Материяның ғылыми философиялық ұғымының қалыптасуы

Пән: Философия
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе
Негізгі бөлім
1. Материяның басты қасиеті
2. Материяның ғылыми философиялық ұғымының қалыптасуы.
3. Қозғалыс және оның негізгі формалары
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе
Материя ұғымы – дүниені адамның санасынан тыс, әрі тәуелсіз объективті
шындық деп қарайтын материалистік дүниетанымның түп қазығы, мән – мағынасы
болып табылатын негізгі ұғым. Бұл ұғым материалистік ағыммен бірге пайда
болып, бірге жасасып, тарихи түрде қалыптасқан.
Дүниенің бірлігін, оның негізінде бір ғана субстанция бар деп
үғындыратын ілім монизм философиясына жатады. Субстанция туралы, дүниенің
мәні жөнінде материалистік және діни – идеалистік көзқарастар тарихи
тұрғыдан алғанда бір мезгілде дерлік пайда болған.
Ежелгі материалистік ілімдерде дүние, бүкіл әлем үнемі қозғалыста
тұрған материя, онда материядан басқа еш нәрсе жоқ, сондықтан барлық
құбылыстардың жалпыға ортақ субстанциясы материя деп есептеледі.
Бірақ бұл ілімдер материяны оның тұрақты түрлерімен, яғни затпен пара – пар
деп санады.
Қысқасы, материя туралы қалыптасқан мұндай біржақты, шектеулі
көзқарас ғылымның танымның, қоғамдық практиканың, жалпы мәдениеттің, сондай
– ақ, философиялық ой – жүйенің даму деңгеймен байланысты еді.
Бұл анықтамада материяның негізгі екі белгісі айқын көрсетілді,
біріншіден, материя адамның санасынан тыстәуелсіз өмір сүреді, екіншіден,
ол адамның санасында бейнеленеді. Бірінші белгі материяның санаға қарағанда
бірінші, бастапқы екендігін білдірсе, екінші – материалдық дүниені танып –
білуге болатындығын көрсетеді. Сөйтіп, материаның бұл анықтамасы
философияның негізгі мәселесін тұтасымен материалистік ағымның нақты
пайдасына шешеді. Сонымен бірге бұл анықтамада материаның нақты түрлері мен
қалыптары, белгілі бір қасиеттері көрсетілмейді. Мұның өзі диалектикалық
ойлау әдісінің метафизикадан айырмашылығын көрсетеді.

1. Материяның басты қасиеті
Материаның басты қасиеті – санадан тыс объективті нақтылық ретінде өмір
сүруі.
Сөйтіп, материя, біріншіден, санаға дейін өмір сүреді; екіншіден, тысқары
өмір сүреді; үшіншінден, бейнесі жасалатын құбылыс есебінде санадан
тәуелсіз өмір сүреді; төртіншіден, құралы есебінде санадан тыс өмір сүреді.
Объективтік дүниеде үнемі қозғалыста болатын материядан басқа ештеңе де
жоқ. Қозғалыс – материяның ажырамас, мәнді қасиеті, атрибуты, өмір сүру
тәсілі. Ол да материя сияқты жоқтан бар болмайды, жоғалып кетпейді.
Материаның өмір сүруінің көптеген қалыптары мен түрлері, оның жүйе
есебінде ұйымдасуының әр түрлі материлдық деңгейлеріне сәйкес қозғалыстың
да сапалық көп түрі болады. Бұл мәселені тереңірек зерттеп, бір арнаға
түсірген Ф. Энгельс болатын.
Кез келген материалдық обектінің өмір сұруі оны құрайтын элементтердің
қарым – қатынасына байланысты. Философияда өзгерісті қозғалыс деген
түсінікпен байланыстырамыз материя қозғалыс дегенді бұл тек механикалық деп
түсінбеу керек бұл кез келген объектінің кеңістіктегі өзгеуі қарым
қатынасына байланысты. Материя қозғалыссыз өмір сұре алмайды қозғалыз
материяның басты атрибуты. Қозғалыстың негізгі 2 түрін ажыратамыз 1 заттың
сапасын сақтау. 2 бір сападан келесі бір сапалық өзгеріске ауысу.
Материя қозғалысының 5 формасын ажырытамыз.
1. Механикалық.
2. Физикалық.
3. Химиялық.
4. Биологиялық.
Осы қозғалыс формаларын 3 блокқа біріктіреміз.
1 Физикалық, химиялық қозғалыс формаларын бұл өлі табиғатпен байланыста.
2 Биологиялық қозғалысы тірі табиғатпен байланысты.
3 Қозғалыстың әлеуметтік формасы бұл қоғаммен байланысты.

2. Материяның ғылыми философиялық ұғымының қалыптасуы.
Алайда жаңа ашылған құбылыстарды түсіндіруге механикалық заңдарды қолдануға
болмайтынын идеялистік философиялық өкілдері материяның сақталу принципінің
бұзылуы материяның жойылуының айғағы деп түсіндірді. Материялистік
көзқарасты дүниенің механикалық көрінісі мен тепе-тең санаға олар
матеиализм енді жоққа шықты деп мәлімдеді.
Ал шындығында ашылған жаңалықтар дүниені түсіндірудің метафизиклық
принциптерін теріс екенін ғана дәлелдеді. Дүниені миханикалық жолмен ғана
түсіндірудің теріске шығара отырып, бұл жаңалықтар материя туралы
диалектикалық – материалистік ілімнің ақиқаттығын көрсетті. Материализм
қорғаушы материя ретіндегі дүниенің белгілі бір адам айтқысыз неғұрлым
күрделі сипаты барлығын емес, электромагниттік сипаты барлығын емес
механикалық сипатты барлығын таныптцы мыс деу деп жазыпты. В.И. Ленин әрине
басынан аяғына дейін жалған сөз атомның бөліміне беретіні оның
таусылмайтындығы материяның және оның қозғалысының барлық
формаларыныңөзгергіштігі әр уақытта диалектикалық материализмнің тірегі
болып келеді.
Материя құрылымының біртекті еместігі және оның сарқылматындығы туралы,
оның қозғалысындағы алуан екендігі тура ғылыми деректерге сүйене отырып
В.И.Ленин материяның жалпыланған философиялық ұғымын тұжырымдады. Материя
дегеніміз адамға оның өзінің түйсігі арқылы мәлім болатын біздің
түйсіктерімізге тәуелсіз бола тұрыа сол тәуелсіздігіміз арқылы көшірмесі
сүйреті сәулесі тиүсетін обьективтік реялдықты белгілеу үшін қолданылатын
философиялық категория.
Материяның бұл анықтамасы философияның негізгі материялистік шешімі мен
тығыз байланысты. Мұнда біздің біліміміздің обективтік қайнар көзі болып
саналатын матенрия және оның танымдылығы аталып көрсетілген Сонымен бірге
диалектикалық материялизмінң бұрынғы философиялық системалардан
айырмашылығы сол диалектикалық материялизм материяны оның белгілі бір нақты
түріне заттардың бөлшектеріне сезім мен қабылданатын денелерге теңемейді.
Материя дегеніміз кеңістік пен уақытта өмір сүріп, қозғалыста болатын,
сарқцылмас көп қасиеттері бар, алуан түрлі обьектілер мен системалардың
сансыз көп жиынтығы біздің сезім мүшелеріміз барлық реалды материя
формаларының ең болмашы бөлігін ғана қабылдай алады. Бірақ барған сайын
жетілдіре түсіп отырған приборлар мен өлшеуіш құрылғылардың жасалуына
байланысты адам таныған дүниенің аумағы ұдайы ұлғайып отырады.

3.Қозғалыс және оның негізгі формалары.
Бізді қоршаған дүниені тани біле келе мұнда обьсолюттік түрде таным
сеніп қалған өзгермейтін еш нәрсе жоқ екенін бәрі де қозғалыста болатынын
және бір формадан екінші формаға ауысып отыратынын көрсетеміз. Барлық
материялдық обьектілерді элементарлық бөлшектердің, атомдар мен
молекулалардың қозғалысы болып жатады, әрбір обьект өзін қоршаған ортамен
өзанра әрекеттес болады, ал бұл өзара әрекет белгілі бір формадағы
қозғалысты қамтиды. ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.