Қазақстандағы кәсіпкерлік сферасындағы салықтық жүктеменің жағдайы
Ќ.А.ЯСАУИ АТЫНДАҒЫ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАЗАҚ-ТҮРІК УНИВЕРСИТЕТІ
ЭКОНОМИКА ФАКУЛЬТЕТІ
ҚАРЖЫ ЖӘНЕ БУХГАЛТЕРЛІК ЕСЕП КАФЕДРАСЫ
Студенттердің кезекті ХVIІ ғылыми-теориялық конференциясына
ӘОЖ 336. 185 584 5
БАЯНДАМА
Тақырыбы:Қазақстандағы кәсіпкерлік сферасындағы салықтық жүктеменің
жағдайы
Ғылыми жетекші: профессор, э.ғ.к.
Ә.М. Көкебаева
Орындаған: ЭЕА- 715 тобының
студенті Қ. Қалдарбекова
Түркістан 2009
Мазмұны
Кіріспе
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
І Салық жүйесінің теориялық
негіздері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ..5
1. Салықтар мәні мен мазмұны,функциялары,қағидаттары ... ... ... ... .5
2. Салық
сыныптамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... 8
3. Салық алуды
ұйымдастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... .10
ІІ Қазақстан салық жүйесінің даму
кезендері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... .12
ІІІ Қазақстандағы кәсіпкерлік сферасындағы салықтық
жүктеменің жағдайына талдау
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 15
Қортынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..22
Пайдаланылған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ..23
Кіріспе
Нарықтық қатынастардың құрылымында да, мемлекет тарапынан оларды
реттеу механизмінде де қаржы зор рөл атқарады. Қаржы нарықтық қатынастардың
құрамды бөлігі және мемлекеттік саясатты жүзеге асырудың құралы. Бұл орайда
қаржының әлеуметтік-экономикалық мәнін түсіне білудің, оның іс-әрекет
етуінің ерекшеліктерін терең ұғынудың, Қазақстан экономикасын ойдағыдай
дамыту мақсатымен қаржы ресурстарын неғұрлым толық және ұтымды пайдаланудың
әдістері мен амалдарын көре білудің маңызы зор.
Мемлекеттің қаржысы мемлекеттің экономикалық, әлеуметтік, саяси
функцияларын орындау үшін оны қажетті ақша ресурстарымен қамтамасыз ететін
елдің қаржы жүйесінің маңызды сферасы болып табылады және олар экономика
мен социумдағы сан алуан өзара байланыстарды қамтитын мемлекеттік сектордың
өндірістік және әлеуметтік қатынастардағы іс-қимылымен байланысты.
Мемлекеттік қаржы жүйесінде салықтар аса маңызды орынға ие. Салықтар
бұрыннан белгілі мемлекеттің қызметінің барлық бағыттарын қаржыландыру көзі
және мемлекеттік мүдделерді іске асырудың экономикалық құралы болып
табылады. Салықтар заңдық тұрғыдан мемлекеттің тәуелсіз құқығының бірі
ретінде көрсетіледі.
Салықтар барлық елдерде олардың қоғамдық-экономикалық құрылысы мен
саяси іс-бағытына қарамастан ұлттық табысты қайта бөлудің басты қаржылық
құралы, мемлекеттің кірістері және бюджеттің кірістерін қалыптастырудың
шешуші көзі болып табылады. Салықтарда мемлекеттің экономикалық мазмұны
нақты түрде көрінеді, ал салықтардың әлеуметтік-экономикалық мәні олардың
түрлері мен ролі қоғамның экономикалық құрылысымен, мемлекеттің табиғатымен
және функцияларымен айқындалады.
Ұсынылып отырған жұмыста салықтар туралы түсінік және олардың
әлеуметтік - экономикалық мәні мен функциялары, Қазақстан Рсспубликасының
салық жүйесін ұйымдастыру, салықтар алуды ұйымдастыру сияқты сұрақтар
қарастырылып, кәсіпкерлік секторға түсетін жүктеменің жағдайын талдау
мақсаты қойылған.
І Салық жүйесінің теориялық негіздері
1.1 Салықтар мәні мен мазмұны,функциялары,қағидаттары
Салықтар бұрыннан белгілі мемлекеттің қызметінің барлық бағыттарын
қаржыландыру көзі және мемлекеттік мүдделерді іске асырудың экономикалық
құралы болып табылады. Салықтар заңдық тұрғыдан мемлекеттің тәуелсіз
құқығының бірі ретінде көрсетіледі.
Салықтар барлық елдерде олардың қоғамдық-экономикалық құрылысы мен
саяси іс-бағытына қарамастан ұлттық табысты қайта бөлудің басты қаржылық
құралы, мемлекеттің кірістері және бюджеттің кірістерін қалыптастырудың
шешуші көзі болып табылады. Салықтарда мемлекеттің экономикалық мазмұны
нақты түрде көрінеді, ал салықтардың әлеуметтік-экономикалық мәні олардың
түрлері мен ролі қоғамның экономикалық құрылысымен, мемлекеттің табиғатымен
және функцияларымен айқындалады. Белгілі философ Фрэненк Бэкон салықтарды
төлеу әрбір адамзаттың қасиетті борышы деген еді.
Салықтар- көп қырлы, мемлекеттің даму кезеңдері өзгерген сайын
нақтыландырылатын, ұдайы жүзеге асырылатын ақшалай төлем болып табылады.
Экономиканың қазіргі даму мүмкіндіктерін есепке ала отырып мемлекеттік
қажеттіліктерге сай айқындалған салықтардың функциялары мемлекет белгілеген
бағыт бойынша іске асырылады.Салық жүйесі мемлекеттің қаржы көздерін
жасақтаудың ең негізгі құ-ралы болуымен қатар, ел экономикасын қайта
құруға, өндірістің ұлғайып, дамуына және саяси-әлеуметтік шаралардың
толығымен жүзеге асуына мүмкіндік туғызады.
Ұйымдық-құқықтық жағынан салықтар- бұл мемлекет біржақты тәртіппен заң
жүзінде белгіленген, белгілі бір мөлшерде және мерзімде бюджетке төленетін
қайтарусыз және өтеусіз сипаттағы міндетті ақшалай төлемдер.
Салықтардың экономикалық мәні олардың өзінінің функциялары мен
міндеттерін жүзеге асыру үшін мемлекет жұмылдыратын ұлттық табыстың бір
бөлігі болып табылатындығында. Салықтар қаржының бастапқы категориясы болып
табылады. Салықтар мемлекетпен бірге пайда болды және мемлекеттің өмір
сүріп, дамуының негізі болып табылады.
Салықтар барлық елдерде олардың қоғамдық-экономикалық құрылысы мен
саяси іс-бағытына қарамастан ұлттық мемлекет кірістерінің негізгі көзі –
ұлттық табысты қайта бөлудің басты қаржылық құралы, мемлекеттің кірістері
және бюджеттің кірістерін қалыптастырудың шешуші көзі болып табылады.
Қазақстан Республикасы Конституциясының 35-бабында: заңды түрде
белгіленген салықтарды, алымдарды және өзге де міндетті төлемдерді төлеу
әркімнің борышы әрі міндеті болып табылады, деп жазылған.
Салықтарда ежелден салық жүктемесін (салық ауыртпалығын) бөлудің екі
қағидасы қалыптасқан:
- пайда (алынған игіліктер) қағидасы
- “қайыр көрсету” (төлем қабілеттілігі) қағидасы
Бұл дегеніміз алынған игіліктерге және төлем қабілеттілігіне салық салудың
қағидаларын пайдалану салық мөлшерлемелерін белгілеуге және табыстың өсуіне
қарай олардың өзгеруіне әкеп соғады.
Салықты ұтымды ұйымдастырудың классикалық қағидасын бұрын А.Смит
ұсынған еді. Олар мыналар:
- салық салу төлеушінің әрқайсысының табысына сәйкес алынуы тиіс. Бұл деген
әділеттік қағидаты болып табылады.
- Салықтың мөлшері мен оны төлеу мерзімі алдын ала және дәл анықталуы
керек. Бұл анықтылық қағидасы.
- әрбір салық салық төлеуші үшін неғұрлым қолайлы уақытта және әдіспен
алынуға тиіс. Бұл да қолайлылық қағидасын білдіреді.
- Салықты алудың шығындары өте аз болуы тиіс. Бұл үнемділік қағидасы.
Бұл қағидаларды пайдалану салық салуда зорлық зомбылықты жоқ етті, бұл
процеске реттемелеуді енгізеді және А.Смитке “салықтар- оны төлейтіндерге
құлшылықтың нышаны емес, бостандықтың нышаны” деп қорытынды жасауға
мүмкіндік берді.
Салық салудың қазіргі қағидасы мынадай:
1) Салық салудағы әділдік қағидасы
2) Қарапайым қағидасы
3) Салықтардың анықтығы
4) Жеңілдіктердің ең аз саны
5) Салық салудың экономикалық бейтараптығы
6) Салық мөлшерлемелерінің салыстырмалығы.
Елімізде салық салу жалпыға бірдей және міндетті болып табылады.
Қазақстанның салық жүйесі оның бүкіл аумағында барлық салық төлеушілерге
қатысты бірынғай болып келеді.Салық салу мәселелерін реттейтін нормативтік-
құқықтық актілер ресми басылымдарда міндетті түрде жариялануға жатады.
Қазіргі кезде салықтар фискалдық, реттеуші және қайта бөлуші болып
үшке бөлінеді. Бұлардың әрқайсысы осы қаржы категориясының ішкі белгілері
мен өзіндік ерекшеліктерін білдіреді.
Фискалдық функциясы- барлық мемлекеттерге тән негізгі функция. Оның
көмегімен бюджеттік қор қалыптасады, мұның өзі салықтардың қоғамдық
міндеттерін арттыра түседі. Өйткені салықтар мемлекеттік бюджеттің
кірістерін салыстыра отырып, экономиканы, әлеуметтік-мәдени шараларды
жүзеге асыруды қамтамасыз етеді.
Реттеуші функциясы- мемлекеттің экономикалық қызметінің ұлғаюымен
байланысты пайда болады. Ол ұлттық шаруашылықтың дамуына қабылданатын
бағдарламаларға сәйкес ықпал етеді. Бұл салықтардың нысандарын таңдау,
олардың мөлшерлемелерінің, алу әдістерінің өзгеруі, жеңілдіктер мен
шегерімдер пайдаланылады.
Қайта бөлу функциясы- бұл арқылы түрлі субъектілер табысының бір
бөлігі мемлекеттің қармағына өтеді. Бұл функцияның іс-әрекетінің ауқымы
жалпы ұлттық өнімде салықтардан алатын үлесі арқылы анықталады.
Мемлекет салық саясатын- салық саласындағы шаралар жүйесін қоғамның
оның нақтылы кезеңдегі әлеуметтік-экономикалық және басқа мақсаттар мен
міндеттеріне қарай әзірленген экономикалық саясатқа сәйкес жүргізеді.
Салықтардың оларды төлеушілердің, салықтарды алу әдістерінің, салық
жеңілдіктерінің жиынтығының болатындығынан салық жүйелерінің әжептәуір
күрделі үлгілері болуы мүмкін.
1.2 Салық сыныптамасы
Барлық өркениетті елдерде салықтардың бүкіл жиынтығы әртүрлі
қағидалар бойынша жіктеледі.
- салық салу обьектілері бойынша
- салықты алатын және салықтан жиналған сомаға билік жасатын органға қарай
- пайдалану тәртібіне бойынша
- обьектінің экономикалық белгісі бойынша
Салықтарды салу обьектісі бойынша тура және жанама болып бөлінеді.
Тура салықтар- салық төлеушінің кірісі мен мүлкінен тікелей төленген
салықтар. Ал жанама салықтар – бағаға немесе тарифке үстеме түрінде
белгіленген салық төлеушінің кірістері мен мүлкіне тікелей байланысты емес
салықтар. Жанама салықтар қосылған құнға салынатын салық, акциздер жатады.
Жанама салықтарға сондай-ақ сыртқы экономикалық қызметтен түсетін түсімдер
де (кеден баждары түріндегі, экспортқа және импортқа салынатын салық
түріндегі кеден кірістері, ішкі рынокта сатылатын тауарлар бағасы мен
олардың фактуралық құнының айырмасы) жатады.
Салықты алатын және оған билік жасайтын органға қарай орталық және
жергілікті болып бөледі.
