Құрбан айт - мұсылманның ең ұлық мерекесі

Пән: Дінтану
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Құрбан айт - мұсылманның ең ұлық мерекесі

Кіріспе

Ел мұсылмандарының көптен бергі тілегіне орай Құрбан айттың алғашқы
күні мемлекеттік деңгейде ресми демалыс күні болып жарияланды. Бұл үшін
Алла тағалаға сансыз мадағымыз болсын.
Бүгінгі тәуелсіз елімізде исламдық мерекелерді мемлекеттік деңгейде
ресмилендіру, ол күндерді демалыс күндеріне айналдыру жөніндегі
отандастарымыздың талап-тілегін мен мұнан 5 жыл бүрын Мемлекет басшысына
жеткізгенмін. Бұл ой-пікірімізді 2001 жылдың қаңтарында Парламентте
сөйлеген сөзімде де айтып, депутаттардың Қазақстан мұсылмандары діни
басқармасының ұсынысына қолдау білдіруін өтінгенбіз. Діни мерекелерді
демалыс күн деп жариялау расында да пісуі жеткен мәселе еді.
Бұлай деуім негізсіз де емес. Күні кешегі дінді апиын санаған қызыл
империяның алғашқы кезеңінде де діни мерекелер демалыс күні болып
белгіленгені мәлім. 1921 жылы 5 наурызда Орынбор қаласында өткен сол
кездегі Қазақстан Автономиялы Республикасының Орталық атқару комитетінің
С.Меңдешев төрағалық еткен, халқымыздың А.Байтұрсынов, Ә.Бөкейханов секілді
біртуар перзенттері қатысқан Төралқасында "Мұсылмандардың мерекесі"
мәселесі қаралып, Ораза айтқа 3 күн, Құрбан айтқа 3 күн, Наурызға 1 күн
беру туралы қаулы қабылданған екен. Еліміз бұл діни мерекелерді 1926 жылға
дейін тойлап келген. Кейін келе бұл аса ізгі де иманды шешім дінге жаппай
шабуыл басталғанда асыра сілтеушілік салдарынан күшін жойған.
Бұрынғы басшылық тұсындағысынан хабарсызбын, ал Діни басқармаға біз
келгелі соңғы бес жарым жылда Ораза айт пен Құрбан айтты мереке ретінде
демалыс деп жариялау туралы отандастарымыздан хаттар түсуде. Дәл осындай
тілек-ұсыныс бұқаралық ақпарат құралдарында да айтылып әрі жазылып келді.
Бұрынғы одақ тарап, ел егемендігін алған соң бұрынғы жасанды кедергілер
алынып, дінге деген көзқарас та, мемлекеттік саясат та өзгерді. Әрине, оңға
қарай. Халық имандылыққа бет бұрды. Елбасымыздың өзі халқымыздың рухани
мұраларына үнемі терең мән беріп, қолдап, дініміздің өркендеп, қанат жаюына
жағдай жасап келеді. Бұған үлкенді-кішілі жиындарда, елді аралаған кездегі
жер-жердегі халықпен кездесуінде айтқан жылуарлы сөздері мен пікірлері
нақты дәлел бола алады. Құдайға шүкір, діндер мен халықтар арасындағы
ынтымақ пен бірлікті сақтап, одан әрі дамыта түсу жөніндегі жүргізіліп
отырған сындарлы саясат нәтижесінде Жер шарының әр бұрышынан қылаң беріп
жатқан діни алауыздық пен қақтығыстан еліміз аман.
Қазір ел халқының 70 пайызға жуығы мұсылман. Ал қалған бөлігінің денін
христиан дінін ұстанушылар құрайды. Олай болса осы негізгі екі діннің
айтулы күндері мемлекет деңгейінде мерекеленіп жатуы заң және адамгершілік
тұрғысынан да орынды деп санаймыз. Құрбандық шалудың түп-төркіні ислам
тарихы бойынша мұсылманның түп атасы Ибраһим мен ұлы Исмайыл пайғамбарларға
(ғ.с.) барып тіреледі. Ибраһим тұңғыш ұлы Исмайылдың дүниеге келгеніне
қатты қуанып, Алла тағалаға бұл нығметі үшін көп-көп шүкірлік білдіреді. Ол
ер жетіп, жігіт болған шағында, Алла тағаладан әкесіне баласын құрбандыққа
шалу туралы әмір келеді. Жалғыз ұлды құрбандық ету әкеге өте ауыр сынақ
еді. Әке ұлына: "Балам, мен түсімде сені бауыздап жатқанымды көрдім", - деп
оған Алла тағаланың әмірін жеткізеді. Перзенті батылдық танытып,
ойланбастан: "Әке, өзіңізге бұйырылған істі орындаңыз. Инша Алла, мені
сабырлылардан табасыз", - деді. Міне, бұл мықтылықтың, сабырлы, шыдамды
болудың, бойұсынып, бағынудың үлгісі. Шайтан әке көңілін қаншама алаңдатып,
жолдан тайдыруға тырысса да, әке-бала Алла тағаланың әміріне бағынды.
Әке пышақты баласының тамағына апарып, тартып қалды. Пышақ өткір болса
да, өткен жоқ. Екінші рет тартты. Пышақ өтпеді. Ибраһим бұл іске таң қалып,
басы қатып тұрғанында аспаннан бір періштенің: Ей, Ибраһим, сен түсіңді
шынға жорып орындадың. Біз игілерді осылай жарылқаймыз", — деген дауысы
естілді. Сөйтіп, Исмайыл құтқарылды. Періште Ибраһимге ұлының орнына
құрбандыққа шалу үшін бір дәу қошқар әкелді.
Алла тағала:
Өздеріне пайдалы істерді көзімен көрсін, белгіленген күндерінде
өздеріне ризық етіп берген малдарын Алла атымен құрбандыққа шалсын!" -
дедік. Құрбандық етінен сендер де жеңдер. Мұқтаждарға, пақырларға
беріңдер", — деп бұйырады ("Хаж" сүресі, 28-аят).
Алла тағаланың әмірлерін орындау әрдайым ризашылығына жақындатып
ақиретте сый-сияпатына кенелтеді, жүзі жарқын болып, сауабы молаяды. Бұл
ақиқатты Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): "Адам баласы Құрбан айт күнінде (құрбан
шалып) қан ағызудан да сүйікті басқа іспен Алла тағалаға жақындаған емес.
Қаны ағызылған мал қиямет күні мүйіздері, тұяқтары және жүндерімен келеді.
Ағызылған қан жерге тамбай жатып, Алла тағаланың құзырында үлкенмақамға
жетеді. Сондықтан құрбандарыңды көңіл ризашылығымен шалыңдар", — деп
түсіндіреді.
Құрбандықтың мән-маңызы туралы хазреті Мұхаммед (с.ғ.с.): Бірінші
орындайтынымыз мерекелік намаз, содан соң құрбандық. Кім осылай істесе,
біздің сүннетімізге ергені. Ал, кімде-кім бұдан бұрын құрбандығын шалса,
оның жай кездегі отбасы қажеті үшін берілген еттен айырмашылығы жоқ. Бұл
құрбандыққа жатпайды", — деген.
Құранның құптауы бойынша Бисмиллә Аллаһу Акбар", "Алла атымен", "Алла
ризалығы үшін" деп құрбандық шалынуға тиіс. Қасиетті Құранда:
"Біз барлық үммет үшін, өздеріне ризық етіп берілген малдардан, Алланың
ғана атын атап ("Бисмиллә" деп), құрбандық шалуды бекіттік. Сендердің
Тәңірлерің бір-ақ Тәңір. Сондықтан оған ғана бойұсыныңдар. Ықыластыларға
қуанышты хабар бер", ("Хаж" сүресі, 34-аят) — делінген.
Қазақстан халқының басым бөлігін мұсылмандар құрайды. Мұсылмандар өзге
дін, өзге ұлт өкілдеріне түсіністікпен, кұрметпен қарайды. Сахабалардың
көпшілігі кұрбандық шалғанда қызметшілеріне: "Етті таратқанда көршіңнен
баста, егер ол өзге дінде болса да", — дейтін.
Осылайша адамдарды бірін-бірінен бөтен еместігін насихаттайтын хақ дін
— Ислам әрдайым жақсылық жасау, әділ болуды жақтайды. Мұсылман
үмметінің бетке ұстар кітабы Құран кәрімде:
"(Ал, кәпірлер ішіндегі) Сендермен соғыспағандарға, сендердің
мекендеріңнен қуып шықпағандарға келсек, оларға жақсылық жасаудан, олар
туралы әділ болудан Алла сендердің жолдарыңды тоспайды. Алланың әділ
жандарды жақсы көретіні даусыз", ("Мүмтаһина" сүресі, 8-аят) - делінеді.
Шындығында Алла тағала біздің шалған құрбандарымыздың ағызылған қанына
немесе етіне мұқтаж емес. Біздің сойған құрбандығымыздың қаны мен еті Алла
құзырына жетпейді. Сіздер мен біздерден Жаратқанға жететіні ықыласымыз бен
ниетіміз ғана. Бұл туралы Алла тағала:
"Әрине, Аллаға жететіні олардың еті де, қаны да емес, сендердің
тақуалықтарың", ("Хаж" сүресі, 37-аят) — деп ескертеді.
Негізінде тақуалық — адамгершіліктен тыс істерге жетелейтін амалдарға
бармай, Алла әміріне бойұсыну, өз нәпсін тізгіндеу. Бір хадисте: "Сахабалар
Пайғамбарымыздан (с.ғ.с.): "Ей, Алланың елшісі! Тақуа қайда?" — деп сұрады.
Ол (с.ғ.с.) оң қолын көкірегіне қойып: "Мұнда", — деп көрсетті", —
делінген. Құран кәрімде:
"Кім Алланың белгілерін ұлықтаса, күдіксіз ол, жүректің тақуалығынан",
("Хаж" сүресі, 32-аят) - делінген. Аятта "Алланың белгілері" дегенде Ислам
дінінде көзге көрінетіндей дәстүрге айналған амалдар деп түсіндіріледі. Бұл
жерде құрбандыққа шалынатын мал айтылған. Сондықтан кұрбандыққа сойылатын
малды күту, оны жақсы бағу, бауыздағанда шариғаттан ауытқымау тақуалықтан.
Сондай-ақ тақуалық тек іс-әрекетімізге ғана емес, ішкі жан-дүниемізге
де байланысты.
Алла тағала қасиетті Құранда тақуалықты:
"Ізгілік деген тек жүздеріңді шығысқа немесе батысқа қаратып, құлшылық
ету ғана емес. Ол — Аллаға, қиямет қайымға, періштелерге, кітапқа,
пайғамбарларға сену, иман келтіру. Содан соң (олардың кім екеніне қарамай,)
жақындарға, жетімдерге, міскіндерге, мүсәпір-жолаушыға, қайыршыға және
құлдарды азат етуге шын ниеттерімен көмегін аямағандар, намаз оқу, зекет
беру, уәдеде тұру, кедейлікке, кемтарлыққа және (Құдай үшін) күреске шыдау,
міне, осылар нағыз ізгілік. ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.