Наурыз мейрамы көптеген ғасырлар бойы халыңтың сүйіп мерекелейтін дәстүрлі мейрамдарының бірі

Пән: Мәдениеттану
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Наурыз
"Наурыз" сөзі қазақ тіліне парсы тілінен еніп, "жаңа күн" деген
мағынаны білдіреді. Бұл мейрам көптеген ғасырлар бойы халыңтың сүйіп
мерекелейтін дәстүрлі мейрамдарының бірі. Қазақ аңызы бойынша Наурыз
болардың алдыңғы, яғни наурыздың 20-сынан 21-іне қараған түні елді Қыдыр
ата аралап, халыққа құт-береке, ырыс әкеледі деп есептеген. Мейрам алдында
жас жігіттер "бұлақ көрсең көзін аш" деген ақсақалдар ұсыныс-тарын
орындайтын болған. Сондай-ақ, "бір ағаш кессең, онын отырғыз" деген мәтел
Наурызға байланысты айтылып, мереке кезінде жаппай көгалдандыру шаралары
жүргізілген. Адамдар жуынып, шайынып, үстеріне барын киіп әдеміленген,
әйелдер мен жас қыздар әшекей, әсемдік бұйымдарын тағып, мерекелік күйге
оранған. Наурыз күндері адамдар үйлеріндегі барлық қүнды, жағалы киімдерді,
дүниелерді, асыл бұйымдарды киіз үй ішіне іліп, жайып, көрініске ңоятын
болған. Наурыз мерекесінің кешінде алтыбақан құрылып, жастар ән салып, ойын-
сауық ұйымдастырған. Бір айға созылған Наурыз мерекесінде түрлі ұлттық
ойындар - ат жарыс, қыз қуу, көкпар, аударыспақ, мүше алып қашу, жалаң аяқ
жаяу жарыс, жамбы ату, алтын қабақ, палуандар күресі, ақындар айтысы, т.б.
өткізілген.
Наурыз мерекесінің құрметті қонақтарына халық ауыз әдебиетінің
өкілдері мен өнер шеберлері, жыршы-лар, жыраулар, ақындар, ертекшілер,
салсерілер, әншілер, домбырашылар, қобызшылар, сыбызғышылар, т.б. өнер
көрсетіп, халықтың сүйіспеншілігіне бөленген.
"Ол күнде Наурыз деген бір жазғытұрым мейрамы болып, наурызнама
қыламыз деп той-тамаша қылады екен" (Абай). Кей жерлерде Наурыз тойы деп
аталады. Бұл күні ұлкен болсын, кіші болсын осы мейрамға келіп, көңілді
ойын-сауықтар жасалады. Мұнда шарап ішу, ренжісу сияқты жағымсыз
әрекеттерге қатты тыйым салынған. Тойда бәйге, палуандар күресі, басқа да
спорт бәсекесі, айтыс, түрлі ойындар мен көңілді жұмбақтар, ән, өлеңдер,
наурыз жырлары айтылады. Әркім ұлкендерден бата тілейді. Наурызнама бұрын 3-
9 күнге созылатын, халықтың ұлттық дәстүрлері мен әдет-ғұрыптары кеңінен
қолданылатын ерекше ұлкен жиын той. "Қазақтың" қазақ болғанда өзіне
арналған, сыбағасына тиген жалғыз мейрамы - Наурызнама. Наурызнамада қыз-
жігіттер жиналып бас қосып қыашар әзірлейді. Ол ет, уыз сияқты дәмді
тағамдардан жасалады. Жігіттер қыз-келіншектерге сақина, сырға, айна, тарақ
сияңты сыйлықтар береді. Оны селпг еткізер деп атайды. Бұл күні қарттар да
естен шықпайды. Оларға арнап жылы-жұмсақ тағамдардан бел көтерер деп
аталатын дәм дайындалып, тартылады. Бұлардың соңы келер күні наурыз көжеге
жалғасады.
Наурыз көже. Наурыз тойына ғана тән, көпшілікке арналған мерекелік
тағам. Оны әр үй жеті түрлі дәмнен: сүт, ет, тұз, тары, қүрт, жеміс, тағы
сол сияқты тағам түрлерінен жасап, оған қазы, шүжық сияқты сыйлы мүшелер
қосып, мерекемен келгендерге ықыласпен ұсынады. Наурыз көженің дәстүрлік,
мерекелік, ұлттық тағылымы өте зор. Ол барлық адамдарды жомарттыққа,
ізгілікке, ұйымшылдыққа, татулыққа, бірлікке шақырады.
Наурыз жыры - Наурыз мерекесінде айтылатын халық ауыз әдебиеті
түрлерінің бір саласы. Жыр-өлең осы күнге лайықталып, мадақтау, тілек,
бата, әзіл түрлерінде айтылады. Оның түрлері халық арасында өте көп
тараған. Наурызға арналған ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.