№8 жалпы орта білім беретін көркемдік-эстетикалық білім мен тәрбие беру
мектеп- кешені
Тексерген:
Оқу ісінің меңгерушісі:
Тусупова. М. А.
Баяндама
Тақырыбы:
«Мектепке дейінгі білім беру мен оқытудың мемлекеттік стандартына сай балаларды шағын орталық топтарында тәрбиелеу мен оқыту»
Орындағандар:Абдрахманова. А. Н.
Байдильдинова. Қ. С.
Семей 2010 жыл
Тақырыбы:
«Мектепке дейінгі білім беру мен оқытудың мемлекеттік стандартына сай балаларды шағын орталық топтарында тәрбиелеу мен оқыту»
Мақсаты:
« Қазақстан Республикасының мемлекеттік жалпыға міндетті мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту стандарты мектепке дейінгі тәрбие мен оқытуды қадағалауды ұйымдастырып, негізгі құзыреттілікке, жалпы адамзаттық және ұлттық құндылықтар негізінде тұлғалық мәдениетке ие бала тұлғасын дамыту»
Жоспары:
1. Кіріспе
2. Мектеп жасына дейінгі балаларды тәрбие мен оқытудың негізгі міндеттері
3. Жас кезеңдеріне бөлу
4 Оқу жүктемесінің максималды көлемі
5. Балалардың дамуына қойылатын жалпы талаптар
6. Білім беру саласы мазмұнының базалық минимумы
1. Кіріспе
Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту үздіксіз білім беру жүйесінің алғашқы деңгейі ретінде қазіргі тұрақты өзгеріп тұрған әлемде табысты бейімделуге қабілетті бала тұлғасының қалыптасуы мен дамуы үшін жағдайлар жасайды. Жетекші ғалымдар мен практиктер жүргізген көптеген психологиялық-педагогикалық зерттеулер нақты мектепке дейінгі жастың зияткерлік, тұлғалық, әлеуметтік және эмоционалдық дамуын анықтайтын шарт екендігін дәлелдеді. Уақытында алынған мектепке дейінгі білімнің әр бала үшін де, еліміздің әл-ауқаты үшін де өмірлік маңызды мәні бар. Мектеп жасына дейінгі балаларды дамыту мәселесі ұлттық даму стратегиясымен үздіксіз байланысты екендігін және мемлекеттік саясаттың ажырамас бөлігі болып табылатындығын ескере отырып, Қазақстан Республикасының мектепке дейінгі білім беру жүйесін жаңарту векторы ретінде стандарттар әзірлеу қажеттілігі туындады.
Мектепке дейінгі білім беру мен оқытудың стандартына балаларды балабақшада және мектепалды даярлық топтарында тәрбиелеу мен оқытудың психологиялық-педагогикалық негізіне қойылатын талаптар жүйесі кіреді. Стандарт педагогикалық процесті ұйымдастыру ережесін берді, оның қатысушыларының рөлі мен орнын анықтайды, мектепке дейінгі тәрбиелеу мен оқыту жүйесінің отбасы және бірлестіктермен қарым-қатынасын реттейді. Стандарт тәрбиелеу мен оқыту мазмұнына қойылатын нормалар мн талаптар жүйесін белгілейді, мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту ұйымдарындағы педагогтар мен тәрбиеленушілердің оқу жүктемесінің максималды көлемін, 1 жастан бастап 6 жасқа дейінгі балалардың даму деңгейіне және олардың балабақша, мектепалды даярлық топтары және отбасы жағдайында негізгі құзыреттіліктерді игеруіне қойылатын талаптарды анықтайды.
2. Мектеп жасына дейінгі балаларды тәрбие мен оқытудың негізгі міндеттері;
- баланың өмірін сақтау және денсаулығын нығайту, толыққанды дене бітімін дамыту. Қазақстан Республикасы халықтарының ұлттық дәстүрі негізінде салауатты өмір салты құндылығын қалыптастыру;
- толық кеңістікті құру және мектеп жасына дейінгі баланың жеке дамуын кешенді сүйемелдеуді қамтамасыз ету;
-мектеп жасына дейінгі балалардың адамгершілік құндылық бағдарын адамның оң мінез-құлқы, нормасы, тәртіп ережесі, қазақстандық қоғамда қалыптасқан халықтық салт-дәстүр үлгісінде қалыптастыру;
- өз Отаны мен туған өлкесіне сүйіспешілігін, мемлекеттік рәмәздерге құрметпен, қоршаған орта, отбасы, түрлі ұлт өкілдеріне адамгершілікпен қарауға тәрбиелеу;
- балада қоршаған дүние, өзі және әлеуметтік ортасы туралы алғашқы түсініктің тұтас бейнесін қалыптастыру;
- баланың бойында эстетикалық сезімді дамыту, бейнелеу, көркемдік-тілдік, музыкалық іс-әрекетінде шығармашылық қабілетін дамыту;
3. Жас кезеңдеріне бөлу
Қазақстан Республикасында баланың физикалық және психикалық даму ерекшеліктерін көрсететін мынандай жас кезеңдері белгіленді:
Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту ұйымдарында жас ерекшеліктеріне сүйене отырып1 қыркүйекте мынандай жастық топтар жинақталды:
Ерте жастағы топ (1 жастан бастап2 жасқа дейін)
1Сәбилер тобы (2 жастан бастап 3 жасқа дейін)
2Сәбилер тобы (3жастан бастап 4 жасқа дейін)
Ортаңғы топ (4 жастан бастап 5 жасқа дейін)
Ересектер тобы (5 жастан бастап 6 жасқа дейін)
4. 1 жастан бастап 6 жасқа дейінгі балалардың оқу жүктемесінің максималды көлемі:
Тәрбиешілердің апталық оқу жүктемесінің рұқсат етілетін максималды көлемі мен ұйымдастырылған оқудың ұзақтығы бала денсаулығының және психикасының мүддесін қорғау мақсатында енгізілген.
Мектепке дейінгі оқытудың барлық жастық сатысындағы оқу жүктемесі мемелекеттік жалпыға міндетті мектепке дейінгі білім беру стандартын әзірлеуде техникалық талаптарда белгіленген санитарлық-гигиеналық нормалар мен ережелерге сәйкес келеді.
Базалық оқу жоспарында әрбір жас кезеңдеріне арналған оқу жүктемесінің шеңбері белгіленген.
Оқу жүктемесіне 5 білім саласының мазмұны кіреді: «Денсаулық», «Таным», «Қатынас», «Шығармашылық», «Әлеуметтік орта»
Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту ұйымдарының базалық оқу жоспары
Білім беру саласы:
Білім беру саласы
Ұйымдастырылған оқу іс-әрекеті:
Ұйымдастырылған оқу іс-әрекеті
Білім беру саласы:
1
жастан бастап
2
жасқа дейінгі ерте жас тобы
Ұйымдастырылған оқу іс-әрекеті:
2
жастан бастап
3
жасқа дейінгі
1
кіші топ
3 жастан бастап
4 жасқа дейінгі
2 кіші топ
4 жастан бастап
5
жасқа дейінгі ортаңғы топ
5
жастан бастап
6
жасқа дейінгі ересектер тобы
Білім беру саласы:
«Денсаулық»
Ұйымдастырылған оқу іс-әрекеті:
2
2
2
2
3
Білім беру саласы:
«Қатынас»
Ұйымдастырылған оқу іс-әрекеті:
1
1
2
2
3
Білім беру саласы:
«Таным»
Ұйымдастырылған оқу іс-әрекеті:
1
2
2
3
3
Білім беру саласы:
«Шығармашылық»
Ұйымдастырылған оқу іс-әрекеті:
3
4
4
4
5
Білім беру саласы:
«Әлеуметтік орта»
Ұйымдастырылған оқу іс-әрекеті:
-
-
-
1
1
Білім беру саласы:
Ұйымдастырылған оқу іс-әрекетінің ұзақтығы
Ұйымдастырылған оқу іс-әрекеті:
7-10 мин
10-15 мин
15-20 мин
20-25 мин
25-30 мин
Білім беру саласы:
Мектеп жасына дейінгі балалардың ұйымдастырылған оқу іс-әрекетінің жалпы көлемі
Ұйымдастырылған оқу іс-әрекеті:
7
9
11
12
15
Мектепке дейінгі ұйымдар мен мектепалды даярлық топтарының оқу жоспарында білім саласының мазмұнын меңгеруге бөлінген ұйымдастырылған оқу іс-әрекетінің саны оқытудың жас ерекшеліктеріне сәйкес базалық оқу жоспарында белгіленген ұйымдастырылған оқу іс-әрекетінің санынан артық болмауға тиіс.
5. Балалардың дамуына қойылатын жалпы талаптар
Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың негізгі мазмұны білім беру қызметінің нәтижесі ретінде баланың құзыреттілігін қалыптастыруға бағытталған.
Денсаулық сақтау құзыреттілігі
Кіші сала
1 жастан бастап 3 жасқа дейін
3 жастан бастап 5 жасқа дейін
5 жастан бастап 6 жасқа дейін
Кіші сала:
Мәдени-гигеналық дағдылар
1 жастан бастап 3 жасқа дейін:
Жеке бас гигенасының алғашқы жағдыларын меңгереді
3 жастан бастап 5 жасқа дейін:
Гигеналық шараларды орындау ретін біледі
5 жастан бастап 6 жасқа дейін:
Гигеналық шараларды өздігінен орындауға ынта білдіреді
Кіші сала:
Дене шынықтыру
1 жастан бастап 3 жасқа дейін:
Жүгіру, өрлеу және секіруде алғашқы дағдыларды меңгереді
3 жастан бастап 5 жасқа дейін:
Өмірлік маңызды қимылдарды өздігінен орындайды
5 жастан бастап 6 жасқа дейін:
Негізгі қимылдарды орындауда шығармашылық тәсіл білдіреді
Кіші сала:
Өздігінен қозғалу белсенділігі
1 жастан бастап 3 жасқа дейін:
Кейбір қимылдарды ересектердің көрсетуімен орындайды
3 жастан бастап 5 жасқа дейін:
Саптық және спорттық жаттығуларды меңгереді
5 жастан бастап 6 жасқа дейін:
Топтағы балалармен бірге қимыл-қозғалыс ойын іс-әрекеттерін ұйымдастырады
Кіші сала:
Салауатты өмір салты
1 жастан бастап 3 жасқа дейін:
Қауіпті жағдайда сақтық, шынықтыру шараларын өткізуде оң эмоция білдіреді
3 жастан бастап 5 жасқа дейін:
Салаутты өмір салты ережелерін біледі, ересектердің көрсетуімен шынықтыру элементтерін орындайды
5 жастан бастап 6 жасқа дейін:
Қауіпсіздік ережелерін саналы түрде орындайды, шынықтыру шараларының маңызыдылыіғы мен қажеттілігін түсінеді
Коммуникативті-тілдік құзыреттілік
Кіші сала
1 жастан бастап 3 жасқа дейін
3 жастан бастап 5 жасқа дейін
5 жастан бастап 6 жасқа дейін
Кіші сала:
Қатынас мәдениеті
1 жастан бастап 3 жасқа дейін:
Құрдастарымен байланысқа түсе алады
3 жастан бастап 5 жасқа дейін:
Ересектерді «сіз» деп атайды, сұрақтары мен өтініштеріне жауап береді, ересектермен қатынасқа түседі
5 жастан бастап 6 жасқа дейін:
Қоғамдық орындарда өзін-өзі ұстау ережесін сақтайды
Кіші сала:
Тілдің грамматикалық құрылымы
1 жастан бастап 3 жасқа дейін:
Түсінікті болу үшін ойын дұрыс айтуға тырысады
3 жастан бастап 5 жасқа дейін:
Сөздерді өзгертеді, басқа сөздермен сәйкестендіреді, салалас және құрмалас сөйлемдерді қолданады
5 жастан бастап 6 жасқа дейін:
Грамматикалық дұрыс сөйлеуге тырысады, тілге сыни қатынасын білдіреді
Кіші сала:
Тілдің дыбыстық мәдениеті
1 жастан бастап 3 жасқа дейін:
Дауысты және дауыссыз дыбыстарды дұрыс атайды.
3 жастан бастап 5 жасқа дейін:
Ана тілінің барлық дыбыстарын дұрыс атайды
5 жастан бастап 6 жасқа дейін:
Сөздерді орынды қолданады, дыбыстарды ажыратады, мәнерлеп оқудың түрлі тәсілдерін пайдаланады
Кіші сала:
Сөздік
1 жастан бастап 3 жасқа дейін:
Өзі, отбасы мүшелері, сүйікті ойыншықтары жайлы сұрақтарға жауап береді
3 жастан бастап 5 жасқа дейін:
Көрнекі ұсынылған жағдайларға сүйенбей сөздіктерді қолданады, сөйлеу барысында етістіктерді жиі қолданады
5 жастан бастап 6 жасқа дейін:
Антоним, синоним және көп мағыналы сөздерді түсініп, сөйлеу барысында қолданады
Кіші сала:
Байланыстырып сөйлеу
1 жастан бастап 3 жасқа дейін:
Тілек, сезім және ойын білдіру үшін сөздерді қолданады
3 жастан бастап 5 жасқа дейін:
Қарым-қатынастың негізгі түрі-диалогты меңгеріп. 2-3 сөйлеммен пікірін жеткізеді
5 жастан бастап 6 жасқа дейін:
Түрлі сөз таптарын, эпитеттер мен теңеулерді қолданып, монолог жасайды
Кіші сала:
Мемлекеттік тіл
1 жастан бастап 3 жасқа дейін:
Ойыншықтардың аттарын түсінеді
3 жастан бастап 5 жасқа дейін:
Өзінің атын, тұрмыстық заттар мен жануарлардың аттарын атайды
5 жастан бастап 6 жасқа дейін:
Мемлекеттік тілдің грамматикалық дұрыс құрылымдарын қолданады
Кіші сала:
Шығармашылық тілдік қызмет
1 жастан бастап 3 жасқа дейін:
Саусақ ойындарын, тақпақтарды жатқа айтады
3 жастан бастап 5 жасқа дейін:
Таныс ертегілерді айтады, ойыншықтар жөнініде шағын әңгіме құрастырады
5 жастан бастап 6 жасқа дейін:
Оқиғаларды құрастырады, ауыспал ы және астарыл мағыналы ойларды түсініп, оларды қолдана біледі
Кіші сала:
Шығармаларды қабылдау
1 жастан бастап 3 жасқа дейін:
Халық ауыз әдебиеті шығармаларына эмоционалды түрде өз ойын білдіреді
3 жастан бастап 5 жасқа дейін:
Өзіне ұнайтын бірнеше шығармаларды атайды, ойында әдеби бейнелерді қолданады
5 жастан бастап 6 жасқа дейін:
Кітапқа қызығушылық білдіреді, өлңдерді мәнерлеп жатқа айта алады
Танымдық құзыреттілік
Кіші сала
1 жастан бастап 3 жасқа дейін
3 жастан бастап 5 жасқа дейін
5 жастан бастап 6 жасқа дейін
Кіші сала:
Заттардың қасиеттерін бағалау
1 жастан бастап 3 жасқа дейін:
Заттардың негізгі түрін, пішінін, шамасын, фактурасын ажырата алады
3 жастан бастап 5 жасқа дейін:
Заттардың белгілері мен сипаттамалық ерекшеліктерін сезу, есту, иіс сезіп қабылдау негізінде атайды
5 жастан бастап 6 жасқа дейін:
Затттардың қасиеттері мен белгілерін танымдық қызмет дәрежесінде қарастырады
Кіші сала:
Қоршаған ортаны тану
1 жастан бастап 3 жасқа дейін:
Адамдар мен олардың әрекетіне қызығушылық пен құмарлық білдіреді
3 жастан бастап 5 жасқа дейін:
Тірі және өлі табиғат пен қоғамдық өмірдің себеп-салдарлық қарапайым байланысын түсінеді, ло туралы 2-3 сөйлеммен айта алады
5 жастан бастап 6 жасқа дейін:
Көрнекі әсерлі және көрнекі-бейнелі тұрңыда танымдық міндеттерді шеше алады, ұқсастығы мен ерекшелігін ажыратуға, түрлі негіздемелер бойынша топтастыруға және жүйелеуге қабілетті
Кіші сала:
Құрастырылымдық дағдылар
1 жастан бастап 3 жасқа дейін:
Ересектердің көрсетуімен қарапайым құрылыстарды жасай алады
3 жастан бастап 5 жасқа дейін:
Құылыс материалын таңдауда дербестік білдіреді, құрылысты әдемі жасауға тырысады
5 жастан бастап 6 жасқа дейін:
Құрастыудың бірнеше қарапайым жалпылма тәсілдерін меңгереді және түрлі нетижеге жету үшін бір тәсілді қайталай береді
Кіші сала:
Экологиялық мәдениет негіздері
1 жастан бастап 3 жасқа дейін:
Жануарлар әлеміне тілектестік және қамқорлықпен қарым-қатынас білдіреді
3 жастан бастап 5 жасқа дейін:
Табиғатта өзін-өзі ұстаудың бірнеше нормасын меңгереді, ересектер мен бірге өсімдіктер мен жануарларға қамқорлық жасайды
5 жастан бастап 6 жасқа дейін:
Өоршаған ортаның түрлілігін, өсімдіктер мен жануарлардың белгілері мен қасиеттерін, тіршілік ортасымен өзара байланысын түсінеді
Кіші сала:
Қарапайым математикалық ұғымдар
1 жастан бастап 3 жасқа дейін:
Кеңістікте бағдарлаудың алғашқы дағдыларын көрсетеді
3 жастан бастап 5 жасқа дейін:
Уақыт, кеңістік, себеп-салдарлық, мөлшерлер туралы қарапайым ұғымдарын түсінеді
5 жастан бастап 6 жасқа дейін:
Геометриялық пішіндердің құрылымдық сипаттамасын, тура және кері сандық қатынас ретін біледі
Кіші сала:
Іздену және эксперименталды іс-әрекет
1 жастан бастап 3 жасқа дейін:
Түрлі заттармен эксперимент жасайды (ажыратады, біріктіреді, құрастырады)
3 жастан бастап 5 жасқа дейін:
Жаңа материалдармен мақсатты түрде эксперимент жүргізеді, заттар арасындағы жалпы қатынастарды едәуір бейнелеп, қоршаған ортаның үлгісін жасайды
5 жастан бастап 6 жасқа дейін:
Эксперименталды іс-әрекетте мақсат қойып, нәтижеге жетеді
Кіші сала:
Ақпаратпен жұмыс
1 жастан бастап 3 жасқа дейін:
Түрлі ақпарат көздеріне қызығушылық білдіреді
3 жастан бастап 5 жасқа дейін:
Жаңа ақпарат алудың қажеттілігін түсінеді
5 жастан бастап 6 жасқа дейін:
Жаңа ақпаратты қалай ұсыну керектігін, оның кімге қызық екендігін түсінеді
Шығармашылық құзыреттілік
Кіші сала
1 жастан бастап 3 жасқа дейін
3 жастан бастап 5 жасқа дейін
5 жастан бастап 6 жасқа дейін
Кіші сала:
Музыкалық іс-әрекет
1 жастан бастап 3 жасқа дейін:
Музыкалық фразаның жоғары және төмен дыбысталуын ажырата алады, ересектермен бірге ән айтуға ықылас білдіреді
3 жастан бастап 5 жасқа дейін:
Жеке музыкалық бейнелерді жасау үшін аспаптармен ойнау әдісін, денесін, дауысын пайдаланады
5 жастан бастап 6 жасқа дейін:
Түрлі музыкалық шығармашылық істерге қатысады
Кіші сала:
Нәтижелі іс-әрекет
1 жастан бастап 3 жасқа дейін:
Қарындаш, фломастер, гуашь және ермексаздың көмегімен ұқсас бейнелерді жасайды
3 жастан бастап 5 жасқа дейін:
Бейнелеу іс-әрекетіне қажетті негізгі техникалық дағдылар мен іскерлікті меңгереді
5 жастан бастап 6 жасқа дейін:
Бейненің сипатына сәйкес техникалық тәсілдер мен бейнелеу құралдарын өздігіне таңдайды
Кіші сала:
Қоршаған ортаны эстетикалық қабылдау
1 жастан бастап 3 жасқа дейін:
Ұлттық ойыншықтарды қараған кезде қуаныш пен эмоционалдық сезімін білдіреді
3 жастан бастап 5 жасқа дейін:
Бейнелеу іс-әрекетінің өнері, бейнелеу әр түрлі кескінге қызығушылық білдіреді
5 жастан бастап 6 жасқа дейін:
Табиғат, киім және үй жиһаздарының әсемдігіне эмоционалды сезімін білдіреді, сәндік өнер мен дизаинға қызығушылық танытады
