Еліміздегі дәстүрлі емес ағымдардың пайда болуы

Пән: Дінтану
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Қазақстандағы жаңа діни ағымдары
Қазақстандағы соңғы он жыл ішінде діни өмір көптеген жаңа діни ағымдардың
көптеп пайда бола бастауынан байқалады. Елдегі дәстүрлі ислам және христиан
діндерімен бәсекелестікке түскен бірқатар жаңа діндер шет елдік
миссионерлер арқылы елімізде көптеп тарап кетті. Олардың өздерін ерекше
көрсеткен кезі ХХ ғ. 90 ж., алайда жаңа діни ағымдардың келе бастауы
кеңестік кезеңде басталды. Миссионерлердің белсенді қызметінің арқасында
ориенталисттік бағыттағы (кришнаиттер, бахаи қауымы, Трансцендентальная
медитация, т.б.) ілімдер мен протестанттықтың харизматтық тармақтары,
Иегова Куәгерлері, Саентология және басқаларының әсерлері байқала
бастады.

Бұл кеңестік коммунисттік иеология толтыра алмаған рухани вакуум мен
Қазақстандағы дәстүрлі діндердің қызметінің әлсіздігінен еді. Жаңа діни
ағымдардың адепттері әр адамға өз ілімдерін жалықпай насихаттау мен жаппай
дінге тарту науқанын бастап кетті.

Ғылыми әдебеттерде, мемлекеттік органдардың қызметтерінде, көпшілік санада
діндерді дәстүрлі және дәстүрден тыс деп бөлу қалыптасты.

Дәстүрлі діндерге Қазақстанда суниттік исламның ханафи мазхабы мен
православие діндері жатты. Өзге этникалық топтар үшін католицизм,
протестантизмнің кейбір бағыттары (например лютеранство) және иудаизм
дәстүрлі дін болып саналады. Осылайша негіздеу олардың ұзақ тарихи
уақыттарда таралуы, нақты дінді белгілі бір этноспен бірге қарастыру,
сәйкесінше ұлттық тарих пен мәдениетпен (ислам – казақтар, өзбектер,
татарлар және т.б.; православие – орыстар, украиндықтар, белорустар;
католицизм – поляктар, немістер, латыштар; лютерандық – немістер; иудаизм –
евреилер және т.б.) бірлікте қарастыру. Дәстүрлі дінді ұстанушылық
отбасында ұрпақтан ұрпаққа беріліп, дін ұлттық болмыс пен мәдениетті
сақтаушы ретінде қаралады.

Дәстүрлі емес діндерге салыстырмалы түрде жаңадан пайда болған (ХІХ немесе
ХХғғ.), ешқандай этносқа қатысы жоқ ағымдарды жатқызылады. Олардың діни
ілімі нақты мемлекет немесе халық тарихымен терең байланыспайды. Кейбір
діни ағымдар өздерін саналы түрде мемлекет пен қоғамда басым діндерге қарсы
қояды. Көп тараған пікірлер бойынша, дәстүрлі емес культтердің догматтары
канондық догматтарға қайшы блып келеді. Олардың көптеп таралу құралы
белсенді миссионерлік қызмет болап табылады.

Еліміздегі дәстүрлі емес ағымдардың пайда болуын ғалымдар шартты түрде екі
кезеңге бөледі.

Бірінші кезең ХХ ғ. 30-50 жылдары. Осы кездері Қазақстан территориясына дін
ұстанушылар қоныстадырылды, олардың ішінде Иегова Куәгерлері, Жетінші
күн адвентисттері, елуіншілердің түрлі бағыттары және өзге конфессиялар
өкілдері болды. Осы кезден Кеңес үкіметінің ыдырауына дейін атеисттік
идеология жетекшілерінің түрлі қуғындарына қарамастан, олар өз дін
сенімдерін жоғалтпады.

Екінші кезең 1980 жыдардың соңынан қазіргі кезге дейін жалғасуда. Кеңестік
идеологияның орнына түрлі ағымдар келіп, олардың кейбіреулерін ұстану
(мәселен, оккультизм) сәнге де айналған кездер болды. Осы тұста діни
ағымдардың ең көп шоғырланған жерлері Алматы, Астана, Қарағанды секілді
үлкен қалалар болды.

Кришна санасы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.