Амангелді ГӨЗ ЖШС-тағы мұнай өнімдері қоймасы

Пән: Мұнай, Газ
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 25 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

І. Амангелді ГӨЗ ЖШС-тағы мұнай өнімдері қоймасы
1.1. Амангелді ГӨЗ туралы жалпы мәліметтер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ...
1.2. Қойма жайында жалпы мәліметтер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ...
1.3. Қойма құрылымы мен қондырғылары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1.4. Амангелді ГӨЗ ЖШС-нан шығатын өнімдер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1.5.Газдарды өңдеу технологиясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

ІІ. Мұнай резервуарлары
2.1. Болаттан жасалынған резервуарлардың жабдықтары ... ... ... ... ... ... . ..
2.2. Газды резервуарларда сақтау кезінде шығынды болдырмау ... ... ... ...

ІІІ. Қаржылық салымдар
3.1. Қаржылық салымдар және негізгі қорлар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
3.2. Мұнай қоймасын қайта кұрудың экономикалық есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ...
3.3. Экономикалық тиімділік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .

Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Кіріспе

Мұнай-газ саласы еліміздің және оның жекелеген өңірлерінің дамуына маңызды әлеуметтік - экономикалық әсер келтіреді, шын мәнінде мемлекеттің бүкіл экономикасы үшін алға таратушы күш болып табылады, экономиканың басқада салаларының дамуына ықпал етеді. Өңір мен бүкіл мемлекет ауқымындағы анағұрлым маңызды әлеуметтік бағдарламалардың іске асуы мұнай-газ кешені кәсіпорындарының жұмысына байланысты.
Мұнай-газ саласының серпінді дамуы Қазақстанның бүкіл экономикасы үшін өте маңызды. Бүгінгі таңда мұнай-газ саласы Қазақстан Республикасы экономикасының құрылымында айқындаушы роль атқарады. Статистика органдарының оперативтік деректері бойынша 2016 жылы ІЖӨ-дегі мұнай-газ саласының үлесі 28,8%, ал 2017 ресми есеп бойынша - 25,8 құрады.
Ел Президенті Нұрсұлтан Назарбаев қаңтарда өзінің Қазақстан халқына жолдауында Ұлттық қорды қалыптастыру мен пайдаланудың жаңа тұжырымдамасын әзірлеу міндетін қойған еді.Онда екі мақсат белгіленген: Ұлттық қордың активтері 2020 жылға қарай 90 млрд долларға дейін өсуі тиіс, бұл ІЖӨ 30 пайызын құрайды және осы онжылдықтың соңында бюджеттің мұнайлық емес тапшылыңы ІЖӨ-нің 3 пайызынан аспау керек.

І. Амангелді ГӨЗ ЖШС-тағы мұнай өнімдері қоймасы.
1.1.Амангелді ГӨЗ туралы жалпы мәліметтер.

Амангелді газ өңдеу зауыты 2010 жылы ашылды. Зауыттың жобалық құны 3000,0 миллион теңгені құрады. Зауыт 33 гектар аумақты алып жатыр. Өндіріс орнында 372 адам еңбек етуде. Олардың орташа айлық жалақылары 110 мың теңге көлемінде. Зауыт жұмысының негізгі мақсаты - мұнай өнімдерін шығару, шикізатты өңдеу болып табылады. Кәсіпорында АИ-80 маркалы бензин, дизель отыны, керосин, мазут және жеңіл дестиляттар шығарылады. Зауыт жылына 200 мың тоннаға дейін өнім өндіру әлеуетіне ие. Мұнда алғаш шикізат Қызылорда облысындағы Құмкөл және Ақкөл кен орындарынан жеткізілді.
Зауытта 2016жылы 181400 тонна немесе 2 121,4 миллион теңгенің өнімі, ал 2017 жылы 163700 тонна немесе 1 1 898,8 миллион теңгенің өнімі өндірілді. Бүгінгі күні Амангелді ГӨЗ ЖШС Талас ауданындағы газ кенішінен тыс, сондай-ақ Құмкөл және Шалқар кен орындарынан мұнай шикізатын алып тұруға қазіргі экономикалық жағдайға, мұнай өнімдерінің құбылмалы бағасына сәйкес қысқа мерзімді келісімшарттар жасасқан. Жамбыл ГРЭС-імен мазут жіберуге 50 мың тоннаға келісімшарт жасалған. Өнім түрлерін көбейту мақсатында жылына 40 мың тонна жоғары октандық бензин шығаратын тұрақтандыру блогы және сыйымдылығы 4160 тонналық сұйытылған газ сақтау қоймасын салу жобаларын іске асыруды қолға алуда. Тұрақтандыру блогы бойынша Қытай мемлекетінің Джунда консорциумымен инвестиция тарту және 100 мың тонна мұнай шикізатын алу бойынша келісім жасалынды. Зауыттың тұрақтандыру учаскесінің және қысымдалған газ сақтау қоймасының құрылысын осы жылы аяқтауды жоспарлауда. Сауда нарығында тұрақтандырылған жеңіл дистилятқа сұраныс жоғары, ал оны алу жолы қысымдалған газ өнімінен айыру үдерісімен байланысты. Зауыттың қазіргі уақыттағы шикізат қоры 14 мың тоннаны құрайды.

1.2.Қойма жайында жалпы мәліметтер.

Сақтау, жинақтау және мұнайды қабылдау үшін бірнеше сақтау және құбыр желісімен байланысқан мұнай қоймасын тұрғызады. Мұндай қоймалары магистральді мұнай құбырларында қойма паркі деп аталады.
Аралық және соңғы магистральді құбыр желілерінің құрамына кіретін көлемді қойма саябақтары тәулік бойы жұмыс істеп тұрады және жоғары айналымдылыққа ие. 10-ға дейін немесе одан да көп қойма зауыттардан әр түрлі мұнай өнімдерінің сұрыптарын қабылдаудан, құбыр желісін ағызу немесе құю, база ішінде байланысқан тауарлы операциялардан бос болмайды. Магистральді құбыр желі стансасындағы сақтау жұмысының ерекшелігі жоғары жылдамдықты толтыру және босату болып табылады. Қайта аудару өнімділігі 4000-7000 м3сағ жетуі мүмкін.
Қоймалар үлкен тігінен қойылған металды цилиндрге ие, жоғары беті болат орамасынан дайындалған. Қойманың жоғарғы бөлігіндегі қабырғаның қалыңдығы төменгі бөлігіне қарағанда кішкентай. Металды қоймалардың қалыңдығы жердің үстіңгі жақ бетінде орнатылады. Кей кездері темір бетонды қоймалар тұрғызады, ондағы қабырғалар темір бетоннан жасалады. Темір бетонды қоймалар технологиялық артықшылықтарға ие, мысалы, оларда мұнай қыздыру үдерісі жай жүріп, шығын буланулары азаяды. Осы қоймалар түр пішін бойынша домалақ немесе тікбұрыш болып келеді. Тиімді қоймалар болып домалақ пішіндері табылады, сондай ақ тікбұрыш пішіндегі қоймалардың дайындалуы қарапайым болып келеді.
Қойма саябақтарында әр түрлі қойма сыйымдылығы-100-ден 120000м3 қолданылады. Қойма сыйымдылығы минималды және максималды толтырылу деңгейімен анықталады. Минималды деңгей - бұл қоймадан ағызудың төмен деңгейі. Қоймаларды орналастыру шарты және сорғыштардың төменгі деңгейі келте құбырдың қабылдау-үлестіру осьінде орналасады. Максималды деңгейді қойманың ешқандай да бір конструкциясының бұзылуынсыз толтырылуы арқылы анықтайды. Автоматика жүйесі және қойманың дистанциялық басқару конструкциясы бұзылған жағдайда апатты жағдайға дейін толтыруға болады.
Қоймадағы мұнайдың көлемін қойманы градирлеу кестесіне толтыру биіктігінен анықтаймыз, арнайы келтірілген дәл өлшеулер мұнай көлемін көрсетеді, сәйкесінше әрбір сантиметр биіктігі кез келген деңгейлік толтырулармен.
Мұнай қоймасына қабылдау келте құбырлары арқылы түседі және үлестірулер арқылы шығарылады. Келте құбырлар қабылдауыштар және айдап шығарулар ретінде қолданылады. Байланысқан құбыр желісіндегі келте құбырлар арқылы сақтауыштар сақтауыш паркінің жинақтауыш құбыр желісіне қосылады. Қоймаға жақын байланысқан құбыр желісі тиек арқылы орнатылады. Одан басқа кесілген тиектердің қосарланушылығы байланысқан құбыр желілерінде орнатылады. Осы тиектердің бірі жылдам болып келеді және технологиялық операциялар кезінде қолданылады, ал қалғандары қойманың өшуін қамтамасыз етеді.
Қабылдау коллекторлары мұнайға мұнай құбыры арқылы түседі және қоймаларға таратылады, ал айдап шығару коллекторлары мұнайға сақтауыш арқылы түседі. Қабылдау және айдап шығару коллекторларын таңдау коллектор тиектерінде өндіріледі. Қойма паркінің технологиялық сұлбасы сақтандырғыш қақпақшалары арқылы мұнайға түсетін арнайы сақтауыштардың бөлінуімен қарастырылады.
Мұнай қоймалары жердегі жанбайтын материалдардан, жер астылық орындалулардан тұрғызылады. Мұнай көлемін сақтау, жинақтау үшін көп жағдайларда цилиндрлік болат, бетонды, темір бетонды қоймаларын қолданады. Қойма болаттың шатыры табақ болатының Ст.3 маркасынан, қалыңдығы 2,5 мм болып жасалынады. Қабырғада табақ қалыңдығы төменнен жоғары қарай -14+6 мм.
Темір бетонды қоймалар болаттық қоймаларға қарағанда аз қолданылады. Темір бетонды қоймалар мазут, ақшыл мұнай өнімдерін сақтау үшін қолданылады. Темір бетонды қоймалардың ішкі қабырғасы тұтастай қорғаныс қабатымен жабылады, ол сақталатын өнім қоймасының бетонды қабырғасы арқылы сүзгіден өтуін болдырмайды.

1.3. Қойма құрылымы мен қондырғылары.

Мұнай қоймалары әр түрлі пішін мен конструкцияға ие және табақ болаттарынын және темір бетондардан дайындалады. Болаттық қоймалардың конструкциясын тағайындалу тәуелділігіне байланысты таңдайды, яғни технологиялық параметрлері қоймалар орналасуы бойынша жер астылық және жер бетіндегі болып, ал пішіні бойынша тік және көлденең цилиндрлік және сфероидты болып бөлінеді. Табақ конструкцияларының байланысу түрінің тәуелділігіне байланысты қоймалар пісірілген және тойтарылған болып келеді, ал монтаждау тәсіліне байланысты-табақтық және бумалық жинақтама болып бөлінеді, көлденең орнатылған корпус сақтауышындағы болаттық белбеу төрт тәсілмен орналасады: сатылы, телескоптық, аралық, қойманың барлық биіктігіндегі бірдей ішкі аралық диаметр.
Қоймаларда келесі қондырғылар орнатылады:
- ішкі тексерулерге, жөндеулерге және сақтауышты тазалауға арналған люктар жол қойманың төменгі белбеуінде ;
- жарықтандыру мен желдетуге арналған қойма шатырындағы желілік люк ;
- қоймадағы сұйықтық деңгейін бақылауға және автоматтық деңгей өлшеуіштен шыққан сынаманы зерттеуге арналған өлшеуіш люк;
- деңгей өлшеуіш;
- сұрыпталған сынама;
- қоймадағы өртті сөндіруге арналған камера;
- қойманың әр түрлі деңгейіндегі мұнайды айдап шығаруға арналған көтерме топсалы құбырлар;
- құйма операциялары және жеңіл мұнай фракциясындағы шығындарды қысқарту қоймадағы апатты жағдайлардан сақтау үшін арналған тыныс алатын және сақтандырылатын қақпақшалар.
Негізгі жабдықталған сақтандырғыштың кварцтеу жұмысын қарастырамыз. Тыныс алу қақпақшалары қоймадағы мұнайды жіберу және сұрыптау үдерісі кезінде газ-ауалық булардың қысымын реттеуге, сондай ақ тәулік бойы температураның тербелісін реттеуге арналған. Қойма ішіндегі қысым көтерілсе, онда қақпақша көтеріліп, артық газдар сыртқа шығады, ел егер сақтауыш ішіндегі қысым төмендесе, онда қақпақша ашылып сақтауыш ішіне ауа кіреді. Қақпақша белгілі қысымда ғана реттеледі, қойма ішіндегі қысым белгілі мәніне жеткенде ғана ашылып жабылады. Гидравликалық сақтандырғыш қақпақшалар қойма ішінде тыныс алатын қақпақшалар дұрыс болмаған кезде немесе оның қимасы газдар мен ауалардың кіруіне жетпеген жағдайда газ-ауалық булардың қысымын реттеу үшін қызмет етеді.

1.4. Амангелді ГӨЗ ЖШС-нан шығатын өнімдер.

Амангелді ГӨЗ - төмендегі операцияларды жүзеге асырады: шикі мұнай , газ қоспаларын сепарациялау; газ құрамынан қышқыл түрбөлшектерді аластау; сұйық және қатты күйдегі күкірттер алу; алынған көмірсутекгаздарын олардан тауарлық өнім алу мақсатында фракциялау т.б. Зауыт 2003 жылдан бастап шикі газдың бүкіл мөлшерін олардан еуропалық стандартқа сәйкес келетін экспорттық пропан мен бутан алу үшін өңдейді. Зауытта күкіртті гранулалайтын екі қондырғы және қабыршақты күкірт өндіретін екі қондырғы жумыс істейді, олар күкіртті кез келген көлік түрімен тасымалдауға мүмкіндік береді. Қазіргі кезде екі жоба жүзеге асырылуда, олар - зауыттың Екінші Кезегінің Жобасы (ЕКЖ) және мұнай беру қарқынын көбейту мақсатында қойнауқатқа Шикі Газ Айдау (ШГА) жобасы. Зауыттың ЕКЖ бөлікшесінде мұнай мен газды сеперациялау, шикі мұнайды турақтандыру, газды күкірттен арылту және сұйытылған көмірсутектерді, күкіртті т.с.с. беліп алу қондырғылары орналасатын болады. ШГА бөлікшесінде газды жоғары қысымдарға дейін сығымдайтын арнаулы компрессор орнатылады, бул іс-шара газды жинауышқа айдау мақсатында жүргізіледі. 2005 жылы зауыттың екінші кезегі өндіріске енгізілуі тиіс, бул зауыттың қуатын жылына 14 млрд. текше метрге дейін жоғарлататын болады.

1.5.Газдарды өңдеу технологиясы.

Табиғи және мұнайға серік көмірсутек газдары отын және мұнай химиясының шикізатын өндіруде өте құнды шикізаттарға жатады. Табиғи жанғыш газдар метан қатарының көмірсутектер қоспасы болып табылады. Кейбір кен орындар газдары құрамында күкіртсутек және СО2 сияқты қышқыл компоненттер, азот, оттегі, сирек газдар - гелий мен аргон, және барлық табиғи газдар серігі - су булары болады.
Табиғи газдар құрамына кіретін көмірсутектерді шартты түрде үш топқа бөлуге болады:
I топқа - метан мен этан кіреді. Олар қалыпты жағдайда құрғақ газ болады, олар 60-95%-ды құрайды.
II топқа - пропан, і-бутан және п-бутан кіреді. Бұл көмірсутектер таза күйінде және қалыпты жағдайларда газ болады, ал жоғары қысымдарда сұйық күйге ауысады. Көмірсутектердің бұл тобы сұйытылған газдар деп аталады.
III топқа - і-пентан, п-пентан, гексан және неғұрлым жоғары молекулалы көмірсутектер жатады. Қалыпты жағдайларда бұл көмірсутектер - сұйықтықтар және олар бензиндердің құрамына кіреді.
Бұл газдарды алғашқы өңдеудің негізгі өнімдері - газды бензин, сұйытылған және құрғақ газдар, техникалық жеке көмірсутектер: пропан, бутан, пентан.
Газдарды өңдеудің негізгі мақсаты - бастапқы газ құрамынан қышқыл компоненттерді және ылғалды, ал содан кейін осы газдан II және III топ көмірсутектерін бөлу болып табылады. Өнімдердің сапасын арттыру және газ өңдеу зауыттарының құрал-жабдықтарын пайдалану жағдайларын жақсарту мақсатында көмірсутектік газдарды механикалық қоспалардан алдын-ала тазалайды, құрғатады және одан кейін күкіртсутектен және СО2 - ден тазалайды.
Механикалық қоспалардан тазалау. Механикалық қоспалардан тазалауды негізінен механикалық құралдар көмегімен іске асырады. Газ тазалауды құрғақ және ылғалды әдістерге бөледі. Құрғақ тазалауда құрғақ шаң ұстатқыштар қолданылады: циклондар, тұндырғыш аппараттар және электрофильтрлер.
Циклондардың әсері, ортадан тепкіш күшті, ластанған газды жоғары жылдамдықпен аппаратқа жанама жолмен енгізудің нәтижесінде және оның одан әрі қозғалысы бұранда түрінде болған жағдайда пайдалануға негізделген. Тозаң ортадан тепкіш күштің әсерімен қабырғасына лақтырылып төменгі саңылау арқылы бункерге түседі, ал тазаланған газ ағымы циклонның орталық құбыры арқылы шығарылады. Тазалу коффициенті тозаң бөлшектерінің мөлшеріне және циклон диаметріне байланысты. Ортадан тепкіш күш, циклон диаметрі аз болған сайын көп әсер етеді. Тазалуға қажетті газ мөлшері көп болған сайын 4 немесе 8 - ден тұратын циклондар топтарын, сандары оннан жүзге дейін жететін батарея типтес бір агрегатқа жиынтығын пайдаланады. Газды тозаңнан тазалаудың ең тиімді әдісі электр сүзгіште тазалау болып саналады. Олардың әсері газды иондандыруға, яғни оның молекуласының оң және теріс иондарға ыдырауына, қарама-қарсы зарядталған электродтарға қозғалуына негізделген.
Электродтар арасында потенциалдар айырмашылығының бірнеше мың вольтке дейін өсуімен иондар мен электрондар кинетикалық энергиясының күрт көтерілуінің нәтижесінде олар кездескен молекулаларды иондарға ыдыратады да газ толық ионданады. Мұндай жағдайда өткізгіш айналасында газдың әлсіз жарық шығаруы байқалады. Электродпен бірдей белгідегі иондар басқа тұндырғыш, (+) полюспен қосылған электродқа жылжиды. Тозаңдалған газдағы (-) иондар жылжығанда тозаңға зарядын беріп, оларды тұндырғаш электродтарға бағыттайды. Шаң бөлшегі өзінің зарядын тұндырғаш электродтарға береді және өзінің салмағының әсерінен шөгеді немесе сілкуден лақтырылады. Электрсүзгіштер жоғары кернеулі (40-70кВ) тұрақты электр тоғымен істейді. Тозаңның тоқ өткізгіштігін көтеру және оның тұнуын жақсарту мақсатында газды ылғалдайды. Түтік және пластинка тәрізді электрсүзгіштер бар. Газдың булардағы тазалану дәрежесі 80-98% дейін жетеді.
Ылғал газды тазалау тозаңдалған газ ағымының сұйықтықпен (минералды май) тығыз контактта болуына негізделген. Мұнда қатты бөлшектер сұйықтықпен ұсталады. Ылғал газды тазалауды жүргізу үшін скрубберлер, ылғалды циклондар және т.б. қолданылады.
Газдарды кептіру. Газдағы су буларының мөлшері мұнай сепарациясының температурасы мен қысымына байланысты. Температура мен қысымның берілген мәндерінде газ көлемі бірлігінде су буларының мөлшері шекті мөлшерден артық бола алмайды. Егер су буының мөлшері максимал болатын газ температурасын төмендетсе, олардың бір бөлігі конденсацияланады. Газдағы немесе ауадағы су буларының конденсациясы өтетін температура шық нүктесі деп аталады. Демек шық нүктесі берілген қысымдағы газдағы су буларының максимал мөлшеріне сәйкес келеді. Газ ылғалдылығы абсолюттік және салыстырмалы болып бөлінеді. Газдың абсолюттік ылғалдылығы - бұл көлем бірлігіндегі (гм3) немесе газдың масса бірлігіндегі (гкг) су буларының массасы. Салыстырмалы ылғалдылық - бұл газ қоспасында бар су буының массасының берілген газ көлемінде сол температура мен қысымда болуы мүмкін қаныққан су буы массасына қатынасы. Салыстырмалы ылғалдылық % немесе бірлік үлестермен өлшенеді.
Көмірсутектік газдар гидраттарының түзілу шарттары. Егер берілген шарттарда су буларымен қаныққан газды салқындатса немесе изотермиялық сықса, одан су бөлінеді. Температуралар мен қысымдардың белгілі бір қатынастарында бөлінетін су газбен әрекеттесе отырып гидраттар - ақ кристалл зат, түзілу шарттарына байланысты мұз немесе қарға ұқсас, түзеді. Гидраттардың негізгі торы су молекулаларынан тұрады, ал молекулааралық кеңістіктерде торлар формасындағы каналдар мен қабаттар көмірсутектік газдар молекулаларымен толтырылған.
Табиғи газдар компоненттері гидраттарының формулалары СН4·6Н2О; С2Н6·8Н2О; С3Н8·17Н2О; і-С4Н10·17Н2О; Н2S·6Н2О; N2·Н2О; СО2·Н2О. Газдар гидраттарының бұл формулалары идеал жағдайларға сәйкес келеді, яғни гидраттық тордың ірі және кіші кеңістіктері 100%-ға толған жағдайларға сәйкес келеді. Көмірсутектік газдар гидраттарында сулық торлардың ірі кеңістіктері сұйық пропанмен және і-бутанмен, ал кіші кеңістіктері - метанмен, этанмен, азотпен, Н2S-пен, СО2-мен толтырылған болады. Ылғал газ тасымалданатын құбырлар немесе аппараттарда гидраттар түзілуі тек қана белгілі бір температуралар мен қысымдар қатынасында және бос су болған жағдайда ғана мүмкін. Гидраттар кристалдар тәріздес өседі және құбырларда, табақшалар саңылауларында және вентильде тығындар түзеді. Гидраттар түзілуінің алдын алу үшін арнайы ингибиторлар - спирттер мен гликольдер қолданылады. Неғұрлым кең тараған ингибитор метанол болып табылады.
Метил спирті - метанол (химиялық формуласы СН3ОН, молекулалық массасы 32,04) түссіз мөлдір сұйықтық, өткір иісті, механикалық қоспасы жоқ. Метанол - тез әсер етуші у, суда кез келген қатынастарда араласады. Қайнау температурасы 164,6оС, қату температурасы -97,1оС, ρ15(100%)=791кгм3. Газ ағынына енгізілген метанол су буларын сіңіреді және оларды төмен қату температуралы спиртті-сулы ерітіндіге айналдырады. Сонымен қатар гидраттар түзілу температурасы да төмендейді. Гидраттармен әрекеттесе отырып метанол оны бұзады. Түзілген спиртті-сулы ерітінді газ ағынымен арнайы тұндырғыштардың (дрипптер) төменгі нүктелерінде жиналады да атмосфераға лақтырылады.
Газдардан бөлінетін ылғал мен қаныққан гликольдер сепараторларда бөлініп, регенерацияға ұшыратылады. Гидраттармен күресудің эффективті тәсілі - газды кептіру. Кептіру кезінде ылғал мөлшері күрт азаяды. Кептірілген газдың шық нүктесі газды бензинсіздендіру немесе тасымалдау процесінің ең төмен жұмысшы температурасынан 5-7оС-ге төмен болуы керек.
Газды кептіру гидрат түзілуін болдырмайды, құбырлардағы гидравликалық жоғалтуларды төмендетеді және оның өткізгіштік қабілеті қажетті деңгейде сақталады, коррозия процесі тежеледі. Газдарды кептірудің бірнеше әдісі бар. Олар газ көлемінің үлкеюіндегі дроссель эффектісіне, көлемінің үлкеюіндегі сыртқы әсерді пайдалануға, антифризді бүркуге, газдан сұйық немесе қатты сіңіргіштер ылғалды сіңдіруге және т.б. негізделген. Газдарды кептірудің сұйық және қатты сіңіргіштермен жүргізу әдістері кең тараған.
Көмірсутекті газдарды сұйық сіңіргіштерді қолданып кептіру абсорбциялық процеске жатады, яғни су буының еріткіштермен сіңірілуі. Алғашқы кезде отын газын кептіруге глицерин (1929ж.), одан кейін (1936ж.) осы мақсатта диэтиленгликоль (ДЭГ) және үшэтиленгликоль (ТЭГ) және хлорлы кальций ерітіндісі қолданыла бастады. Газды сұйық сіңіргіштермен кептіру процесі абсорбция және қатты сіңіргіштермен газдарды кептіру адсорбция құбылысына жатады.
Сұйық сіңіргіштермен газ кептіру. Бұл тәсіл өндірісте кең тараған. Бұл тәсілдің артықшылықтары: неғұрлым салыстырмалы төмен капиталдық салымдар және эксплуатациялық шығындар, кептіру жүйесінде газ қысымы ауытқуларының төмендігі, процесс үздіксіздігі. Кемшіліктері: шық нүктесін аз төмендету; газ құрамында жеңіл көмірсутектік сұйықтықтар болған жағдайда гликольдердің көбіктенуі.Гликольдер қолданумен жұмыс істейтін газ кептіру қондырғылары екі типті болады: абсорбциялық қондырғылар және гликольді газ ағынына енгізу қондырғылары.
ДЭГ немесе ТЭГ абсорбциялық кептіру кезінде газ абсорбердің (1) төменгі - скрубберлік бөлігіне келіп түседі, онда ол көмірсутектік конденсаттың және судың қалқымалы бөлшектерінен босатылады. Содан кейін бітеу табақшаның ортаңғы құбыры арқылы өтіп жоғарғы жақтан ағып жатқан ДЭГ немесе ТЭГ сіңіргішінің сулы ерітіндісімен әрекеттеседі. Барботажды табақшаларда, абсорбер конструкциясына байланысты 5-12 табақша болуы мүмкін, газ табақшадан табақшаға көтеріліп кептіріледі де колоннаның скрубберлік бөлігіне келіп түседі. Онда ағынмен әкетілген сіңіргіш тамшылары ұсталады. Абсорбердің жоғарғы жағынан кептірілген газ шығарылады да өңдеуге жіберіледі. Төмен қарай аға отырып (табақшадан табақшаға) сіңіргіш ерітіндісі сумен қанығады да бітеу табақшада жиналып колоннадан регенерацияға шығарылады. Абсорберден шыққан абсорбент жылуалмастырғыш, желдеткіштен (выветриватель), онда сіңген газдар бөлінеді, екінші жылуалмастырғыштан өтіп, қайнау температурасына жақын температурада буландыру колоннасына - десорберге беріледі.
Десорберде сіңіргіш ерітіндісінен су булары айдалады. Газдар мен су булары колоннаның үстіңгі бөлігінен атмосфераға лақтырылады. Кейде су буларын конденсациялап колоннаның жоғарғы табақшасына суландыру ретінде қайтарады. Буландыру колоннасында 10-16 ректификациялық (қалпақты немесе клапанды типті) және бір бітеу табақша болады. Бітеу табақша төменгі ректификациялық табақшадан 0,6-1,0м төмен орналастырылады. Бітеу табақша бетінде жиналған абсорбент шығарылған қайнатқыш (ребойлер) арқылы колоннаның төменгі бөлігіне ағызылады.
Қайнатқышта абсорбент ерітіндісі су буымен қыздырылады. Қайнатқыштағы жылу алмасу жақсы өту үшін абсорбент төмен жақтан беріліп жоғарғы жақтан шығарылады. Демек, қайнатқыш үнемі сіңіргішпен толтырылған болады да циркуляцияланатын абсорбенттің барлық массасы ол арқылы төменнен жоғары қарай өтеді. Десорбердің төменгі бөлігінде жиналған регенерацияланған сіңіргіш жылуалмастырғыш арқылы өтіп жылуын қаныққан сіңіргішке береді, содан кейін тоңазытқыш (6) арқылы аралық сыйымдылыққа (7) беріледі де одан абсорбердің суландыруына беріледі.
Абсорбер газдың берілу қысымында жұмыс істейді. Десорбер атмосфералық немесе одан төменірек қысымда (0,011- 0,012МПа) жұмыс істейді.
Гликольдер қасиеттері. МЭГ, ДЭГ, ТЭГ - түссіз (химиялық таза) немесе ашық-қоңыр түске боялған (техникалық) сұйықтықтар, суда кез келген қатынастарда ериді. Кептіру процесі үшін сіңіргіштердің келесі көрсеткіштері маңызды:
1) абсорбция процесінің әр түрлі температураларында әр түрлі концентрациялардағы гликольдер ерітінділерінің кептіргіштік қабілеті;
2) гликольдердің сулы ерітінділерінің қайнау температурасы;
3) әр түрлі концентрациялы гликольдердің қату температурасы.

2.1. Болаттан жасалынған резервуарлардың жабдықтары

Шикi және тауарлық мұнайды қабылдап алу, сақтау және өткiзу шараларын жүргiзу үшiн резервуарлар арнайы арматуралармен және жабдықтармен жабдықталады. Резервуарлардың жабдықтары мыналарды қамтамасыз етедi:
резервуарлардың толуын және босауын;
мұнай деңгейiн өлшеуді;
мұнай сынамасын алуды;
резервуарлардың тазалануын және жөнделуін;
мұнайдың тұнуын және тауарлы мұнайдың астындағы судың
жойылуын;
резервуардағы қысымды қауiпсiздік шегінде ұстап тұруды.

Жер үстінде орналасқан тiк цилиндрлі резервуардағы жабдықтардың ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.