Мінез адамиың басқа психикалық қасиеттерімен, атап айтқанда, қабілет, темпераментімен тығыз байланысты

Пән: Психология
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

МІНЕЗ ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ ҰҒЫМ
Әр адам сыртқы дуниенің сансыз тітіркендіргіштеріне өз әлінше түрліше
жауап қайтарып отырадьу Бұл жауап реакциялары оның сыртқы дүниемен қалайша
қатынас жасайтынын керсетумен қатар, біртіпдеп беки келе сол адамның
үйденшікті әдетіне, мінез-құлқының мәнеріне айналады. Сөйтіп,"әр адамда әр
түрлі мінез бітістерінің болуы оның сыртқы ортамен түрліше қарым-ка-тынас
жасауыниң нәтижесі болып табыладьтк
Адамның сыртқы ортамен байланысу үінга жасайтын осындай қатынастарының
жиынтығы оның мінезін құрайды.
Адамның үйреншікті әдеті болып қалыптасқан мінез бітістерінің кейде
оның сыртқы ортамен жасайтын не-гізгі қатынастарына сәйкес келмейтін
кездері де бола-ды. Мәселен, біреудің қатал, не тымыр болуының негі-оінде
адамды менсінбеу, тәкаппарсыну сияқты мінез қатынастарының тұрақты
жүйесі жатпай, оның темперапмігінің нерв жүйесінің тума қасиеттеріне
байланысты қалыптасып кеткен әдеттерінің жатуы ықтимал. ^£тлғ1ез — адамның
негізгі өмірлік бет алысын және оның өзіндік әрекетінің айырмашылығын
сипаттайтын сапалы өзгешелік^Ол— көп қасиеттің бірлігі, түрлі ез-
гсшеліктердің қосындысы. сонымен қатар адамды әр қы-рынан керсететін
қасиет. Мінез бітістерГ^көі^Олардың б;рі де жеке адамньГЙгқасиеттері
болып табылғанмен, мұның кез келгені мінездің бітістері болып саналмайды.
Мінезді даралық өзгешеліктің өзегі, адамның негізгі тіршілік бағытының
өрнегі деуге болады. Мінезде адам-ның сыртқы ортамең қарым-қатынасының
тарихы бей-келенеді. Мінез — кең мағыналы ұғым. Онда түрлі са-палар тоғысып
жатады. Мінездің моральдық жағынан ггрбиелілігі, бірқалыптылығы,
толықтылығы, күші мен сйқындыгы, салмақтылығы — оның негізгі сапалары бо-
лып есептелінеді.
Моральдық жағынан тәрбиеленген мінез адамды мі-нез-құлық тұрғысынан
да, оның айналасымен байланы-сы тұрғысынан да сипаттап отырады.
Коілективизм, гу-манизм, адамдарға қамқорлық, жолдастықты қадір тұ-ту,
жүртшылық пікірімен санаса білушілік, өзінің мін-детін орындаудағы
жауапкершілік пен адалдық — мінез-дің осы сапасының негізгі компоненттері.
Рухани дүниесі бай қаокеттері мен қызығулары, талға-мы мен ой-өрісі
кең адамдарды толық мінезді адам дей-ді. Адамның басына қонған бақыттың
тұрақты болуы жаксы мінез-құлыққа байланысты (Әл-Фараби). Мінез сапаларының
бірі — оның бірқалыптылығы. Мұндай адам құйындай ұйтқып тұрмайды, оның
қастерлейтіні ылғи да сөз бен істің бірлігі. Кімнің мінезі толық болса,
соның мінезі бірқалыпты да келеді. Бұл екеуі мі-нездің егіз қозыдай,
бірінен екіншісі ешқашан ажыра-майтын қасиеттері. Мінездің тұрақтылығы
адамның сая-си моральдық ұғымынан, түсініктерінен туындайды. Бұл қасиеттер
адамның өмір сүруінің мән-мағынасын, әре-кетінің мазмүнын белгілейтін
мінездің сапасы.
Бірқалыпты, тұрақты мінезі бар адам басқалардың жетегінде кетпейді,
оның өзінің белгілі көзқарасы, прин-ципі, өзіндік мінез-құлқы болады, ол
қауіп-қатерден бой тасаламайды, керек жерінде батылдық көрсете біледі.
Инициатива мен белсенділік, достық пен жолдастық, адалдық пен шыншылдық
осындай мінезді адамға тән қасиеттер. Ал мінездің күшіне максатқа жету
жолындаалда түрған кедергілерді жеңе білуде көрінетін адам үс-тамдылыгының
мөлшері жатады. Соқғы сапа болмаса да мінез өз мәнінде болмайды. Бойда
цайрат, ойда көз, болмаған соң айтпа сөз деп Абай тегіннен тегін айт-
паған. Жақсы мінезге тән сапалардың біріне оның бай-салдылығы жатады. Мінез
адамның дүниеге көзқарасы мен сеніміне байланысып жатса ғана онда жоғарыда
аталған сапалар қоры молаяды. Тек осындай міңезі бар адам ғана алдына айқын
мақсат қоя алады. Сонғысы беоік сенімнен туады. Мүнсыз тиянақты әрекет ету
қиын. Қабілетсіз адам болмайтыны сияқты мінезсіз де адам ^болмайдЗ^Каман
болсын, жақсы болсын, әйтеуір адам-да бір мшез бітісі болады4 Бірақ
жоғарыда айтқандай түрлі сапалары қиысып келетін ұлкен мінезді адамдар жиі
ксздесе бермейді.г Біреуде ол жағы, біреуде бұл жа-гы жетпей жатады^ Адам
сондай-ақ түрлі жағдайда түрліше қылық көрсетүі де мүмкін. Осыған қарап
оның мі-незі тұрақсыз екен деп бағалай салуға болмайды. Өйт-кені ол
әншейінде батыл, жігерлі болмағанымен, бірде осындай қасиеттерімен кәзге
түсуі мүмкін.іМінез үшін тұрақты қасиеттердің мәні өте зор. Мәселен, барлық
жерде де адам тәртіп сақтай алатын болса, тек сопда ғана тәртіптілікті
сол кісінің мінез бітісі деп санауға болады.
Мінез адамиың басқа психикалық қасиеттерімен, атап айтқанда, қабілет,
темпераментімен тығыз байланысты. Адамда қабілеттіліктің дамуы кейбір
тиісті мінез бітістерінің болуын қажет етеді. Мәселен, табандылық, уақытша
сәтсіздікке мойымау, еңбек сүйгіштік,' энту-зиазм сияқты мінез бітістерінің
қабілеттер үшін ерекше маңызды екендігі түсінікті. Ал темперамент болса, мі-
нез бітістеріне өзіндік бояу, реңк ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.