ҚҰҚЫҚТЫҚ ҚАДАҒАЛАУДЫҢ НОТАРИАЛДЫҚ НЫСАНЫ
ҚҰҚЫҚТЫҚ ҚАДАҒАЛАУДЫҢ НОТАРИАЛДЫҚ НЫСАНЫ
1. НОТАРИАТ ҚЫЗМЕТІНІҢ ҰЙЫМДЫҚ ЖӘНЕ ҚҰҚЫҚТЫҚ НЕГІЗДЕРІ
Қазақстан Республикасындағы нотариат — қүқықтар мен фактілерді
куәландыруға, сондайақ осы Заңда көзделген өзге де міндеттерді жүзеге
асыруға бағытталған нотариаттық іс-әрекеттерді жасау арқылы жеке және заңды
тұлғалардың қүқықтары мен заңды мудделерін қорғаудың заң жүзінде бекітілген
жүйесі.
Осы Заңмен белгіленген жағдайлар мен шектерде нотариаттық іс-өрекеттер
жасауға мыналардың қүқықтары бар:
1) мемлекеттік нотариат кеңселерінде жүмыс істейтін нотариустар
(мемлекеттік нотариустар) мен жеке практикамен айналысатын нотариустар
(жекеше нотариустар);
2) жергілікті атқарушы органдардың нотариаттық іс-әрекеттер жасауға
уөкілетті лауазымды адамдары;
3) Қазақстан Республикасының атынан консулдық қызмет атқаратын адамдар ;
4) осы Заңмен нотариаттық іс-әрекеттер жасауға уәкілетті өзге де адамдар.
Нотариат туралы заңдар Азаматтық кодекс нормаларынан, осы Заңнан және
Қазақстан Республикасыньщ нотариаттық қызметті реттейтін өзге де заңдарынан
түрады.
Нотариаттық қызмет — нотариустың және өзге де уәкілетті адамдардың осы
Заңмен көзделген нотариаттық іс-әрекеттерді жасауы.
Нотариустар мен нотариаттық іс-әрекеттер жасауға уәкілетті басқа да
адамдар нотариаттық іс-әрекеттер жасағанда тәуелсіз болады және тек қана
заңға бағынады. Бүл орайда олар осы Заңды және басқа нормативтік-құқықтық
актілерді, сондайақ Қазақстан Республикасы бекіткен, осындай қызметті
реттейтін халықаралық шарттарды басшылыққа алады.
Жеке және заңды түлғаларға олардың жасаған нотариаттық іс-
әрекеттерінің қүпиясын сақтауға кепілдік беріледі.
Нотариус ретінде қызметін тоқтатқан адамдар нотариаттық іс-
әрекеттердің құпиясын сақтауға міндетті.
Нотариаттық іс-әрекеттер туралы мәліметтер, нотариус берген
қүжаттардың көшірмелері немесе дубликаттары тапсырысы бойынша нотариаттық
іс-әрекеттер жүргізілген заңды және жеке түлғаларға, не олардың уәкілетті
адамдарына ғана беріледі.
Нотариаттық іс-әрекеттер туралы мәліметтер мен қүжаттар өздері
жүргізіп жатқан істер бойынша соттың, тергеу және анықтау органдарының
жазбаша талап етуі бойынша, прокуратура органдарына, сондайақ әділет
органдарына және осы Заңмен нотариустар қызметін тексеруді жүзеге асыруға
уәкілдік берілген нотариат палаталарына беріледі.
Жасалған нотариаттық іс-әрекет туралы мәліметтерді қасақана жария
еткен адамдар заңдарға сәйкес жауап береді.
Меншік нысанына қарамастан, заңды түлғалар және лауазымды адамдар
нотариаттық іс-әрекеттерді жасауға қажетті мәліметтер мен қүжаттарды
нотариус оларды талап еткен кезден бастап он күн мерзімнен кешіктірмей
нотариусқа табыс етуге міндетті.
Өсиеттер туралы мәліметтер, өсиеттердің дубликаттары мен көшірмелері
мүдделі адамдарға, егер заңдарда өзгеше белгіленбесе, өсиет беруші өлгеннен
кейін ғана беріледі.
Нотариаттық іс жүргізу Қазақстан Республикасының Әділет министрлігі
бекітетін Нотариаттық іс жүргізу жөніндегі нүсқаулыққа (бүдан әрі —
'Нүсқаулық") сәйкес ж;үзеге асырылады.
Нұсқаулық талаптарының сақталуына бақылау жасауды аумақтық өділет
органдары мен нотариат палаталары жүзеге асырады.
Нотариустардың қүжаттары заңдарда белгіленген төртіппен міндетті түрде
мемлекеттік архивке тапсырылуға тиіс.
Нотариаттық іс Қазақстан Республикасының тіл туралы заңдарына сәйкес
жүргізіледі.
Егер нотариаттық іс-әрекет жасауды өтінген адам іс жүргізілетін тілді
білмесе, ресімделген қүжаттардың мәтіндері оның өтініші бойынша осы Заңның
80-бабына сәйкес ақы төлеттіріп аударылып берілуге тиіс.
Жоғары заң білімі және заң мамандығы жөнінен кемінде екі жыл жүмыс
стажы бар, мемлекеттік немесе жеке нотариус сынағынан өткен, Әділет
біліктілік алқасында біліктілік емтиханын тапсырып, нотариаттық қызметпен
айналысу құқығына лицензия алған Қазақстан Республикасының азаматы ғана
нотариус бола алады.
Жекеше және мемлекеттік нотариустардың нотариаттық қызметті жүзеге
асырған кездегі қүқықтары, міндеттері тең болады. Олар ресімдеген
құжаттардың бірдей заң күші болады.
Осы баптың 1-тармағында көзделген лицензиясы жоқ адамдардың (осы
Заңның 1 -бабындағы 2-тармақтың 2) және 3) тармақшаларында аталған
адамдарды қоспағанда) нотариаттық іс-әрекеттер жасауы не нотариат туралы
заңдардың өзге де талаптарын бұзып жасауы және сол іс-әрекеттерден табыс
табуы заңдарға сәйкес жауапты болуға әкеп соғады.
Нотариустьщ көмекшілері мен сынақтан өтушілері болуы мүмкін.
Қазақстан Республикасының азаматы ғана нотариустың көмекшісі бола
алады.
Нотариустың көмекшісі жеке практикамен айналысатын нотариуста еңбек
шартының негізінде жұмыс істей алады
2. Қазақстан Республикасының Әділет министірлігінің нотариатты реттеу
саласындағы құзыреті.
Нотариустьщ көмекшісі нотариустың тапсырмаларын нотариустың нұсқауымен
және жауапкершілігімен орындауға құқылы.
Қазақстан Республикасының жоғары заң білімі бар азаматтары нотариустың
сынақтан өтушілері бола алады. Сынақтан өтушілер жеке практикамен
айналысатын нотариустарда немесе мемлекеттік нотариустарда сынақтан өту
туралы шарт негізінде сынақтан өтеді.
Нотариустардың сынақтан өтушілерінің сынақтан өтуінің төртібі, мерзімі
мен шарттары Қазақстан Республикасының Әділет министрлігі бекітетін
Нотариустардың сынақтан өтушілері туралы ережемен белгіленеді.
Нотариаттық қызметпен айналысу құқығына Әділет біліктілік алқасының
ұсынуымен Қазақстан Республикасының Әділет министрлігі берген лицензия
(нотариус лицензиясы) нотариусқа нотариаттық іс-әрекеттер жасауға уәкілдік
береді.
Нотариус лицензиясын алуға қажетті қүжаттардың тізбесін Әділет
біліктілік алқасы, ал лицензияның берілу мерзімі мен тәртібін Қазақстан
Республикасының Әділет министрлігі белгілейді.
Нотариус лицензиясының мерзімі шектелмейді және ол Қазақстан
Республикасының бүкіл аумағында қолданылады.
Нотариус лицензиясын беру үшін алым алынады, оның мөлшері мен төлеу
тәртібі салық заңдарында белгіленеді.
Қазақстан Республикасының Әділет министрлігі жекеше нотариустар
лицензияларының Мемлекеттік тізілімін жүргізеді және ведомстволық баспасөз
органында нотариаттық қызметпен айналысуға лицензия берілген адамдар туралы
мәліметтер жариялайды, онда:
1) нотариустың тегі, аты, әкесінің аты;
2) лицензия берілген күн мен оның нөмірі көрсетіледі.
Нотариус лицензиясын алған, бірақ нотариаттық іс-әрекеттер жасауға үш
жыл бойы кіріспеген адамның нотариаттық қызметпен айналысуына біліктілік
емтиханын қайталап тапсырғаннан кейін ғана рүқсат етіледі.
Нотариус лицензиясын беруден бас тарту негіздері лицензиялау туралы
заңдармен белгіленеді.
Нотариус лицензиясын беруден бас тартылған жағдайда өтініш иесіне ол
қабылданған күннен бастап үш күн ішінде бас тарту себептері көрсетіле
отырып жазбаша түрде дәлелді шешім беріледі.
Бас тарту туралы шешім жөнінде сотқа шағымдануға болады.
Нотариус лицензиясының күшін азаматтардың арыздары, аумақтық әділет
органдарының, прокуратура, тергеу, анықтау органдарының, сондай-ақ салық
қызметінің үсыныстары негізінде Қазақстан Республикасы Әділет
министрлігінің шешімімен тоқтатыла түрады.
Нотариус лицензиясының күші алты айға дейінгі мерзімге мынадай
жағдайларда:
1) нотариустың біліктілік емтиханына жіберілуге және лицензия беруге негіз
болған құжаттарда жалған немесе қасақана бүрмаланған ақпараттар беру
фактісі анықталғанда;
2) нотариус қылмыстық іс бойынша айыпталушы ретінде тартылған жағдайда;
3) нотариус паспорт деректері мен өзінің түрғылықты жерінің өзгерістері
туралы мәліметтерді, олар өзгерген жағдайда, аумақтық әділет органына бір
ай ішінде хабарламағанда, тоқтатыла тұруы мүмкін.
Нотариус лицензиясының күшін тоқтата тұру туралы шешімде лицензияның
қолданылуын тоқтата түру себептері мен мерзімі көрсетілуге тиіс.
Лицензияньвд күші мұндай шешім нотариусқа жеткізілген күннен бастап
тоқтатыла түрады. Тоқтата түруға себеп болған жағдаяттар жойылған кезде
лицензияның күші қалпына келтіріледі.
Нотариус лицензиясының күшін тоқтата тұру тоқтатылған кезеңде
нотариаттық іс-өрекеттер жасалуына тыйым салуға өкеп соғады.
Нотариус лицензиясының күшін тоқтата түру немесе қалпына келтіру
туралы шешім Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің ведомстволық
баспасөз органында жарияланады.
Нотариус лицензиясының күшін тоқтата тұру туралы шешім жөнінде сотқа
шағымдануға болады.
Нотариус лицензиясын кері қайтарып алу
Әділет біліктілік алқасының не прокуратура органдарының, не Қазақстан
Р.еспубликасы Әділет министрлігінің, не Республикалық нотариаттық палатаның
талап қоюы бойынша сот шешімімен мынадай жағдайларда:
1) мемлекеттік нотариус бірнеше рет тәртіптік жауапкершілікке тартылганда;
2) жекеше нотариус Нотариустың ар-ождан кодексін бірнеше рет бүзғанда;
3) нотариус нотариаттық іс-әрекеттер жасалған кезде заңдарды өрескел не
бірнеше мәрте бүзғанда;
4) лицензияның күшін тоқтата тұру себептері жойылмағанда інотариус
лицензиясы кері қайтарыльш алынады.
Лицензия кері қайтарылып алынған жағдайда, сондай-ақ Қазақстан
Республикасы Әділет министрлігінің шешімі бойынша мынадай жағдайларда:
1) нотариус өз тілегімен өтініш бергенде;
2) нотариус азаматтығын өзгерткенде;
3) нотариус қайтыс болғанда;
4) нотариус қылмыс ж;асағдны үшін сотталғанда — үкім заңды күшіне енгеннен
кейін;
5) нотариус заңдарда белгіленген тәртіппен іс-әрекет жасауға қабілетсіз деп
танылғанда;
6) денсаулық жағдайына байланысты нотариустың өз кәсіптік міндеттерін
атқаруы мүмкін болмағанда (медициналық қорытынды негізінде);
7) нотариус хабар-ошарсыз кеткен деп танылғанда немесе қайтыс болған деп
жарияланғанда нотариус лицензиясының күші тоқтатылады.
Нотариус лицензиясының күшін тоқтату туралы ұсынысты тиісті нотариат
палатасы мен аумақтық әділет органы енгізеді.
Аумақтық әділет органы мен нотариаттық палата нотариус лицензиясыньщ
күші тоқтатылған нотариустан оның қүжаттарын басқа нотариусқа немесе тиісті
мемлекеттік архивке беру жөнінде, сондай-ақ лицензияны қайтарып алу жөнінде
шаралар қолдануға міндетті,
Нотариус лицензиясыньщ күші тоқтатылуына байланысты даулар сот
тәртібімен шешіледі.
Мемлекеттік нотариус осы Заңның 6-бабында аталған талаптарға сай
болуға тиіс, бүған нотариус лицензиясын алу туралы талаптар қосылмайды.
Мемлекеттік нотариус қызметін аумақтық әділет органдары енгізеді және
жояды.
Мемлекеттік нотариустың нотариаттық іс-әрекеттері ушін аумақтық әділет
органы мүліктік жағынан жауап береді.
Мемлекеттік нотариат кеңсесі аумақтық әділет органының құрылымдық
бөлімшесі болып табылады, оның заңды тұлға құқығы болмайды және осы орган
бекіткен Ереже негізінде жұмыс істейді.
Мемлекеттік нотариат кеңселері Қазақстан Республикасының аудандарында
(қалаларында) орналасады.
Заңды тұлға құрмай, лицензия негізінде нотариаттық қызметпен
айналысатын, өзінің азаматтық-құқықтық, жауапкершілігін нотариаттық іс-
әрекеттер жасау нәтижесінде зиян келтіру салдарынан туындайтын
міндеттемелер бойынша сақтандырған және аумақтық әділет органында есепке
түру тіркеуінен өткен азамат жеке практикамен айналысатын нотариус деп
танылады.
Жеке практикамен айналысатын нотариус банк мекемелерінде ecen айырысу
шоты болуына және өзге де шоттар ашуға, еңбек заңдарына сәйкес көмекшілер,
техникалық қызметкерлер жалдап, оларды жүмыстан босатуға, нотариаттық іс-
әрекеттер жасаудан алынған табысқа билік етуге, соттарда өз атынан сөз
сөйлеуге және Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес басқа да іс-
әрекеттер жасауға құқылы.
Жеке практикамен айналысатын нотариус нотариаттық палатаның мүшесі
болуға тиіс. Жеке практикамен айналысуға құқығы бар адамның нотариаттық
палата мүшелігінде болуынан бас тартуға болмайды.
Жеке практикамен айналысатын нотариустың азаматтар мен заңды түлғалар
өкілдерінің еркін кіріпшығуына, нотариаттық іс-әрекеттер жасаудың
құпиялылығын сақтауға және нотариаттық іс жүргізудің сақталуын қамтамасыз
ету үшін жағдай жасауға жарамды үйжайы болуға тиіс.
Нотариаттық палата қүрылғанға дейін жекеше нотариустың қызметі
нотариаттық палатаға мүше болмай-ақ жүзеге асырылуы мүмкін, ал палатаның
міндеттері тиісті аумақтық өділет органына жүктеледі.
Жекеше нотариус осы Заңның 34-бабындағы 1-тармақтың
1) (жылжымайтын мүлік жөніндегі мәмілелерді куәландыру бөлігінде), 3), 4),
5), 6), 14), 15), 17) тармақшаларында көзделген іс-әрекеттерге қатысты
нотариаттық әрекеттер жасау нәтижесінде зиян келтіру салдарынан туындайтын
міндеттемелер бойынша азаматтық-қүқықтық жауапкершілігін сақтандыру шартын
жасасуға міндетті және оның мұндай шарт болмағанда, нотариаттық іс-
әрекеттер жасауға кірісуге құқығы лсоқ.
Нотариустың нотариаттық іс-өрекеттер жасауы нәтиж:есінде зиян келтіру
салдарынан туындайтын міндеттемелері бойынша азаматтық-құқықтық
жауапкершілігін сақтандырудың тәртібі мен шарттарын Қазақстан
Республикасының Үкіметі белгілейді.
Нотариус:
1) өзіне жүгінген жеке және заңды түлғалардың мүдделеріне сәйкес осы Заңда
лсәне Қазақстан Республикасының басқа да заң актілерінде көзделген
нотариаттық іс-әрекеттер жасауға;
2) мәмілелердің, өтініштер мен басқа да құжаттардың жобаларьін жасауға;
3) қүжаттардың көшірмелерін және олардың үзінділерін әзірлеуте;
4) нотариаттық іс-әрекеттер жасау мәселелері бойынша консультациялар
беруге;
5) жеке және заңды тұлғалардан нотариаттық іс-әрекеттер жасауға қажетті
қүжаттар мен мәліметтер талап етуге;
6) ғылыми, педагогтік және шығармашылық қызметпен айналысуға, соның ішінде
жалдау шарты бойынша айналысуға;
7) техникалық сипаттағы өзге де ақылы қызметтер көрсетуге қүқылы.
Нотариус:
1) осы Заңның және Қазақстан Республикасының нотариат қызметін реттейтін
басқа да нормативтікқұқықтық актілерінің талаптарына сәйкес нотариаттық іс-
әрекеттер жасауға;
2) азаматтарға жәнезаңды түлғаларға құқықтар мен міндеттерді түсіндіруге,
олардың заңды білмегендігі өздеріне зиян келтіруге пайдаланылуы мумкін
болмауы үшін, жасалған нотариаттық іс-әрекеттерінің салдарлары жөнінде
ескертуге;
3) кәсіптік қызметін жүзеге асыруға байланысты өзіне белгілі болған
мәліметтерді құпия үстауға;
4) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес келмейтін жағдайда
нотариаттық іс-әрекеттер жасаудан бас тартуға;
5) кәсіптік әдепті сақтауға;
6) әділет органына және немесе нотариаттық палатага өз іс-әрекеттеріне
түскен шағымдар бойынша өзі жасаған нотариаттық іс-әрекеттер туралы
мәліметтер, өзге құжаттар, ал қажет болған жағдайларда жеке түсініктемелер,
оның ішінде кәсіптік әдеп талаптарын сақтамау мөселелері жөнінде
түсініктемелер беруге міндетті.
Нотариустың:
1) нотариаттық іс-өрекеттер жасаудан басқа кәсіпкерлік қызметпен
айналысуға;
2) шарттарды жасасу, өзгерту және бүзу кезінде делдалдық қызмет көрсетуге;
3) өкілді органға депутат болып сайланған жағдайда нотариус міндеттерін
орындауға қүқығы жоқ.
Жеке практикамен айналысатын нотариустың жалдама қызметкер ретіндегі
еңбек қатынастарында болуға қүқығы жоқ.
Қазақстан Республикасының әкімшілік-аймақтық бөлінісіне сәйкес бір
облыстың, республикалық маңызы бар қаланың және астананың аумағы
нотариаттық округ болып танылады. Аудандық бөлінісі бар қалаларда тиісті
қаланың бүкіл аумағы нотариаттық округ болып табылады.
Нотариаттық округ шегіндегі мемлекеттік нотариус тың қызмет ету
аумағын аумақтық әділет органы белгілейді.
Нотариаттық аумақ шегіндегі жекеше нотариустың қызмет ету аумағын
нотариаттық палатамен бірлесе отырып, аумақтық әділет органы белгілейді.
Аумақтық әділет органы халыққа мемлекеттік жөне жекеше нотариустардың
қызмет етуаумағын үнемі хабарлап отырады.
Нотариустың қызмет ету аумағы осы Заңның 34-бабы
1-тармағының 3), 4), 5) тармақшаларында, сондай-ақ 54-55-баптарында
көзделген іс-әрекеттерді жасаған жағдайда сақталады. Басқа жағдайлардың
бәрінде жеке және заңды түлғалардың нотариаттық іе-әрекеттер жасату үшін
кез келген нотариусқа жугінуге қүқығы бар.
Нотариаттық іс-әрекеттер жасауға арналған уйжай осы баптың 1-
тармағында көзделген тәртіп бойынша белгіленген аумақ шегінде болуға тиіс.
Нотариаттық іс-әрекеттер мемлекеттік нотариат кеңсесінің үй-жайынан
тыс және жекеше нотариустың үйжайынан тыс жерлерде жасалуы мүмкін.
Нотариустың өзінің тегі, аты, әкесінің аты, сондай-ақ мемлекеттік
нотариат кеңсесінің атауы (мемлекеттік нотариустың мөрі), не нотариус
лицензиясының нөмірі мен берілген күні көрсетілген (жекеше нотариустың
мөрі) жеке мөрі, куәландыру жазбаларының мөртабан-дары мен жеке бланкілері
болады.
Осы заңның 1-бабындағы 2-тармақтың 2) тармақшасында аталған адамдар
Қазақстан Республикасының Әділет министрлігі бекітетін Аттестация туралы
ережеге сәйкес нотариаттық іс-әрекеттер жасау қүқығын алу ушін аумақтық
әділет органында аттестациядан өтеді.
Нотариус және осы Заңмен нотариаттық іс-әрекеттер жасауға уәкілетті
лауазымды адамдар заңсыз әрекеттер жасаған жағдайда Қазақстан
Республикасының заңдарында көзделген қылмыстық, әкімшілік, материалдық,
тәртіптік және өзге де турде жауапты болады.
Жеке практикамен айналысатын нотариус өзінің көсіптік міндеттері мен
әдеп нормаларын бүзған жағдайда оны нотариаттық палата Нотариустың ар-ождан
кодексіне сәйкес жауапқа тартуы мүмкін.
Нотариаттық іс-әрекеттерге немесе оларды жасаудан бас тартуға түскен
шағымдарды азаматтық іс жургізу заңдарының нормаларына сәйкес соттар
қарайды.
Нотариаттық палата жеке практикамен айналысатын нотариустардың
құқықтары меы заңды мүдделерін білдіру және қорғау үшін, сондай-ақ
нотариаттық іс-әрекеттер жасау кезінде нотариат туралы заңдардың
орындалуына бақылау жасау үшін қүрылатын коммерциялық емес, кәсіптік, өзін-
өзі қаржыландыратын ұйым болып табылады.
Нотариаттық палатаның қызметі осы Заңмен және жарғымен реттеледі.
Нотариаттық палата заңды түлға болып табылады және заңда белгіленген
тәртіппен тіркелуге тиіс.
Қазақстан Республикасының әрбір облысы, республикалық маңызы бар
қалалары мен астанасы аумағында бір нотариаттық палата құрылады.
Аумақтық нотариаттық палаталар қауымдастық (одақ) нысанындағы
Республикалық нотариаттық палатага бірігуге қүқылы.
Нотариаттық палата:
1) жекеше нотариустарға жалпы басшылық жасап, олардың қызметін үйлестіріп
отырады;
2) мемлекеттік органдарда, мемлекеттік емес ұйымдарда өз мүшелерінің
құқықтары мен заңды мүдделерін білдіреді ж:әне қорғайды, нотариаттық істі
дамытуда оларға көмек көрсетіп, лсәрдем береді;
3) нотариаттық іс-әрекеттер ж:асау кезінде нотариат туралы заңдардың
сақталуын бақылауды жүзеге асырады;
4) нотариус лицензиясын қайтарып алу және оның қолданылуын тоқтату туралы
үсыныс енгізеді;
5) нотариаттық іс-әрекет жасау нәтижесінде зиян келтіру салдарынан
туындайтын міндеттемелер бойынша азаматтық-құқықтық жауапкершілікті
сақтандыруды үйымдастырады;
6) нотариустарды сынақтан өткізу мен оқытуды үйымдастырады ;
7) өз мүшелерінің қызметіне байланысты істер бойынша сот белгілеген
сараптама шығындарын өтейді;
8) нотариусты кәсіптік міндеттері мен әдепті бүзғаны үшін Нотариустың ар-
ождан кодексіне сәйкес жауапқа тартады;
9) нотариустардың қызметтік іс-әрекеттеріне азаматтар мен заңды тұлғалардың
шағымдары мен өтініштерін қарайды. '
Нотариаттық палата жекеше нотариустың жасаған
іс-әрекеттерінің заңдылығы туралы мәселені қараған кезле нотариустан
жасалған нотариаттық іс-әрекеттер туралы мәліметтерді, ал қажет болган
жағдайларда өз түсініктемелерін, соның ішінде кәсіптік әдептің сақталмауы
туралы мәселелер бойынша түсінік темелерін табыс етуді талап етуге қүқылы.
Нотариаттық палата аумақтық өділет органына өз қызметі туралы жыл
сайын ақпарат беріп отырады.
Нотариаттық палатаның жарғысында мыналар көзделуге тиіс:
1) атауы, қызметінің мақсаттары мен негізгі түрлері;
2) палатаның қүқықтары мен міндеттері;
3) мүшелік, мүшелікке қабылдау мен одан айыру шарттары мен тәртібі,
мүшелердің қүқықтары мен міндеттері;
4) басшы органдарды құру тәртібі, олардың атқаратын міндеттері мен
өкілеттік мерзімі;
5) мүліктің қалыптасу көздері және мүлік пен табысты пайдалану төртібі;
6) жарғыға өзгерістер мен толықтырулар енгізу тәртібі;
7) палатаны қайта қүру мен тарату тәртібі, таратылған жағдайдағы мүліктің
тағдыры.
Нотариаттық палатаның жарғысында заңдарға қайшы келмейтін өзге де
ережелер болуы мүмкін.
Республикалық нотариаттық палатаның қызметі осы Заңмен және оның
жарғысымен белгіленеді. Республикалық нотариаттық палата заңда белгіленген
тәртіппен,діркелуге тиіс.
Республикалық нотариаттық палата:
1) нотариаттық палаталардың қызметін үйлестіріп отырады;
2) мемлекеттік органдарда, мемлекеттік емес ұйымдарда, оның ішінде шетелдік
және халықаралық үйымдарда нотариаттык, палаталар мен нотариустардың
мүдделерін білдіреді;
3) Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің нотариат мөселелері бойынша
заң жобалары жөніндегі және сарапшылық қызметіне қатысады;
4) нотариустарды оқытуды ұйы.мдастырады;
5) нормативтік-қүқықтық актілерді әзірлеуге қатысады және нотариат
мәселелері жөнінде әдістемелік материалдар өзірлейді;
6) Нотариустың ар-ождан кодексін әзірлеп, бекітеді;
7) заңдарға және халықаралық шарттарға қайшы келмейтін өзге де қызметті
жүзеге асырады.
Республикалық нотариаттық палата Қазақстан Республикасының Әділет
министрлігіне өз қызметі туралы жыл сайын ақпарат бёріп отырады.
Мемлекеттік нотариат кеңсесінде жүмыс істейтін нотариус пен жергілікті
атқарушы органның лауазымды адамы нотариаттық іс-әрекеттер жасағаны үшін
мемлекеттік баж туралы зандарда белгіленген ставкалар бойынша мемлекеттік
баж алады.
Жекеше нотариус жасайтын нотариаттық іс-әрекеттерге ақы тараптардың
келісімімен белгіленген баға бойынша төленеді.
Мемлекеттік нотариус заңдарда белгіленген тарифтер бойынша техникалық
сипаттағы ақылы қызмет көрсетеді. Жекеше нотариустың техникалық сипаттағы
ақылы қызметіне төленетін ақы мөлшері тараптардың келісімі бойынша
белгіленеді.
Қазақстан Республикасы консулдық мекемесінің лауазымды адамы
нотариаттык, іс-әрекеттер жасағаны үшін консулдық алымдардың тарифімөн
белгіленетін алым алады.
Жеке және заңды түлғалар үшін заңдарда көзделген нотариаттық іс-
әрекеттерге ақы төлеу жөніндегі жеңілдіктер бүл адамдарға ж;еке практикамен
айналысатын нотариаттық іс-әрекеттер жасаған кезде де қолданылады.
Нотариаттық іс-әрекет жасау үшін нотариус өзінің жүмыс орнынан тыс
жерге барған жағдайда мүдделі адамдар оған нақты көлік шығыстарын өтейді.
Жасалған нотариаттық іс-әрекеттердің заңдылығын және мемлекеттік
нотариустың іс жүргізу ережелерін сақтауын бақылауды аумақтық әділет органы
жүзеге асырады.
Жеке практикамен айналысатын нотариустың жасаған нотариаттық іс-
әрекеттерінің заңдылығын және іс жүргізу ережелерін сақтауын бақылауды
аумақтық өділет органы мен нотариат палатасы жүзеге асырады.
Нотариустың салық туралы заңдарды сақтауын бақылауды Қазақстан
Республикасы салық қызметінің органдары жүзеге асырады.
Әділет органы мен нотариаттық палатаның лауазымды адамдары нотариус
қызметін тексеру кезінде мәлім болған нотариаттық іс-әрекеттер жасау
қүпиясын сақтауға міндетті. Қүпияны жария еткені және нотариусқа келтірген
зияны үшін бүл адамдар Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауап
береді.
Нотариаттық қызметті жүзеге асыруға кіріскен жекеше нотариустың
жүмысты ұйымдастыруын тексеру ол нотариаттық іс-әрекетті бастағаннан кейін
алты айдан ерте емес және бір жылдан кешіктірмей жүргізіледі.
Қазақстан Республикасының Әділет министрлігі:
1) мемлекеттік нотариустардың қызметіне басшылықты жүзеге асырады;
2) нотариустардың Нотариаттық іс-әрекеттерді жасау тәртібі туралы нүсқаулық
әзірлейді және бекітеді;
3) нотариаттық іс жүргізу жөніндё нүсқаулық әзірлейді және бекітеді;
4) жергілікті атқарушы органдардың нотариаттық іс-әрекеттер жасайтын
лауазымды адамдарын аттестациялау туралы ереже өзірлейді және бекітеді;
5) Нотариустардың сынақтан өтушілері туралы ереже әзірлейді және бекітеді;
6) Жекеше нотариустар лицензияларының мемлекеттік тізілімі туралы ереже
әзірлейді және бекітеді;
7) Жекеше нотариустарды есепке алып тіркеу тәртібі туралы ереже әзірлейді
және бекітеді;
8) нотариустарға және нотариаттық іс-әрекеттер жасайтын өзге де адамдарға
әдістемелік көмек көрсетеді;
9) осы Заңмен белгіленген өзге де өкілеттікті жүзеге асырады.
Аумақтық әділет органы:
1) мемлекеттік нотариат кеңселерін ашады және таратады;
2) нотариустар жасаған нотариаттық іс-әрекеттердің заңдылығын және олардың
іс жүргізуінің жайкүйін бақылауды жүзеге асырады;
3) жергілікті атқарушы органдардың нотариаттық іс-әрекеттер жасайтын
лауазымды адамдарына өдістемелік және практикалық көмек көрсетеді;
4) жекеше нотариустарды есепке алып тіркеуді ... жалғасы
1. НОТАРИАТ ҚЫЗМЕТІНІҢ ҰЙЫМДЫҚ ЖӘНЕ ҚҰҚЫҚТЫҚ НЕГІЗДЕРІ
Қазақстан Республикасындағы нотариат — қүқықтар мен фактілерді
куәландыруға, сондайақ осы Заңда көзделген өзге де міндеттерді жүзеге
асыруға бағытталған нотариаттық іс-әрекеттерді жасау арқылы жеке және заңды
тұлғалардың қүқықтары мен заңды мудделерін қорғаудың заң жүзінде бекітілген
жүйесі.
Осы Заңмен белгіленген жағдайлар мен шектерде нотариаттық іс-өрекеттер
жасауға мыналардың қүқықтары бар:
1) мемлекеттік нотариат кеңселерінде жүмыс істейтін нотариустар
(мемлекеттік нотариустар) мен жеке практикамен айналысатын нотариустар
(жекеше нотариустар);
2) жергілікті атқарушы органдардың нотариаттық іс-әрекеттер жасауға
уөкілетті лауазымды адамдары;
3) Қазақстан Республикасының атынан консулдық қызмет атқаратын адамдар ;
4) осы Заңмен нотариаттық іс-әрекеттер жасауға уәкілетті өзге де адамдар.
Нотариат туралы заңдар Азаматтық кодекс нормаларынан, осы Заңнан және
Қазақстан Республикасыньщ нотариаттық қызметті реттейтін өзге де заңдарынан
түрады.
Нотариаттық қызмет — нотариустың және өзге де уәкілетті адамдардың осы
Заңмен көзделген нотариаттық іс-әрекеттерді жасауы.
Нотариустар мен нотариаттық іс-әрекеттер жасауға уәкілетті басқа да
адамдар нотариаттық іс-әрекеттер жасағанда тәуелсіз болады және тек қана
заңға бағынады. Бүл орайда олар осы Заңды және басқа нормативтік-құқықтық
актілерді, сондайақ Қазақстан Республикасы бекіткен, осындай қызметті
реттейтін халықаралық шарттарды басшылыққа алады.
Жеке және заңды түлғаларға олардың жасаған нотариаттық іс-
әрекеттерінің қүпиясын сақтауға кепілдік беріледі.
Нотариус ретінде қызметін тоқтатқан адамдар нотариаттық іс-
әрекеттердің құпиясын сақтауға міндетті.
Нотариаттық іс-әрекеттер туралы мәліметтер, нотариус берген
қүжаттардың көшірмелері немесе дубликаттары тапсырысы бойынша нотариаттық
іс-әрекеттер жүргізілген заңды және жеке түлғаларға, не олардың уәкілетті
адамдарына ғана беріледі.
Нотариаттық іс-әрекеттер туралы мәліметтер мен қүжаттар өздері
жүргізіп жатқан істер бойынша соттың, тергеу және анықтау органдарының
жазбаша талап етуі бойынша, прокуратура органдарына, сондайақ әділет
органдарына және осы Заңмен нотариустар қызметін тексеруді жүзеге асыруға
уәкілдік берілген нотариат палаталарына беріледі.
Жасалған нотариаттық іс-әрекет туралы мәліметтерді қасақана жария
еткен адамдар заңдарға сәйкес жауап береді.
Меншік нысанына қарамастан, заңды түлғалар және лауазымды адамдар
нотариаттық іс-әрекеттерді жасауға қажетті мәліметтер мен қүжаттарды
нотариус оларды талап еткен кезден бастап он күн мерзімнен кешіктірмей
нотариусқа табыс етуге міндетті.
Өсиеттер туралы мәліметтер, өсиеттердің дубликаттары мен көшірмелері
мүдделі адамдарға, егер заңдарда өзгеше белгіленбесе, өсиет беруші өлгеннен
кейін ғана беріледі.
Нотариаттық іс жүргізу Қазақстан Республикасының Әділет министрлігі
бекітетін Нотариаттық іс жүргізу жөніндегі нүсқаулыққа (бүдан әрі —
'Нүсқаулық") сәйкес ж;үзеге асырылады.
Нұсқаулық талаптарының сақталуына бақылау жасауды аумақтық өділет
органдары мен нотариат палаталары жүзеге асырады.
Нотариустардың қүжаттары заңдарда белгіленген төртіппен міндетті түрде
мемлекеттік архивке тапсырылуға тиіс.
Нотариаттық іс Қазақстан Республикасының тіл туралы заңдарына сәйкес
жүргізіледі.
Егер нотариаттық іс-әрекет жасауды өтінген адам іс жүргізілетін тілді
білмесе, ресімделген қүжаттардың мәтіндері оның өтініші бойынша осы Заңның
80-бабына сәйкес ақы төлеттіріп аударылып берілуге тиіс.
Жоғары заң білімі және заң мамандығы жөнінен кемінде екі жыл жүмыс
стажы бар, мемлекеттік немесе жеке нотариус сынағынан өткен, Әділет
біліктілік алқасында біліктілік емтиханын тапсырып, нотариаттық қызметпен
айналысу құқығына лицензия алған Қазақстан Республикасының азаматы ғана
нотариус бола алады.
Жекеше және мемлекеттік нотариустардың нотариаттық қызметті жүзеге
асырған кездегі қүқықтары, міндеттері тең болады. Олар ресімдеген
құжаттардың бірдей заң күші болады.
Осы баптың 1-тармағында көзделген лицензиясы жоқ адамдардың (осы
Заңның 1 -бабындағы 2-тармақтың 2) және 3) тармақшаларында аталған
адамдарды қоспағанда) нотариаттық іс-әрекеттер жасауы не нотариат туралы
заңдардың өзге де талаптарын бұзып жасауы және сол іс-әрекеттерден табыс
табуы заңдарға сәйкес жауапты болуға әкеп соғады.
Нотариустьщ көмекшілері мен сынақтан өтушілері болуы мүмкін.
Қазақстан Республикасының азаматы ғана нотариустың көмекшісі бола
алады.
Нотариустың көмекшісі жеке практикамен айналысатын нотариуста еңбек
шартының негізінде жұмыс істей алады
2. Қазақстан Республикасының Әділет министірлігінің нотариатты реттеу
саласындағы құзыреті.
Нотариустьщ көмекшісі нотариустың тапсырмаларын нотариустың нұсқауымен
және жауапкершілігімен орындауға құқылы.
Қазақстан Республикасының жоғары заң білімі бар азаматтары нотариустың
сынақтан өтушілері бола алады. Сынақтан өтушілер жеке практикамен
айналысатын нотариустарда немесе мемлекеттік нотариустарда сынақтан өту
туралы шарт негізінде сынақтан өтеді.
Нотариустардың сынақтан өтушілерінің сынақтан өтуінің төртібі, мерзімі
мен шарттары Қазақстан Республикасының Әділет министрлігі бекітетін
Нотариустардың сынақтан өтушілері туралы ережемен белгіленеді.
Нотариаттық қызметпен айналысу құқығына Әділет біліктілік алқасының
ұсынуымен Қазақстан Республикасының Әділет министрлігі берген лицензия
(нотариус лицензиясы) нотариусқа нотариаттық іс-әрекеттер жасауға уәкілдік
береді.
Нотариус лицензиясын алуға қажетті қүжаттардың тізбесін Әділет
біліктілік алқасы, ал лицензияның берілу мерзімі мен тәртібін Қазақстан
Республикасының Әділет министрлігі белгілейді.
Нотариус лицензиясының мерзімі шектелмейді және ол Қазақстан
Республикасының бүкіл аумағында қолданылады.
Нотариус лицензиясын беру үшін алым алынады, оның мөлшері мен төлеу
тәртібі салық заңдарында белгіленеді.
Қазақстан Республикасының Әділет министрлігі жекеше нотариустар
лицензияларының Мемлекеттік тізілімін жүргізеді және ведомстволық баспасөз
органында нотариаттық қызметпен айналысуға лицензия берілген адамдар туралы
мәліметтер жариялайды, онда:
1) нотариустың тегі, аты, әкесінің аты;
2) лицензия берілген күн мен оның нөмірі көрсетіледі.
Нотариус лицензиясын алған, бірақ нотариаттық іс-әрекеттер жасауға үш
жыл бойы кіріспеген адамның нотариаттық қызметпен айналысуына біліктілік
емтиханын қайталап тапсырғаннан кейін ғана рүқсат етіледі.
Нотариус лицензиясын беруден бас тарту негіздері лицензиялау туралы
заңдармен белгіленеді.
Нотариус лицензиясын беруден бас тартылған жағдайда өтініш иесіне ол
қабылданған күннен бастап үш күн ішінде бас тарту себептері көрсетіле
отырып жазбаша түрде дәлелді шешім беріледі.
Бас тарту туралы шешім жөнінде сотқа шағымдануға болады.
Нотариус лицензиясының күшін азаматтардың арыздары, аумақтық әділет
органдарының, прокуратура, тергеу, анықтау органдарының, сондай-ақ салық
қызметінің үсыныстары негізінде Қазақстан Республикасы Әділет
министрлігінің шешімімен тоқтатыла түрады.
Нотариус лицензиясының күші алты айға дейінгі мерзімге мынадай
жағдайларда:
1) нотариустың біліктілік емтиханына жіберілуге және лицензия беруге негіз
болған құжаттарда жалған немесе қасақана бүрмаланған ақпараттар беру
фактісі анықталғанда;
2) нотариус қылмыстық іс бойынша айыпталушы ретінде тартылған жағдайда;
3) нотариус паспорт деректері мен өзінің түрғылықты жерінің өзгерістері
туралы мәліметтерді, олар өзгерген жағдайда, аумақтық әділет органына бір
ай ішінде хабарламағанда, тоқтатыла тұруы мүмкін.
Нотариус лицензиясының күшін тоқтата тұру туралы шешімде лицензияның
қолданылуын тоқтата түру себептері мен мерзімі көрсетілуге тиіс.
Лицензияньвд күші мұндай шешім нотариусқа жеткізілген күннен бастап
тоқтатыла түрады. Тоқтата түруға себеп болған жағдаяттар жойылған кезде
лицензияның күші қалпына келтіріледі.
Нотариус лицензиясының күшін тоқтата тұру тоқтатылған кезеңде
нотариаттық іс-өрекеттер жасалуына тыйым салуға өкеп соғады.
Нотариус лицензиясының күшін тоқтата түру немесе қалпына келтіру
туралы шешім Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің ведомстволық
баспасөз органында жарияланады.
Нотариус лицензиясының күшін тоқтата тұру туралы шешім жөнінде сотқа
шағымдануға болады.
Нотариус лицензиясын кері қайтарып алу
Әділет біліктілік алқасының не прокуратура органдарының, не Қазақстан
Р.еспубликасы Әділет министрлігінің, не Республикалық нотариаттық палатаның
талап қоюы бойынша сот шешімімен мынадай жағдайларда:
1) мемлекеттік нотариус бірнеше рет тәртіптік жауапкершілікке тартылганда;
2) жекеше нотариус Нотариустың ар-ождан кодексін бірнеше рет бүзғанда;
3) нотариус нотариаттық іс-әрекеттер жасалған кезде заңдарды өрескел не
бірнеше мәрте бүзғанда;
4) лицензияның күшін тоқтата тұру себептері жойылмағанда інотариус
лицензиясы кері қайтарыльш алынады.
Лицензия кері қайтарылып алынған жағдайда, сондай-ақ Қазақстан
Республикасы Әділет министрлігінің шешімі бойынша мынадай жағдайларда:
1) нотариус өз тілегімен өтініш бергенде;
2) нотариус азаматтығын өзгерткенде;
3) нотариус қайтыс болғанда;
4) нотариус қылмыс ж;асағдны үшін сотталғанда — үкім заңды күшіне енгеннен
кейін;
5) нотариус заңдарда белгіленген тәртіппен іс-әрекет жасауға қабілетсіз деп
танылғанда;
6) денсаулық жағдайына байланысты нотариустың өз кәсіптік міндеттерін
атқаруы мүмкін болмағанда (медициналық қорытынды негізінде);
7) нотариус хабар-ошарсыз кеткен деп танылғанда немесе қайтыс болған деп
жарияланғанда нотариус лицензиясының күші тоқтатылады.
Нотариус лицензиясының күшін тоқтату туралы ұсынысты тиісті нотариат
палатасы мен аумақтық әділет органы енгізеді.
Аумақтық әділет органы мен нотариаттық палата нотариус лицензиясыньщ
күші тоқтатылған нотариустан оның қүжаттарын басқа нотариусқа немесе тиісті
мемлекеттік архивке беру жөнінде, сондай-ақ лицензияны қайтарып алу жөнінде
шаралар қолдануға міндетті,
Нотариус лицензиясыньщ күші тоқтатылуына байланысты даулар сот
тәртібімен шешіледі.
Мемлекеттік нотариус осы Заңның 6-бабында аталған талаптарға сай
болуға тиіс, бүған нотариус лицензиясын алу туралы талаптар қосылмайды.
Мемлекеттік нотариус қызметін аумақтық әділет органдары енгізеді және
жояды.
Мемлекеттік нотариустың нотариаттық іс-әрекеттері ушін аумақтық әділет
органы мүліктік жағынан жауап береді.
Мемлекеттік нотариат кеңсесі аумақтық әділет органының құрылымдық
бөлімшесі болып табылады, оның заңды тұлға құқығы болмайды және осы орган
бекіткен Ереже негізінде жұмыс істейді.
Мемлекеттік нотариат кеңселері Қазақстан Республикасының аудандарында
(қалаларында) орналасады.
Заңды тұлға құрмай, лицензия негізінде нотариаттық қызметпен
айналысатын, өзінің азаматтық-құқықтық, жауапкершілігін нотариаттық іс-
әрекеттер жасау нәтижесінде зиян келтіру салдарынан туындайтын
міндеттемелер бойынша сақтандырған және аумақтық әділет органында есепке
түру тіркеуінен өткен азамат жеке практикамен айналысатын нотариус деп
танылады.
Жеке практикамен айналысатын нотариус банк мекемелерінде ecen айырысу
шоты болуына және өзге де шоттар ашуға, еңбек заңдарына сәйкес көмекшілер,
техникалық қызметкерлер жалдап, оларды жүмыстан босатуға, нотариаттық іс-
әрекеттер жасаудан алынған табысқа билік етуге, соттарда өз атынан сөз
сөйлеуге және Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес басқа да іс-
әрекеттер жасауға құқылы.
Жеке практикамен айналысатын нотариус нотариаттық палатаның мүшесі
болуға тиіс. Жеке практикамен айналысуға құқығы бар адамның нотариаттық
палата мүшелігінде болуынан бас тартуға болмайды.
Жеке практикамен айналысатын нотариустың азаматтар мен заңды түлғалар
өкілдерінің еркін кіріпшығуына, нотариаттық іс-әрекеттер жасаудың
құпиялылығын сақтауға және нотариаттық іс жүргізудің сақталуын қамтамасыз
ету үшін жағдай жасауға жарамды үйжайы болуға тиіс.
Нотариаттық палата қүрылғанға дейін жекеше нотариустың қызметі
нотариаттық палатаға мүше болмай-ақ жүзеге асырылуы мүмкін, ал палатаның
міндеттері тиісті аумақтық өділет органына жүктеледі.
Жекеше нотариус осы Заңның 34-бабындағы 1-тармақтың
1) (жылжымайтын мүлік жөніндегі мәмілелерді куәландыру бөлігінде), 3), 4),
5), 6), 14), 15), 17) тармақшаларында көзделген іс-әрекеттерге қатысты
нотариаттық әрекеттер жасау нәтижесінде зиян келтіру салдарынан туындайтын
міндеттемелер бойынша азаматтық-қүқықтық жауапкершілігін сақтандыру шартын
жасасуға міндетті және оның мұндай шарт болмағанда, нотариаттық іс-
әрекеттер жасауға кірісуге құқығы лсоқ.
Нотариустың нотариаттық іс-өрекеттер жасауы нәтиж:есінде зиян келтіру
салдарынан туындайтын міндеттемелері бойынша азаматтық-құқықтық
жауапкершілігін сақтандырудың тәртібі мен шарттарын Қазақстан
Республикасының Үкіметі белгілейді.
Нотариус:
1) өзіне жүгінген жеке және заңды түлғалардың мүдделеріне сәйкес осы Заңда
лсәне Қазақстан Республикасының басқа да заң актілерінде көзделген
нотариаттық іс-әрекеттер жасауға;
2) мәмілелердің, өтініштер мен басқа да құжаттардың жобаларьін жасауға;
3) қүжаттардың көшірмелерін және олардың үзінділерін әзірлеуте;
4) нотариаттық іс-әрекеттер жасау мәселелері бойынша консультациялар
беруге;
5) жеке және заңды тұлғалардан нотариаттық іс-әрекеттер жасауға қажетті
қүжаттар мен мәліметтер талап етуге;
6) ғылыми, педагогтік және шығармашылық қызметпен айналысуға, соның ішінде
жалдау шарты бойынша айналысуға;
7) техникалық сипаттағы өзге де ақылы қызметтер көрсетуге қүқылы.
Нотариус:
1) осы Заңның және Қазақстан Республикасының нотариат қызметін реттейтін
басқа да нормативтікқұқықтық актілерінің талаптарына сәйкес нотариаттық іс-
әрекеттер жасауға;
2) азаматтарға жәнезаңды түлғаларға құқықтар мен міндеттерді түсіндіруге,
олардың заңды білмегендігі өздеріне зиян келтіруге пайдаланылуы мумкін
болмауы үшін, жасалған нотариаттық іс-әрекеттерінің салдарлары жөнінде
ескертуге;
3) кәсіптік қызметін жүзеге асыруға байланысты өзіне белгілі болған
мәліметтерді құпия үстауға;
4) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес келмейтін жағдайда
нотариаттық іс-әрекеттер жасаудан бас тартуға;
5) кәсіптік әдепті сақтауға;
6) әділет органына және немесе нотариаттық палатага өз іс-әрекеттеріне
түскен шағымдар бойынша өзі жасаған нотариаттық іс-әрекеттер туралы
мәліметтер, өзге құжаттар, ал қажет болған жағдайларда жеке түсініктемелер,
оның ішінде кәсіптік әдеп талаптарын сақтамау мөселелері жөнінде
түсініктемелер беруге міндетті.
Нотариустың:
1) нотариаттық іс-өрекеттер жасаудан басқа кәсіпкерлік қызметпен
айналысуға;
2) шарттарды жасасу, өзгерту және бүзу кезінде делдалдық қызмет көрсетуге;
3) өкілді органға депутат болып сайланған жағдайда нотариус міндеттерін
орындауға қүқығы жоқ.
Жеке практикамен айналысатын нотариустың жалдама қызметкер ретіндегі
еңбек қатынастарында болуға қүқығы жоқ.
Қазақстан Республикасының әкімшілік-аймақтық бөлінісіне сәйкес бір
облыстың, республикалық маңызы бар қаланың және астананың аумағы
нотариаттық округ болып танылады. Аудандық бөлінісі бар қалаларда тиісті
қаланың бүкіл аумағы нотариаттық округ болып табылады.
Нотариаттық округ шегіндегі мемлекеттік нотариус тың қызмет ету
аумағын аумақтық әділет органы белгілейді.
Нотариаттық аумақ шегіндегі жекеше нотариустың қызмет ету аумағын
нотариаттық палатамен бірлесе отырып, аумақтық әділет органы белгілейді.
Аумақтық әділет органы халыққа мемлекеттік жөне жекеше нотариустардың
қызмет етуаумағын үнемі хабарлап отырады.
Нотариустың қызмет ету аумағы осы Заңның 34-бабы
1-тармағының 3), 4), 5) тармақшаларында, сондай-ақ 54-55-баптарында
көзделген іс-әрекеттерді жасаған жағдайда сақталады. Басқа жағдайлардың
бәрінде жеке және заңды түлғалардың нотариаттық іе-әрекеттер жасату үшін
кез келген нотариусқа жугінуге қүқығы бар.
Нотариаттық іс-әрекеттер жасауға арналған уйжай осы баптың 1-
тармағында көзделген тәртіп бойынша белгіленген аумақ шегінде болуға тиіс.
Нотариаттық іс-әрекеттер мемлекеттік нотариат кеңсесінің үй-жайынан
тыс және жекеше нотариустың үйжайынан тыс жерлерде жасалуы мүмкін.
Нотариустың өзінің тегі, аты, әкесінің аты, сондай-ақ мемлекеттік
нотариат кеңсесінің атауы (мемлекеттік нотариустың мөрі), не нотариус
лицензиясының нөмірі мен берілген күні көрсетілген (жекеше нотариустың
мөрі) жеке мөрі, куәландыру жазбаларының мөртабан-дары мен жеке бланкілері
болады.
Осы заңның 1-бабындағы 2-тармақтың 2) тармақшасында аталған адамдар
Қазақстан Республикасының Әділет министрлігі бекітетін Аттестация туралы
ережеге сәйкес нотариаттық іс-әрекеттер жасау қүқығын алу ушін аумақтық
әділет органында аттестациядан өтеді.
Нотариус және осы Заңмен нотариаттық іс-әрекеттер жасауға уәкілетті
лауазымды адамдар заңсыз әрекеттер жасаған жағдайда Қазақстан
Республикасының заңдарында көзделген қылмыстық, әкімшілік, материалдық,
тәртіптік және өзге де турде жауапты болады.
Жеке практикамен айналысатын нотариус өзінің көсіптік міндеттері мен
әдеп нормаларын бүзған жағдайда оны нотариаттық палата Нотариустың ар-ождан
кодексіне сәйкес жауапқа тартуы мүмкін.
Нотариаттық іс-әрекеттерге немесе оларды жасаудан бас тартуға түскен
шағымдарды азаматтық іс жургізу заңдарының нормаларына сәйкес соттар
қарайды.
Нотариаттық палата жеке практикамен айналысатын нотариустардың
құқықтары меы заңды мүдделерін білдіру және қорғау үшін, сондай-ақ
нотариаттық іс-әрекеттер жасау кезінде нотариат туралы заңдардың
орындалуына бақылау жасау үшін қүрылатын коммерциялық емес, кәсіптік, өзін-
өзі қаржыландыратын ұйым болып табылады.
Нотариаттық палатаның қызметі осы Заңмен және жарғымен реттеледі.
Нотариаттық палата заңды түлға болып табылады және заңда белгіленген
тәртіппен тіркелуге тиіс.
Қазақстан Республикасының әрбір облысы, республикалық маңызы бар
қалалары мен астанасы аумағында бір нотариаттық палата құрылады.
Аумақтық нотариаттық палаталар қауымдастық (одақ) нысанындағы
Республикалық нотариаттық палатага бірігуге қүқылы.
Нотариаттық палата:
1) жекеше нотариустарға жалпы басшылық жасап, олардың қызметін үйлестіріп
отырады;
2) мемлекеттік органдарда, мемлекеттік емес ұйымдарда өз мүшелерінің
құқықтары мен заңды мүдделерін білдіреді ж:әне қорғайды, нотариаттық істі
дамытуда оларға көмек көрсетіп, лсәрдем береді;
3) нотариаттық іс-әрекеттер ж:асау кезінде нотариат туралы заңдардың
сақталуын бақылауды жүзеге асырады;
4) нотариус лицензиясын қайтарып алу және оның қолданылуын тоқтату туралы
үсыныс енгізеді;
5) нотариаттық іс-әрекет жасау нәтижесінде зиян келтіру салдарынан
туындайтын міндеттемелер бойынша азаматтық-құқықтық жауапкершілікті
сақтандыруды үйымдастырады;
6) нотариустарды сынақтан өткізу мен оқытуды үйымдастырады ;
7) өз мүшелерінің қызметіне байланысты істер бойынша сот белгілеген
сараптама шығындарын өтейді;
8) нотариусты кәсіптік міндеттері мен әдепті бүзғаны үшін Нотариустың ар-
ождан кодексіне сәйкес жауапқа тартады;
9) нотариустардың қызметтік іс-әрекеттеріне азаматтар мен заңды тұлғалардың
шағымдары мен өтініштерін қарайды. '
Нотариаттық палата жекеше нотариустың жасаған
іс-әрекеттерінің заңдылығы туралы мәселені қараған кезле нотариустан
жасалған нотариаттық іс-әрекеттер туралы мәліметтерді, ал қажет болган
жағдайларда өз түсініктемелерін, соның ішінде кәсіптік әдептің сақталмауы
туралы мәселелер бойынша түсінік темелерін табыс етуді талап етуге қүқылы.
Нотариаттық палата аумақтық өділет органына өз қызметі туралы жыл
сайын ақпарат беріп отырады.
Нотариаттық палатаның жарғысында мыналар көзделуге тиіс:
1) атауы, қызметінің мақсаттары мен негізгі түрлері;
2) палатаның қүқықтары мен міндеттері;
3) мүшелік, мүшелікке қабылдау мен одан айыру шарттары мен тәртібі,
мүшелердің қүқықтары мен міндеттері;
4) басшы органдарды құру тәртібі, олардың атқаратын міндеттері мен
өкілеттік мерзімі;
5) мүліктің қалыптасу көздері және мүлік пен табысты пайдалану төртібі;
6) жарғыға өзгерістер мен толықтырулар енгізу тәртібі;
7) палатаны қайта қүру мен тарату тәртібі, таратылған жағдайдағы мүліктің
тағдыры.
Нотариаттық палатаның жарғысында заңдарға қайшы келмейтін өзге де
ережелер болуы мүмкін.
Республикалық нотариаттық палатаның қызметі осы Заңмен және оның
жарғысымен белгіленеді. Республикалық нотариаттық палата заңда белгіленген
тәртіппен,діркелуге тиіс.
Республикалық нотариаттық палата:
1) нотариаттық палаталардың қызметін үйлестіріп отырады;
2) мемлекеттік органдарда, мемлекеттік емес ұйымдарда, оның ішінде шетелдік
және халықаралық үйымдарда нотариаттык, палаталар мен нотариустардың
мүдделерін білдіреді;
3) Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің нотариат мөселелері бойынша
заң жобалары жөніндегі және сарапшылық қызметіне қатысады;
4) нотариустарды оқытуды ұйы.мдастырады;
5) нормативтік-қүқықтық актілерді әзірлеуге қатысады және нотариат
мәселелері жөнінде әдістемелік материалдар өзірлейді;
6) Нотариустың ар-ождан кодексін әзірлеп, бекітеді;
7) заңдарға және халықаралық шарттарға қайшы келмейтін өзге де қызметті
жүзеге асырады.
Республикалық нотариаттық палата Қазақстан Республикасының Әділет
министрлігіне өз қызметі туралы жыл сайын ақпарат бёріп отырады.
Мемлекеттік нотариат кеңсесінде жүмыс істейтін нотариус пен жергілікті
атқарушы органның лауазымды адамы нотариаттық іс-әрекеттер жасағаны үшін
мемлекеттік баж туралы зандарда белгіленген ставкалар бойынша мемлекеттік
баж алады.
Жекеше нотариус жасайтын нотариаттық іс-әрекеттерге ақы тараптардың
келісімімен белгіленген баға бойынша төленеді.
Мемлекеттік нотариус заңдарда белгіленген тарифтер бойынша техникалық
сипаттағы ақылы қызмет көрсетеді. Жекеше нотариустың техникалық сипаттағы
ақылы қызметіне төленетін ақы мөлшері тараптардың келісімі бойынша
белгіленеді.
Қазақстан Республикасы консулдық мекемесінің лауазымды адамы
нотариаттык, іс-әрекеттер жасағаны үшін консулдық алымдардың тарифімөн
белгіленетін алым алады.
Жеке және заңды түлғалар үшін заңдарда көзделген нотариаттық іс-
әрекеттерге ақы төлеу жөніндегі жеңілдіктер бүл адамдарға ж;еке практикамен
айналысатын нотариаттық іс-әрекеттер жасаған кезде де қолданылады.
Нотариаттық іс-әрекет жасау үшін нотариус өзінің жүмыс орнынан тыс
жерге барған жағдайда мүдделі адамдар оған нақты көлік шығыстарын өтейді.
Жасалған нотариаттық іс-әрекеттердің заңдылығын және мемлекеттік
нотариустың іс жүргізу ережелерін сақтауын бақылауды аумақтық әділет органы
жүзеге асырады.
Жеке практикамен айналысатын нотариустың жасаған нотариаттық іс-
әрекеттерінің заңдылығын және іс жүргізу ережелерін сақтауын бақылауды
аумақтық өділет органы мен нотариат палатасы жүзеге асырады.
Нотариустың салық туралы заңдарды сақтауын бақылауды Қазақстан
Республикасы салық қызметінің органдары жүзеге асырады.
Әділет органы мен нотариаттық палатаның лауазымды адамдары нотариус
қызметін тексеру кезінде мәлім болған нотариаттық іс-әрекеттер жасау
қүпиясын сақтауға міндетті. Қүпияны жария еткені және нотариусқа келтірген
зияны үшін бүл адамдар Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауап
береді.
Нотариаттық қызметті жүзеге асыруға кіріскен жекеше нотариустың
жүмысты ұйымдастыруын тексеру ол нотариаттық іс-әрекетті бастағаннан кейін
алты айдан ерте емес және бір жылдан кешіктірмей жүргізіледі.
Қазақстан Республикасының Әділет министрлігі:
1) мемлекеттік нотариустардың қызметіне басшылықты жүзеге асырады;
2) нотариустардың Нотариаттық іс-әрекеттерді жасау тәртібі туралы нүсқаулық
әзірлейді және бекітеді;
3) нотариаттық іс жүргізу жөніндё нүсқаулық әзірлейді және бекітеді;
4) жергілікті атқарушы органдардың нотариаттық іс-әрекеттер жасайтын
лауазымды адамдарын аттестациялау туралы ереже өзірлейді және бекітеді;
5) Нотариустардың сынақтан өтушілері туралы ереже әзірлейді және бекітеді;
6) Жекеше нотариустар лицензияларының мемлекеттік тізілімі туралы ереже
әзірлейді және бекітеді;
7) Жекеше нотариустарды есепке алып тіркеу тәртібі туралы ереже әзірлейді
және бекітеді;
8) нотариустарға және нотариаттық іс-әрекеттер жасайтын өзге де адамдарға
әдістемелік көмек көрсетеді;
9) осы Заңмен белгіленген өзге де өкілеттікті жүзеге асырады.
Аумақтық әділет органы:
1) мемлекеттік нотариат кеңселерін ашады және таратады;
2) нотариустар жасаған нотариаттық іс-әрекеттердің заңдылығын және олардың
іс жүргізуінің жайкүйін бақылауды жүзеге асырады;
3) жергілікті атқарушы органдардың нотариаттық іс-әрекеттер жасайтын
лауазымды адамдарына өдістемелік және практикалық көмек көрсетеді;
4) жекеше нотариустарды есепке алып тіркеуді ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz