Маркетинг пайда болуының және дамуының алғы шарттары

Пән: Маркетинг
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 98 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ.

Алғы сөз …. . . .
Жалпы мәліметтер. ……… . . .
Курстың мақсаты мен міндеті . . .
Курстың пререквизиттері, постреквизиттері. . . .
Жұмыс оқу жоспарынан көшірме. …… . . .
Оқу сабақтарының құрылымы . . .
Студентке арналған ережелер . . .
Оқу сағаттарының кредитке сәйкес тақырып

бойынша бөліну кестесі . ……… . . .

Лекция сабақтары . . .
Семинар сабақтарының жоспары . . .
СӨЖ жоспары . . .
Пайдаланатын әдебиеттер мен web сайттар тізімі . . .
Студенттердің білімін бақылау түрлері (тест, бақылау сұрақтары т. б) . . .
Студенттердің академиялық білімін рейтингтік бақылау жүйесі . . .

ЛЕКЦИЯ САБАҚТАРЫ

Лекция 1

Маркетинг пайда болуының және дамуының алғы шарттары

Жоспары:

1. Маркетингтің мәні, мазмұны, спецификасы және дамуы

2. Маркетингтің мақсаттары, міндеттері, принциптері және атқаратын қызметтері

Лекция мақсаты: шарушылықөндірістік, ғылыми-техникалық шешімдерді қабылдау үшін және өңдеу процес інде алынған ақпараттарды қолдану, белгіленген тауар немесе қызметтерге сұраныс динамикасын және жағдайын жан-жақты үйрену, нарықты кешенді зерттеу.

Лекция мәтіні:

1. Ењ алѓаш рет маркетинг ±ѓымы 19 ѓасырдыњ соњы мен 20 ѓасырдыњ басында АЌШ-та пайда болѓан.

Маркетинг сµзі - аѓылсынша marcet - рынок, сауда деген ±ѓымды береді.

Классикалыќ т‰рде маркетинг дегеніміз - т±тынушыныњ ќажеттіліктерін фирманыњ пайдасына айналдыру.

Т±тынушылар Нарыќ Өндірушілер

Маркетинг ѓылымыныњ кєсіпорындар ‰шін алатын орны ерекше. М±ныњ мєні шикізаттарды ресурстардан тиімді пайдаланып, сапалы тауар µндіру.

Шаруашылыќ субьектілерініњ пайдасын жоѓарылату ‰шін ењ алдымен т±тынушыларды жєне нарыќты зерттеу ќажет. Зерттеу нєтижесінде т‰рлі коммерциялыќ аќпараттарды ќолданып, істіњ ж‰зеге асырылуын ќамтамасыз етуге болады.

Сондай - аќ маркетинг мєні кєсіпорында µткізу мєнін ќ±райды. М±ныњ маѓынасы сапалы тауарларды т±тынушыларѓа тиімді арнамен жеткізу.

Ќорыта келгенде маркетингтіњ тµмендегідей ќызметтері келіп шыѓады:

Єрт‰рлі тауар сиымдылыќтарын зерттеу немесе нарыќты зерттеу;
Т±тынушыныњ ќєжеттіліктерін, с±раныстарын аныќтау;
Т±ынушыѓа керекті жєне ќажеттілігн ќанаѓаттандыру ‰шін тауар µндіру;
Тауарлардыњ ќ±нылыѓынан сєйкес т±тынушыѓа ќолайлы жєне µндірушіге пайданы жеткілікті денгейде ќамтамасыз ететін баѓа ќою;
Тауарды т±тынушыѓа ењ пайдалы жєне ынѓайлы арнамен жеткізуді ±йымдастыру;
Нарықты, сұрынысты қалыптастыру және өткізуді ынталандыруға белсенді әсер ету жолдарын табу.

2. Маркетингтіњ кµп т‰рлілігі т±тынушылардыњ с±ранысына байланысты. Оның атқаратын функциялары төмендегідей:

1. Аналитикалық функция

-нарықты үйрену

-тұтынушыларды үйрену

-фирмалық құрылымды үйрену

-тауарларды үйрену

-фирманың ішкі ортасын зерттеу

2. Өндірістік функция

-жаңа технологияларды өңдеу, жаңа тауарлар өндірісін ұйымдастыру

-материалды-техникалық қамтамасыз етюді ұйымдастыру

-дайын өнімнің бәсекеқабілеттілігін және сапасын басқару

3. Өткізу функциясы

-тауарқозғалыс жүйесін ұйымдастыру

-сервисті ұйымдастыру

-өткізуді ынталандыру және сұранысты қалыптастыру жүйесін ұйымдастыру

-мақсатты баға саясатын жүргізу

4. Бақылау және басқару функциясы

-фирмада оперативті және стратегиялық жоспарлауды ұйымдастыру

-маркетингтік басқаруды ақпаратпен қамтамасыз ету

-маркетингтік бақылауды ұйымдастыру

Маркетингтің негізгі принципі-тұтынушылардың қажеттіліктері мен нақты талаптарына өндірістің соңғы нәтижелерін үйлестіру. Бұл принциптің негізгі мақсаттары төменденгідей:

- шарушылықөндірістік, ғылыми-техникалық шешімдерді қабылдау үшін және өңдеу процес інде алынған ақпараттарды қолдану, белгіленген тауар немесе қызметтерге сұраныс динамикасын және жағдайын жан-жақты үйрену, нарықты кешенді зерттеу;

- фирманың функционалдық тиімділігін арттыру мақсатында нарықтың таоаптарына өндірісті жоғары деңгейге көтеру

- фирманың қажетті бағытын қалыптастыру мақсатында коммерциялық ақпараттар көмегімен тұтыну сұранысына және нарыққа әсер ету

- тауарлар эәне қызмет көрсету сапасын арттыру және шарушылық мәселелерді техникалық маркетинг тік зерттеулер жүргізу нәтижесінде пайда болван шешімдерге творчестволық жағдайды фирма тарапынан ынталандыру және дамыту;

- соңғы тұтыннушыларды қанағаттандыратын қай мөлшерде, қай уақытта және қай жерде тауарларды жеткізуді ұйымдастыру

- барлық процестерге мақсатты басқаруды қамтамасыз ету, ғылыми өңдеу, өндіріс, өткізу, қызмет көрсету;

- жаңа технологиялық өніммен нарыққа шығуды кешіктірмеу

- нарықты сегменттеу және жекелеген топтар бойынша қажеттіліктерді анықтап, соның негізінде тауар өндіру

- жоғары сенімділік пен саплы тауарлармен нарықты жаулап алу

-жоғары сапалы және көлемдегі тұтынушыларға қызметтерұсыну, өнімдердің техникалық сапасын және деңгейін арттыру есебінен бәсекелестік күресте нәтижелі жетістіктерге жету;

- персоналды үйрету және техникалық мәселелерді шешу үшін қоймалармен қамтамасыз ету, сауда делдалдарымен бірігіп жұмыс атқару

- нарықтың перспективті секторна нақты талап тар қойып, тиімді маркетинг стратегиясын қалыптастыру

Маркетинг т‰рлері:

Демаркетинг;
Ремаркетинг;
Синхро маркетинг ;
Креативті маркетинг;
Демеуші маркетинг ;
Ќарсы єрекет жасайтын маркетинг;
Ынталандырушы маркетинг;
Конверсиялыќ маркетинг.

Демаркетинг - ќанаѓаттандыра алмайтын с±ранысты тµмендетуге баѓытталѓан маркетинг. Б±л артыќ с±раныс т‰ріне жатады. Ондай жаѓдайда баѓаны кµтереді, µтімді ынталандыру шаралары мен сервисті азайтады, с±раныстыњ кµлемін тµмендтеді.

Ремаркетинг- с±раныс тµмендеген жаѓдайда ќолданаитын марентинг. Оныњ міндеті мен маќсаты жања нысаналы рынокты табу, оѓан сєйкес тауардыњ ќасиеттерін µзгерту, коммуникацияны тиімді ж‰ргізу.

Синхро маркетинг - с±раныс µндіріс к‰шін біршама асатын болса, немесе тауардыњ µндіріс кµлемі рынок ќажетінен кµп болса, олданатын маркетинг т±раќсыз с±раныс т‰ріне жатады. Синхро марентингтіњ міндетімен маќсаты с±ранысты уаќыт мерзімі бойынша реттеу, икемді баѓа ќолдану.

Креактивті маркетинг - жасырын с±ранысты єйгілі етуге баѓытталѓан маркетинг.

Демеуші маркетинг - с±раныс толыќ ќанаѓаттанѓанда с±ранысты бір дењгейде саќтауѓа арналѓан.

Ќарсы єрекет жасайтын маркетинг - т±тынушуыныњ жєне ќоѓамныњ жаѓдайын жаќсарту маќсатымен зиянды тауарларѓа ќарсы ќолданатын марентинг.

Ынталандырушы марентинг - ал с±раныс жоќ жаѓдайда, ынталы єдістер табу жолында єрекет жасайтын марентинг.

Конверциялыќ марентинг - барлыќ бірнеше рыноктыњ сегменттері тауарды ќабылданбайды. Б±л жаѓымсыз с±раныс т‰ріне жатады. Конверциялыќ маркетингтіњ міндеті мен маќсаты тауарды жаќсарту, баѓаны тµмендету, µткізу арналарын жаќсарту, ќоѓамныњ пікірін µз м‰ддесіне сай µзгерту.

Маркетинг салалары:

¤неркєсіп маркетингі
Ќызмет маркетингі
Халыќаралыќ маркетингі
Банк маркетингі
Бейкоммерциялыќ маркетингі
Инвестициялар маркетингі
Интелектуалды µнімдер рыногындаѓы маркетингі

¤неркєсіп маркетингі : с±раныс ‰рдісіне т±тынылатын тауарлармен, ќызыметіменоларды т±тынатын жєне сауда - саттыќпен айналысылатын фирмалармен ш±ѓылданады.

Ќызмет маркетингі : µнім ретінде ќызметтермен ш±ѓылданатын маркетинг т‰рі ќызмет мыналардыњ нєтижесінде фирмалар мањызды маркетинг мєселелері.

Халыќаралыќ маркетингі : корендардыњ сыртќы эканомикалыќ єрекеттерінде ќолданылатын маркетинг т‰рі.

Халыќаралыќ маркетинг, маркетингтіњ сыртќы ортасын зерттеуде сыртќы рынокќа шыѓу м‰мкіншіліктерін аныќтауды, наќты рыноктарды тањдауды жєне оларѓа шыѓу єдістерін халыќаралыќ маркетинг жоспарын µтеуі болжайды сыртќы рынокќа шыѓу ќажетті бірнеше факторлармен аныќтаиды, ішкі рыноктаѓы бєсекелестік к‰рес сєтсіздікке ±шырау м‰мкіндігі болѓанда ішкі рыноктыњ таралуы, шетелдік бєсекелестікті µз жерінен “шабуылдау” м‰мкіндіктегі шетел рыныгында кµптеген пайдаѓа жету м‰мкіншілігіндегі, µндіріс кµлемін кµбейту м‰мкіндігі болѓанды жєне т. б.

Банк маркетингі : жоиып капитал рыногында жєне оныњ жеке салаларында ќ±нды ќаѓаздар рыногында болып жатќан µзгерістерді зерттеуді жєне есепке алуды болжаитын банкті басќару ж‰йесін сыйпаттаиды. Банк маркетингтіњ басты маќсаты капитал рыногыныњ талаптарына сондаи зерттеулерді биімдеу ж±мысын ќалыптастсру бєсекелестік ќабілеттілікті µзіне паиданы жоѓарылату жолын табу т. б.

Бейкомерциялыќ маркетингі : индустриялды маркетинг д. а. Оны ±йым жєне жеке т±лѓалар µздерініњ идеяларын тарату ‰шін ќолданылады. Беикомерциялыќ маркетинг дегеніміз наќты ±йымдар жєне олардыњ єрекеттеріне маќсатты аудиторйялыќ позициясын жєне ќатынасын ±тымды µзгерту немесе ќалыптастыру ‰шін ќолданылатын маркетинг т‰рі.

Инвестициялар маркетингі : б±л маркетингтіњ біршама жања баѓыты. Инвеститциялар обектісі µндіріс ќ±рылымдарыныњ µзара ќосќан ж‰йесін кµрсетеді. Олардыњ негізгі сипаттамалары техналогия жєне µндірісті ±иымдастыру болады.

Инвеститциялар мемлекеттіњ негізгі ерекушелігі ќ/т ќаржылар кµзін аныќтап тарату болып табылады.

Интелектуалды µнімдер рыногындаѓы маркетинг. Тауар ретінде интелектуалды ерекше тєсілдерді ќажет етеді. ¤йткені б±л тауардыњ µзіндік ерекшеліктері болады.

Интелектуалды µнімді ќ±ќыќтыќ жан - жаќтан ќорќау ќажет, яѓни интелектуалды µнімніњ иесін опасыз бєсекеден, оныњ затын зањсыз кµшуден ќорѓау ќажет.
Патент, патенттік лицензия жєне басќа ќажеттер ќ±ќыќтыќ ќорѓау ќ±ралы ретінде интелектуалды µнімніњ иесіне рынокта ±заќ мерзім монополыялыќ ‰стем алуѓа м‰мкіндік береді.
Тауарды патенттік ќорѓауѓа алынуы;
Ќаржы алушыныњ капиталы тиімді болуына ќосымша кепілдік жасайды.

Бақылау сұрақтары:

1. Маркетингтің атқаратын функциялары.

Маркетингтің қандай түрлері бар?
Маркетинг салалар бойынша қалай бөлінеді?

Лекция 2.

Маркетингтің негізгі концепциялары

Жоспары:

1. Қолдану сферасына байланысты маркетингтің түрлері

2. Сұранысқа байланысты маркетингтің түрлері

Лекция мақсаты: әртүрлі тұтынушылар топтарының мұқтажын, қажеттіліктерін, сұранысын анықтау, маркетинг түрлерін қарастыру.

Лекция мәтіні.

1. Тауардың өмірге келуін әрине сұраныс белгілйді. Ал сұранысты айқындайтын да, оны қалыптастыратын да маркетинг үрдіс болады. Сондықтан маркетинг қазіргі бизнестің концепциясы ретінде зертеу, талдау, ойлау және болжау үрдісін қамтиды. Ол әртүрлі шешімдердің әр дәрежеде қолданылыуын қамтамасыз етеді. Маркетинг концепциясына сәйкес фирманың жан-жақты жұмыстарын нарық жағдайында алдын ала реттеу және әлуетті тұтынушылардың мұқтаждығы мен қажеттіліктерін нақтылы білу, олардың болашақта өзгеруін болжамдар арқылы есепке алынып отырады. Өндірген тауарды сатудың орнына, сатылатын затты өндіріңіз . Тауарды емес клиентті жақсы біліңіз - бұл маркетинг концепциясындағы фирманың сенімі .

Маркетинг саласындағы белгілі маман Ф . Котлер мынадай анықтама берді : Маркетинг - аиырбас арқылы мұқтаждық пен қажеттілікті қанағаттандыруға бағытталған адам қызыметінің түрі .

Бір жағынан мұндай қызмет рынокты жан-жақты, жүйелі зерттеуге, тұтынушылардың нақты қажеттіліктерін және талғамдарын табуға оларға өндірісті бейімдеуге бағытталған. Сонымен қатар өндірілген тауарларды тиімді өткізу үшін рынокты және қажеттілікті қалыптастыруға бағытталған нысаналы және белсенді іс-әрекеттерді болжап белгілейді. Маркетинг қызметінің негізгі мақсаты-тұтынушы мен өндірушіні бір-бірімен тығыз байланыстыру, бір-бірін табуға көмектесу болып табылады.

Жоғарыда айтылғанның бәрін тұжырымдасақ, маркетинг қызметіне төменгілер жатады;

1әртүрлі тұтынушылар топтарының мұқтажын, қажеттіліктерін, сұранысын анықтау;

2 тұтынушыға керекті және қажеттілігін қанағаттандыратын тауар шығару;

3 тауардың құндылығына сәкес тұтынушыға қолайлы және өндірушіге пайданы жеткілікті денгейде қамтамасыз ететін баға қою;

4 өндірген тауарды тұтынушыға ең пайдалы және ыңғайлы арнамен жеткізуді анықтау;

5 рынокқа, сұранысты қалыптастыруға және өнімді ынталандыруға белсенді әсер ету жолдарын табу.

2. Маркетинг дегеніміз дүние жүзі кәсіпкерлерінің бірлескен творчествосының туындысы. Олардың қорытқан тәжірибесі тұтас бір философиялық бизнес идеологиясын дүниеге әкелді. Сөйтіп маркетинг бүкіл кеңістікте орын алып дамиды. Рынок қатынастары дамуының әр сатысына сәйкес өзінің неше түрлі концепциясы қалыптасты.

Маркетинг концепциясының мынадай сатылары белгілі:

1 өндірістік

2 тауар

3 өткізу

4 маркетинг (тұтыну)

5 әлеуметтік - этикалық маркетинг

Осы концепциялар экономика дамуының әртүрлі кезеңдерін сонымен қатар соңғы жылдарда болып жатқан әлеуметтік, экономикалық және саяси өзгерістерін бейнелейді.

1. Өндірістік концепция .

Тұтынушылар арасында кең тараған тауарларды қолайлы бағамен сатылуын көбейтуді көздейді деген пайымдаумен негізделеді. Ол технологияны және өндіру процесін әрқашан жетілдіру, өндіріс көлемін ұлғайтуды, өндіріс шығындарын төмендетуді талап етеді. Бұл жағдайда барлық назар өндірістің ішкі мүнкіндіктерін неғұрлым толық пайдалануға аударылады. Сондықтан осы жолмен рынокты әлде бір тауармен тез толтыруға, молынан пайда алуға болады.

Осы концепция келесі екі жағдайда кеңінен қолданылады;

1. Тауарға сұраныс ұсыныстан басым болғанда, өндіріс көлемін ұлғайтуға болады;

2 Тауардың шығынын жаппай кең өндіру арқылы төмендетуге болады, ал төмен шығын төмен баға арқылы тауардың сатылуын қамтамасыз етіп пайданы ұлғайтады.

2. Тауар концепциясы

Өндірістік концепциямен бірге тауар концепциясы пайда болды. Бұл концепцияның негіді тауарды жетілдіруге, оның сапасын, дизайнын, орауын жақсартуына көңіл бөледі. Тұтынушылар жетілген тауарларды алады. Бірақ тауарды шамадан тыс қызығып артық шығару “маркетинг тік соқырлыққа “апаруы мүмкін. Осындайжағдайдың пайда болуын және оның себептерін маркетинг саласындағы бергілі маман Теодор Левитт анықтады. Ол Гарвард жоғары бізнес мектебінің ғылыми хаттарында “Близорукость маркетинга” деген экономкалық-публицистикалық мақаласын жариялады. Левитт американдық алкен темір жол компарияларының күйреуге ұшырау себептерін талап, мынадай қорытындыға келген:сол компаниялардың басқарушылары тек қана темір жол бизнесімен айналысып, бәсекелес транспорт түрлерінің дамып кеткерін ескере алмай қалған.

3. Өткізу концепциясы

Өндірістік және тауар концепцияларының даму нәтежесінде пайда болды. Жоғарыда атап өткен екі концепция тек қана өндірісті кеңейту және тауарды жетілдіруге көңіл бөледі, ал рынокты жете зертеп, оны болжаумен шұғылданбайды. Мұндай жағдайда ерте ме кеш пе, бірақ міндетті түрде өткізу мәселелері шиеленіседі. Өйкені кәсіпорын өндірген тауарды түгелімен және қалайда тұтынушыға өткізу қажет. Ал тұтынушылардың қажеттіліктері мен сатып алу мүмкіндіктері одан төмен болуы мүмкін. Сондықтан бұл концепцияларды іске асыру жұмысы қиындыққа ұшырауы ықтимал. Америка мен Еуропада тауарды шиеленіскен өткізу мәселесі ххғ. 20жылдарының соңымен 30-жылдардың басында орын алды. Бұның себібін көптеген ғалымдар кенеттен болған 1929-1933 жж. экономикалық дағдарыспен байланыстырған еді. Соғыс жылдары тауарлардың тапшылығынан өткізу проблемасы болған емес. Тек 60-жылдардың басында тауар молшылығы қалыптастырылып, қайтадан осы концепцияға көңіл бөліне бастады.

Қазақстан рыногында шетелдік фирмалар көбінесе осы өткізу концепциясыгн қолданады.

4. Маркетинг концепциясы .

Кәсіпкерлік жұмысты ұйымдастыру жағынан тарихи жаңа тәсіл. Оның пайда болу себептері мынада;

тауардың көпшілігіне сұранысты барынша қанағаттандырып онымен рынокты толықтырғандықтан;
ғылыми - техникалық прогреспен бірлескен бәсекелес күрестің күшеюінен.

5. Әлеуметтік-этикалық маркетинг концепциясы

Әлеуметтік-этикалық маркетинг концепциясы мынадай өзекті талаптармен сипатталады:

-өндірушілердің негізгі мақсаты- қоғамның жарқын болашағына, адамгершілік талабына сәйкес тұтынушылардың саналы және жағымда қажеттіліктерін қанағаттандыру

-кәсіпорындар тұтынушылардың қажеттіліктерін неғұрлым толық қанағаттандыратын жаңа тауарлар шығару мүмкіндіктерін ұдайы іздеумен айналысу

-тұтынушыларға және қоғамға зиян келтірентінтауарларды өндіруден және он сатудан бас тарту

-тұтынушылардың өмір сүру жағдайын жақсарту үшін экологиялық тұрғыдан зиянды технрлогияларды қолданған өндірушілердің тауаоларын қолдамау

-өндірушілер өздеріне, еңбек ұжымына және қоршаған ортаға арнаған көпжылдық әлеуметтік-экономикалық бағдарламаларын жасап, іске енгізу

Бақылау сұрақтары:

Маркетинг қызметіне не жатады?
Маркетинг концепциясының сатылары.
“Близорукость маркетинга” экономикалық-публицистикалық мақаласын кім жариялады?

Лекция 3

Маркетинг зерттеулер

Жоспары:

1. Маркетингтік ақпарат жүйесі түсінігі

2. Маркетинг зерттеулерінің негізігі бағыттары

Лекция мақсаты: Кәсіби білгірлікпен жүргізілген маркетинг зерттеулері фирманың рыноктағы мүмкіндікерін әділ бағалау және алдына қойылған мақсатына минималды қауіп-қатерсіз жету үшін тиімді бағыттарын белгілеу мүмкіндігін жасайды.

Лекция мәтіні.

1. Әскери ғылымда жеңіс көбінесе барлау негізінде қолға жетеді. Бұл өмірдің шындығы. Өйткені бұл шындықты елемеудің өзі әлеуетте сәтсіздікке апарып соғады. Ал бәсекелес фирманың жоспары мен жұмысы туралы толық мәлімет алғандар, керісінше, жеңіске жетеді. Алайда әскери ғылымның бұл тұжырымы маркетингте басқа еліктеуге апарып, теріс нәтиже береді. Өйткені нарық заңдары, оның үрдістері мүлде өзгеше. Сондықтан маркетинг әліппелік негіздері мына ұғымдарға сүйенеді: “Өз тауарына тұтынушының қажетін таппай, ешқандай іс-әрекетпен айналыспа”, “Тұтынушыға бүгін не керек екенін және оның ертең не сатып алғысы келетінін болжау қажет”.

Пайдамен тауарды өткізу мәселелеріне фирманың барлық жұмысын бағыттау үшін нарық факторларын зерттей отырып, тиімді шешімдер қабылдануы тиіс. Тек осы тұрғыдан маркетинг зерттеулерін әскери барлаумен салыстыруға болады.

Нарық жағдайында ұтымды шешім қабылдау үшін интуицияға, мамандардың пікіріне және тәжірибеге сүйену жеткіліксіз болады. Ол үшін ақпарат жинау қажет. өйткені шешімдер сипатына көптеген факторлар әсер етеді, айталық, бәсекелестер, жабдықтаушылыр және т. б. Елеусіздік және қауіп-қатер деңгейін азайту үшін, кәсіпорынның қолында сенімді, жеткілікті көлемде, нақтылы және жаңа ақпарат мәліметтері болуы қажет. Ал олар маркетинг зерттеулердің нәтижесінде қамтамасыз етіледі.

Кәсіпорының өндіріс түріне, оның іс-әрекетінде шешілуге тиісті мәселелеріне байланысты әр түрлі маркетинг зерттеулері жүргізіледі. Мысал, АҚШ фирмаларының басым көпшілігі келесі зерттеулермен айналысады: нарықтың әлеуетті мүмкіндіктерін бағалау - фирамлардың 93%, нарықтың негізгі спатын және фирмалардың нарықтағы үлесін зерттеу - 92%, тұтынушылардың жаңа тауарға деген ынтасын анықтау - 84%, бәсекелес фирмалар зерттеу - 85%, жарнама тиімділігін талдау- 67%, жарнамалық текстерді зерттеу -49% және т. б. Осы мәліметтерден көріп отырғанымыздай, маркетинг зерттеулері фирамлардың маркетинг жұмыстарының ең негізгісі болып табылады.

Маркетинг зерттеулері дегеніміз маркетингтік дұрыс шешімдерін қабылдау үшін және фирма әрекетіндегі мәлімсіздік жағдайда төмендету үшін мәліметтерді жинау, оларды өңдеу, талдау үрдісі болып табылады.

Маркетинг зерттеулерінің мақсаттары әр түрлі болуы мүмкін. Ең бастысы ол зерттеулер әлеуетті тұтынушыларды анықтау тиіс, олардың қажеттерін зерттеу, нысаналы рынокты таңдап алу үшін тауарға деген бүгінгі және болашақ сұранысты белгілеу болып табылады. Рынокты таңдап алғаннан кейін оның ішінде болып жатқан өзгерістерге дер кезінде тиімді ықпал жасау үшін оның құбылыс ағымында бақылау қажет. Нарықтың ұзақ мерзімдегі даму бағытын болжау үшін оны зерттеу керек. Белгіленген болжау фирманың мақсатын анықтау жұмысына, стратегиясын және жұмыс жоспарын жетілдіруге негізі болады. әсіресе маркетинг зерттеулері нарыққа жаңа тауарды дайындауда, оны өңдеп, шығаруда маңызды орын алады.

2. Маркетинг зерттеулері нәтижелі және тиімді болуы үшін келесі шарттарды орындау қажет:

Зерттеулер кешенді және жүйелі түрде өтуі қажет;
Жоғарыда айтылған ақпаратқа қойылған талаптарды ескере отырып зерттеулерде ғылыми тәсілдерді қолдану қажет;
Халықаралық Сауда Палатасы және қоғамдық пікірді зерттеу Еуропа қоғамы бекіткен маркетингтік және әлеуметтік зерттеулері практикасын Халықаралық Кодексіне сәйкес жүргізілуі тиіс;
Маркетинг зерттеулері жұмыстары мұқият жоспарлануы және жүйелі сатылануы тиіс.

Маркетингтің зерттеу этаптары:

1. Зерттелетін мәселесін анықтау

Маркетинг тік зерттеулердің бастапқы қадамы болып саналады:Зерттелетін мәселені нақты белгілеу арқылы тек қажетті апарат синап, мәселені тиянақты шешу жолдары белгіленеді. Сонымен қатат ақпаратты жинауға жұмсалған қаражатты үнемдеуге мүмкіндік беріп, бергіленген знрттеу мәселесін басқа мәселеден анық айыруға қамтамасыз етеді. Сондықтан бұл зерттеу сатысының сапалы орындалуы зерттелген мәселе бойынша неғұрлым аз шығынмен тез арада терең талдау жүргізіп, ұтымды шешім қабылдауға мүмкіндік береді.

2. Екінші ретті ақпарат жинау

Мұнда екінші ретті ақпараттың жарпы құндылығын бағалау үшін оның жақсы жақтары мен кемшіліктері анықталады.

3. Бастапқы ақпаратты жинау

Бастапқы ақпаратты жинау үшін түрлі зерттеулер жүргізеді.

4. Жиналған мәліметтерді талдау

Мұнда әртүрлі мәліметтерді талдау, оларды өңдеу әдістері қолданылады, жиналған мәліметтерден керектісін алу, керек емесін іріктеп шығару жұмыстары жүргізіледі.

5. Зерттеу қорытындысын шығару

Мұнда шешімдер мен ұсыныстар болжамдалынады және зерттелуге алынған мәселені шешу жолдары қарастырылады.

Бақылау сұрақтары: