Қазақстанның зардап шеккен аудандары және экологиялық мәселелері жайлы

Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Қазақстанның зардап шеккен аудандары
және экологиялық мәселелері
Қазақстанның табиғат жағдайлары алуан түрлі. Қазақстан территориясы
кең-байтақ жерді алып жатыр, Батыстан Шығысқа қарай -2,925 км
(Каспий теңізі мен Орал ойпаттарынан Алтайға дейін). Солтүстіктен
Оңтүстікке қарай 1.601) км. Батыс сібір жазығы мен Орал
тауларынын жоталарынан Тянь-Шань таулары мен Қызылқұм шөліне дейін
Қазақстанның жалпы ауданы (2,7 млн. шаршы км) Франциядан
бес есе артық. Бірнеше ландшафтық белдеулер мен белдеу
тармақтары бір-бірін алмастырады: орманды дала (6%), дала
(28%), шөлейт (18'7), шөлді (40%). Қазақстанның Оңтүстік
және шығыс шекараларын биік таулар көмкеріп жатыр.
Қазақстан халқы 16 млн-нан астам адамды құрайды.
Қазақстандағы қалыптасқан экологиялық жағдайды қанағаттанарлық деп
айта алмаймыз. Қазақстандағы қазіргі кездегі экологиялық мәселерге
байланысты бірнеше экологиялық аймақтарын көрсетуге болады.
Атырау аймағы — Каспий маңы, мұнай өндіру мен өңдеу салаларына
маманданған облыстар кіреді. Бұл аймақтағы приоритетті мәссле- табиғи
ортаның мұнаймен ластануы.
Атырау аймағына Қазақстанның негізгі мұнай өндірушілері
болып табылатын Атырау және Маңғыстау облыстары жатады.
Халқының саны 1,47 млн. адам, немссе халықтың 5 %-ынан кем
бөлігін құрайды. Ал ұлттық өнімнің шамамен 16 %-ын береді.
Каспий маңы аймағында мұнайгаз өнеркәсібінің айтарлықтай
дамуы жоспарланып отыр. Каспий теңізінің солтүстігінде мұнай
қоры -3-3,5 млрд. Тонна және газ - 2-2,3 м3 Ағымдағы мұнай өндіру
барлық қордың 1 % құрайды. 1996 жылы елдің мұнай өндіру садасын
қаржынандыру жүргізілді, жақын жылдары одан да артады.
Каспий теңізінде бекіре мекен етеді. Ол ең жоғары сапалы уылдырықтың
95-%-ын береді де, оның беретін табысы 10 млн. долларды құрайды. Шектен тыс
аулаумен қатар, теңіз суының мұнаймен ластануы оның санын кемітеді.
Сондықтан, биокөптүрлілікті сақтау мәселесіне көңіл аударылуы керек.
Қазақстанда мұнай өндіру 100 жылдан бері жүргізіліп келеді. Ескірген
технологияларды қолдану орасан зор экономикалық шығындар мен қоршаған
ортаның бұзылуына әкеліп соқтырды. Топырақтың деградациясы, судың мұнаймен
ластануы адамның денсаулығына және экожүйелерге әсер етіп, шөлдену
процестерінің жүруіне, биокөптүрліліктің жойылуына әкеледі. Тыныс алу
жолдарының қабыну аурулары мұнай өндіретін аудандардағы орташа саны
облыспен салыстырғанда жоғары. Канцерогенді көмірсутектердің
концентрациясынын жоғары болуы бұл зонадағы қатерлі ісіктен болатын өлімнің
басқа аймақтармен салыстырғанда 2-4 есе жоғары болуына әкелді. Жас
балалардың өлімі мың адамға шаққанда 37 адамды құрайды. Бұл көрсеткіш
еліміз бойынша ең жоғары көрсеткіш.
Мұнай өндірілген жылдары 5 млн. тоннаға жуық мұнай төгілген. Бұл грунт
пен беттік судың ластануына, өсімдіктердің жойылуы мен адамның ұшқыш
органикалық қосылыстармен ластануына әкелді. Жыл сайын шамамен 740 млн. м
серіктес газдар жанады. Бұл тек бағалы шикізаттың жойылуына ғана әкеліп
соқтырмайды, сонымен қатар атмосфераның азот және күкіртсутектермен
ластануы мен осы маңдағы температураның жоғарылауына әкеледі.
В аймағына еліміздің шығыс облыстары жатады. Қазақстан Республикасының
өнеркәсібі жоғары дамыған аймағы. Ірі түсті және қара металлургия,
энергетикалық комилекс шоғырланған. Бұл аймақтағы мәселелер- қоршаған
ортада өндірістік қалдықтардың жиналуы, урбанизацияланған территориядағы
атмосфералық ауаның ластануы, ормандардың деградациясы, ерекше қорғауға
алынған территориялардың жеткіліксіздігі.
В аймағына солтүстік-шығыс облыстар —Шығыс Қазақстан, Павлодар,
Қарағанды, Ақмола жатады. Халқының жалпы саны 7 млн-нан астам. Аймақ тау-
кен өндіру, көмір өнеркәсібі мен жылу энергиясын өндіретін орталық болып
табылады. Аймақтың экономикасында ауыр өнеркәсіп, мұнай өңдеу, азық-түлік
және жеңіл өнеркәсіп маңызды орын алады. Территорияның басым бөлігін (4
млн.га) ормандар алып жатыр, бұл бүкіл Қазақстанның орман ресурстарының 50
%-ын құрайды. Ресурстардың көп бөлігі Шығыс Қазақстан облысына келеді.
Ертіс-Нұра-Есіл өзендерінің бассейндерінің су ресурустары- негізгі су
көзі.
Республикамыздың астанасы Астана қаласы осы мәселелер аймағында жатыр.
Шығыс Қазақстан облысында Семей ядролық полигоны орналасқан.
Аймақтың экономикасының дамуына ресурстардың күйі әсер етеді. Ертіс
және Нұраның өзен бассейндері 4,1 млн. халықты сумен қамтамасыз етеді және
ішкі өнеркәсіптік қажеттілік үшін 1700 Мвт энергия өндіреді. Бассейнаралық
су беруді жоспарлау, қара Ертістен суды Қытай халық республикасына беру
мәселені шиеленістіруі мүмкін.
Тек бір Шығыс қазақстан облысында 1.5 млрд. тонна улы өнеркәсіп
қалдықтары ( елде жиналғанның 90 %) сақталған. Олар 32 мың га жерді алып
жатыр. Бірнеше жыл бұрын Нұра өзенінің суын пайдалану, 25 жылдан бері
сынаптың жиналуы себепті тоқтатылған. Су түбінде ластану мөлшері 200 мгкг
құрайды.
Ертіс өзеніне жалпы ластану және шығыс Қазақстан мен Павлодардағы
керосиннің төгілуі қаупі төндіруде.
Өнеркәсіптік кызмет нәтижесінде ауа күкірт тотықтарымен, фенолдармен,
формальдегидтермен қатты бөлшектермен және қорғасынмен ластанған.
Қазақстан территориясында куатты ядролық сынақтардың ең көп мөлшері
жасалды Семей полигоннында 1949 —дан 1989 жылға дейін 470 ядролық жарылыс,
оның 90-ы ауада, 354-і жер астында және 26-ы жер бетінде жүргізілген.
Олар Қазақстан территориясының біраз бөлігінің радиациялық ластануына
әкелді. Шығыс Қазақстан тұрғындары Хиросима — Нагасаки мен Чернобыльдан
кейінгі ең үлкен иондаушы сәулелену дозасын алған. Радиациялық ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.