Норма және паталогиялық этнопсихологиялық проблемалары

Пән: Психология
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Бұл мәселені зерттеу барысында туындайтын сұрақ пенденің қай әрекетін нормадан тыс деп есептеуге болады? Оның әмбебап стандарты барма немесе олар мәдениеттен мәдениетке қарай өзгере ме? Біздің заманымызда көптеген зерттеушілердің айтуынша «норма» және «паталогия» - детерменитті мәдениет түйіні мәдениеттілік пен шынайылықты жақтаушы Р. Бенедиктің 1934 жылы шыққан «Адамтану және қағидадан тыс» атты жұмысын жарыққа шығарды және осы қоғамда бар, белгіленген және анықталған нәрселерді сол қалпында қабылдап, қоғамдық белгілеріне сәйкес келетін, қағида деп есептеуге ұсынады. Оған себеп, этнопсихотриялық қалыптасуы және дәстүрлік қоғам өміріне сай батыс мәдениеті адамдарына қызықты және түсініксіз болып қабылданған факторлар мысал бола алады. Осыған сәйкес қазіріг кезде десскуссиялық сұрақ туындайды; : «Мәдениеттің тарихтағы және қазіргі таңдағы көрінісі, яғыни негативтік түрде болса яғыни бұл мәдениетке құрыметпен қарауға болама, мысалы: адамгершіліктік және яғыни нәсілділіктің өзіндік ерекшелігі? Абстрактілі функциянальизімдердің айтуынша - бұл мәдениеттің бар болуына қажетті элемент. Мәдениетті шынайылық үшін бұл өзіндік дамудың логикасы сыныу көрінісі (Белен 1998 ж)

Паталогиялық -аурулардың себептерін, пайда болуын, дамуын, заңдылықтарын зерттейтін ғылым. Тұлғаның паталаогияға сай негізіг сұрақ оның әртүрлі мәдениетке байланыстылығына сай туындайды. Психопотологиялық көріністер кейбір шығу немесе көрініс табу және әмбебаптығынан инвариянттылы барлық мәдениетте бірдей және белгілі бір мәдениетте келіп шығу формалары бар немесе мәдени кәсіби (барлық мәдениетте әйгілі және өзіндік түсінуге болатын) . Бірақ кейбір психологиялық күйзелістер демікпе және аурулар, ішімдікке нашақорлыққа байланысты.

Зерттеу нәтижелері бойынша (қазіргі таңда көп емес), бұл аурулардың көріну формасына мәдениет факторлары әсер етеді. Мәдени «винопетия» нормасында «қай жерде» кімнің және қанша ішу» әртүрлі алькагогльді көріністерге алып келеді. Қазіріг кезед барлығы бір қортындыға алып келеді. Оған психопотологияны мәдениеттік жерден тыс ретінде санасу орынсыз деген пікірге келеді. Біз әртүрлі психологиялық күйзелістерді мәдени қажетке байланысты қабылдаймыз.

Бірақ бұл мәселе төңірегінде универсалистер мол шынайылыққа араласса да көптеген келіспеушіліктер бар. Мысалы: универсалистердің айтуынша шезофренияны және депрессияны зерттегеде үлкен жауапкершілік қажет. Әлемдік тоғыз мемлекетте (Ұлыбритания, Дания, Үндістан, Колумбия, Негерия, КСРО да, АҚШ, Чехословакияда және Тайванда) шезофрения симптомдарын зерттеу және таралу жолдары жайында зерттеулер жүргізлді.

Ғалымдардың пікірі бойынша шезофрения - жан - жақты психологиялық бұзылыс, барлық мәдениетті бірдей симптомда көрініс табады. Бірақ кейбір мәдениаралық айырмашылықтарда көрінді. Дегенменде жоғары дамыған индрустриялды мемлекеттердегі науқастарға қарағанда, дамушы елдердегі адамдардың ауруы жеңіл формада екендігі айқындалды. Бұл ерекшеліктерді әлеуметтік мәдени факторлармен түсіндіруге болады. Науқастар емделгенен кейін туысқандық қарым-қатынастың нәтижесінде, еңбек қатынасын орындаудың арқасында денсаулығынгының қалпына келуі жеңілденеді. Негериялық дәстүрлі мәдениетінде «сөздік» және есту галиюцинацияны кемістігіне жатппайды.

Көптеген мәдени антропологтардың айтуынша «ВОЗ» дың зерттеуді тек батыс психотерапиялық әдістерін және түсінігін пайдаланбай невропотологқа мәдениетке бейімделген клиенттерден зерттемелерде көптеген мәдениаралық айырмашылықтар көрінер еді.

Этнопсихтриялардың айтуынша шезофрения - ауруды Ш. Девре оны «батыс әлемінің этникалық психоз ауруы» деп айтты. Бұл ауруының негізгі себебі тұлғаның және қоғаммен біріге алмауында және өзара әрекет «Мен, басқалар» реттелмеген. Әрине, дәрежесін дәстүрлі қарым-қатынас бұл талапты қанағаттандырады. Кейбір адамдар басқаларға қарағанда көп қарым-қатынасқа түседі, бірақ қарым-қатынас және бірігу механизімін әркезде көріне бермейді. Африкада адамның бүкіл өмірі «Өмірде» сенімді өтеді, әдетте барлығымен қарым-қатынаста болса, кейде сәбигеде бірнеше топ мүшелері келеді. Бірақ мұндай мәдениет адамның өмірлік кезеңдегі әлеуметтік әдеп-ғұрыпқа сай болуда бірігу және оқшаулау талап етіледі. Ал Латын Дотабалдағы өмірлік достарын және туыстарынан алыс болған. Бірақ мәдениетке сай олар қарым-қатынаста өздерінің талаптарын қанағат тұтты. Мысалы: мейрамдарды өлеңдер арқылы өткізу. Мәдени антропология қазіріг психотрияның айтуынша шезофрения себептерімен келісіп, кейбір түрлері аурудың дамуына жылдамдатуы мүмкін.

Этномәдени процесінде мәлімет беру бір себепке байланысты: Ұлыбританияда, Ирландияда «шезофрения» диогнозымен ағылшындарға қарағанда көп аурады.

Ирландия мәдениетінде ақылдының негізі және сөйлеуге сай болып мазақты екі пікірінде тіршілік қиындықты туғызып мәліметтің нақтылығын азайтады. Бұл жерде құрбан болған мазақ бұл мәліметті үңіліп қана қоймай оған жаңалық керек.

- Мәдени салыстыру зерттеулерде тағы бір психикалдық бұзылу - депрессияның негізгі жан-жақты симптомдары дәлелденді. Сонымен бірге мәдениаралық айырмашылықтарда көрінді: Егер жекеше мәдениеттер жалғыздық және оқшаулануды шағымданса, ал ұжымдық мәдениет мүшелері бес ауруын шағымданады. Дәстүрлі мәдениетке сай А. Марселла депрессияның класикалық симптомдарын көрсетеді. Ұжымдық мәдениетке көп отбасыларда көп әлеуметтік қолдауда болатын адамдар және махаббат қарым-қатынасында жоғалтуда аз тәуекелге барады.

- Әртүлі мәдениет түрлерімен жерлеу рәсімінің түрліліі\лігі, дәстүрлі мәдениетке сай жақындарын жоғалтудағы қайғының көрінісі. Бірақ көптеген психологияның бұзылулары келіп шығуы және мәдени арнайы синдромдардың көпшілігі, норма және паталаогия проблемасына сай, оларды келесі көп түрлерге бөліп қарастыруға болады.

- Аурулар, өздерінің әлеуметтік-тарихи негізі бар (мысалы: саяси долылық - ұзақ уақыт бойы тарихта жалғасып келе жатқан жазалаулар, өмірлер нәтижесінде қоғамдық көңіл- күйге және менталитетке әсер етеді.

- Барлық аурулар - жамандық. Халықтың айтуында жамандық жүйесінде көрініп қорқынышты түстер, аруақтар болып оларды жамандықты мойындау үшін екен

- Этникалық психоздар - өмірде кездеседі солардың бірі Амок мамандарында болады. С. Цвейдің еңбегінде көрініс тапқан.

Амок- құтырған ит сияқты. Кез- келген уақытта пышақ алып, көшеге шығып кетеді. Егер жолда адам кездесіп қалса, оған жабысады, қан көрінісі оны тағыда құтыртады. (Цвейнг 1960 ж)

Публикаток немесе арктикалық Грениялдың және Альяскада кездесіп, қос уақытты болсада қызуқандылыққа беріліп кимін жыртып тастайды. Бұл аурудың негізгі себебі ғалымдардың пікіроінше бір орында ұзақ оқшаулау және ағзада көптеген заттың жетіспеуінен.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.