Қоршаған ортаның ластануының ғаламдық әсерлері

Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім:
а) Қоршаған ортаның ластануының ғаламдық әсерлері
б) Табиғи ресурстардың таусылуы мен қалдықтар проблемасы
в) Таза ауыз су пробемасы
ІІІ. Қорытынды.
Қазіргі заманғы экологиялық дағдарыс бүкіл ғаламшарға таралуда және дүние
жүзінің барлық елдеріне, барлық саяси және экономикалық жүйелерге, қозғау
салуда. Мұндай жағдай көптеген, оның ішінде қарама-қарсы бағытталған,
әлеуметтік және экономикалық факторлардың әсерінің нәтижесі болып табылады.
Бұл ең алдымен шаруашылықты жүргізудің бұрынғы шығынды-экстенсивті
әдістерінің салдары, ол экономикалық та, экологиялық та, көзқарастар
тұрғысынан ақталмаған экожүйелердің бұзылуымен, өндірілетін ресурстарды
ұтымсыз пайдаланумен, қалдықтардың жинақталуымен және ортаның ластануымен
жүрді. Қазіргі экологиялық жағдайдың күрделілігі адамзаттың техникалық
ілгерілеудің жетістіктерінен, ресурстарды пайдаланудан бас тарта
алмайтындығымен байланысты. Сондай-ақ күнен-күнге үдеп келе жатқан
техникалық жарақаттану және халықтың күрт өсуі жағдайында ортаға әсер
етудің де арту беталысы жоғары.
Жер бетілік кеңістікте қосымша энергияның жинақталуы табиғи
ресурстарды пайдаланумен байланысты, бұл климаттың ғаламдық жылуынан әкеп
соғуда. Биосферадағы жылу теңдестігінің бұзылуы сондай-ақ атмосфераның
шаңдануының артуымен, топырақтардың, су қоймаларының, және
басқа да үстіңгі беттердің өсімдіктер жамылғысының булануының
өзгеруімен себептеледі, бұлар салмақты түрленулерді бастан
өткеруде . Таяу болашақта біздің ғаламмарымыздағы жылдық орташа
температура 1-3 0С көтеріледі деп күтілуде
Экологиалық проблемаларды ғаламдастырудың себептерін
қарастыру кезінде адамның қоршаған ортаға антрологендік әсер
етумен байланысты жоғарыда аталып өткен өндірістік-
экономикалық факторлардан өзге басқа жалығаламшарлық факторлардың
саяси және әлеуметтік факторлардың мәні орта түседі. Мекендеу
ортасының әлеуметтік қолайсыздығы антисанитариямен (ластықпен), қалдықтың
жинақталуымен, тамақтану сапасының төмендеуімен, ауру-сырқаулардың өсуімен
жүреді.
аламдық, оның ішінде экологиялық проблемаларды шешу кедейлік, аштық,
саутсыздық, жұмыссыздық, мәдени деңгейдің төмендігі сақталып тұрған
жағдайда мүмкін емес.
Кедейлік - демографиялық күрт өсудің басты қорғаушымеханизмі, оның
90%-ы дамушы елдерге келеді.
Ортаның ластануы деп әдетте оған тән емес әр түрлі заттардың шектен
тыс шоғарлануының (химиялық, биологиялық, физикалық) нәтижесінде пайда
болатын жағымсыз жайларды түсінеді. Ластағыштар құрамы тек қана улы ғана
емес, зиянсыз заттардан да тұруы мүмкін. Мыс, егістік жерді шамадан тыс
суарған кезде, табиғи су да зиянды болып шығуы мүмкін.
Ластанудың көбінесе экожүйені тепе-теңдіктен шығаратын агент ретінде
қарастыруға болады. Көп жағдайда ластанудың өз орнына қойылмаған кез келген
табиғи ресурс немесе оның элементі ретінде қарастырады.
Кез-келген ластағыш затты ең болмағанда үш параметрі бойынща бағалауға
болады: ортаға түсу көлемі, агрессиялылығы (улылығы) және төзімділік
дәрежесі. Мыс, көмірқышқыл газының жағымсыз әсері оның ортаға көп мөлшерде
түсуімен және ауада ұзақ уақыт сақталуымен себептеледі, бұның нәтижесінде
оның ауадағы мөлшері көбейіп, көшетхана (парникті) эфффектісіне әкеледі.
Фреондар (суытқыштар) төзімділік және агшрессиялық дәрежесі бойынша
атмосфераның қандай қабаттарында екендігіне байланысты олардың әсері селқос
және ұзақ уақыт сақталады, ал олар озон қабатында – агрессия және
айтарлықтай бұзылыстарға ұшырайды.
Әсер ету сипаты бойынша атмосфераның, Дүние жүзілік мұхит суларының,
топырақтардың химиялық ластануы кеңінен таралған. Антропогенді химиялық
заттар қоршаған ортаға түрлі жолдар арқылы түседі.
Адам өз тұрмысында шамамен 70 мыңдай заттарды пайдаланады, оған жыл
сайын 500-1000 жаңа атаулар қосылып отырады. Газды заттар – арнайы
алаңдарға қатпарланады немесе жер қатқабатына көміледі, ауыл шаруашылығыда
тыңайтқыштар мен улыхимикаттар пайдаланылады.
Әсіресе ірі қалалардағы өнеркәсіп орындарының ауаны ластауы аса өткір
проблема болып тұр. Ресейдің 63 миллион адам тұратын 200-ден астам
қалаларында орташа жылдық шоғырланулар шектеулі рұқсат етілген көлемнен
(ШРК) асып кетеді. Қазақстанның негізгі өндірісті қалаларының ауа
бассейіндеріне жыл сайын 3 млн.т. ластаушы заттар шығарылады. 2000 жылғы
өлшемдер бойынша ауадағы улы заттар көлемінің ең жоғарғы мөлшерлері мына
қалаларда - Өскеменде, Балқашта, Шымкентте, Павлодарда, Жезқазғанда және
Теміртауда байқалады. 2002 жылы Қазақстан өкіметі атмосфералық ауаны
қорғау заңын қабылдады.
Адамның тіршілік етуін қамтамасыз ететін сулы ортаның ластауының мәнін
бағалау өте қиын. Шамамен 1 млрд. Адам таза ауыз сумен қамтамасыз
етілмеген; 1,7 млрд. Адамның санитария құралдары жоқ, ал судың жетіспеуі
мен антисанитариядан жылына 2-3 млн бала өледі.
Ресей гидромет мониторингінің мәліметтері бойынша су объектілерінің
басым бөлігіндегі судың сапасы нормативті талаптарға сай келмейді. Негізгі
өзендер: Волга, Дон, Кубань, Обь, Енисей, Лена, Печора ластанған, олардың
ірі салалары: Ока, Кама, Томь, Ертіс, Тобль, Миасс, Исеть, Тура аса
ластанған деп бағаланады. Қазақстанның аса ластанған өзендеріне Жайық,
Сырдария және Ертіс жатады.
Осындай жағдайлар әлемдік мұхит суларына да тән болып тұр. Әлемдік
мұхит суларының ластануында ең үлкен үлес мұнайлы ластануда болып тұр.
Теңіз суларының мұнайымен ластануында ең үлкен үлесті жағалаулық өндіріс
өнеркәсіптері, содан кейін теңіз асты жұмыстары жасап тұр. Өнеркәсіптік
қалдықтар мен ағынды сулар мұнайлы ластанудың 60% құрап тұр, мұнай
терминалдары мен мұнай өңдеу заводтарының ластанулары 1,2% құраса,
теңіздегі мұнай-газ қондырғылары платфомалар мен скважиналар ластаулары –
2,1% -ті, су транспортындағы танкерлер ластаушлары - 11,3%-ті, су
транспортындағы басқа ластаулар – 14,4%-ті құрап отыр.
Қоршаған ортаны өте зиянды ластаушы қатарына радиоактивті ластау
жатады. Бұл ластанудың негізгі көздері ядрлық қаруды жару, атом
электростанциялары мен атомөндіретіндігі авариялар, радиоактивті қалдықтар
жатады. Ядролық жарылыс пен авария кезіндегі сәулелену көздері болып
радиоактивті элементтердің бөліну өнімдері, бағытталған нейтрондық
белсенділік, трансуарндық элементтер және тритий болып табылады.
Ядролық энергетиканың тағы да бір өнімі ядролық қалдықтар. Ағылшындар
оларды бочкаларға салып, теңізге лақтырып жатыр. Ресейде олардан құтылу
үшін су линзасы әдісін қолдануда. Бұл линзаларға сұйық күйде радиактивті
стронций мен цезинді ғана емесе, сондай-ақ жартылай бөліну периоды 24 мың
жыл болатын плутонийй 239-ды да салады. Егер де осы мыңжылдықтар ішінде
линза жарылса, ол жағдайда Жер бетіндегі барлық тіршілік жойылып кетуі
мүмкін. Су қоймаларындағы суды АЭС-да салқындатқыш ретінде қолдану олардың
радиоактивті изотоптарымен ластануына әекеледі.
Ластану жер топырағының құлдырауының негізі, себептерінің бірі болып
тұр. Өндіріс орындары мен автотранспорттың қоршаған ортаға шығатын улы
заттары, суарылмалы егістік жерлеуде ластанған сулардың қолдану, мұнай
өнімдерін өндіру, өңдеу және қолдану кезінде технологиялық шарттарды бұзу,
нефтқұбырындағы авариялар топырақтағы зиянды заттардың көбеюіне әкеліп ,
оның физико-химиялық және биологиялық қасиеттерін нешерлатуда.
Табиғи ресурстардың таусылуы негізгі ғаламдық экологиялық
проблемалардың біріне жатады. Табиғи ресурстар – бұл адамдар қолданатын
барлық табиғи материальдық және энергетикалық ресурстар.
Табиғи ресурстардың бірнеше классификациясы бар.
Табиғи классификация ресурстардың табиғи орта компоненттары бойынша
бөлінуге негізделген: жеолік, минеральдық, сулық, климаттық, өсімдіктік,
жануарлық әлем және т.б.
Шаруашылықтық классификация өндірістік тұрғыға байланысты: жанармай –
энергетикалық комплекс ресурсы, металургиялық, химиялық өнеркәсіптік,
ауылшаруашылықтық және т.б.
Экологиялық – экономикалық көзқарас тұрғысынан таусылу белгісі бойынша
классификация маңызды.
Қалдықтарға әр түрлі өнімдерді немесе қолдану кезінде пайда болатын
және өзінің бастапқы қасиеттерін жоғалтқан, енді қолдануға келмейтін
заттардың, материалдық және т.б. қалып қойған бөлімдерін жатқызамыз.
Қалдықтар қоршаған ортаға және адам организміне зиянды материалды заттарға
жатады.
Өндірістік қалдықтар қатты және сұйық қалдықтарға бөлінеді. Қатты
қалдықтарға металдардың, ағаштардың, пластмассалардың, өндіріс өнімдерінің
қалдықтары жатады. Сұйық қалдықтарға ағынды суларды тазартқанан кейін
қалатын тұнбалар, газдарды ылғалдық әдіспен тазартқан кезде қалтын
минералды және органикалық шаңдар қалдықтары жатады.
Қауіпті қалдықтарға ауылшаруашылығында кең түрде қолданылатын
улыхимикаттар, құрамында канцерогенді және улы заттар бар өнеркәсіп
қалдықтары жатады. Статистикалық деректер бойынша Ресей мемлекетінің
территориясында 80 млрд.т. жуық қалдықтар жинақталған, олардың мөлшері жыл
сайын өсіп келеді. Тек қана Свердлов обласында қалдықтар көлемі 35 млрд.т.
құрайды. Бұл аймақта ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.