Әлемдік қаржы жүйесін реттеу механизмі

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

11.1. Әлемдік қаржы жүйесін реттеу механизмі.

Дүниежүзілік экономикалық кеңістікте әлемдік бетбұрыс арнайы
қарама-қайшылықпен қоса жүріп отырды.
• Біріншіден,экономикалық процестердің жаһандану тенденциясы
әлемдік экономикалық кеңістікте спецификалық қарама қайшылықпен
ұласады.
• Екіншіден, жеке әлеуметтік процестердің қарқынындағы айырмашылық
артып, ерекше өсуде.
• Үшіншіден, әлемдік деңгейдегі нақты бәсекеге қатысушылар шаруа
субъектілерінің санын одан әрі арттырып, шектен тыс көтеру
жоспарын да, мемлекет жоспарының рөлін төмендетуде.Бұл байланыста
қаржы секторын реттейтін еларалық капиталдың ауысуы мен тез
қарқынды сипаттайтын қызмет түрі көп орын алады.
Ең басты халықаралық экономиканы реттеуші құрылым 7-
топ(Жетекші индустриалды елдермен, оларға қызмет көрсетуші органдар
ең мықты жетекшілерінің тобы), аса саяси және экономикалық шешім
қабылдаған, ірі интеграциялық бірлескен (ЕС, НАФТА, АСЕАН) ОПЕК
ұйымы. Реттеуші органдардың жұмыстары келесі жолдармен жүзеге
асырылады:
• Халықаралық қаржы институтарын - Халықаралық валюта қоры мен
Әлемдік банктің және халықаралық ынтымақтастық көлемінде сәйкес
шараларды реттеу және нығайту;
• Қаржы институттары мен нарықтарының көтерілуі кез келген
бағалы қағаздардың кеңеюі, рұқсат етілген нарық субъектілерінде
сапалы ақпараттар негізінде мүмкіншілікті есепке ала отырып
шешім қабылдауға;
• Макроэкономикалық саясатты және мемлекеттің нарықтарында қаржы
жүйесін қалыптастыру, олардың қарыз алушыларын халықаралық қаржы
жүйесіне интеграциялық пайданы толық мүмкіншілікте пайдалану;
• Дағдарыстарды басқарумен оларға жеке секторды жұмылдыру және
болдырмау жөніндегі жұмысты күшейту,
• Әлеуметтік саясатты жүргізу, кедей және аралас елді мекенді
қосымша үстемелерден сақтау.
Дүниежүзілік қаржы жүйесін реттеу жүйесіне көпсанды құрылым
және халықтың және
әлемдік деңгейдегі институттар қатысады, МВФ, ВБ институттары
сонымен қатар банктік қадағалау жөніндегі Базель комитеті және
қаржы нарықтарын қадағалау органдарының Халықаралық ұйымдары жетекші
рөл атқарады.
Нарық пен қаржы институтының көтерілуі, нарық субъектілері сапалы
ақпараттар негізінде қауіпті жағдайларды шешуді есепке алу, кез-келген
акцияларды кеңейту.
Халықаралық құнды қағаздар жөнінде комиссия ұйымы сияқты ірі халықаралық
ұйымдар жанында нышандалған, нарық қаржысын реттеуші халықаралық
мойындалған тәжірибелер бар.
Құнды қағаздар аумағындағы қызметтер бойынша Халықаралық ассоциация,
әлемдік банк, МВФ, экономикалық жәрдем және даму ұйымы. Нарық қаржысын
реттеу үш мақсатта анықталған:
- инвесторларды қорғау (айла –шарғы, алдау, инсайдерлік әдістердің кіріп
кетпеуін болдырмау)
- нарықтың айқындығы және тиімділігі, әділеттілігі (нарыққа қатысушылар,
кең көлемді ақпараттанған және жалған сауда тәжірибелерінен алдын-
ала ескертумен тең).
- жүйелік қауіпті азайту (қауіпті әсерді басқару).
Халықаралық негіңзгі реттеу органы ретінде МВФ 1971 жылдан – валюта курсын
бекіту тәртібі аяқталған сәттен бастап, қадағалаумен айналысады. Оған
елдердің курстық саясатын және дүниежүзілік қаржы жүйесінің тынымсыз
қызмет атқаруын қамтамасыз етуді қатаң қадағалау тапсырылған. Елдердің
бейберекеттікке жол бермейтін қаржы және курстық саясатын жүргізуді қор
бақылайды. Қадағалау мен мониторинг құралдары – барлық ел мүшелерімен жыл
сайынға консультация, жылдық және жартыжылдық шолу, сонымен қатар қордың
зерттеу құрылымын әзірлеу.
1997ж. МВФ қадағалау тәсілінің реформалануы болды. Жаңа қадағалау
стратегиясының қағидасы мынадай:
1. Жеке елдер мен бүкіл әлемдегі экономикалық және қаржы жағдайы туралы
мәліметтің шүбәсіздігін жоғарылату.
2. Үздіксіз қадағалау. Осы қағиданы жүзеге асыру нәтижесіндегі тұрақсыз
жағдайларды алдын-ала болжау аздаған шығындармен өзгерістерге
бейімделуге мүмкіндік береді.
3. Қадағалаудың шоғырлануы.

11.2. Қазақстан Республикасындағы қаржы нарығын реттеу

Әлемдік тәжірибеде қаржы нарығын мемлекеттік реттеудің 2 түрін ажыратады.:
қызметтік және институционалдық. 2004жылға дейін ҚР-да көрсетілген қаржы
нарығын реттеудің екі түрі де қолданылған. Соның нәтижесінде жекелеген
қадағалау органдарының қосарлануы және ұлттық нарығын да, әлемдік жүйе
ішінде де тенденциялық өзгеруіне жедел әсер етуді жүзеге асыру
мүмкінсіздігі пайда болады.
Қаржы қызметінің халықаралық нарығында ҚР және шет елдердің ұлттық
нарығында орын алатын қаржы институттарының жаһандық тенденцияларын ескере
отырып, қаржы нарығында әр түрлі қызмет көрсететін қызметі, бір жүйеде
реттелетін ұйымдардан
ҚР мемлекеттік құрылым жүйесінде құру туралы шешімі қабылданған.
Екінші деңгейде банктердің жинақтаушы зейнетақы қорының зейнетақы
активтерін инвестициялық басқару қызметін жүзеге асыратын ұйымдардың
қосылуы.
ҚР-ның 2004ж. 4 шілденің Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын мемлекеттік
реттеу және қадағалау туралы Заңында қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын
реттеуді және қадағалауды ҚР-ның Президентімен белгіленген бір уәкілетті
орган жүзеге асырады. (қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын мемлекеттік реттеу
және қадағалау агенттігі)
Уәкілетті орган тікелей ҚР Президентіне бағынады және есеп береді және ҚР-
ның Президентімен бекітілген ол туралы Ережеге сәйкес әрекет етеді.
Өкілетті орган ҚР Ұлттық банкінің бюджет құралдары (шығыс сметалары) арқылы
қаржыландырылады.
Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын мемлекеттік реттеу және бақылау мақсаты:
1. қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарының қаржысының тұрақтылығын қамтамасыз
ету және жалпы қаржы жүйесіне сенім тарту;
2. қаржы қызметін тұтынушылардың мүддесін қорғау деңгейін тиісті түрде
қамтамасыз ету;
3. қаржы нарығындағы бәсекені қолдауға бағытталған қаржы ұйымдары
қызметінің тепе-тең шарттарын жасау.
Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарының мемлекеттік реттеу және қадағалау
қағидалары:
1. Реттеу құралдары мен күштерін әсерлі қолдану
2. Қаржы ұйымдары мен қаржы нарығы қызметінің тазалығы
3. Қауіп-қатерді бағалауға негізделген қаржы ұйымдарын басқаруды
ынталандыру
4. Қаржы нарығында жаңа технологияны енгізу арқылы және жаңа қаржы
құралдары мен қызметтерін жетілдіру арқылы қаржы қызметін
пайдаланушылардың мүддесін қорғауды қамтамасыз етудің кешенді шаралары

5. Қаржы ұйымы органдарының жауапкершілігі
Қаржы нарығы мен қаржы ұйымы мемлекеттік реттеу және қадағалаудың
мәселелері:
1. Қаржы ұйымдарын корпоративтік басқаруды жақсарту үшін жағдай жасау,
қаржы ұйымдары қызметінің стандартын бекіту;
2. Қаржы жүйесінің тұрақтылығын сақтау мақсатында қаржы нарығы мен қаржы
ұйымы мониторингі
3. Қаржылық тұрақтылықты қолдау мақсатында, қауіп- қатерге көбірек бейім
қаржы нарығының айналасына қадағалау күштерін бөлу.
4. қазіргі заманға технологияны енгізуге жағдай жасау, тұтынушылардың
қаржы ұйымының қызметі мен оынң қаржы қызметі туралы толық ақпарат
ақпарат алуын қамтамасыз ету

Қаржы жүйесінің тұрақтылығын сақтау мақсатында қаржы нарығы мен
қаржы ұйымы мониторингін өткізу үшін 2004-2006жж-ға ҚР сақтандыру нарығын
дамыту Бағдарламасын қабылданған (ҚР Үкіметіннің 2004ж. 1 шілдесіндегі №729
қаулысы). Аталған бағдарламаның басты мақсаты - зейнетақы қорлары
стандартты орындау мақсатында, қаржы нарығы көлемінде нақты
қадағалау ресурстары мен корпоративті басқаруды жақсарту үшін
ынталандыруға, көбінесе бекітілген тәуекелге, 2004 жылдың аяғында
Қазақстан Республика Үкіметінің 2004 жылы 24 желтоқсандағы № 1359
қаулысымен бекіткен, 2005-2007 жылдарға арналған жинақтаушы зейнетақы
жүйесін дамытудың негізгі приоритетің анықтап, орташа жедел
перспектива мен келесі іс-шараларды қадағалайды: жинақтаушы зейнетақы
жүйесіндегі қатысушылар санын кеңейту.
Зейнетақы жарнасын міндеттеу бойынша агенттер қарызын төмендету
және зейнетақы жарнасын міндеттеу бойынша бір салымшы – бір қор
талап ету жолымен зейнетақы жарнасын міндетті түрде төлеуді
қамтамасыз ету; зейнетақы жарналарын құқығын алушылар, иелену
кезінде инфляция денгейін есепке ала отырып, зейнетақы жарналарын
арнайы нақты көлемде жинақтаушы зейнетақы қорларындағы міндетті
зейнетақы жарналарын сақтау бойынша мемлекет кепілдігін орындау
тәртібін анықтау; зейнетақы активтерін басқарушы инвестициялық
ұйымдар мен жинақтаушы зейнетақы қорларын және салымшылар (алушылар)
қызығушылығын қорғау жауапкершілігін анықтау.
Ұзақ мерзімге индекстелген мемлекеттік құруды қағаздар
шығару және валюталық рисктерді сақтау, зейнетақы активтері
көлеміндегі ұзақ мерзімді қаржы еншісін ұлғайту, зейнетақы активтерін
басқару жұмыстарын анықтау.
Халықаралық Зейнетақы Ассоциясының ( INPRS) тұрақты жинақтаушы
қорларын ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.