Жазушы, драматург, қазақ әдебиетінің зерттеушісі Мұхтар Әуезов
Мұхтар Әуезов
(1897-1961)
Болашақ жазушы 1897 жылдын күзiнде қазiргi Семей облысының Абай
ауданында дүниеге келдi. Түрiк, араб-парсы әдебиеттерiнен жақсы хабардар
Әуез атанын мұхтар деген сөздiң азат, бiлiмдi, таңдаулы деген
мағынаны бiлдiретiнiн кiтаптан көзi шалып, көкiрегiне түйгенi бар едi. Сол
сөздi таңдап алып, өзiнiң үлкен ұлы Омархан мен сүйiктi келiнi Нұржамалдан
туған тұңғыш немересiне Мұхтар деп ат қояды.
Әуез қарт ұлы ақын Абайдың адал досы болған. Ол Абайдың асыл өлеңдерi
халқынын асыл казынасына айналса екен деп арман етушiлердiң бiрi едi. Ол
кезде қазақ елiнде сауатты адамдар аз болатын, кiтап басылмайтын. Осындай
жағдайларда Әуез қарт өзiнiң сүйiктi ақыны Абайдың өлеңдерiн көшiртiп,
түптетiп алады. Соны оқулық орнына пайдаланып, өз балалары мен немерелерiне
өзi сабақ бередi. Алдымен араб әрiптерiн үйретiп, хат танытады. Содан соңғы
Әуез ұстаздың бар педагоктiк әдiсi-Абай өлеңдерiн шәкiрттерiне бiрiнен соң
бiрiн жаттата беру болады. Күндердiң күнiнде Әуез атаның алдына бес-алты
жасар кең маңдай, бұйра шаш бала Мұхтар да шәкiрт болып, тiзе бүгедi.
Әуез ақсақал өз баласы Қасымбекті Семейдегі орыс мектебiне бергiзген
едi. Артынан сол Қасымбек, Әуез атасының рұқсатымен, Мұхтарды қолынан
жетелеп апарып, Семейдегi бес кластық орысша оқытатын училищеге түсірді. Он
екi жасында әкесi олiп, он бес жасында шешесiнен айрылған әрi қамқор атадан
жырақ жерде оқуда жүрген Мұхтарға осы ағасы үнемi бас-көз болды. Орыс
училищесiн бiтiргеннен кейiн Мұхтар Семейдегi мұғалiмдiк семинарияны
тамамдады.
Ағалы-iнiлi екi Әуезов жыл сайын қаладан ауылға каникулға келiп
тұратын едi.Елге келген сайын зейiндi жас Мұхтар ауылдағы әр түрлi
әлеуметтiк теңсiздiктi көрiп, қалаға жаны жабырқап қайтатын. Қызды ерiксiз
малға сату, көп әйел алу, барымта, кiсi өлтiру, құн төлеу сияқты зорлық-
зомбылық заңдарына жаны түршігетiн. Сондықтан да оның ең алғаш жиырма
жасында жазып, ауыл сахнасына өзі қойған ... жалғасы
(1897-1961)
Болашақ жазушы 1897 жылдын күзiнде қазiргi Семей облысының Абай
ауданында дүниеге келдi. Түрiк, араб-парсы әдебиеттерiнен жақсы хабардар
Әуез атанын мұхтар деген сөздiң азат, бiлiмдi, таңдаулы деген
мағынаны бiлдiретiнiн кiтаптан көзi шалып, көкiрегiне түйгенi бар едi. Сол
сөздi таңдап алып, өзiнiң үлкен ұлы Омархан мен сүйiктi келiнi Нұржамалдан
туған тұңғыш немересiне Мұхтар деп ат қояды.
Әуез қарт ұлы ақын Абайдың адал досы болған. Ол Абайдың асыл өлеңдерi
халқынын асыл казынасына айналса екен деп арман етушiлердiң бiрi едi. Ол
кезде қазақ елiнде сауатты адамдар аз болатын, кiтап басылмайтын. Осындай
жағдайларда Әуез қарт өзiнiң сүйiктi ақыны Абайдың өлеңдерiн көшiртiп,
түптетiп алады. Соны оқулық орнына пайдаланып, өз балалары мен немерелерiне
өзi сабақ бередi. Алдымен араб әрiптерiн үйретiп, хат танытады. Содан соңғы
Әуез ұстаздың бар педагоктiк әдiсi-Абай өлеңдерiн шәкiрттерiне бiрiнен соң
бiрiн жаттата беру болады. Күндердiң күнiнде Әуез атаның алдына бес-алты
жасар кең маңдай, бұйра шаш бала Мұхтар да шәкiрт болып, тiзе бүгедi.
Әуез ақсақал өз баласы Қасымбекті Семейдегі орыс мектебiне бергiзген
едi. Артынан сол Қасымбек, Әуез атасының рұқсатымен, Мұхтарды қолынан
жетелеп апарып, Семейдегi бес кластық орысша оқытатын училищеге түсірді. Он
екi жасында әкесi олiп, он бес жасында шешесiнен айрылған әрi қамқор атадан
жырақ жерде оқуда жүрген Мұхтарға осы ағасы үнемi бас-көз болды. Орыс
училищесiн бiтiргеннен кейiн Мұхтар Семейдегi мұғалiмдiк семинарияны
тамамдады.
Ағалы-iнiлi екi Әуезов жыл сайын қаладан ауылға каникулға келiп
тұратын едi.Елге келген сайын зейiндi жас Мұхтар ауылдағы әр түрлi
әлеуметтiк теңсiздiктi көрiп, қалаға жаны жабырқап қайтатын. Қызды ерiксiз
малға сату, көп әйел алу, барымта, кiсi өлтiру, құн төлеу сияқты зорлық-
зомбылық заңдарына жаны түршігетiн. Сондықтан да оның ең алғаш жиырма
жасында жазып, ауыл сахнасына өзі қойған ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz