны қауіпті жолға
бастайды. Саяси басшы өзіндікі ғана дұрыс деп ойламауы абзал. Ол жақсы
жоспар құрып,соның орындалуына әрбір адамның қатысуын қадағалайды. Ашу,
ыза, асығыстық, халықты өз ісіне зорлықпен ерту сияқты әрекеттердің барлығы
мемлекет қозғалысына зиянды. Мақтаншақ болу, жетістіктерді айта
беру,достардың бірін-бірі мақтауы түбінде жарға құлатады. Шындық сөзді
айтуға қорқатын болсақ та жақсылық әкелмейді. Білімді, іскер, әділетті
адамдарды биліктің көргісі келмейді, олардың жақсы істерін бағалағысы
келмейді. Оларға берілетін шен-шекпен,атақтарды нашарлар иеленеді, [2,79]
-деп тұжырымдады.
Мемлекеттік адамдарды кейде құдіретті күш қолдайды.Олар тіптен бүгінгі
өз істерінің маңызын терең біле алмауы да мүмкін. Бірақта олардың әрбір
дұрыс қадамы келешекте жасалатын ұлы істердің кепілі болады, [3,22] -деген
пікір айтады Платон.
Аристотельдің пікірінше,биліктің бір адамда болуы, адамдардың тобында
болуы немесе көпшілікке болуы маңызды емес. Маңыздысы сол биліктің
мемлекетке және халыққа пайдасының болуында деп есептейді. Демократия
заңмен халықты басшыға,қызметкерге, қарапайым азаматқа бөлмейді. Байлық пен
кедейлік те адамды кемсіте алмайды. Демократия ешкімге артықшылықтар
бермейтін заңдарға негізделеді. Бостандық, теңдік, заңның басымдылығы,
мемлекеттік істерді шешуге халықтың тікелей араласуы, жоғарғы биліктің
халық алдында жауапкершілікте,есепте болуы сияқты Аристотель көрсеткен
демократиялық мемлекеттік құрылыстың негізгі заңдары қазіргі замандағы
демократиялық мемлекеттерде өзін ақтағаны шындық [4,830].
Қазақстанның саяси мәдениетіне өшпес із қалдырып, сонысымен қазіргі
демократиялық қоғам құрылысына өзінің үлгілік және идеялық әсерін тигізіп
отырған XI ғасырда өмір сүрген түркі ғалымы Жүсіп Баласағұн Құтты білік
еңбегінде ел билеушілер өз халқына қиянат жасамауы керек. Өтірік
сөйлеп,алдамшы жылтырақпен еліңді ұзақ басқара алмайсың. Сұйық сөзге ел
қапа болады. Білімі жоқ басшыны ел ұқпайды. Себебі, білімсізден дұрыс ақыл
шықпайды. Басшы білікті болуы шарт. Ел басшыларына қауіпті, қарапайым
жұртқа қауіпті бес жаманшылықты Жүсіп Баласұған атап көрсетеді.
Олар:ұшқалақтық, сараңдық, ашу, надандық, өтірік. Оған қоса өзімшілдік пен
залымдық билікті аздырады деп біледі. Осы аталған жаман нәрселерден бойын
аулақ ұстаған бектің басынан бақ ұшпайды,-дейді Ж.Баласұған. Баласұғанның
билікке деген бұл талабы қазіргі демократиялық биліктің табиғатын ашады.
Демек, қазақ этносының саяси ойы мен саяси мәдениетінде бар құндылықтар,
идеялар мен қағидалар қазіргі Қазақстандық демократияны қалыптастыра алады,
[5,222-223] деген сөз.
Азаматтық қоғам белсенділігінің арта түсуі,оның маңызы мен рөлі,
сондай-ақ, оның институттарының нығаюы Қазақстанның, әрбір адамның және
азаматтың құқықтары мен бостандықтарын және заңды мүдделерін, өмір
сапасының жоғары әлеуметтік стандарттары мен тұлғаның өзін-өзі толыққанды
көрсете алу жағдайларын қамтамасыз етуге қабілетті демократиялық мемлекет
ретінде қалыптасуының басты шарты болып табылады.
Елімізде демократияға бастаған азаматтық қоғамның толыққанды дамуының
шарттары мыналар болуы шарт:
-дамудың ұлттық стратегиясын іске асыру аясында мемлекет пен
қоғам аса маңызды жалпы мемлекеттік мәселелер бойынша бірлескен шешім
қабылдайтын жалпыұлттық диалогты одан әрі дамыту;
-азаматтардың құқықтарын, бостандықтарын және заңды мүдделерін
қорғау, оның ішінде гендерлік теңдікке қол жеткізу бойынша тетіктерді, осы
саладағы азаматтық бақылауды жетілдіру; тұлғаның құқықтары мен
бостандықтарын қорғау саласында мемлекеттік билік және азаматтық қоғам
институттарының толыққанды жұмыс істеуі;
-азаматтық қоғамның басты элементі және оны қалыптастырудың
негізгі тетігі ретінде жергілікті өзін-өзі басқаруды дамыту: барлық
деңгейдегі билік пен азаматтық қоғам институттарының өзара қарым-
қатынастарын жетілдіру;
-үкіметтік емес сектордың институционалдық дамуын одан әрі
мемлекеттік қолдау;
-ақпараттық кеңістікті жүйелі дамыту, баспа және электрондық
бұқаралық ақпарат құралдарын, сонымен қатар интернет-ресурстар мен цифрлық
технологияларды ынталандыру және қолдау;
-еңбекшілердің әлеуметтік-экономикалық құқықтары мен заңды мүдделерін
қорғау жөнінде кәсіподақтардың ұстанымын күшейту;
-көлбеу байланыстарды қамтамасыз етудің және мемлекеттік
органдардың қызметін азаматтық қоғам институттары тарапынан қоғамдық
бақылау жүйесінің тиімді әрі пәрменді тетіктерінің жұмыс істеуі [6,372].
... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz