Мұнайды тұздан және судан тазарту
Мазмұны
1.1.Техника қауіпсіздігі ережелері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.2. Өрт қауіпсіздік ережелері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.3.Мұнайды тұздан және судан тазарту ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 1.4.Су, әуе көлігі және құбыр желісі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.5.Құбыр желісі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.6. Болат құбырларының негізгі түрлерінің жіктелуі. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.7. Кескіндік болат құбырлары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.8 Электр дәнекерлік құбыры ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.9. Алюминий құбыры ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ...
2.0. Жапсарсыз құбыр ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... .
2.1. Мырышпен қапталған құбыр ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
1.1.Техника қауіпсіздігі негіздері.
Мекемелерде еңбекті қорғаудың ең маңызды түрінің бірі - бояу түстері. Бояулардың түрлері санаулы ғана болу керек. Ескертпе түрлер қай кезде болса да, анық көрінуі тиіс. 12.4,026-76 стандарты бойынша қызыл, сары, жасыл және көк бояуларын таңдайды.
Өндірістердегі бөлмелерді ақшыл-көк түспен бояйды. Шаң - тозаң көп болатын өндірістік бөлмелерді күлгін түсті бояумен. Ал ауыр жұмыс түрлеріне контраст бояулар көп болу керек. Себебі кез келген уақытта бір көз қараспен тез анықтау үшін.
Төтенше жағдайларды болдырмау үшін жасыл түспен бояйды. Мысалы техникалық машиналарының рычагтарын, қырқаяқтарын т.б. сол сияқты.
Қызыл бояу түрі - ол өте жоғары қауіпті жағдайдың болмауын ескертетін түрлердің бірі, мысалы рычагтар, кнопкалар. Ол бояумен белгі бар жерде құлап кетуіңіз, итеріп жіберуі, қысылып қалуыңыз, тайып кетуіңіз немесе тоқ соғуы т.б. ауыр жағдайлардың болуы мүмкін. Көп жерде ол бояумен бірге мына сөздер жазылады - "Огонь", "Стоп", "Запрещено", "Явная опасность", "Осторожно".
Бояуларды қалай болса солай жаға бермей материалдың көлеміне, тұрған орнына, тез көзге байқалатындығына қарай бояйды: 6 м - 20 мм, 6 - 20 м - 50 мм, 21 - 40 м - 100 мм, 41 - 70 м - 200мм.
Сары бояу түрімен көбінесе құрылыс материалдарының қауіпті жағдай тудыратын түрлері боялады және де өндірістегі құрал - жабдықтардың талаптарын білместен қолданбауға керектігін ескертетін жабдықтарда болады.
Жасыл бояу түрі - құрал жабдықтардың ешқандай қауіпті жағдай туғызбайтынын алдын ала ескертетін бояулардың түрлері. Бұл бояулармен үлкен мекемелерден қысқартпа жолмен шығатын жерлері, аптекадағы шкафтар, жолдардағы светофорлар т.б. қауіпсіз деген жабдықтар. Бұл бояу түрімен бірге кей жерледре "Путь свободен", "Первая помощь", "Выходить здесь", с.с. терминдер болады.
Санитарлық көз-қараспен мекемелердің қараңғылау бөлімшелерін, бұрыштарын ақ түсті бояумен боялады.
Бояулар тек бір түсті болмай контрсат түрінде боялады. Солардың бірі қауіпті сұйықтықпен толтырылған бактар - қызыл түске ақ бояумен полоска келтіріледі.
Жұмысты ұйымдастыру. Жауапты адамның іс - әрекеті. Жүктерді қорғау және тасымалдау нормалары.
Құқықтык және ұйымдық сұрақтары КР конститутциясы мен Еңбекті қорғау бойьнша Қазақстан Республикасының заң шығарушылық актілері негізінде қалыптасады ҚР заңдарының ішіндегі негізгілері:
-10.12.07 жылғы ҚР еңбек кодіксі;
-19.05.97 жылы өзгерген ҚР Денсаулықты корғау туралы заңы, 13.01.04 жылы, толыктырылған;
3.04.02 жылғы Қауіпті өндірістік объектілердегі, өндірістік қауіпсіздік туралы.
- 27.03.97 жылы өзгерген Табиғи және техногенді сипаттағы төтенше жағдайлар туралы,21.12.04 жылы толықтырылган,
ҚР Азаматтык кодексі; Өрт қауіпсіздігі туралы.
Сонымен қатар Еңбекті қорғаудын қүқыктық негіздерін, зандық актіге әртүрліюристік күші бар актілерден тұрады:
ҚР Президентінің бұйрығы; ҚР Басқармасының бұйрығы; сот шешімдері және абстрактілі сот шешімі, министрліктер мен ведомствалық бекітулер, өзінің компентенц шегіндегі орындаушы органдармен орындалған нормативті актілері.
Еңбекті қорғау бойынша осы актілер, негізгі нормативті - құқықтык актілежататындары: МЕСТ-тер
- Еңбек қауіпсіздігінің стандарттар жүйесінің мемлекеттік стандарттары
- мемлекеттіксанитарлы - эпидеммиологиялықережелер мен нормалар( ережелергигеналықнормативтер, санитарлыержелер мен нормалар, СанЕмН, санитарлінормалар).
- қүрылыстықнормалар мен ережелер (ҚНмЕ), қүрылыс және жобалау бойынша ережелер жиыны;
- еңбектіқорғаубойынша сала аралыкережелер, Еңбектікорғау бойынша салааралық типтік нұсқаулама;
- Еңбекті қорғау бойыншасалалықережелер, Еңбектіқорғау бойынша типтікнұсқаулама.
-қауіпсіздік ережесі, кондырғыларды қауіпсіздігін шеттету ережесі.
Заңды актілер
Манызды қүқыктық қүжаттар, ол 4.07.2001 жылы өзгерген, 3.032001 жылгы ҚРБасқарушылары бекіткен еңбек әрекетімен байланысты, жұмысшылардың денсаулығынын закымдалуы мен сәтсіз жағдайларды ескеру мен зерттеу ережелері. Ережелер уайымдардағы кез-келген жеке меншіктіктін формасы мен сөтсіз жагдайлардьі есептеу және зертге тәртібін бекітеді сонымен бірге жеке меншік иелерінде.
Онда сәтсіз жағдайлармен байланысты қабылданған, өндірістегі сәтсіз Оцщ-аларды зерттеу туралы алгашқы кезекті шаралар жазу түрі және актінін формасы аталып көрсегідгең. Ережелерде өндірістік жарақат ретінде көрсетілген жағдайлар топталынған:
1)жүмыс орны тәртібівде, өндіріс қүралдары, жеке корғаныс қүралдарын даиындау мен жұргізукезінде,жұмыс уакытынын аяқталуы 6ойынша немесе 6асталар алдында
2)жұмыс ұйымдастырушы немесе жұмыс берушінін тапсырмасымен байланысты, өзінің міндетін немесе жұмысын орындаумен болған орнында немесе іс сапар уакытында және жұмыс орнында, жұмыс уакыты аралығьнда;
3)өндірістік зиянды жөне кауіпті әсерлердін нәтижесінде;
4)жұмыс уақытында, жұмысшы зерттеуінін жолы бойынша, жұмыс орнында қызмет ету объектілері арасындагы жылжумен байланысты әрекеттерді, жұмыс берішінің тапсырмасын орындауы бойынша әрекетгерді, жұмыс берушшіц тапсырмасын орындауы бойынша;
5)жұмыс берушінің көлігінде;
6)қызметтік жол жүруі үшін пайдалану құқығына жұмыс берушінің жазба түріндегі келісімі бар болған кездег, жеке келікте;
7)жұмыс берушінін бұйрығы бойынша, өзініц жөне басқа ұйымныц территориясына келген кезеңінде, сонымен бірге жұмыс берушініц жеке меншігін қорғау кезінде;
8) жұмыс орны бойынша немесе іс сапары кезінде жұмысшынык қызметтік міндетін
орындауы кезінде, оны қасақана өлтіру жөне оны жаракаттауы.
Өндіріспен байланысты әрбір нақты жағдайды тексеріп комиссия анықтайды. Егер жұмысшыға, жұмыс берушініц қатесінен сәтсіз жағдайдын нөтижесіңде денсаулығына зиян келсе, онда Қазакстан Республикасының нормативті құқықтык актілері қарастырылған жағдайлар мен тәртіпте, егер жұмысшыға сактандыру салымы төленбейтін болса, жұмыс берушіні жазалайды.
ҚР 17.03.93 жылы өзгеріп, крсымша 28.06.2002 жылы толықтырылған Министрлер кабинетінін бұйрығымен бекітілген Енбек кызметін орьгадаумен байланысты жұмысшылар мен кызметкерлердің денсаулығының зақымдалуы мен жеке меншігініц барлық шығынын есептеудің ұйымдык ережесіне сөйкес зиян келтіру мөлшері 12 айда, орташа ецбек ақысы негізінде есептелінеді.
Егер жарақат алған жұмысшы, тұрғындарды өлеуметгік қорғау аймағындағы орталық орындаушы органдардыц территориялы бөлімшесінде көмек түрлерін (емдеу, косымша тамақтану, дәрі -дәрмек алу, медициналык тексеруден өту, санитарлы- курортгық емдеу, зиян шегушінің емделу орнына барып - қайтуына телем ақысын қоса алғанда), алмаса, ұйым жарақат алған жұмысшыға ецбек акысына қосымша жәрдем ақы береді жөне косымпіа шығынды төлейді.
Арнайы медициналык және тұрмыстық күтім қажет, зиян шегушіге, шығынды өрбір күтім түріне байланысты бірден кем емес есептік айлық көрсеткішінен боліп отырады.
Ұйым зиян шеккен жұмысшыға және оныц отбасы мүшелеріне және зардап шеккен жұмысшының қаза болуына байланысты шығынын төлеуге, тұрғын ауданныц төлемі бойынша жеңілдіктер жасауға, балалар мекемелеріндегі балалардын шығынын төлеуге, жалпы көлік түрлеріндегі жол ақысын төлеуге жөне басқа да көмек түрлерін көрсетуге міндетті.
15.01.98 жылы ҚР Министрлігініңенбек пен әлеуметгік қорғанысты енгізу бұйрығымен Енбек жағдайы бойынша ұйымның өндірістік объектілерін аттестациядан өткізу туралы жағдаймен сәйкес, объектіні аттестацидан өткізу мерзімі (3 жыдца 1 реттен көп емес) және кезектен тыс кайтадан аттестациядан өткізу, сонымен бірге комнссия мен оныц кұрамын аттестациядан еткізу және ұымдарды регламентгеу. Енбек шарты мея объектінін жарақат қауіптілігіне бағаны комиссия береді.
Қауіптілік пен еңбекті қорғау мен бақылаудағы Мемлекетгік басқару мев негізгі жағдайлар Берілген жағдай ҚР Қауіпсіздік пен енбекті қорғау туралы занымен регламенттеледі. Еңбекті қорғау мен қауіпсіздік облысындағы, бакылау, болжау, мемлекетгік басқару, ҚР Басқару орындарымен, баскарушы органдармен және оның территориясындағы бөлімшелерімен, сонымен бірге бұрынғы баскару органдарымен жүзеге асырылады. Осы занда Еңбекті қорғау аймағындағы құқыктары ұсынылған.
50 адамнан көп жұмысшысы бар, барлық үйымдарда, жұмыс беруші еңбек пен қауіпсіздік қызметін кұруға міндетгі және ол өзінің статусы бойынша, негізгі өндірістік қызметтермен тенестіріледі. 50 адамға дейінгі жұмысшы бар үйымдарда, Еңбекті қорғау бойынша міндеттері, жұмыс берушінің бұйрығы бояынша мамандыққа біріктіріліп басқарылады.
Енбекті корғау мен қауіпсіздік бойынша заң шығарушылыкты сақтауды бақылау мен қадағалау түрлері келесідей бөлінеді:мемлекеттік; ведомствалық; ұйымдық.
1.2.Өрт қауіпсіздік ережелері.
Өрттің шығу себептері
Өрт шығып оның күшею себептері мына жағдайлардан болады:
1. жану зонасында жаңғыш затпен белгілі сандық және сапалық қатынаста болуы керек;
2. жану ортасы мен тұтану көзі өзара түйісу керек;
3.тұтандыру көзінің температурасы жану ортақ өздігінен жану температурасына дейін қыздыру керек.
4. Жаңғыш заттар бар жерде ашық отты абайсыз қолдану;
5. Жылыту жүйесін электр желісін электр қондырғыларын дұрыс пайдалану;
6. Газ, бу, шаң газ баллоны, компрессорлардың жарылуы;
7. Жаңғыш заттардың өздігінен тұтануы;
8. Жанармай, бояу материалдары және басқа жаңғыш сұйық заттарды дұрыс сақтамау;
9. құрал-жабдықтардың қатты қызуы.
Өртті қарсы шаралар
1.Жану зонасымен жаңғыш затты салқындату;
2.Жаңған затты атмосфера ауасынан оқшаулату;
3. Жану реакциясы төмендететін химиялық заттарды қолдану
4. Жану зонасына жанбайтын заттарды енгізу; 5. Жаңғыш затты жану зонасына оқшаулау.
Өрттің адам ағзасына әсер ететін қәуіпті факторлары
-ашық от және ұшқындар;
-ауа мен заттардың жоғарғы температурасы;
-жанудың улы заттары;
-түтін оттегінің төмен концентрациясы;
- үйдің құлауы және жарылыстары.
Өрт болдырмау жүйесі деп - өрт шығару мүмкіншілігін болғызбауға бағытталған ұйымдастырушылық шаралар мен техникалық құралдардың комплексін айтады.
Өрттен қорғау жүйесі деп - өрт қәуіпті факторларының әсерін адамға тигізбеуге және материалдық шығын азайтуға бағытталған ұйымдастырушылық және техникалық құралдар комплексі деп айтылады.
Өрттен қорғану шаралары
Өндірістік бөлмелердегі материалдар жанатын, жанбайтын және қиын жанатын болып 3 топқа бөлінеді.Жанатын материалдар деп - ыстыққа немесе отқа төзімсіз тез жанатын матриалдарды атаймыз.Жанбайтын материалдар деп - қызу температурасы қаншаға көтерілсе де қалпын сақтайтын, тек қана түсін жойатын материалдарды айтамыз.
Қиын жанатын материалдарға - отқа төзімді, тек көп уақыт бойы жоғары температурасын жоғалтпай бықсып, түтіндеп тұратын материалдарды жатқызамыз.
Өндірістік бөлмелер А,Б,В,Г,Д, Е категорияларымен жіктеледі.
Өртке қарсы кедергілер
Өрт кезінде от жалынның үй көлеміндей жайылып өрістеуін шектеу үшін әр-түрлі кедергілер орнатылады. Олар өртке қарсы жабық қабырға, қалқа, қақпа, люк, тамбурлар, шлеуіздер. Бұл кедергілер жанбайтын материалдардан жасалады.
Өртке қарсы қабырға дегеніміз - отқа төзімділік шегі екі жарым сағатқа жанбайтын және сынбайтын бітеу қабырғалар. Өртке қарсы қабырғаларға - есіктер мен қақпалар жатады. Олардың орта төзімділігі екі сағаттан кем болмауы керек. Өртке қарсы төбе жабындары көп қабатты үйлерге арналған. Бұл жабындар жанбайтын немесе құрамы тұтас темір бетон ретінде болады.Түтін өртенген үйдің ішінен адамды шығаруға және от сөндіру жұмыстарын сөндіруге кедергі жасайды. Сондықтан өрт шалған үйлерге арнайы люктер қолдануылуы қажет.
Өрт сөндіру материалдары
Өртке қарсы су қондырғыларына қойылатын талаптар СНиП 11-31-74 құрылыс проект нормасымен анықталады.
Өрт сөндіру үшін қолданылатын материалдар сөндіргіш заттар деп аталады. Өрт сөндіргіш заттар арзан қолданылып, қәуіпсіз материалдар мен бұйымдарға зиян келтірмейтін, аз шығындар мен жоғары сөндіргіш нәтежие беру керек. Негізгі өрт сөндіру заттар: су, су буы, тұздардың су ерітінділері, инертті газдар, минералды ұнтақтар, көбік, құм, топырақ, әр-түрлі жапқыштар.
Су - отты сумен сөндіру ең қолайлы, өте арзан, көп қолданылатын өрт сөндіргіш зат. Оның өрт сөндіргіш қасиеттері жылу сыйымдылығымен булану жылулығы жоғары болғандықтан, бұл өрт ошағын салқындатып, жанған заттың температурасын, оның жану температурасынан төмен азайтады. Суға әр-түрлі бет активті заттарды қосса, оның от сөндіргіш қасиеттері жоғарлайды. Бірақ, ондай суды от сөндіруге көп қолдануға болмайды. Себебі: химиялық реакцияға түсетін заттарды, бағалы бұйымдар мен металлдарды, электр тогы бар қондырғыларды, тез тұтанғыш сұйық заттарды қасиеттерінен айырады.
Өртті көбікпен сөндіру
1.химиялық
2.ауа механикалық
Химиялық көбік - натрий бикорбанатты немесе сода ерітіндісі және қышқыл ертіндісінің арасындағы химиялық реакциядан туады.
Ауа механикалық - ауа және көбік шығаратын заттың су ерітіндісін араластырғанда пайда болады.
Көбіктердің өрт сөндіргіш қасиеттері оның меншікті салмағы аз болғандықтан жаңған заттар бетін жауып оларға ауаның оттегінің өткізбей жану процесін тоқтатады.
Инертті газбен сөндіру - оларға: көмір қышқыл газы, азот, ардон, гелий, титан және пайдаланылған газдар өрт сөндіргіш қасиетті өрт зонасында ауа оттегісінің концентрациясын азайтады. Температурасын төмендетеді және жану процессін тоқтатады.
1.3.Мұнайды тұздан және судан тазарту.
Электртұзсыздандыру қондырғысы мұнайды өңдеуге дайындаудың алғашқы және негізгі сатысы болып табылады. Жобаның басты мақсаты - мұнайды су мен тұздар қоспасынан айыру - шикі мұнайдың тазалық дәрежесін арттыру. Қондырғының басты ерекшелігі - электродегидраторларды тұндырғыштарға ауыстыру. Қондырғының технологиялық сызбасының классикалық баяндамасы. Құрамынан жуатын су, деэмульгатор және сілті шығарылған мұнай Н-1 сорғымен жылуалмастырғыш Т - 1 және бужылытқыш Т - 2 арқылы бірінші сатылы электрдегидраторына Э- 1 жіберіледі. Бұнда су мен тұздардың негізгі массасы (олардың болуы 8-10 есе азаяды) шығарылады. Кейбір ЭЛОУ қондырғыларының Э - 1 алдында термохимиялық саты болады. Э - 1-ден мұнай қайтадан өңделу үшін екінші сатылы электрдегидраторға Э - 2 келеді. Э - 2 апдында мұнайға қайтадан су беріледі . Тұзсыздандыруға жұмсалатын судың жалпы мөлшері өңделетін мұнайдың 10 %-не тең болады. Кейбір қондырғыларда таза су тұзсыздандырудың екінші сатысына ғана беріледі, ал бірінші сатының алдында мұнаймен екінші сатыда қолданылған жуатын араластырылады. Осылай тұзсыздандыруға жұмсалатын судың шығынын екі есе азайтуға болады. Түэсыздаңдырылған мұнай Э-2-дан жылуалмастырғыштан Т-1, тоңазытқыштан өтеді жөне тұзсыздандырылған мұнай резервуарларына беріледі. Электрдегидраторларда бөлініп алынған су мұнайбөлгішке Е -1 қосымша тұну үшін жіберіледі. Ұсталған мұнай шикізатты сорғыға қайта жіберіледі, ал су өндірістік канализацияға жіберіледі және тазартылады.
Н-1,5-сорғы;Т-1,2-жылытқыш; Э-1 - бірінші сатылы электрсусыздандырғыш; Э-2 - екінші сатылы электрсусыздандырғыш; I - шикі мұнай; II-деэмульгатор; III- суды ағызу; IV- сілтілі суды беру; V- тұзсызданған және сусызданған мұнай; VI - канализацияға кететін су.
Сурет - Электртұзсыздандыруқондырғысының сызбанұсқасы
Электродегидраторлар. Плассты судан айыру және су- мұнай эмульсиясын ыдырату процесстері злектродегидраторларда өткізіледі. Мұнай электродегидраторға төменнен өтіп, тесіктері бар құбыр арқылы таралады. Төменнен жоғары қарай көтеріліп, шаятын су қабатынан, электродттар арқылы таралатын элекрлік өріс қабатынан өтіп сусызданады да,үстіңгі коллекторлы құбыр арқылы шығады. Тоқ түріне қарай электродтар тұрақты және айнымалы болады. Өндірісте құрылымы жеңіл және тиімді әдіс ол- айнымалы ток әдісін қолдану болып табылады. Корпус пішімдері бойынша электродегидраторлар цилиндрлік, вертикалды, горизонтальды және
сфералық болып бөлінеді. Ең тиімділері - цилиндрлік-горизонтальды. Олар мұнайдың бірқалыпты өндіруімен бірге мұнай көтерілуініңеңминималды жилдамдығын қамтамасыз етеді. Мысалы сфералы аппараттарды мұнай көтерілу жылдамдығы- 3,5-5,6 мсағ, вертикальді циллиндрлік аппаратта - 2,2-4,3мсағ,ал горизонтальды циллиндрлік аппаратта-2,1 мсаг.Электрдегидраторлардағы кернудің мөлшері -22; 27,5; 33; 38,5;44 кВ. Ток трансформаторларыныңқуаты -40-50 кВт .
Сурет - ЭГ типті горизонталды электрдегидратор
1 - мұнайды кіргізу құбыры; 2 - төменгі құбыр; 3 - төменгі электрод;
4 - жоғарғы электрод; 5 - жоғарғы құбыр; 6 - тұзсыздандырылган мұнайды шығару құбыры; 7 - өткізгіш изолятор; 8 - ілінгіш изолятор; 9 - суды шығаратын коллектор.
Қондырғыға енгізілген жалықтар.
1) Төрт электродегидраторды 4 тұндырғышқа ауыстыруЖаңа қондырғының негізі - тұндырғыш болып табылды. Осы тұндырғышта вертикаль бойымен орналасқанбөлгіштер тобы орналасқан. Бөлгіш кереге көзді, торлы керілген беттерден жасалған. Бөлгіш 2 мұнай - суфазалардың айырылу беттеріне дейін вертикальды етіпорналасады да, су-мұнай эмульсиясының өтуіне қарайеңіспен орналасқан. 2-ші бөлгіштің вертикалды бөлігібітеу болып жасалған. Бөлгіштердің торлары бір - біріне сөйкес бұрылған болып келеді. Бөлгіштерден соңтұндырғыштың жұмыс аумағын жабатын сұйықтықтың
коалесциясына арналған пакет орналастырылған.Қондырғыныңқүрамынд ағы бір -біріне кіші радиустарымен орналастырылған кесілген қуыс конустары
қондырылған қоспалушы бар. Қоспалаушы су менмұнайды тасымалдайтын қүбырлармен және бөлгішке дейін орналасқан эмульсияны бөлетін коллекторменжалғанған. Техникалық нәтижеде жаңа қондырғы тұзбенсудан мүнайды неғұрлым сапалы дәрежеде айырады жәнетұндырғыштың толықтай эмульсиямен толу режиміндежүмыс істеу мүмкіндігін береді.
Қондырғының жүмыс істеу принципі. Тұзсыздандырумен сусыздандыруға тиіс жылытылған мұнайды құбырарқылы қоспалауышқа тасымалдайды. Осында мұнайқұбыр арқылы келетін сумен интенсивті араласады.Су-мүнай эмульсиясы бір-біріне кіші радиустарыменорналастырылған кесілген қуыс конустары бар қондырғыарқылы өтіп, су мен мүнай тамшыларының араласуынажәне іріленуіне жол береді. Содан соң мұнайды эмульсияны тарататын 7-ші коллекторға жібереді. Эмульсия құбыр тесіктері арқылы өтіп, көптеген ағыстарды құрайды.Осы ағыстар тұндырғыш бөлімінде орналасқан судыңкөлемін кесіп өтеді. Тесіктерден шыққанда эмульсияныңжіңішке ағыстары пайда болып, осында су мен мұнайдың айырылуы өтеді де, су тұндырғыштың төменгі жағында қалып, мұнай үстіңгі жағында жиналады. Бөлгіш 2-нің эмульсияның кіруіне қарай еңіспен орналасуы су тамшыларының тоқтап қалып, су бөліміне қайтуына мүмкіндік береді де, мұнай келесі бөлімге өтеді. Келесіде су мен мұнай 3,4,5 - бөлгіштер арқылы өтеді. 4-ші бөлгіш тесіктерінің 3-ші мен 5- ші бөлгіш тесіктеріне байланысты әртүрлі биіктікте орналасуы эмульсияның интенсивті айырылуына мүмкіндік береді. Судан айырылғын (түндырылған) мүнайды қосымша деэмульсацияға жібереді. Деэмульсацияны мүнай коалесциясына арналған 6-шы пакет арқылы өткізеді. Осындағы мұнайды дайындауәдісі реагент- деэмульгаторлардыңқолдануын қажет етпейді. Ең соңғы 8-ші бөлгіш су мен мүнайдың нақты бөлінуін қамтамасыз етеді. Мұнай 9-шы мүнай жинау коллектор құбыры арқылы тұндырғыштан шығарылады. Су тұндырғыштан төменгі құбыр арқылы шығарылып басқа мақсаттар үшін пайдаға жаратылады. Бөлгішкерегекөзді, торлыкерілгенбеттерденжасалған.
Бөлгіш кереге көзді, торлы керілген беттерден
жасалған.
Сурет - Су мұнай эмульсиясын бөлетін тұндырғыш
2)Деэмульгаторды мұнай ағысына қосу қондырғысының енгізу.
Құрылғы деэмульгаторды мұнай ағысына қосуда қолданылады. Мақсаты - деэмульгатордың мұнаймен араласуының дәрежесін қарқындату және гидравликалық кедергіні азайту. Қондырғы құрамына құбырмен бір білікте орналасқан конус тәрізді жасалған жанасу денесіне орнатылған форсунка-сепкіш орналастырылған. Жанасу дене конусының диаметрі ағыс бойымен өседі. Конус тәрізді жанасу денесіне орнатылған форсунка - сепкіш құрамында тангенциалды реагент (деэмульгатор) кіретін құбыр, спираль тәріздес бағыттағаштар және сақина төріздес шығарушы тесік орналастырылған. Қондырғы қолданғандағы әсері - мұнай құрамында ылғалдың қалдықты мөлшері -- 0,7% (масс.) деэмульгатордың үлестік шығыны - 27 гм3 ал ағыс қысымы - 0,05 кгссм2 (құрамында ылғалдыңқалдықты мөлшері -1,5 % (масс.) деэмульгатордыңүлестік шығыны -- 32 гм3 ал ағыс қысымы - 2 кгссм2 болғанға қарағанда).
Сурет - Деэмульгаторды мұнай кұрамына
қосу құрылғысының сызбанұсқасы
3) Шаятын су ретінде мұнай кенінің суын қолдану Жаңалық мұнай өндіру мен мұнайды тұзсыздандырусаласында қолданылады. Мұнай тұзсыздану дәрежекөрсеткішін жоғарылатады. Жаңалықтың негізі -40-50°Стемпературада мұнай көлемінен 8-15% сумен қосып, бірінші электродегидраторға кіру жолында қосады. Шаятын суретінде мұнай қабатының суын қолданады. Судың минералдану көрсетекіші қанығу шегінен төмен болуы тиіс.Жаңалықтың негізі. Суды тұзсыздандырудыңмақсаты- тұздардан айырылу дәреже көрсеткішін үлкейту.Қолданылып жүрген әдістер керек дәреже көрсеткішкеәкелмейді. Жаңалық осы мәселені шешеді.Тұзсыздандыру кезінде су-мұнай эмульсиясын шаятын сумен қосып, тұзсыздандыруды электродегидраторларда жүргізеді. Шаятын су ретінде тұщы су қажетдеп есептеледі. Жүргізілген зерттеулер көрсеткендейтұзсыздану дәрежесі шаятын су ретінде мұнай қабатыныңсуын қолданғанда өседі. Өйткені қабаттық су мұнайтүріне жақын болып келеді де, онымен жақсы сыйысадыжәне үлкен тығыздыққа ие болады. Сонымен бірге еңбасты процестің ең басты шарты ретінде - судың минералдану көрсетекіші қанығу шегінен төмен болуы тиіс.Осы шарт орындалғанда су мұнай құрамындағы тұздардыжақсы сіңіреді.Нәтижесінде мұнай құрамындағы тұздардың концентрациясын керекті көрсеткішке дейін аралық электродегидратордан шыққанда жеткізуге болады. Жеткізілгентұзсыздандыру көрсеткіші бірнеше электродегидраторларды қолданбай резерв құрамына қосуға мүмкіндік береді.Осыған байлынысты аппараттардың жұмыс істеу мерзіміөсіп, оларға кететін шығындар мөлшері төмендейді. Олэлектроэнергияны үнемдеуге жағдай жасайды. Қабаттықсуды қолдану қондырғыға бос оттегініңөтуіне жол бермейді де, коррозия жылдамдығын төмендетеді. Мұнайдансуды айыру процесін жылдамдатып, қабаттық суда мұнайқұрамындағы тұздардың еру процесін қарқындатады. Практикада қолданылудың мысалы.Негізгі зерттеулер НГДУ "Джалильнефть" Дюсюмскқондырғысында жүргізілген. Онда Ромашкинск кенорнындағы кұкірттің көп мөлшердегі мұнайға жұргізілді.Қондырғы төрт 200 м3 көлемді тізбектей қосылған электродегидраторлармен жабдықталған. Қондырғы қуаттылығы3000тонна тәу ілігіне. Ромашкинск кен орнындағы қабаттықсудыңтығыздығы -1012 кгм3. Хлортұздарының концентрациясы -120 000 мгл. Химия-аналитикалық лабораторияда жүргізілген суды тұздармен қанығу дөрежесіне арналған
тәжірибе зерттеулері көрсеткендей 100 мл қабаттық суға30 г кристаллдық натрий хлоридін қосып, араластырғанда15 минуттан кейін хлоридттер толық еріді. Сондықтантұзсыздандыру технологиясында қолданылатын қабаттық
су -қанықпаған ерітінді деген тұжырымға келеміз.Су - мұнай эмульсиясындағы судың мөлшері 1,5%,температурасы - 50°С. Шаятын қабаттық судың шығыны- 5 -тен 15 м3 сағатына құрайды. Бұл көрсеткіш - мұнайкөлемінің 8-15%-нетең. Жаңатұзсыдандыру әдісі бойыншакеректі көрсеткішке, яғни, мұнай құрамындағы тұздардыңқалдықты кон центрациясы н-300 мгл дейін жеткізу екіншіэлектродегидратордан кейін жүзеге асты.Шаятын су ретінде тұщы суды қолданғанда мұнайқұрамындағы тұздардыңқалдықты концентрациясын- 300 мгл дейін жеткізу төртінші электродегидраторданкейін жүзеге асты .
Жаңа әдіс бойынша тұзсыздандыру әдісі мұнайдытұзсыздандыру дәрежесін өсіреді.Қазіргі кезде мұнай өндеу зауытына келетін ... жалғасы
1.1.Техника қауіпсіздігі ережелері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.2. Өрт қауіпсіздік ережелері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.3.Мұнайды тұздан және судан тазарту ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 1.4.Су, әуе көлігі және құбыр желісі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.5.Құбыр желісі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.6. Болат құбырларының негізгі түрлерінің жіктелуі. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.7. Кескіндік болат құбырлары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.8 Электр дәнекерлік құбыры ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.9. Алюминий құбыры ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ...
2.0. Жапсарсыз құбыр ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... .
2.1. Мырышпен қапталған құбыр ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
1.1.Техника қауіпсіздігі негіздері.
Мекемелерде еңбекті қорғаудың ең маңызды түрінің бірі - бояу түстері. Бояулардың түрлері санаулы ғана болу керек. Ескертпе түрлер қай кезде болса да, анық көрінуі тиіс. 12.4,026-76 стандарты бойынша қызыл, сары, жасыл және көк бояуларын таңдайды.
Өндірістердегі бөлмелерді ақшыл-көк түспен бояйды. Шаң - тозаң көп болатын өндірістік бөлмелерді күлгін түсті бояумен. Ал ауыр жұмыс түрлеріне контраст бояулар көп болу керек. Себебі кез келген уақытта бір көз қараспен тез анықтау үшін.
Төтенше жағдайларды болдырмау үшін жасыл түспен бояйды. Мысалы техникалық машиналарының рычагтарын, қырқаяқтарын т.б. сол сияқты.
Қызыл бояу түрі - ол өте жоғары қауіпті жағдайдың болмауын ескертетін түрлердің бірі, мысалы рычагтар, кнопкалар. Ол бояумен белгі бар жерде құлап кетуіңіз, итеріп жіберуі, қысылып қалуыңыз, тайып кетуіңіз немесе тоқ соғуы т.б. ауыр жағдайлардың болуы мүмкін. Көп жерде ол бояумен бірге мына сөздер жазылады - "Огонь", "Стоп", "Запрещено", "Явная опасность", "Осторожно".
Бояуларды қалай болса солай жаға бермей материалдың көлеміне, тұрған орнына, тез көзге байқалатындығына қарай бояйды: 6 м - 20 мм, 6 - 20 м - 50 мм, 21 - 40 м - 100 мм, 41 - 70 м - 200мм.
Сары бояу түрімен көбінесе құрылыс материалдарының қауіпті жағдай тудыратын түрлері боялады және де өндірістегі құрал - жабдықтардың талаптарын білместен қолданбауға керектігін ескертетін жабдықтарда болады.
Жасыл бояу түрі - құрал жабдықтардың ешқандай қауіпті жағдай туғызбайтынын алдын ала ескертетін бояулардың түрлері. Бұл бояулармен үлкен мекемелерден қысқартпа жолмен шығатын жерлері, аптекадағы шкафтар, жолдардағы светофорлар т.б. қауіпсіз деген жабдықтар. Бұл бояу түрімен бірге кей жерледре "Путь свободен", "Первая помощь", "Выходить здесь", с.с. терминдер болады.
Санитарлық көз-қараспен мекемелердің қараңғылау бөлімшелерін, бұрыштарын ақ түсті бояумен боялады.
Бояулар тек бір түсті болмай контрсат түрінде боялады. Солардың бірі қауіпті сұйықтықпен толтырылған бактар - қызыл түске ақ бояумен полоска келтіріледі.
Жұмысты ұйымдастыру. Жауапты адамның іс - әрекеті. Жүктерді қорғау және тасымалдау нормалары.
Құқықтык және ұйымдық сұрақтары КР конститутциясы мен Еңбекті қорғау бойьнша Қазақстан Республикасының заң шығарушылық актілері негізінде қалыптасады ҚР заңдарының ішіндегі негізгілері:
-10.12.07 жылғы ҚР еңбек кодіксі;
-19.05.97 жылы өзгерген ҚР Денсаулықты корғау туралы заңы, 13.01.04 жылы, толыктырылған;
3.04.02 жылғы Қауіпті өндірістік объектілердегі, өндірістік қауіпсіздік туралы.
- 27.03.97 жылы өзгерген Табиғи және техногенді сипаттағы төтенше жағдайлар туралы,21.12.04 жылы толықтырылган,
ҚР Азаматтык кодексі; Өрт қауіпсіздігі туралы.
Сонымен қатар Еңбекті қорғаудын қүқыктық негіздерін, зандық актіге әртүрліюристік күші бар актілерден тұрады:
ҚР Президентінің бұйрығы; ҚР Басқармасының бұйрығы; сот шешімдері және абстрактілі сот шешімі, министрліктер мен ведомствалық бекітулер, өзінің компентенц шегіндегі орындаушы органдармен орындалған нормативті актілері.
Еңбекті қорғау бойынша осы актілер, негізгі нормативті - құқықтык актілежататындары: МЕСТ-тер
- Еңбек қауіпсіздігінің стандарттар жүйесінің мемлекеттік стандарттары
- мемлекеттіксанитарлы - эпидеммиологиялықережелер мен нормалар( ережелергигеналықнормативтер, санитарлыержелер мен нормалар, СанЕмН, санитарлінормалар).
- қүрылыстықнормалар мен ережелер (ҚНмЕ), қүрылыс және жобалау бойынша ережелер жиыны;
- еңбектіқорғаубойынша сала аралыкережелер, Еңбектікорғау бойынша салааралық типтік нұсқаулама;
- Еңбекті қорғау бойыншасалалықережелер, Еңбектіқорғау бойынша типтікнұсқаулама.
-қауіпсіздік ережесі, кондырғыларды қауіпсіздігін шеттету ережесі.
Заңды актілер
Манызды қүқыктық қүжаттар, ол 4.07.2001 жылы өзгерген, 3.032001 жылгы ҚРБасқарушылары бекіткен еңбек әрекетімен байланысты, жұмысшылардың денсаулығынын закымдалуы мен сәтсіз жағдайларды ескеру мен зерттеу ережелері. Ережелер уайымдардағы кез-келген жеке меншіктіктін формасы мен сөтсіз жагдайлардьі есептеу және зертге тәртібін бекітеді сонымен бірге жеке меншік иелерінде.
Онда сәтсіз жағдайлармен байланысты қабылданған, өндірістегі сәтсіз Оцщ-аларды зерттеу туралы алгашқы кезекті шаралар жазу түрі және актінін формасы аталып көрсегідгең. Ережелерде өндірістік жарақат ретінде көрсетілген жағдайлар топталынған:
1)жүмыс орны тәртібівде, өндіріс қүралдары, жеке корғаныс қүралдарын даиындау мен жұргізукезінде,жұмыс уакытынын аяқталуы 6ойынша немесе 6асталар алдында
2)жұмыс ұйымдастырушы немесе жұмыс берушінін тапсырмасымен байланысты, өзінің міндетін немесе жұмысын орындаумен болған орнында немесе іс сапар уакытында және жұмыс орнында, жұмыс уакыты аралығьнда;
3)өндірістік зиянды жөне кауіпті әсерлердін нәтижесінде;
4)жұмыс уақытында, жұмысшы зерттеуінін жолы бойынша, жұмыс орнында қызмет ету объектілері арасындагы жылжумен байланысты әрекеттерді, жұмыс берішінің тапсырмасын орындауы бойынша әрекетгерді, жұмыс берушшіц тапсырмасын орындауы бойынша;
5)жұмыс берушінің көлігінде;
6)қызметтік жол жүруі үшін пайдалану құқығына жұмыс берушінің жазба түріндегі келісімі бар болған кездег, жеке келікте;
7)жұмыс берушінін бұйрығы бойынша, өзініц жөне басқа ұйымныц территориясына келген кезеңінде, сонымен бірге жұмыс берушініц жеке меншігін қорғау кезінде;
8) жұмыс орны бойынша немесе іс сапары кезінде жұмысшынык қызметтік міндетін
орындауы кезінде, оны қасақана өлтіру жөне оны жаракаттауы.
Өндіріспен байланысты әрбір нақты жағдайды тексеріп комиссия анықтайды. Егер жұмысшыға, жұмыс берушініц қатесінен сәтсіз жағдайдын нөтижесіңде денсаулығына зиян келсе, онда Қазакстан Республикасының нормативті құқықтык актілері қарастырылған жағдайлар мен тәртіпте, егер жұмысшыға сактандыру салымы төленбейтін болса, жұмыс берушіні жазалайды.
ҚР 17.03.93 жылы өзгеріп, крсымша 28.06.2002 жылы толықтырылған Министрлер кабинетінін бұйрығымен бекітілген Енбек кызметін орьгадаумен байланысты жұмысшылар мен кызметкерлердің денсаулығының зақымдалуы мен жеке меншігініц барлық шығынын есептеудің ұйымдык ережесіне сөйкес зиян келтіру мөлшері 12 айда, орташа ецбек ақысы негізінде есептелінеді.
Егер жарақат алған жұмысшы, тұрғындарды өлеуметгік қорғау аймағындағы орталық орындаушы органдардыц территориялы бөлімшесінде көмек түрлерін (емдеу, косымша тамақтану, дәрі -дәрмек алу, медициналык тексеруден өту, санитарлы- курортгық емдеу, зиян шегушінің емделу орнына барып - қайтуына телем ақысын қоса алғанда), алмаса, ұйым жарақат алған жұмысшыға ецбек акысына қосымша жәрдем ақы береді жөне косымпіа шығынды төлейді.
Арнайы медициналык және тұрмыстық күтім қажет, зиян шегушіге, шығынды өрбір күтім түріне байланысты бірден кем емес есептік айлық көрсеткішінен боліп отырады.
Ұйым зиян шеккен жұмысшыға және оныц отбасы мүшелеріне және зардап шеккен жұмысшының қаза болуына байланысты шығынын төлеуге, тұрғын ауданныц төлемі бойынша жеңілдіктер жасауға, балалар мекемелеріндегі балалардын шығынын төлеуге, жалпы көлік түрлеріндегі жол ақысын төлеуге жөне басқа да көмек түрлерін көрсетуге міндетті.
15.01.98 жылы ҚР Министрлігініңенбек пен әлеуметгік қорғанысты енгізу бұйрығымен Енбек жағдайы бойынша ұйымның өндірістік объектілерін аттестациядан өткізу туралы жағдаймен сәйкес, объектіні аттестацидан өткізу мерзімі (3 жыдца 1 реттен көп емес) және кезектен тыс кайтадан аттестациядан өткізу, сонымен бірге комнссия мен оныц кұрамын аттестациядан еткізу және ұымдарды регламентгеу. Енбек шарты мея объектінін жарақат қауіптілігіне бағаны комиссия береді.
Қауіптілік пен еңбекті қорғау мен бақылаудағы Мемлекетгік басқару мев негізгі жағдайлар Берілген жағдай ҚР Қауіпсіздік пен енбекті қорғау туралы занымен регламенттеледі. Еңбекті қорғау мен қауіпсіздік облысындағы, бакылау, болжау, мемлекетгік басқару, ҚР Басқару орындарымен, баскарушы органдармен және оның территориясындағы бөлімшелерімен, сонымен бірге бұрынғы баскару органдарымен жүзеге асырылады. Осы занда Еңбекті қорғау аймағындағы құқыктары ұсынылған.
50 адамнан көп жұмысшысы бар, барлық үйымдарда, жұмыс беруші еңбек пен қауіпсіздік қызметін кұруға міндетгі және ол өзінің статусы бойынша, негізгі өндірістік қызметтермен тенестіріледі. 50 адамға дейінгі жұмысшы бар үйымдарда, Еңбекті қорғау бойынша міндеттері, жұмыс берушінің бұйрығы бояынша мамандыққа біріктіріліп басқарылады.
Енбекті корғау мен қауіпсіздік бойынша заң шығарушылыкты сақтауды бақылау мен қадағалау түрлері келесідей бөлінеді:мемлекеттік; ведомствалық; ұйымдық.
1.2.Өрт қауіпсіздік ережелері.
Өрттің шығу себептері
Өрт шығып оның күшею себептері мына жағдайлардан болады:
1. жану зонасында жаңғыш затпен белгілі сандық және сапалық қатынаста болуы керек;
2. жану ортасы мен тұтану көзі өзара түйісу керек;
3.тұтандыру көзінің температурасы жану ортақ өздігінен жану температурасына дейін қыздыру керек.
4. Жаңғыш заттар бар жерде ашық отты абайсыз қолдану;
5. Жылыту жүйесін электр желісін электр қондырғыларын дұрыс пайдалану;
6. Газ, бу, шаң газ баллоны, компрессорлардың жарылуы;
7. Жаңғыш заттардың өздігінен тұтануы;
8. Жанармай, бояу материалдары және басқа жаңғыш сұйық заттарды дұрыс сақтамау;
9. құрал-жабдықтардың қатты қызуы.
Өртті қарсы шаралар
1.Жану зонасымен жаңғыш затты салқындату;
2.Жаңған затты атмосфера ауасынан оқшаулату;
3. Жану реакциясы төмендететін химиялық заттарды қолдану
4. Жану зонасына жанбайтын заттарды енгізу; 5. Жаңғыш затты жану зонасына оқшаулау.
Өрттің адам ағзасына әсер ететін қәуіпті факторлары
-ашық от және ұшқындар;
-ауа мен заттардың жоғарғы температурасы;
-жанудың улы заттары;
-түтін оттегінің төмен концентрациясы;
- үйдің құлауы және жарылыстары.
Өрт болдырмау жүйесі деп - өрт шығару мүмкіншілігін болғызбауға бағытталған ұйымдастырушылық шаралар мен техникалық құралдардың комплексін айтады.
Өрттен қорғау жүйесі деп - өрт қәуіпті факторларының әсерін адамға тигізбеуге және материалдық шығын азайтуға бағытталған ұйымдастырушылық және техникалық құралдар комплексі деп айтылады.
Өрттен қорғану шаралары
Өндірістік бөлмелердегі материалдар жанатын, жанбайтын және қиын жанатын болып 3 топқа бөлінеді.Жанатын материалдар деп - ыстыққа немесе отқа төзімсіз тез жанатын матриалдарды атаймыз.Жанбайтын материалдар деп - қызу температурасы қаншаға көтерілсе де қалпын сақтайтын, тек қана түсін жойатын материалдарды айтамыз.
Қиын жанатын материалдарға - отқа төзімді, тек көп уақыт бойы жоғары температурасын жоғалтпай бықсып, түтіндеп тұратын материалдарды жатқызамыз.
Өндірістік бөлмелер А,Б,В,Г,Д, Е категорияларымен жіктеледі.
Өртке қарсы кедергілер
Өрт кезінде от жалынның үй көлеміндей жайылып өрістеуін шектеу үшін әр-түрлі кедергілер орнатылады. Олар өртке қарсы жабық қабырға, қалқа, қақпа, люк, тамбурлар, шлеуіздер. Бұл кедергілер жанбайтын материалдардан жасалады.
Өртке қарсы қабырға дегеніміз - отқа төзімділік шегі екі жарым сағатқа жанбайтын және сынбайтын бітеу қабырғалар. Өртке қарсы қабырғаларға - есіктер мен қақпалар жатады. Олардың орта төзімділігі екі сағаттан кем болмауы керек. Өртке қарсы төбе жабындары көп қабатты үйлерге арналған. Бұл жабындар жанбайтын немесе құрамы тұтас темір бетон ретінде болады.Түтін өртенген үйдің ішінен адамды шығаруға және от сөндіру жұмыстарын сөндіруге кедергі жасайды. Сондықтан өрт шалған үйлерге арнайы люктер қолдануылуы қажет.
Өрт сөндіру материалдары
Өртке қарсы су қондырғыларына қойылатын талаптар СНиП 11-31-74 құрылыс проект нормасымен анықталады.
Өрт сөндіру үшін қолданылатын материалдар сөндіргіш заттар деп аталады. Өрт сөндіргіш заттар арзан қолданылып, қәуіпсіз материалдар мен бұйымдарға зиян келтірмейтін, аз шығындар мен жоғары сөндіргіш нәтежие беру керек. Негізгі өрт сөндіру заттар: су, су буы, тұздардың су ерітінділері, инертті газдар, минералды ұнтақтар, көбік, құм, топырақ, әр-түрлі жапқыштар.
Су - отты сумен сөндіру ең қолайлы, өте арзан, көп қолданылатын өрт сөндіргіш зат. Оның өрт сөндіргіш қасиеттері жылу сыйымдылығымен булану жылулығы жоғары болғандықтан, бұл өрт ошағын салқындатып, жанған заттың температурасын, оның жану температурасынан төмен азайтады. Суға әр-түрлі бет активті заттарды қосса, оның от сөндіргіш қасиеттері жоғарлайды. Бірақ, ондай суды от сөндіруге көп қолдануға болмайды. Себебі: химиялық реакцияға түсетін заттарды, бағалы бұйымдар мен металлдарды, электр тогы бар қондырғыларды, тез тұтанғыш сұйық заттарды қасиеттерінен айырады.
Өртті көбікпен сөндіру
1.химиялық
2.ауа механикалық
Химиялық көбік - натрий бикорбанатты немесе сода ерітіндісі және қышқыл ертіндісінің арасындағы химиялық реакциядан туады.
Ауа механикалық - ауа және көбік шығаратын заттың су ерітіндісін араластырғанда пайда болады.
Көбіктердің өрт сөндіргіш қасиеттері оның меншікті салмағы аз болғандықтан жаңған заттар бетін жауып оларға ауаның оттегінің өткізбей жану процесін тоқтатады.
Инертті газбен сөндіру - оларға: көмір қышқыл газы, азот, ардон, гелий, титан және пайдаланылған газдар өрт сөндіргіш қасиетті өрт зонасында ауа оттегісінің концентрациясын азайтады. Температурасын төмендетеді және жану процессін тоқтатады.
1.3.Мұнайды тұздан және судан тазарту.
Электртұзсыздандыру қондырғысы мұнайды өңдеуге дайындаудың алғашқы және негізгі сатысы болып табылады. Жобаның басты мақсаты - мұнайды су мен тұздар қоспасынан айыру - шикі мұнайдың тазалық дәрежесін арттыру. Қондырғының басты ерекшелігі - электродегидраторларды тұндырғыштарға ауыстыру. Қондырғының технологиялық сызбасының классикалық баяндамасы. Құрамынан жуатын су, деэмульгатор және сілті шығарылған мұнай Н-1 сорғымен жылуалмастырғыш Т - 1 және бужылытқыш Т - 2 арқылы бірінші сатылы электрдегидраторына Э- 1 жіберіледі. Бұнда су мен тұздардың негізгі массасы (олардың болуы 8-10 есе азаяды) шығарылады. Кейбір ЭЛОУ қондырғыларының Э - 1 алдында термохимиялық саты болады. Э - 1-ден мұнай қайтадан өңделу үшін екінші сатылы электрдегидраторға Э - 2 келеді. Э - 2 апдында мұнайға қайтадан су беріледі . Тұзсыздандыруға жұмсалатын судың жалпы мөлшері өңделетін мұнайдың 10 %-не тең болады. Кейбір қондырғыларда таза су тұзсыздандырудың екінші сатысына ғана беріледі, ал бірінші сатының алдында мұнаймен екінші сатыда қолданылған жуатын араластырылады. Осылай тұзсыздандыруға жұмсалатын судың шығынын екі есе азайтуға болады. Түэсыздаңдырылған мұнай Э-2-дан жылуалмастырғыштан Т-1, тоңазытқыштан өтеді жөне тұзсыздандырылған мұнай резервуарларына беріледі. Электрдегидраторларда бөлініп алынған су мұнайбөлгішке Е -1 қосымша тұну үшін жіберіледі. Ұсталған мұнай шикізатты сорғыға қайта жіберіледі, ал су өндірістік канализацияға жіберіледі және тазартылады.
Н-1,5-сорғы;Т-1,2-жылытқыш; Э-1 - бірінші сатылы электрсусыздандырғыш; Э-2 - екінші сатылы электрсусыздандырғыш; I - шикі мұнай; II-деэмульгатор; III- суды ағызу; IV- сілтілі суды беру; V- тұзсызданған және сусызданған мұнай; VI - канализацияға кететін су.
Сурет - Электртұзсыздандыруқондырғысының сызбанұсқасы
Электродегидраторлар. Плассты судан айыру және су- мұнай эмульсиясын ыдырату процесстері злектродегидраторларда өткізіледі. Мұнай электродегидраторға төменнен өтіп, тесіктері бар құбыр арқылы таралады. Төменнен жоғары қарай көтеріліп, шаятын су қабатынан, электродттар арқылы таралатын элекрлік өріс қабатынан өтіп сусызданады да,үстіңгі коллекторлы құбыр арқылы шығады. Тоқ түріне қарай электродтар тұрақты және айнымалы болады. Өндірісте құрылымы жеңіл және тиімді әдіс ол- айнымалы ток әдісін қолдану болып табылады. Корпус пішімдері бойынша электродегидраторлар цилиндрлік, вертикалды, горизонтальды және
сфералық болып бөлінеді. Ең тиімділері - цилиндрлік-горизонтальды. Олар мұнайдың бірқалыпты өндіруімен бірге мұнай көтерілуініңеңминималды жилдамдығын қамтамасыз етеді. Мысалы сфералы аппараттарды мұнай көтерілу жылдамдығы- 3,5-5,6 мсағ, вертикальді циллиндрлік аппаратта - 2,2-4,3мсағ,ал горизонтальды циллиндрлік аппаратта-2,1 мсаг.Электрдегидраторлардағы кернудің мөлшері -22; 27,5; 33; 38,5;44 кВ. Ток трансформаторларыныңқуаты -40-50 кВт .
Сурет - ЭГ типті горизонталды электрдегидратор
1 - мұнайды кіргізу құбыры; 2 - төменгі құбыр; 3 - төменгі электрод;
4 - жоғарғы электрод; 5 - жоғарғы құбыр; 6 - тұзсыздандырылган мұнайды шығару құбыры; 7 - өткізгіш изолятор; 8 - ілінгіш изолятор; 9 - суды шығаратын коллектор.
Қондырғыға енгізілген жалықтар.
1) Төрт электродегидраторды 4 тұндырғышқа ауыстыруЖаңа қондырғының негізі - тұндырғыш болып табылды. Осы тұндырғышта вертикаль бойымен орналасқанбөлгіштер тобы орналасқан. Бөлгіш кереге көзді, торлы керілген беттерден жасалған. Бөлгіш 2 мұнай - суфазалардың айырылу беттеріне дейін вертикальды етіпорналасады да, су-мұнай эмульсиясының өтуіне қарайеңіспен орналасқан. 2-ші бөлгіштің вертикалды бөлігібітеу болып жасалған. Бөлгіштердің торлары бір - біріне сөйкес бұрылған болып келеді. Бөлгіштерден соңтұндырғыштың жұмыс аумағын жабатын сұйықтықтың
коалесциясына арналған пакет орналастырылған.Қондырғыныңқүрамынд ағы бір -біріне кіші радиустарымен орналастырылған кесілген қуыс конустары
қондырылған қоспалушы бар. Қоспалаушы су менмұнайды тасымалдайтын қүбырлармен және бөлгішке дейін орналасқан эмульсияны бөлетін коллекторменжалғанған. Техникалық нәтижеде жаңа қондырғы тұзбенсудан мүнайды неғұрлым сапалы дәрежеде айырады жәнетұндырғыштың толықтай эмульсиямен толу режиміндежүмыс істеу мүмкіндігін береді.
Қондырғының жүмыс істеу принципі. Тұзсыздандырумен сусыздандыруға тиіс жылытылған мұнайды құбырарқылы қоспалауышқа тасымалдайды. Осында мұнайқұбыр арқылы келетін сумен интенсивті араласады.Су-мүнай эмульсиясы бір-біріне кіші радиустарыменорналастырылған кесілген қуыс конустары бар қондырғыарқылы өтіп, су мен мүнай тамшыларының араласуынажәне іріленуіне жол береді. Содан соң мұнайды эмульсияны тарататын 7-ші коллекторға жібереді. Эмульсия құбыр тесіктері арқылы өтіп, көптеген ағыстарды құрайды.Осы ағыстар тұндырғыш бөлімінде орналасқан судыңкөлемін кесіп өтеді. Тесіктерден шыққанда эмульсияныңжіңішке ағыстары пайда болып, осында су мен мұнайдың айырылуы өтеді де, су тұндырғыштың төменгі жағында қалып, мұнай үстіңгі жағында жиналады. Бөлгіш 2-нің эмульсияның кіруіне қарай еңіспен орналасуы су тамшыларының тоқтап қалып, су бөліміне қайтуына мүмкіндік береді де, мұнай келесі бөлімге өтеді. Келесіде су мен мұнай 3,4,5 - бөлгіштер арқылы өтеді. 4-ші бөлгіш тесіктерінің 3-ші мен 5- ші бөлгіш тесіктеріне байланысты әртүрлі биіктікте орналасуы эмульсияның интенсивті айырылуына мүмкіндік береді. Судан айырылғын (түндырылған) мүнайды қосымша деэмульсацияға жібереді. Деэмульсацияны мүнай коалесциясына арналған 6-шы пакет арқылы өткізеді. Осындағы мұнайды дайындауәдісі реагент- деэмульгаторлардыңқолдануын қажет етпейді. Ең соңғы 8-ші бөлгіш су мен мүнайдың нақты бөлінуін қамтамасыз етеді. Мұнай 9-шы мүнай жинау коллектор құбыры арқылы тұндырғыштан шығарылады. Су тұндырғыштан төменгі құбыр арқылы шығарылып басқа мақсаттар үшін пайдаға жаратылады. Бөлгішкерегекөзді, торлыкерілгенбеттерденжасалған.
Бөлгіш кереге көзді, торлы керілген беттерден
жасалған.
Сурет - Су мұнай эмульсиясын бөлетін тұндырғыш
2)Деэмульгаторды мұнай ағысына қосу қондырғысының енгізу.
Құрылғы деэмульгаторды мұнай ағысына қосуда қолданылады. Мақсаты - деэмульгатордың мұнаймен араласуының дәрежесін қарқындату және гидравликалық кедергіні азайту. Қондырғы құрамына құбырмен бір білікте орналасқан конус тәрізді жасалған жанасу денесіне орнатылған форсунка-сепкіш орналастырылған. Жанасу дене конусының диаметрі ағыс бойымен өседі. Конус тәрізді жанасу денесіне орнатылған форсунка - сепкіш құрамында тангенциалды реагент (деэмульгатор) кіретін құбыр, спираль тәріздес бағыттағаштар және сақина төріздес шығарушы тесік орналастырылған. Қондырғы қолданғандағы әсері - мұнай құрамында ылғалдың қалдықты мөлшері -- 0,7% (масс.) деэмульгатордың үлестік шығыны - 27 гм3 ал ағыс қысымы - 0,05 кгссм2 (құрамында ылғалдыңқалдықты мөлшері -1,5 % (масс.) деэмульгатордыңүлестік шығыны -- 32 гм3 ал ағыс қысымы - 2 кгссм2 болғанға қарағанда).
Сурет - Деэмульгаторды мұнай кұрамына
қосу құрылғысының сызбанұсқасы
3) Шаятын су ретінде мұнай кенінің суын қолдану Жаңалық мұнай өндіру мен мұнайды тұзсыздандырусаласында қолданылады. Мұнай тұзсыздану дәрежекөрсеткішін жоғарылатады. Жаңалықтың негізі -40-50°Стемпературада мұнай көлемінен 8-15% сумен қосып, бірінші электродегидраторға кіру жолында қосады. Шаятын суретінде мұнай қабатының суын қолданады. Судың минералдану көрсетекіші қанығу шегінен төмен болуы тиіс.Жаңалықтың негізі. Суды тұзсыздандырудыңмақсаты- тұздардан айырылу дәреже көрсеткішін үлкейту.Қолданылып жүрген әдістер керек дәреже көрсеткішкеәкелмейді. Жаңалық осы мәселені шешеді.Тұзсыздандыру кезінде су-мұнай эмульсиясын шаятын сумен қосып, тұзсыздандыруды электродегидраторларда жүргізеді. Шаятын су ретінде тұщы су қажетдеп есептеледі. Жүргізілген зерттеулер көрсеткендейтұзсыздану дәрежесі шаятын су ретінде мұнай қабатыныңсуын қолданғанда өседі. Өйткені қабаттық су мұнайтүріне жақын болып келеді де, онымен жақсы сыйысадыжәне үлкен тығыздыққа ие болады. Сонымен бірге еңбасты процестің ең басты шарты ретінде - судың минералдану көрсетекіші қанығу шегінен төмен болуы тиіс.Осы шарт орындалғанда су мұнай құрамындағы тұздардыжақсы сіңіреді.Нәтижесінде мұнай құрамындағы тұздардың концентрациясын керекті көрсеткішке дейін аралық электродегидратордан шыққанда жеткізуге болады. Жеткізілгентұзсыздандыру көрсеткіші бірнеше электродегидраторларды қолданбай резерв құрамына қосуға мүмкіндік береді.Осыған байлынысты аппараттардың жұмыс істеу мерзіміөсіп, оларға кететін шығындар мөлшері төмендейді. Олэлектроэнергияны үнемдеуге жағдай жасайды. Қабаттықсуды қолдану қондырғыға бос оттегініңөтуіне жол бермейді де, коррозия жылдамдығын төмендетеді. Мұнайдансуды айыру процесін жылдамдатып, қабаттық суда мұнайқұрамындағы тұздардың еру процесін қарқындатады. Практикада қолданылудың мысалы.Негізгі зерттеулер НГДУ "Джалильнефть" Дюсюмскқондырғысында жүргізілген. Онда Ромашкинск кенорнындағы кұкірттің көп мөлшердегі мұнайға жұргізілді.Қондырғы төрт 200 м3 көлемді тізбектей қосылған электродегидраторлармен жабдықталған. Қондырғы қуаттылығы3000тонна тәу ілігіне. Ромашкинск кен орнындағы қабаттықсудыңтығыздығы -1012 кгм3. Хлортұздарының концентрациясы -120 000 мгл. Химия-аналитикалық лабораторияда жүргізілген суды тұздармен қанығу дөрежесіне арналған
тәжірибе зерттеулері көрсеткендей 100 мл қабаттық суға30 г кристаллдық натрий хлоридін қосып, араластырғанда15 минуттан кейін хлоридттер толық еріді. Сондықтантұзсыздандыру технологиясында қолданылатын қабаттық
су -қанықпаған ерітінді деген тұжырымға келеміз.Су - мұнай эмульсиясындағы судың мөлшері 1,5%,температурасы - 50°С. Шаятын қабаттық судың шығыны- 5 -тен 15 м3 сағатына құрайды. Бұл көрсеткіш - мұнайкөлемінің 8-15%-нетең. Жаңатұзсыдандыру әдісі бойыншакеректі көрсеткішке, яғни, мұнай құрамындағы тұздардыңқалдықты кон центрациясы н-300 мгл дейін жеткізу екіншіэлектродегидратордан кейін жүзеге асты.Шаятын су ретінде тұщы суды қолданғанда мұнайқұрамындағы тұздардыңқалдықты концентрациясын- 300 мгл дейін жеткізу төртінші электродегидраторданкейін жүзеге асты .
Жаңа әдіс бойынша тұзсыздандыру әдісі мұнайдытұзсыздандыру дәрежесін өсіреді.Қазіргі кезде мұнай өндеу зауытына келетін ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz