Мектепке дейінгі мекемелердегі оқыту үдерісінің мәні, оның міндеттері мен құрылымының әдістемесі

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 40 бет
Таңдаулыға:

2. Мектепке дейінгі мекемелердегі оқыту үдерісінің мәні, оның міндеттері мен құрылымының әдістемесі

2. 1. Мектепке дейінгі мекемелердегі оқыту үдерісінің мәні, оның міндеттері мен құрылымының мүмкіндіктері

Қазақстан Республикасының білім беру жүйесі қазіргі таңда өзгермелі және өскелең талаптар мен қажеттіліктерді қанағаттандыра отырып, отандық білім саласын әлемдік білім кеңістігіне біріктіруге бетбұрыс жасауда. Бұл білім жүйесін жетілдіру және оны сапалы деңгейге көтеруді алға тартады. Осыған орай, ғылыми - зерттеу барысында әлемдік озық тәжірбиелер мен отандық білім жүйесіндегі ерекшеліктер зерделенуде.

Онда мектепке дейінгі мекемедегі баланың қоғамдағы өз орнын табу үшін қаншалықты білім мен білікті меңгергенін білу мақсатында құрылған бағалау жобасы үш бағытта жүргізіледі.

оқытудағы сауаттылық;
математикалық сауаттылық;
жаратылыстану ғылымдары бойынша сауаттылық.

«Сауаттылық» термині білім, білік, дағды мазмұнын бағалаудың кеңдігін көрсетеді. Біріккен ұлттар мен сауаттылықтың он жылдығы құжаттарында сауаттылық дағдыларының жаңа түсінігі - адамның өзгермелі жағдайға бейімделуге арналған ақпараттарды іздеп табуы және пайдалануы, оның қоршаған ортаның шақыруларына тиімді қарсы тұра білу біліктілігі деп берілген.

Халықаралық практикада білім стандарты күтілетін нәтижелер (білім нәтижелері) түрінде берілген білім мақсаттарының жүйесі деп қарастырылып, «Нәтижеге бағдарланған білім моділіне» көшуге басым бет беріледі. Онда білім компонентілігі баланың жеке пәндер бойынша бірін- бірінен пәндер алшақтықта емес, кешенді түрде жеке тұлға бағдарланған (білім, білік, дағыны) іс-әрекет білім комонентілігін қабылдауы қамтамасыз өтеді. Бұл жағдайда білім компоненттілігі көпжажақты қызымет атқарып, білім «объектті» болудан «тірі» білімге айналатын байқадық. Оқытудағы баланың сапалық сиипаттамасының құрамдас бөлігі ретінде базалық компетенцияларының ауқымды сипат түрінде нақтыланған мақсат оқытудың күтілетін нәтижелерін береді.

Оқу сапасын жетілдіруде білім мақсаттарының күтілетін нәтижеге бағдарлануы жан - жақты білімді, өз мамандығын жетік білетін бәсекеге түсе алатын жеке тұлғаны бастауыш сатыдан бастап дайындауға бағыттайды. Мектепке дейінгі мекеменің баланың сапалық және сандық білім деңгейін анықтау арқылы оқу сапасын жетілдіруге мүмкіндік туады. Мектептегі әрбір оқушы даму динамикасын және оқу барысында алған білім нәтижесін сапасын жан - жақты және әділ бағалануға қол жеткізу.

Осыған орай мектептің бастауыш сатысында оқыту мазмұнын жаңалау және жаңа технологияларды пайдалануға байланысты жетілдіру жұмыстары жүргізілуде. Мұнда жеке тұлғаның рухын тәрбиелеудеге, адамның адамгершілік болмысынын қалыптасуына басты назар аударылуы. Білім мазмұнында жаңа процессуальдық біліктілік ақпаратты алдын ала болжау қабілеттерін жәнке қойылған міндетті шығармашылықпен дамытуға көңіл бөледі. Саралап және даралап оқытуға басым бағыт беріледі. Ақпаратты білім дәстүрлі тәсілдері- ауызша және жазбаша сөйлеу, компьютерлік құралдармен байытылады. Оқытудың механикалық естілуінен - ақыл-ой процесінің дамуына статистикалық білім модулінен динамикалыққа, орта білетін оқушыға бағдарлап оқытудан саралап және даралап оқытатын бағдарламаға оқытудың сыртқы мотивациясының

ішкі адамгершілік еркін басқаруға мектеп және қоршщаған ортасының шығу процесіне басым бағыт беріледі.

Мектепке дейінгі біліммен сабақтастықта қарастырылған бағдарлама мен оқу - әдістемелік кешендер жетілдіріледі. Онда жеке тұлғаны тәрбиелеу мен дамытудың табиғи жалғасы ретінде мектепке дейінгі білім мектептің бастауыш сатысында сабақтаса әрі қарай жалғастырылады. Мектепке дейінгі саты үздіксіз білімнің барлық кезеңдерімен тығыз байланыстағы оқыту қызметін қалыптастыруға көмектеседі, жеке тұлғаның жан-жақты дамуына және жеке мүмкіндігін ашуға, білім алуға, білім алуға жағымды жағдай жасайды. [17]

Жалпыға міндетті орта білім стандарттарын (жалпы бастауыш білім) білім объектісі ретінде білім мазмұны алынған болса, өркениетті елдердің тәжірбиесінде білім объектісі ретінде - оқыту нәтижесі алынған. Осыған орай, білім мазмұнын жаңарту мен оқытуды түрлі формаларын пайдалану және жаңа білім моделіне көшуді іске асыру жұмыстары кезек күттірмейтін мәселе болып отыр.

Оқулықтағы жаттығулар оқу-танымдық іс-әрекетті тиімді ұйымдастыруға бағдарланған. Жаттығулар ұсынылғанымен, тапсырманы өздері құрастырып, тұжырымдап, орындауға немесе өзгертулер енгізуге, түрлендірулер жасау ұсынылады. Бұл ұстаным баланың өздігінен ойланып, іс-әрекет жасауына өз білімін дамытуға мүмкіндік беретін алғашқы қадамдар болып табылады.

Жаңа білім моделіне көшудің бұрынғы жүйеден айырмашылығы оқушының жетістігінің өлшемдері жасалады. Оқыту нәтижесі барлық пәндік түйінді компетенциялар түрінде беріліп, балалар білімін өлшеу, яғни бақылап-бағалау, тақырыптық, тоқсандық, жарты жылдық, жылдық бақылау, тест жұмыстары түрінде көрсетіледі.

Балаларды жеке тұлға етіп қалыптасыру үшін оны жан-жақты дамытуда олардың дербес ерекшеліктерін ескеру қажет. Саралап, даралап, оқыту әдістерін жүзеге асыру барысында көрініс табады. Мұнда әртүрлі деңгейде (көбіне 3 деңгейде) үлестірмелі дидактикалық материалдар, дайындалады. Бұл бала білімін сараптап, оны одан әрі жетілдіруге көмектеседі. Білім деңгейінің жетістіктері дәстүрлі білім, білік, дағдымен қатар балалардың іс-әрекет қызметі салыстырмалы, бағалау, интерпретация, зерделеу, модельдеу, пікірталас т. б. түрінде көрініс табады.

Баланы неге дайындаймыз?:

Баланы неге дайындаймыз?

Баланы неге дайындаймыз?:

* қоғамның белсенді азаматы болуға;

* қалаған іске жауапкершілікпен қарауға;

* өз көзқарасын құра білуге;

* сұрақтар қойып, оны жан-жақты талқылай білуге

Ендеше, мектепке дейінгі мекемедегі «Тәй-тәй» бағдарламасы бір-біріне деген сыйластықты, бала мен ересек арасындағы жауапкершілікті, шыншылдықты, жаңашылдықты аса жоғары бағалайды. «Тәй-тәй» бағдарламасының негізі - мінездің өзін дұрыс қалыптастыру болып отыр.

Ал осы «Тәй-тәй» бағдарламасының басқа технологиялардан қандай ерекшелігі бар десек:

«Тәй-тәй» бағдарламасының ерекшелігі.: «Тәй-тәй» бағдарламасының ерекшелігі.

«Жақсы идеялар мен жаңалықтар өте күшті шыдамдылықпен іске асырылуы тиіс», - деген екен Химан Риковер. Мектепке дейінгі мекемелердегі «Тәй-тәй» бағдарламасының мұғалімі қандай үміт күтетінімізді ашық көрсете отырып, оларды сол үмітке қол жеткізуге өзіміз жетелейміз. Ал балалар сол үмітімізді әртүрлі жолдармен ақтай алады. Мұндағы біздің мақсатымыз - балаға деген талап емес, оларды жағымды мінез-құлыққа шақыру.

Жан-жақты ойлау арқылы жаңа жауаптар мен шешімдер қабылдау арқылы балалар сапалы көркем тәжірбие алады. Олар қай мәселеде болмасын бірқалыпты, жалғыз жауап жоқ екенін түсінеді.

Жаңалық-инновация- өнер жасаудың негізі болып табылады, ол дегеніміз үйреншілікті қалыптар мен ережелерден асып кету мүмкіндігі деген сөз. Оған қол жеткізудің бірден бір жолы - сыныптарда құрылған орталықтар.

Әр жаңалықтың да өзіне тән қындығы бар болатыны сияқты, мұнда да оңайлық жоқ. «Тәй-тәй» бағдарламасының өзіндік ерекшелігі-орталықтармен оқыту болғандықтан оған үйретудің де жолдарын қажет етеді.

Ал, осы «Тәй-тәй» бағдарламасы арқылы оқыта отырып, орталылықтар құру арқылы баладан біз не күтеміз? Мектепке дейінгі мекемені бітіргендігі баланың моделі қандай деген сұрақ бәрімізде де туады.

«Тәй-тәй» бағдарламасы және орталықтармен оқытудағы тәрбиешінің күтер нәтижесі.

Ойшыл ретінде өздерінің іс-әрекетіне жауап іздейді; Мәселе шешуші ретінде шешім қабылдап, жаңалық ашу мүмкіндіктер қарастырылады;

Тіркеуші ретінде бала өз көрген-білгенін жаза жүреді;

Тыңдаушы ретінде басқаның ойын тыңдап, дұрыс-бұрыстығына көз жеткізеді;

Ұйымдастырушы ретінде бала өз жоспарын құрып, өз ісіне жауапкершілікпен қарайды;

Әріптес ретінде бірлесіп іс жасауға үйретеді;

Достар ретінде басқаға да сенім, көмекке де қол созып, қоршаған ортамен қарым-қатынас жасайды.

Сонымен қатар, бүгінде жалпы білім беретін мектепке дейінгі мекемедегі балалардың танымдық қабілеттерін жан-жақты дамыту мақсатында оқытудың түрлі формаларын пайдалануда. Оқытудың түрлі формаларының бірі - балалардың өзіндік жұмыстарын ұйымдастыру екендігі белгілі. Балалардың өзіндік жұмыстарының ерекшелігі, дидактикалық шарттары туралы педагог-псхологтар еңбектерінде кеңінен тоқталады. [18]

Кейде біз: “Тіпті ең қабілетті адамның да басының құны болмас, егер ол келелі біліммен қанықпаса”, - дегенді естіп қаламыз. Бұл пікірде үлкен шындық ұялаған. Ал енді адамға білім беру үшін, оны жақсылап оқыту керек, бұл аса күрделі үдерісті дұрыс ұйымдастыра білу шарт.

Мектепке дейінгі мекеменің бірден-бір маңызды міндеті - балалардың ғылыми біліктерді терең және берік игеруін, қабылданған білімді тәрбиеде қолданудың ептіліктері мен дағдыларын қалыптастыру, әрбір оқушыда дүниетаным көзқарас, инабаттылық-эстетикалық мәдениет негіздерін қалау.

Оқыту үдерісі әрбір бала өтіліп жатқан материалды, яғни білімдену мазмұнын толық игеретіндей дәрежеде ұйымдастырылуы тиіс. Мұның бәрі тәрбиешіден оқытудың теориялық негіздерін терең түсініп, қажетті әдістеме ептіліктерін шыңдай түсуін талап етеді.

Енді осы оқыту дегеніміздің өзі не? Оның мән-мағынасы неде? Қойылған сұрақтарға жауап беру үшін бұл үдерістің екі тараптылығын есте ұстауымыз керек.

Бірініші тарапында, жоспарланған материалды ұсынып, үдерісті басқарушы - тәрбиеші, ал екінші тарапында - осы үдерістің барысында ұсынылған материалды қабылдап, игеруші, міндеті оқу болған - бала.

Сондықтан білімденуге бағышталған бұл күрделі үдеріс тәрбиеші мен бала арасындағы бір-біріне деген ықпалды белсенділікке негізделмесе, одан келелі нәтижені күтудің ешбір қажеті жоқ деген пікір бар. Бұл дұрыс та, бірақ мәселенің бір шеті қана. Себебі, оқыту үдерісінде педагог пен шәкірт ортасындағы тығыз, бір-біріне ықпалды арақатынас болғанымен, ол өздігінен ешнәрсені шешпейді. Бұл арақатынастың мәні - балалардың оқу танымдық іс-әрекетінің ұйымдастырылуында, оның тиімділігін арттырып нәтижелі болуына ықпал жасауда.

Мысалы, тәрбиеші жаңа сабақты түсіндіріп жатып, кей балаларға тәртіптік ескерту жасайды, бұдан басқа сабаққа қызығушылығы жоқ бала ештеңе ұқпайды. Байқасаңыз, арақатынас бар бірақ баланың сабаққа деген ынтасын оятуға әрекет болмады. Осыдан, оқытудың мәні - тек қана тәрбиеші мен бала арасындағы байланыспен шектелмей, ең алдымен, сол үдеріс барысында балалардың оқу танымдық жаттығу істерінің ұйымдастырылуымен оларды білімге ынталандырудың формалары мен жолдарын көрсетумен түсіндірілгені дұрыс.

Егер педагог өз шәкіртінің білімдену жолында оның әр күнгі сабақтағы белсенділігін арттыра алмаса, баланы қызықтыру жолдарын іздестірмесе - ол жерде қандай да оқудың болмағаны.

Оқыту үдерісінде төмендегі міндеттер өз шешімін табуы қажет:

а) оқу-танымдық белсенділікке ынталандыру;

ә) ғылымдық біліктерді, ептіліктер мен дағдыларды игеруі бойынша танымдық іс-әрекеттерді ұйымдастыру;

б) ақыл-ой мен шығармашылық қабілетін дамытып, дарындылыққа баулу;

в) ғылыми дүниетаным көзқарас, инабат және эстетикалық мәдениетін дарыту;

г) оқу ептіліктері мен дағдыларын жетілдіріп отыру.

Оқытудағы негізгі бағдар - бұл шәкірттерге білім беру, ептіліктер мен дағдыларды игерту, ойлау және шығармашылық қабілетін дамыту. Ал осы түсініктердің өзі нені байқатады?

“Білім” екі мағынаға ие. Біріншіден, ғылыми ізденістің нәтижесі, екіншіден игерілуге тиіс ғылыми материал, яғни білім - бұл теориялық игерілуі тиіс адамзат идеяларының жиынтығы. Оқытуға байланысты білімнің ерекшелігі оқу барысында шәкірт ғылым жаңалығын немесе жаңа теориялық идеяларды ашу емес, оған қойылатын талап - ғылымда бар деректемелерді танып, түсіне алу, оларды есте сақтап, қайта жаңғыртып, тәжірибеде қолдана білу, яғни әрбір шәкіртке мектептік ғылыми пәнге байланысты игерілген білімді өзінің жеке құндылығына айналдыру мақсаты қойылады.

Оқыту барысында біліммен тығыз байланысты ептілік және дағды жүреді. “Ептілік” түсінігі игерілген білімді тәжірибеде қолдана білу дегенді аңғартады. Мысалы, математика есебін шешу ептілігі қойылған мәселенің шартын талдау, оны бұрын игерілген білім қорымен салыстыра білу, білім қоры элементтерін қолдану негізінде шешімін табу жолдарын іздестіру және табылған нәтиженің дұрыстығын тексере білу тәсілдерінен құралады. Осыған орай “дағды” түсінігі ашылады.

Дағды - ептіліктің мейлінше жетілдіріліп, автоматтандырылған күйге келтірілген құрылым элементі. Мысалы, оқушының жүргізіп оқу дағдысы, мән-мағынасын түсіну ептілігінің аса бір маңызды элементі.

“Қабілет” деп оқу үдерісінде дамып отыратын жеке адамның психикалық қасиеттері айтамыз. Бұл қасиеттер, бір жағынан, шәкірттің белсенді оқу-танымдық іс-әрекетінің нәтижесі, екінші тарапынан сол іс-әрекеттің жоғары дәрежеде епті әрі табысты болуына ықпал жасаушы құрал. Қабілеттілік - бұл әрбір адамның дүниетанымдық қызметі мен еңбек саласындағы табысының қайнар көзі.

Қабілеттер екіге бөлінеді:

арнайы

Қабілеттер

жалпы

Баланың білімдену жолындағы табысы еңбекқорлық, жігерлілік және ептілік сияқты жеке психикалық жалпы қабілеттерге байланысты. Мысалы, еріншек бала, құлқы өзгермесе, ешқашан тиянақты білім алуы мүмкін емес. Жалпы қабілеттер қатарына зейінділік, дамыған, ұшқыр ой қиыншылықты жеңу, төзімділік кіреді.

Арнайы қабілеттер белгілі іс-әрекеттер немесе кейбір игеруге қиын деп есептелінетін шет тілдер мен математика, химия, физика немесе аса үлкен дарындылықты талап ететін ән-күй, сурет, өнер сабақтарында байқалады. Жалпы және арнайы қабілеттер бір-біріне байланысты бірлікте дамиды. Кейде қабілет нышандармен шатастырылады. Бұл дұрыс емес. Нышандар - бұл нәсілдіктен берілген жүйке жүйесімен ағзаның ерекшелігі: ми мен сезім мүшелерінің, дене бітімінің т. б. құрылысы. Музыка, сурет өнеріне деген қабілеттің болуы әуенді, түр түсті жете айыра білу нышандарына байланысты. Қабілет жеке адамның тума қасиетіне мінез сапасына жатпай, оқу-тәрбие барысында дамиды.

Оқыту үдерісінің құрылымы және онда баланың танымдық іс-әрекетінің көрініс табуы.

Оқыту үдерісін ұтымды ұйымдастыру үшін оның құрылым бірліктерін жете білу және олардың мән-мағынасын тереңнен түсіну қажет. Бұл тұрғыдан оқыту жұмысында, адамның жалпы іс-әрекетіндегідей келесі құрылым бірліктерін атауға болады: мақсаттық, қажетсіну - себеп, мазмұндық, жаттығу - әрекеттік, көңіл-күй, еріктік, бақылау - реттеу және бағалау - нәтижелік. Аталған құрылым бірліктерге негізделе отырып оқыту үдерісінде жүріп жатқан педагог пен шәкірттің іс-әрекеттерін жеке дара нақтылап шығуға болады.

Оқытудың мақсаттық құрылым бірлігін анықтау.

Оқыту үдерісін ұйымдастыру ең алдымен оның мақсатын дәл әрі нақты белгілеумен және ол оқушыға түсінікті болып, қабылдауына байланысты. Оқытудың мақсаты - бұл тәрбиеші мен баланың ұмтылыс іс-әрекетінің ізгі нәтижесін алдын ала болжай білу. Бұл тараптан, оқыту үдерісінің мақсаттық көрсетпелері балаға оқу-танымдық іс-әрекеттерді ұйымдастырудың мәні мен әдістерін жеңіл түсінуге, сол арқылы оның сабаққа деген ынтасын арттыруға ықпал жасайды.

Күнделікті тәжірибеде оқытудың мақсатын белгілеу - айтарлықтай күрделі іс. Тәрбиеші мұны байыпты ойластырғаны дұрыс. Ең алдымен тәрбиешінің ескертетіні: жалпы оқыту жүйесінде сондай-ақ әрбір сабақ барысында үш түрлі өзара байланысты мақсаттар тобы іске қосылады.

Оқытудың мақсаттылық құрылым бірлігін анықтау

Білім

Ептілік

Дағдыларды игеру

Оқыту жүйесінде Ой

өзара байланысты Ес

мақсаттар тобы Шығармашылық қабілет

Ептілік Дағды

Ғылыми Эстетикалық

көзқарас Инабат мәдениет

Бұдан, тәрбиеші қай және қандай сабақты жоспарламасын оның ең алдымен шешетіні: сабақтың білім беру мақсатын қалған екі - дамыту, тәрбие мақсаттарына ұштастыра белгілеп және олардың қаншалықты деңгейде орындалатынын анықтау.

Мысалы, кейбір сабақтар жаңа тақырып бойынша жалпы түсініктер беруге арналса, басқа сабақтар ұсынылған материалдың теориялық астарларын игеруге бағытталады, тағы біреулерінде - басты назар ептіліктер мен дағдылар жаттығуларына бөлінеді, немесе игерілген білімді тексеру мақсатына қойылады.

Сабаққа қойылатын мақсат сан алуан. Осыған қарай оның өткізілетін формасы да көп.

Ең бастысы мұның бәрін оқушы санасына түсінікті жеткізе білу қажет, себебі осыдан өзінің оқу-танымдық іс-әрекетінің мақсаттық бағдарын ұғып, тапсырылған жұмыстардың орындалу әдістерін ойластырып іздестіре бастайды. Бұл оқу оқытудың тиімділігінің алғы шарты.

Білім игеру қажеттілігі мен себеп-түрткілерін қалыптастыру.

Ұсынылған материалды игеру және осыған байланысты баланың ақыл-есінің дамуы олардың өзіндік оқу-танымдық белсенділігінің негізінде ғана іске асып отырады. Кезінде А. Дистерверг жазған “Даму мен білімді игеру ешбір адамға өзінен-өзі берілген емеc”.

Оларға жету әркімнің өз іс-әрекетінің, өзіндік күш салуының, өзіндік ұмтылысының нәтижесі. Сырттан адам тек қоздырғыш күш алуы мүмкін. Сондықтан өзіндік іс-әрекет бір уақытта білім алудың әрі құралы, әрі жемісі”. Яғни жеке адамның жан-жақты дамуы мен рухани байлыққа жетуін зорлықпен қамтамасыз ету мүмкін емес. Шынайы білім қоры мен мәдениет тек қана ізденушінің білім, ғылым және өнерге құштарлы болған жағдайда қалыптасады. [19]

Ал енді ұмтылыс әрбір адамның ішкі жан дүниесінің білімге деген қажетсінуінен, ұнамды себеп-түрткілер аясында пайда болған қызығушылықтан туындайды. Бұл орайда француз физигі Л. Паскальдің айтқан пікірі терең мағынаға ие: “Бала - толтырылуы тиіс құмыра емес, ол тұтануын күтіп тұрған алау”.

Ал енді балада білім алуға деген осы қажеттілікті себеп-түрткілер мен қызығушылықты қалай оятуға болады?

Әрбір бала бойында оқуға деген қажеттілік пен қызығушылықты қалыптастыруға біртұтас педагогикалық факторлар мен әдістемелік тәсілдер ықпал жасайды. Бұл әсерлердің психологиялық негізі мынада: қолданылатын шаралар мен тәсілдер шәкірттің ішкі жан дүниесінде оның оқу үлгерім деңгейі мен қалай керектігі арасындағы қайшылықтарға орай толғаныс пайда етіп, білімді игеруге белсенді ұмтылыс оятады. Яғни оқу барысында игерілген білім мен әлі үйренілмеген білімдер арасындағы айырма оқуды ілгерілетуші күш сипатына айналады. [20]

Балада білімдік қажеттілік пен оның танымдық белсенділігінің қалыптасуын күшті әсерлердің бірі - ұстаз, мұғалім келбеті, оның біліктілігі мен оқу, үйрету шеберлігі.

Өз пәнін ғылыми негізде терең игерген тәрбиеші оқыту барысында алдында отырған шәкірттеріне қызғылықты оқиғалар мен деректерді ұсынады оларды өзінің кең ой-өрісімен, жоғары сауаттылығымен таңдандырады. Бұл балаларда еліктеудің психологиялық нүктелеріне жан беріп, олардың оқуға деген ұмтылысына түрткі болады.

Оқуға деген қажеттіліктің қалыптасуына әрбір тәрбиешінің өз тәрбиеленушісіне болған сый-құрметімен орынды талабына негізделген мейірім шапағаты өте керек. Ұстаз құрметі шәкірттердің өз қадір құрметін нығайтумен тәрбиешіге болған сыйын арттыра отырып оның оқытатын пәніне деген ұмтылысын да пайда етеді.

Сыйлы ұстаздың қандай да талаптары орынды қабылданып, кемшіліктерді жою - шәкірт үшін заңды сипат алады. Ал егер мұғалім мен оқушы арасында келеңсіз қатынас ұяласа, онда оқу-танымдық іс-әрекеттің кері кеткені, яғни адам психикасы байланып оның танымдық белсенділігі баяулайды. Білім игеру барысында қажеттілік пен қызығушылықтың қалыптасуына баланың оқыту үшін қолданылған арнайы әдістемелік тәсілдері де үлкен маңызға ие.

Олардың ішінде атап көрсететіндер: көрнекілік және оқытудың техникалық құралдарын пайдалану, жаңа материалды ұсынуда деректерді қолдану, проблемалық ситуацияларды туындату т. б. Білім негіздерін игеруден қажеттілік баланың әр күнгі оқуының жетістігін көре отырып қуанышқа бөленуде. Себебі шәкірт білім жолындағы іс-әрекетінің жеміст і болуынан үмітін ешбір үзбейді. Егер осы үміті әрдайым ақталып отырса, онда шәкірттің оқуға деген қызығушылығы одан сайын артып, жаңа білім межесінде ұмтылысы күшейе түседі. Ал егер баланың сабақ үлгерімі төмендей бастаса, оқудағы қиыншылықтарды кемітуге бір-біріне сенімін жоғалтып, оқу-танымдық іс-әрекетін баяулатады немесе кейде өз оқу жұмысын тіптен доғарады. Бұдан шығатын тұжырым Я. А. Коменский айтқандай: “Оқу әрдайым жеңіл және тартымды болуы қажет. Қиналып оқу нәтиже бермес, көбіне ол оқуға деген ниетті жойып жібереді”.

Жоғарыда баяндалған жәйттерге байланысты кей кездері баланың төмен оқуын, сабақта тәртіпсіздігін, тәрбиешінің түсіндіруіне құлықсыздығын, ал кейде сыныптастарына әдейі кедергі етуін дұрыс педагогикалық тұрғыдан бағалаған жөн.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.