НАУҚАС ТҰЛҒАСЫНЫҢ ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ ЖӘНЕ ПСИХИКАЛЫҚ БҰЗЫЛЫСТАРЫ БАР НАУҚАСТАРМЕН ҚАТЫНАСУ

Пән: Психология
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

НАУҚАС ТҰЛҒАСЫНЫҢ ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ

ҚАСИЕТТЕРІ ЖӘНЕ ПСИХИКАЛЫҚ БҰЗЫЛЫСТАРЫ

БАР НАУҚАСТАРМЕН ҚАТЫНАСУ

Науқас тұлға ретінде - бұл жеке алынған адам, ол өзіне тән жекеше биологиялық, әлеуметтік шартты құбылыстары және психикалық қасиеттерімен смпатталады. Ол - тарихи дәуірдің және қоғамның туындысы. Адайда, науқас - тұлға ғана емес, ол организм. Сондықтан, тұлға - бұл сана тасымалдаушы адам.

Науқас тұлғасы жекеше құрастырылған функционалды құбылыстардан тұрады. Олар өмір жағдайына, тәрбиеге, ауруына байланысты өзгеруге қабілетті болады.

Науқас тұлгасының бағыттылығы - дертіне, оның күрделі және алыс болжамына, жазылу мақсатына жеіуге бағытталған, емделудегі белсенді әрекетінде басқарушы болатын, адамның көз-қарастары мен сенімдерінің жинағы. Науқас адамның моральдік қасиеттері және бағыттылығы оньщ әлеуметтік жағын қамтып, бүкіл тұлғасын айқындайды. Науқас тулғасының бағыттылығы оньщ қасиеттерімен, түрлерімен белгіленеді.

Науқас тұлғасының дәрежесі - оның тұлғалық бағытгылығының жеке бастық, әлеуметтік және қоғамдық маңыздылығы.

Науқастың тұлғалық бағытының түрлері - науқастың емделуге, сауығуға деген құштарлығы және ықыласы, жеке басының қоғамдық, әлеуметтік мүдделері, идеалдары, көзқарасы және бағыттылығының ең жоғары түрі - дәрігерге артқан сенімдері.

Науқас тұлтсының мүддесі - бұл тұлғаның спецификалық танымалдық түрі, емдік, диагностикалық үрдіске, емхана, аурухана ортасының құбылыстарына бағытталған. Мейірбике көрші бөлімшелердегі жатқан ауыр науқастар жайлы де айтпауы керек, себебі бұл - науқастың өз жағдайы жайлы қорқуына, уайымдауына әкеледі. Мейірбикенің науқаспен суық сөйлесуі, олардың арасындағы жақсы қарым-қатынастың және байланыстың тузілуіне кедергі келтіреді. Байланысты ойдағыдай орнату үшін науқастың уайымын түсіне білу керек.

Мейірбикенің мейірімділікке дайын болуы үлкен роль атқарады. Науқастың қайғысына жауап беру, оның ауырлық сезімдерін жеңілдетуге тырысу, емдік әсерден кем емес. В. В. Вересаев өзінің «Дәрігер хаты» кітабында былай жазған: «Егер құпияны жасыру қоғамға және науқастың айналасындағы адамдарға қауіп төндірсе, онда дәрігер құпияны бұзуы керек. Бірақ, бұндай жағдайда, дәрігер не себептен ол науқас жайындағы құпияны бұзғаны туралы, науқастың және өзінің ар-ұятының алдында жауап беруі тиіс».

Соңғы кезде дәрігерлік құпия жөніндегі мәліметтерге бір қатар жаңа проблемалар қосылды. Олар медицинада жоғары технологиялардың, дәрігерлік әрекеттің жаңа бағыттары пайда болуына байланысты. Оларға жататындар - донор және реципиент қатынасы туралы, репродуктивтік технологиялар арқылы туған баланың биологиялық ата-анасы туралы мәлімет, т. б. Бұндай мәліметті білген дәрігерді, науқас адам өзінің жеке өмірін білуге мақүлдайды. Дәрігердің құпияны сақтау міндеті моралды-этикалық негізде бекітіледі.

Кейбір кезде, дәрігер мен мейірбике, медицина терминдерін шектен тыс қолданып, науқасты «медицина» тіліне көшуіне, яғни жанама сөздер ді пайдалануына, ездері итермелейді. Бұл пациенттің психикасына кері әсерін тигізеді, түрлі психологиялық реакцияларын қоздырады.

Стилистикалық бөгет, қатынасу кезінде мейірбикенің тілі ситуацияға сәйкес болмаса, мысалы, ол тұрпайы сөйлеп, науқастың психологиялық ерекшеліктеріне, жағдайына байланыссыз, мәдени, білім дәрежесіне сай емес сөздерді қолдануы.

Логикалық түсіністік болмау кедергісі, мейірбикенің тілі күрделі, науқасқа түсініксіз немесе ақиқатқа сай емес болған жағ-дайда пайда болады. Бұл - мейірбикенің медициналық әрекет алдында жұргізілген сұхбаты кезінде немесе дәрі-дәрмек қабылдау ережелерін түсіндіргенде байқалады. Мейірбикенің пікірі бойынша, науқастың да дәлелдері қате болуы мүмкін.

Мәдени-әлеуметтік бөгеттің даму себептері, пациентгі белгілі бір мамандықтың өкілі немесе ұлт, жыныс, жасының, әлеуметті жағдайдың түлғасы ретінде қабылдау болып табылады. Кейбір ауруларға мейірбикенің беделі, әсіресе, жас мейірбикенің беделі жеткіліксіз болғандықтан, ол бү_ндай көзқарасқа дайын болуы керек. Қатынасу бөгеттері, кейбір науқастарға теріс негативті әмо-циялар, түсініксіздік пайда болуына байланысты дамиды.

Психологиялық бөгетгердің пайда болуының негізінде, науқас адамның ақпараттан қорғаныс реакциясы жатыр. Науқасқа түскен әр ақпарат, овың тәртібіне, пікіріне, үетанымдарына тікелей әсерін тигізіп, өзгертуді кездейді.

Коммуникативтік әрекет әсері екі түрлі болуы мүмкін: автори тарлы және диалогты. Олар «сөйлеушінің», яғни мейірбиксшц «тьщдаушыға, атап айтқанда, науқасқа», қатысты әртүрлі псі логиялық үстаным сипаты болуына байланысты. Авторитарлық . етуші мейірбикенің позициясы «жоғары», ал диалогтық қатын; - «қатар» болады.

Емдеу мекемесшің түріне, медициналық персоналдың, ө:і; іій қатьшасушылардың жеке бас ерекшеліктеріне байланысты, мс« йірбике мен пациенттің диалогындағы позициясы әртүрлі болуы мүмкін; «жоғары», «қатарлас» немесе «төмен». Тең қүқықты ұстаным жағдайында, екі жақ та өз меншікті пікірін қүруға, оны қорғауға қүдығы бар, екеуі де арақатынастың белсенді мүшелсрі ретінде қабылданады. Авторитарлық әрекет әсерінде «сөйлеуші», «тыңдаушының» бағыну жағдайында болуьга қалап, оның ерек-шеліктерін елемей, оны пассивті (белсенсіз) объект ретінде қабыл-дайды. Мысалы, бұл жағдайда, мейірбикенің ойынша, пациелі ақпаратты толық назарымен, сынсыз қабылдауы керек және пациентте бұл мәселеге байланысты тұрақталған пікірі жоқ деп есептеп немесе ол өз ойын мейірбикеге қажетгі бағытта өзғертуі қажет.

Науқасқа «Жедел» жағдай қатты ауырсыну сезіміне келесі психотерапиялық жұмыстарды да іске асыруы

«Жедел» жағдай қатты ауырсыну сезімімен, өлімнен қорқыныш сезімімен ұлттасады. Аталған жағдайда науқас адам психикалық стресс үстінде болады. Науқас қоршаған ортадағы шындықты адекватгы қабылдай алмайды. Ал қорқыныш және үрей сезімі ауру жөніндегі білімінің төмендігі және кемексіздігі салдарьшан арта түседі. Аталған жағдайда дәрігер емдік шараларды жүргізумен қатар, науқасқа келесі психотерапиялық жүмыстарды да іске асыруы тиіс:

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.