Пайдалану тәртібіне қарай барлық салықтар жалпы және
мақсатты(арнаулы) болып бөлінеді. Жалпы салықтар тиісті денгейлердің
бюджеттеріне шоғырландырылады және жалпымемлекеттік қажеттіліктерді
қаржыландыруға пайдаланады. Мақсатты (арнаулы) салықтардың нысаналы
арналымы болады (мысалы: зейнетақы төлемдерін қалыптастыру үшін
пайдаланатын әлеуметтік салық) сияқты.
Обьектінің экономикалық белгілері бойынша табысқа салынатын салықтар
және тұтынуға салынатын салықтар болып бөлінеді. Табысқа салынатын
салықтар дегеніміз- төлеушінің салық салынатын кез келген обьектіден алған
табыстарынан алынады. Тұтынуға салынатын салықтар дегеніміз- кезінде
төленетін шығынға салынатын салықтар.
Мағлұмдама деген салық төлеушілер табыстың көлемі, қажетті жеңілдіктері,
шегерімдерін көрсетеді және салық сомасын есептеп, төлейді. Олар
салықтардың түрлері бойынша салық мағлұмдамасын есепті салық кезеңіне
сәйкес тапсырып отырады. Мәселен мынадай салықтарды кейінгі жылдың 31-
наурызына деін кешіктірмеу керек: корпорациялық табыс салығын, жеке табыс
салығын төлеушілер( арнаулы салық режимін қолданатын заңды тұлғаларды
қоспағанда).
Патент – арнаулы салық режимін қолдану құқығын куәландыратын және
салық сомасының бюджетке төленгендігін растайтын құжат.
Салықтық есептің екі әдісі қолданылады: кассалық және есептеу
әдістері.
Кассалық әдісі – табыстар мен шегерімдер жұмысты орындау, қызмет
көрсету, мүлікті жөнелту мен кірістеу және ол бойынша жасалынатын ақы төлеу
мезетінен бастап есепке алынады. Ал есептеу әдісі- табыстар мен шегерімдер
ақы төлеудің уақытына қарамастан жұмысты орындау, қызмет көрсету,
тауарларды өткізу және кіріске алу мақсатымен тиеп жіберу мезетінен бастап
есепке алынады.
Қазақстан Республикасының салық жүйесі салықтардың, алымдардың және
баждардың түрлерін, салық қатынастарын реттейтін құқықтық нормаларды және
салық қызмет органдарын кіріктіреді.
4. Салықтар алуды ұйымдастыру
Салық салуды ұйымдастыру салық қатынастары нысандарының элементтерін,
яғни салық түрлерінің нақты атауларын, сондай-ақ оларды қолданудың тәртібі
мен әдістерін, іс-қимылының тәсілдерін кіріктіретін салық механизмін
құруға және оның жұмыс істеуіне болады. Қазақстан Республикасының қазіргі
салық жүйесі салықтарды құру мен алудың нақтылы әдістерін анықтайды,
салықтың тиісті элементері арқылы салық салудың тәртібін белгілейді.
Салық элементері болып мыналар жатады:
- Салық субъектісі немесе салық төлеуші – ол салықты және бюджетке басқа
төлемдерді төлеуші тұлға, алайда нарық механизмі арқылы салық ауыртпалығы
басқа тұлғаға салық салынушыға аударылуы мүмкін.
- Салық салынушылар – нақты салық ауыртпалығы (салық жүктемесі) түсетін
жеке тұлғалар, түпкілікті салық төлеушілер, яғни мемлекет азаматтары.
- Салық обьектісі – мүлік пен іс-әрекеттер салық обьектілері және салық
байланысты салық төлеушінің салықтық міндеттемесі
- Салық базасы- салық салу обьектісі мен салық салуға байланысты объектінің
құндық, заттай немесе өзге де сипаттамалары, олардың негізінде бюджетке
төленуге тиіс салықтар және басқа да міндетті төлемдердің сомасы
анықталады.
- Салық өлшемі- есеп-қисап үшін белгіленген салық обьектісін өлшеу бірлігі
( теңге, табыс, айналым., т.б., жердің 1 гектары, тауарды өлшеу бірлігі
және басқалары)
- Салық мөлшерлемесі – салық базасының өлшем бірлігіне салық есептеулерінің
шамасын білдіреді. Ол салық базасының өлшем бірлігіне пайызбен немесе
абсолюттік сомамен белгіленеді.
Салық салу мөлшерлемесіне қарай мынадай болып бөлінеді.
1) тұрақты салық мөлшерлемесі- олар табыс көзіне қарамастан салық салу
бірлігіне абсолюттік соммада белгіленеді (мысалы: мұнайдың 1 тоннасына,
газдың 1 текше метріне) деген сияқты.
2) үйлесімді салық мөлшерлемесі – олар салық обьектісіне (оның мөлшерін
саралауды есепке алмай) бірдей пайыздық қатынаста іс-әрекет етеді.
3) прогресивті салық мөлшерлемесі – бұл жағдайда прогресивті салық
мөлшерлемесі табыстың артуына қарай өсіп отырады. Нәтижесінде салық
төлеуші салықтың үлкен абсолюттік соммасын ғана емес, сонымен бірге оның
үлесін да төлейді. Прогресивті мөлшерлемелер ең алдымен табысы көп
тұлғаларға ауыртпалық түсіреді.
4) регрессивті салық мөлшерлемесі – олар табыстың өсуіне қарай төмендейді
және табысы көп тұлғаларға тиімді болып келеді, ал табысы аз адамдардың
иығына ауртпалық түсіреді.
Салық кезеңі- жекеленген салықтар мен басқа да міндетті төлемдерге
қатысты белгіленген уақыт кезеңі салық кезеңі деп түсіндіреді, ол аяқталған
соң салық базасы анықталады және бюджетке төленуге тиісті салықтар мен
басқа да міндетті төлемдердің сомасы есептеледі.
Салықпұл- субъектінің бір обьектіден төлейтін салық сомасы.
Салық жеңілдіктері – заңнамаға сәйкес төлеушілерді салықтан толық немесе
ішінара босату.
Жеңілдік кезеңдері – салықтар бойынша заңмен белгіленген жеңілдіктердің
іс-әрекет ететін уақыты.
Салық төлеушілер мен салық органдарының құқықтары мен міндеттіліктері-
билік пен басқару органдарының салық заңнамасымен реттеледі.
Салық бақылау- салық қызмет органдарының салық заңнамасының орындалуын,
жинақтаушы зейнетақы қорларына міндетті зейнетақы жарналарының толық және
уақтылы аударылуын бақылауы.
Салық заңнамасын бұзған салық төлеушілерге олардың жасырған сомасын,
төмендеткен табыстарын төлеттіріп алу, бұзу ауыртпалығына қарай үлестік
немесе еселенген көлемде айыппұлдар, бюджетке төленетін мерзімін өткізіп
алғаны үшін өсімдер түрінде санкциялар қолданылады.
ІІ Қазақстанда салық жүйесінің қалыптасуы мен даму кезеңдері.
1991-1995 жылдары қабылданған біркатар заңдарға сәйкес республикада
жаңа салық жүйесі қалыптасты.1991 жылдың 25 желтоқсанынан бастап біздің
елімізде тұңғыш салық жүйесі қызмет ете бастады. Ол Қазақстан
Республикасындағы салык жүйесі туралы заңға негізделді. Бұл заң салық
жүйесін құрудың принциптерін,салықтар мен алымдардың түрлерін, олардың
бюджетке түсу тәртібін белгілеген алғашқы құжат еді. Осы заңға сәйкес
Қазақстанда 1992 жылғы қаңтардың 1-нен бастап 13 жалпы мемлекеттік салық,
18 жергілікті салықтар мен алымдар, 11 жалпыға міндетті жергілікті салықтар
мен алымдар енгізілді.
1995-2001жылдар аралығында.Үкіметі 1995 жылдың басында салық
реформасының ұзақ мерзімді тұжырымдамасын қабылдайды онда еліміздің салық
жүйесі мен заңнамасын бірте - бірте халықаралық салық салу принциптеріне
сәйкестендіру көзделді. Осыған байланысты Салық және бюджетке төленетін
басқа да міндетті төлемдер туралы 1995 жылғы сәуірдің 24-нде ҚР
Президентінің заң күші бар жарлығы шықты. Енді бұрынғы 42 салықтар мен
алымдар едәуір қысқартылып, олардың саны 11 болып қалды. ҚР Президентінің
1999 жылғы шілденің 16-сындағы № 440-1 заңына сәйкес заң мәртебесін алды.
Осы уақыт
толықтырулардың енгізілуі нәтижесі оның әлі де болса жетілмегендігін
көрсетеді.
2001-2009жылдар.Бүгінгі күні республикада салық заңдарының
барлық негізгі кемшіліктері ескерілген, әрі жетілдірілген жаңа Салық
кодексі дайындалып, 2001 жылдың 12 маусымында қабылданды.
Салық заңдылығында өзгерістер мен толықтырулар болашақта да жүргізіліп
отырылады. Өйткені экономикалық қарым-қатынастар бір орында тұрып қалмайды,
ол жаңа даму сатысына көшкен сайын салық заңдылығының да сол экономикалық
саясатқа сай өзгертіліп отыруы керек. Сондықтан өзгерістің енгізілуі де
заңды. Бірақ, кодекс бойынша енді жаңадан енгізілген өзгерістер жылына бір
рет енгізілуі тиіс. Енгізілген өзгерістер келесі жаңа жылдың басынан бастап
күшіне енеді. Бұл ереже біржағынан салық төлеушілерге жаңа енгізулерге
алдын ала дайындалып, операциялар мен қаржы шешімдерін жоспарлауға
мүмкіндік берсе, екінші жағынан салық қызметкерлерінің жұмысын жеделдетуге
және жеңілдетуге көп әсерін тигізеді.
2009 жылдан бастап.Салық кодексі 2002 жылдың 1 қаңтарынан бастап
күшіне енді. Ол салық салудың ойластырылған құқықтық негізін құрудың
түпкілікті міндетін шешуге бағытталған.
2009 жылғы еңгізілген Жаңа Салық кодексі
Қыркүйектің 8-інде ҚР Парламенті Мәжілісінде жаңа Салық
кодексі жоба таныстырылымы болып өтті.
Салық кодексінің жобасы Мемлекет басшысының Жолдауына сәйкес әзірленіп
ол бойынша экономиканы жаңғырту мен әтараптандыруға, бизнестің көлеңкеден
шығуына ықпал еткізу шаралары қамтылып отыр. Осыған орай Үкімет тарапынан
әзірленген жаңа Салық кодексінін жобасымен тікелей әсер ету заңының
қағидаттарын енгізу, өңдеуші сектордың түсімдерін арттыра отырып,
экономиканың шикізаттық емес секторына ауыртпалықты төмендету салықтық
әкімшілендіру жүйесін жетілдіру көзделеді.
Салық кодексін қабылдау экономиканың тұрақты дамуына, әртараптануына
жағдай жасап, көлеңкелі секторды барынша қысқартуға септігін тигізетін
болады.
2009 жылы қосымша құн салығының ставкасы 12 пайызға тең мөлшерде
болады. Бұл көрсеткіштің өзінен қазақстандық қосымша құн салығы
ставкасының әлемдегі стандартты салықтар арасындағы ең төменгі деңгейдің
бірі болатынын көруге болады. Бұнымен қоса, жобада қазіргі жеңілдіктер
жиынтығының орнына есепке жатқызылған қосымша құн салығы есептелгеннен асып
кету сомасын автоматты түрде бірыңғай қайтару енгізіледі. Ал, 2012 жылы
тәуекелдерді басқару жүйесі негізінде дебетті сальдоны автоматты түрде
қайтару жүйесін толық енгізу көзделеді, сонымен бірге, Қазақстанда
шығарылмайтын қондырғыларға жабдықтарға қатысты жеңілдіктер 2012 жылға
дейін сақталатын болады.
2009 жылы Қазақстанда өндірілетін жалпы мұнайдың 44 млн. тоннаға
жуығына Пайдалы қазбаларды өндіруге салынатын салық бойынша
салық салынатын болды.
Қазақстанда биыл шамамен алғанда 70 млн. тоннаға жуық мұнай
өндірілді. Келесі жылы да осы шамалас өнім өндіріледі деп күтілуде. Осы
тұрғыдан алғанда елде өндірілетін мұнайдың қаншалықты бөлігіне салық
салынады? Өйткені, бұл салық ауыртпалығынан Өнімді бөлу туралы келісім
шартын жасасқандар, ТШО секілді ... жалғасы
ЭКОНОМИКА ФАКУЛЬТЕТІ
ҚАРЖЫ ЖӘНЕ БУХГАЛТЕРЛІК ЕСЕП КАФЕДРАСЫ
Студенттердің кезекті ХVIІ ғылыми-теориялық конференциясына
ӘОЖ 336. 185 584 5
БАЯНДАМА
Тақырыбы:Қазақстандағы кәсіпкерлік сферасындағы салықтық жүктеменің
жағдайы
Ғылыми жетекші: профессор, э.ғ.к.
Ә.М. Көкебаева
Орындаған: ЭЕА- 715 тобының
студенті Қ. Қалдарбекова
Түркістан 2009
Мазмұны
Кіріспе
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
І Салық жүйесінің теориялық
негіздері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ..5
1. Салықтар мәні мен мазмұны,функциялары,қағидаттары ... ... ... ... .5
2. Салық
сыныптамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... 8
3. Салық алуды
ұйымдастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... .10
ІІ Қазақстан салық жүйесінің даму
кезендері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... .12
ІІІ Қазақстандағы кәсіпкерлік сферасындағы салықтық
жүктеменің жағдайына талдау
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 15
Қортынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..22
Пайдаланылған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ..23
Кіріспе
Нарықтық қатынастардың құрылымында да, мемлекет тарапынан оларды
реттеу механизмінде де қаржы зор рөл атқарады. Қаржы нарықтық қатынастардың
құрамды бөлігі және мемлекеттік саясатты жүзеге асырудың құралы. Бұл орайда
қаржының әлеуметтік-экономикалық мәнін түсіне білудің, оның іс-әрекет
етуінің ерекшеліктерін терең ұғынудың, Қазақстан экономикасын ойдағыдай
дамыту мақсатымен қаржы ресурстарын неғұрлым толық және ұтымды пайдаланудың
әдістері мен амалдарын көре білудің маңызы зор.
Мемлекеттің қаржысы мемлекеттің экономикалық, әлеуметтік, саяси
функцияларын орындау үшін оны қажетті ақша ресурстарымен қамтамасыз ететін
елдің қаржы жүйесінің маңызды сферасы болып табылады және олар экономика
мен социумдағы сан алуан өзара байланыстарды қамтитын мемлекеттік сектордың
өндірістік және әлеуметтік қатынастардағы іс-қимылымен байланысты.
Мемлекеттік қаржы жүйесінде салықтар аса маңызды орынға ие. Салықтар
бұрыннан белгілі мемлекеттің қызметінің барлық бағыттарын қаржыландыру көзі
және мемлекеттік мүдделерді іске асырудың экономикалық құралы болып
табылады. Салықтар заңдық тұрғыдан мемлекеттің тәуелсіз құқығының бірі
ретінде көрсетіледі.
Салықтар барлық елдерде олардың қоғамдық-экономикалық құрылысы мен
саяси іс-бағытына қарамастан ұлттық табысты қайта бөлудің басты қаржылық
құралы, мемлекеттің кірістері және бюджеттің кірістерін қалыптастырудың
шешуші көзі болып табылады. Салықтарда мемлекеттің экономикалық мазмұны
нақты түрде көрінеді, ал салықтардың әлеуметтік-экономикалық мәні олардың
түрлері мен ролі қоғамның экономикалық құрылысымен, мемлекеттің табиғатымен
және функцияларымен айқындалады.
Ұсынылып отырған жұмыста салықтар туралы түсінік және олардың
әлеуметтік - экономикалық мәні мен функциялары, Қазақстан Рсспубликасының
салық жүйесін ұйымдастыру, салықтар алуды ұйымдастыру сияқты сұрақтар
қарастырылып, кәсіпкерлік секторға түсетін жүктеменің жағдайын талдау
мақсаты қойылған.
І Салық жүйесінің теориялық негіздері
1.1 Салықтар мәні мен мазмұны,функциялары,қағидаттары
Салықтар бұрыннан белгілі мемлекеттің қызметінің барлық бағыттарын
қаржыландыру көзі және мемлекеттік мүдделерді іске асырудың экономикалық
құралы болып табылады. Салықтар заңдық тұрғыдан мемлекеттің тәуелсіз
құқығының бірі ретінде көрсетіледі.
Салықтар барлық елдерде олардың қоғамдық-экономикалық құрылысы мен
саяси іс-бағытына қарамастан ұлттық табысты қайта бөлудің басты қаржылық
құралы, мемлекеттің кірістері және бюджеттің кірістерін қалыптастырудың
шешуші көзі болып табылады. Салықтарда мемлекеттің экономикалық мазмұны
нақты түрде көрінеді, ал салықтардың әлеуметтік-экономикалық мәні олардың
түрлері мен ролі қоғамның экономикалық құрылысымен, мемлекеттің табиғатымен
және функцияларымен айқындалады. Белгілі философ Фрэненк Бэкон салықтарды
төлеу әрбір адамзаттың қасиетті борышы деген еді.
Салықтар- көп қырлы, мемлекеттің даму кезеңдері өзгерген сайын
нақтыландырылатын, ұдайы жүзеге асырылатын ақшалай төлем болып табылады.
Экономиканың қазіргі даму мүмкіндіктерін есепке ала отырып мемлекеттік
қажеттіліктерге сай айқындалған салықтардың функциялары мемлекет белгілеген
бағыт бойынша іске асырылады.Салық жүйесі мемлекеттің қаржы көздерін
жасақтаудың ең негізгі құ-ралы болуымен қатар, ел экономикасын қайта
құруға, өндірістің ұлғайып, дамуына және саяси-әлеуметтік шаралардың
толығымен жүзеге асуына мүмкіндік туғызады.
Ұйымдық-құқықтық жағынан салықтар- бұл мемлекет біржақты тәртіппен заң
жүзінде белгіленген, белгілі бір мөлшерде және мерзімде бюджетке төленетін
қайтарусыз және өтеусіз сипаттағы міндетті ақшалай төлемдер.
Салықтардың экономикалық мәні олардың өзінінің функциялары мен
міндеттерін жүзеге асыру үшін мемлекет жұмылдыратын ұлттық табыстың бір
бөлігі болып табылатындығында. Салықтар қаржының бастапқы категориясы болып
табылады. Салықтар мемлекетпен бірге пайда болды және мемлекеттің өмір
сүріп, дамуының негізі болып табылады.
Салықтар барлық елдерде олардың қоғамдық-экономикалық құрылысы мен
саяси іс-бағытына қарамастан ұлттық мемлекет кірістерінің негізгі көзі –
ұлттық табысты қайта бөлудің басты қаржылық құралы, мемлекеттің кірістері
және бюджеттің кірістерін қалыптастырудың шешуші көзі болып табылады.
Қазақстан Республикасы Конституциясының 35-бабында: заңды түрде
белгіленген салықтарды, алымдарды және өзге де міндетті төлемдерді төлеу
әркімнің борышы әрі міндеті болып табылады, деп жазылған.
Салықтарда ежелден салық жүктемесін (салық ауыртпалығын) бөлудің екі
қағидасы қалыптасқан:
- пайда (алынған игіліктер) қағидасы
- “қайыр көрсету” (төлем қабілеттілігі) қағидасы
Бұл дегеніміз алынған игіліктерге және төлем қабілеттілігіне салық салудың
қағидаларын пайдалану салық мөлшерлемелерін белгілеуге және табыстың өсуіне
қарай олардың өзгеруіне әкеп соғады.
Салықты ұтымды ұйымдастырудың классикалық қағидасын бұрын А.Смит
ұсынған еді. Олар мыналар:
- салық салу төлеушінің әрқайсысының табысына сәйкес алынуы тиіс. Бұл деген
әділеттік қағидаты болып табылады.
- Салықтың мөлшері мен оны төлеу мерзімі алдын ала және дәл анықталуы
керек. Бұл анықтылық қағидасы.
- әрбір салық салық төлеуші үшін неғұрлым қолайлы уақытта және әдіспен
алынуға тиіс. Бұл да қолайлылық қағидасын білдіреді.
- Салықты алудың шығындары өте аз болуы тиіс. Бұл үнемділік қағидасы.
Бұл қағидаларды пайдалану салық салуда зорлық зомбылықты жоқ етті, бұл
процеске реттемелеуді енгізеді және А.Смитке “салықтар- оны төлейтіндерге
құлшылықтың нышаны емес, бостандықтың нышаны” деп қорытынды жасауға
мүмкіндік берді.
Салық салудың қазіргі қағидасы мынадай:
1) Салық салудағы әділдік қағидасы
2) Қарапайым қағидасы
3) Салықтардың анықтығы
4) Жеңілдіктердің ең аз саны
5) Салық салудың экономикалық бейтараптығы
6) Салық мөлшерлемелерінің салыстырмалығы.
Елімізде салық салу жалпыға бірдей және міндетті болып табылады.
Қазақстанның салық жүйесі оның бүкіл аумағында барлық салық төлеушілерге
қатысты бірынғай болып келеді.Салық салу мәселелерін реттейтін нормативтік-
құқықтық актілер ресми басылымдарда міндетті түрде жариялануға жатады.
Қазіргі кезде салықтар фискалдық, реттеуші және қайта бөлуші болып
үшке бөлінеді. Бұлардың әрқайсысы осы қаржы категориясының ішкі белгілері
мен өзіндік ерекшеліктерін білдіреді.
Фискалдық функциясы- барлық мемлекеттерге тән негізгі функция. Оның
көмегімен бюджеттік қор қалыптасады, мұның өзі салықтардың қоғамдық
міндеттерін арттыра түседі. Өйткені салықтар мемлекеттік бюджеттің
кірістерін салыстыра отырып, экономиканы, әлеуметтік-мәдени шараларды
жүзеге асыруды қамтамасыз етеді.
Реттеуші функциясы- мемлекеттің экономикалық қызметінің ұлғаюымен
байланысты пайда болады. Ол ұлттық шаруашылықтың дамуына қабылданатын
бағдарламаларға сәйкес ықпал етеді. Бұл салықтардың нысандарын таңдау,
олардың мөлшерлемелерінің, алу әдістерінің өзгеруі, жеңілдіктер мен
шегерімдер пайдаланылады.
Қайта бөлу функциясы- бұл арқылы түрлі субъектілер табысының бір
бөлігі мемлекеттің қармағына өтеді. Бұл функцияның іс-әрекетінің ауқымы
жалпы ұлттық өнімде салықтардан алатын үлесі арқылы анықталады.
Мемлекет салық саясатын- салық саласындағы шаралар жүйесін қоғамның
оның нақтылы кезеңдегі әлеуметтік-экономикалық және басқа мақсаттар мен
міндеттеріне қарай әзірленген экономикалық саясатқа сәйкес жүргізеді.
Салықтардың оларды төлеушілердің, салықтарды алу әдістерінің, салық
жеңілдіктерінің жиынтығының болатындығынан салық жүйелерінің әжептәуір
күрделі үлгілері болуы мүмкін.
1.2 Салық сыныптамасы
Барлық өркениетті елдерде салықтардың бүкіл жиынтығы әртүрлі
қағидалар бойынша жіктеледі.
- салық салу обьектілері бойынша
- салықты алатын және салықтан жиналған сомаға билік жасатын органға қарай
- пайдалану тәртібіне бойынша
- обьектінің экономикалық белгісі бойынша
Салықтарды салу обьектісі бойынша тура және жанама болып бөлінеді.
Тура салықтар- салық төлеушінің кірісі мен мүлкінен тікелей төленген
салықтар. Ал жанама салықтар – бағаға немесе тарифке үстеме түрінде
белгіленген салық төлеушінің кірістері мен мүлкіне тікелей байланысты емес
салықтар. Жанама салықтар қосылған құнға салынатын салық, акциздер жатады.
Жанама салықтарға сондай-ақ сыртқы экономикалық қызметтен түсетін түсімдер
де (кеден баждары түріндегі, экспортқа және импортқа салынатын салық
түріндегі кеден кірістері, ішкі рынокта сатылатын тауарлар бағасы мен
олардың фактуралық құнының айырмасы) жатады.
Салықты алатын және оған билік жасайтын органға қарай орталық және
жергілікті болып бөледі.
Пайдалану тәртібіне қарай барлық салықтар жалпы және
мақсатты(арнаулы) болып бөлінеді. Жалпы салықтар тиісті денгейлердің
бюджеттеріне шоғырландырылады және жалпымемлекеттік қажеттіліктерді
қаржыландыруға пайдаланады. Мақсатты (арнаулы) салықтардың нысаналы
арналымы болады (мысалы: зейнетақы төлемдерін қалыптастыру үшін
пайдаланатын әлеуметтік салық) сияқты.
Обьектінің экономикалық белгілері бойынша табысқа салынатын салықтар
және тұтынуға салынатын салықтар болып бөлінеді. Табысқа салынатын
салықтар дегеніміз- төлеушінің салық салынатын кез келген обьектіден алған
табыстарынан алынады. Тұтынуға салынатын салықтар дегеніміз- кезінде
төленетін шығынға салынатын салықтар.
Мағлұмдама деген салық төлеушілер табыстың көлемі, қажетті жеңілдіктері,
шегерімдерін көрсетеді және салық сомасын есептеп, төлейді. Олар
салықтардың түрлері бойынша салық мағлұмдамасын есепті салық кезеңіне
сәйкес тапсырып отырады. Мәселен мынадай салықтарды кейінгі жылдың 31-
наурызына деін кешіктірмеу керек: корпорациялық табыс салығын, жеке табыс
салығын төлеушілер( арнаулы салық режимін қолданатын заңды тұлғаларды
қоспағанда).
Патент – арнаулы салық режимін қолдану құқығын куәландыратын және
салық сомасының бюджетке төленгендігін растайтын құжат.
Салықтық есептің екі әдісі қолданылады: кассалық және есептеу
әдістері.
Кассалық әдісі – табыстар мен шегерімдер жұмысты орындау, қызмет
көрсету, мүлікті жөнелту мен кірістеу және ол бойынша жасалынатын ақы төлеу
мезетінен бастап есепке алынады. Ал есептеу әдісі- табыстар мен шегерімдер
ақы төлеудің уақытына қарамастан жұмысты орындау, қызмет көрсету,
тауарларды өткізу және кіріске алу мақсатымен тиеп жіберу мезетінен бастап
есепке алынады.
Қазақстан Республикасының салық жүйесі салықтардың, алымдардың және
баждардың түрлерін, салық қатынастарын реттейтін құқықтық нормаларды және
салық қызмет органдарын кіріктіреді.
4. Салықтар алуды ұйымдастыру
Салық салуды ұйымдастыру салық қатынастары нысандарының элементтерін,
яғни салық түрлерінің нақты атауларын, сондай-ақ оларды қолданудың тәртібі
мен әдістерін, іс-қимылының тәсілдерін кіріктіретін салық механизмін
құруға және оның жұмыс істеуіне болады. Қазақстан Республикасының қазіргі
салық жүйесі салықтарды құру мен алудың нақтылы әдістерін анықтайды,
салықтың тиісті элементері арқылы салық салудың тәртібін белгілейді.
Салық элементері болып мыналар жатады:
- Салық субъектісі немесе салық төлеуші – ол салықты және бюджетке басқа
төлемдерді төлеуші тұлға, алайда нарық механизмі арқылы салық ауыртпалығы
басқа тұлғаға салық салынушыға аударылуы мүмкін.
- Салық салынушылар – нақты салық ауыртпалығы (салық жүктемесі) түсетін
жеке тұлғалар, түпкілікті салық төлеушілер, яғни мемлекет азаматтары.
- Салық обьектісі – мүлік пен іс-әрекеттер салық обьектілері және салық
байланысты салық төлеушінің салықтық міндеттемесі
- Салық базасы- салық салу обьектісі мен салық салуға байланысты объектінің
құндық, заттай немесе өзге де сипаттамалары, олардың негізінде бюджетке
төленуге тиіс салықтар және басқа да міндетті төлемдердің сомасы
анықталады.
- Салық өлшемі- есеп-қисап үшін белгіленген салық обьектісін өлшеу бірлігі
( теңге, табыс, айналым., т.б., жердің 1 гектары, тауарды өлшеу бірлігі
және басқалары)
- Салық мөлшерлемесі – салық базасының өлшем бірлігіне салық есептеулерінің
шамасын білдіреді. Ол салық базасының өлшем бірлігіне пайызбен немесе
абсолюттік сомамен белгіленеді.
Салық салу мөлшерлемесіне қарай мынадай болып бөлінеді.
1) тұрақты салық мөлшерлемесі- олар табыс көзіне қарамастан салық салу
бірлігіне абсолюттік соммада белгіленеді (мысалы: мұнайдың 1 тоннасына,
газдың 1 текше метріне) деген сияқты.
2) үйлесімді салық мөлшерлемесі – олар салық обьектісіне (оның мөлшерін
саралауды есепке алмай) бірдей пайыздық қатынаста іс-әрекет етеді.
3) прогресивті салық мөлшерлемесі – бұл жағдайда прогресивті салық
мөлшерлемесі табыстың артуына қарай өсіп отырады. Нәтижесінде салық
төлеуші салықтың үлкен абсолюттік соммасын ғана емес, сонымен бірге оның
үлесін да төлейді. Прогресивті мөлшерлемелер ең алдымен табысы көп
тұлғаларға ауыртпалық түсіреді.
4) регрессивті салық мөлшерлемесі – олар табыстың өсуіне қарай төмендейді
және табысы көп тұлғаларға тиімді болып келеді, ал табысы аз адамдардың
иығына ауртпалық түсіреді.
Салық кезеңі- жекеленген салықтар мен басқа да міндетті төлемдерге
қатысты белгіленген уақыт кезеңі салық кезеңі деп түсіндіреді, ол аяқталған
соң салық базасы анықталады және бюджетке төленуге тиісті салықтар мен
басқа да міндетті төлемдердің сомасы есептеледі.
Салықпұл- субъектінің бір обьектіден төлейтін салық сомасы.
Салық жеңілдіктері – заңнамаға сәйкес төлеушілерді салықтан толық немесе
ішінара босату.
Жеңілдік кезеңдері – салықтар бойынша заңмен белгіленген жеңілдіктердің
іс-әрекет ететін уақыты.
Салық төлеушілер мен салық органдарының құқықтары мен міндеттіліктері-
билік пен басқару органдарының салық заңнамасымен реттеледі.
Салық бақылау- салық қызмет органдарының салық заңнамасының орындалуын,
жинақтаушы зейнетақы қорларына міндетті зейнетақы жарналарының толық және
уақтылы аударылуын бақылауы.
Салық заңнамасын бұзған салық төлеушілерге олардың жасырған сомасын,
төмендеткен табыстарын төлеттіріп алу, бұзу ауыртпалығына қарай үлестік
немесе еселенген көлемде айыппұлдар, бюджетке төленетін мерзімін өткізіп
алғаны үшін өсімдер түрінде санкциялар қолданылады.
ІІ Қазақстанда салық жүйесінің қалыптасуы мен даму кезеңдері.
1991-1995 жылдары қабылданған біркатар заңдарға сәйкес республикада
жаңа салық жүйесі қалыптасты.1991 жылдың 25 желтоқсанынан бастап біздің
елімізде тұңғыш салық жүйесі қызмет ете бастады. Ол Қазақстан
Республикасындағы салык жүйесі туралы заңға негізделді. Бұл заң салық
жүйесін құрудың принциптерін,салықтар мен алымдардың түрлерін, олардың
бюджетке түсу тәртібін белгілеген алғашқы құжат еді. Осы заңға сәйкес
Қазақстанда 1992 жылғы қаңтардың 1-нен бастап 13 жалпы мемлекеттік салық,
18 жергілікті салықтар мен алымдар, 11 жалпыға міндетті жергілікті салықтар
мен алымдар енгізілді.
1995-2001жылдар аралығында.Үкіметі 1995 жылдың басында салық
реформасының ұзақ мерзімді тұжырымдамасын қабылдайды онда еліміздің салық
жүйесі мен заңнамасын бірте - бірте халықаралық салық салу принциптеріне
сәйкестендіру көзделді. Осыған байланысты Салық және бюджетке төленетін
басқа да міндетті төлемдер туралы 1995 жылғы сәуірдің 24-нде ҚР
Президентінің заң күші бар жарлығы шықты. Енді бұрынғы 42 салықтар мен
алымдар едәуір қысқартылып, олардың саны 11 болып қалды. ҚР Президентінің
1999 жылғы шілденің 16-сындағы № 440-1 заңына сәйкес заң мәртебесін алды.
Осы уақыт
толықтырулардың енгізілуі нәтижесі оның әлі де болса жетілмегендігін
көрсетеді.
2001-2009жылдар.Бүгінгі күні республикада салық заңдарының
барлық негізгі кемшіліктері ескерілген, әрі жетілдірілген жаңа Салық
кодексі дайындалып, 2001 жылдың 12 маусымында қабылданды.
Салық заңдылығында өзгерістер мен толықтырулар болашақта да жүргізіліп
отырылады. Өйткені экономикалық қарым-қатынастар бір орында тұрып қалмайды,
ол жаңа даму сатысына көшкен сайын салық заңдылығының да сол экономикалық
саясатқа сай өзгертіліп отыруы керек. Сондықтан өзгерістің енгізілуі де
заңды. Бірақ, кодекс бойынша енді жаңадан енгізілген өзгерістер жылына бір
рет енгізілуі тиіс. Енгізілген өзгерістер келесі жаңа жылдың басынан бастап
күшіне енеді. Бұл ереже біржағынан салық төлеушілерге жаңа енгізулерге
алдын ала дайындалып, операциялар мен қаржы шешімдерін жоспарлауға
мүмкіндік берсе, екінші жағынан салық қызметкерлерінің жұмысын жеделдетуге
және жеңілдетуге көп әсерін тигізеді.
2009 жылдан бастап.Салық кодексі 2002 жылдың 1 қаңтарынан бастап
күшіне енді. Ол салық салудың ойластырылған құқықтық негізін құрудың
түпкілікті міндетін шешуге бағытталған.
2009 жылғы еңгізілген Жаңа Салық кодексі
Қыркүйектің 8-інде ҚР Парламенті Мәжілісінде жаңа Салық
кодексі жоба таныстырылымы болып өтті.
Салық кодексінің жобасы Мемлекет басшысының Жолдауына сәйкес әзірленіп
ол бойынша экономиканы жаңғырту мен әтараптандыруға, бизнестің көлеңкеден
шығуына ықпал еткізу шаралары қамтылып отыр. Осыған орай Үкімет тарапынан
әзірленген жаңа Салық кодексінін жобасымен тікелей әсер ету заңының
қағидаттарын енгізу, өңдеуші сектордың түсімдерін арттыра отырып,
экономиканың шикізаттық емес секторына ауыртпалықты төмендету салықтық
әкімшілендіру жүйесін жетілдіру көзделеді.
Салық кодексін қабылдау экономиканың тұрақты дамуына, әртараптануына
жағдай жасап, көлеңкелі секторды барынша қысқартуға септігін тигізетін
болады.
2009 жылы қосымша құн салығының ставкасы 12 пайызға тең мөлшерде
болады. Бұл көрсеткіштің өзінен қазақстандық қосымша құн салығы
ставкасының әлемдегі стандартты салықтар арасындағы ең төменгі деңгейдің
бірі болатынын көруге болады. Бұнымен қоса, жобада қазіргі жеңілдіктер
жиынтығының орнына есепке жатқызылған қосымша құн салығы есептелгеннен асып
кету сомасын автоматты түрде бірыңғай қайтару енгізіледі. Ал, 2012 жылы
тәуекелдерді басқару жүйесі негізінде дебетті сальдоны автоматты түрде
қайтару жүйесін толық енгізу көзделеді, сонымен бірге, Қазақстанда
шығарылмайтын қондырғыларға жабдықтарға қатысты жеңілдіктер 2012 жылға
дейін сақталатын болады.
2009 жылы Қазақстанда өндірілетін жалпы мұнайдың 44 млн. тоннаға
жуығына Пайдалы қазбаларды өндіруге салынатын салық бойынша
салық салынатын болды.
Қазақстанда биыл шамамен алғанда 70 млн. тоннаға жуық мұнай
өндірілді. Келесі жылы да осы шамалас өнім өндіріледі деп күтілуде. Осы
тұрғыдан алғанда елде өндірілетін мұнайдың қаншалықты бөлігіне салық
салынады? Өйткені, бұл салық ауыртпалығынан Өнімді бөлу туралы келісім
шартын жасасқандар, ТШО секілді ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz