Адам əрекетінің еңбек, оқу сияқты негізгі түрлерінің бірі бұл - ойын

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Ойын терапиясы
Адам əрекетінің еңбек, оқу сияқты негізгі түрлерінің бірі бұл - ойын.Ойын - бұл ситуациялық жағдайда қоғамдық тəжірибені игеру жəне қайта туғызуға бағыт талған əрекет түрі. Ойын барысында тұлғаның мінез-құлқын өзі басқаруы жетіліп, қалыптасады. Отандық педагогика жəне психология ғылымдары саласында ойындық əрекет бағдарламасын К.Ушинский,П.Блонский, С.Рубинштейн, Д.Эльконин, шетелде З.Фрейд, Ж.Пиаже жəне т.б.жасады.Олардың еңбектерінде тұлғаның даму са-тыларында, негізгі психикалық қызметтері дамуындағы, тұлғаның өзін-өзі басқаруы мен өзін-өзі билеуіндегі, əлеуметтену үрдісінде - адамның қоғамдық тəжірибені пайдалану жəне игерудегі ойынның рөлі зерттеліп, негізделген.
Ойын - бұл баланың потенциялды энергиясының көрінуі деп қарастырсақ, бұл баланың орындалмайтын қалауының, ұмтылуының компенсациясы (Фрейд), немесе баланың болашақ өмірге өзін дайындауы (Гросс), немесе органикалық рахат алу құралы (Бюллер)
Л.В.Артемова, В.Ф.Кушина, Р.А.Иванова,И.Б.Теплицкая, Е.И.Щербакова зерттеулерін де ойын əрекетіне қатысты дағды мен икемділікті жетілдіруді жеткіншектерді өз қатарластарымен жəне ересектермен қарым-қатынасты тиімді жасаудың алғы шарты деп қарастырды.
Балаларға ойын арқылы əсер ету жақын аралықта ғана дами бастайды. Ең алғаш оны Анна Фрейд екінші дүниежүзілік соғыс кезінде Лондонды бомбалаған кезді басынан өткерген балалармен жұмыс істеуде қолданған. Егер бала өзінің қайғы мұңын ойында көрсете алса, онда ол қорқыныштан арылады жəне оның басынан кешкені психологиялық жарақатқа айналмайды.
Ойын арқылы əсер етудің дамуындағы екінші ірі бағыт 30-шы жылдары Девид Левиннің жұмысының шығуына байланысты пайда болды. Д.Левин жұмысында алдын-ала құралған ойындар мен əсер етудегі қандай да бір психологиялық жарақат жағдайын басынан өткізген балалармен жұмыс істеу кезіндегі əсер ету жайлы ойлар дамыды.Д.Левин ойын балаларға əсер ету мүмкіндігін береді деп сендіруге ықпал жасады.
Дж. Тафт пен Ф.Алленнің көңіл қою ойыны деп анықталған зерттеулерінің шығуымен байланысты ойынмен əсер етудің үшінші маңызды бағыты болып табылды.
Ойын əрекетінің төртінші ірі бағыты болып, В.Экслайнның зерттеулері болып табылды. Ол ойынның принципін жақсы қолданды(мысалы, тұлғаның өсуге талпынуы, тұлғаның өзін басқара алу қабілеті).
Ойынның бала өмірінде үлкен орын алатыны ертеден дəлелденген. Тіпті XVIII ғасырда Ж.Руссо былай деп жазған Баланы жақсы тану жəне түсіну үшін оны ойын кезінде бақылау керек. Френктің тұжырымы бойын-
ша, бала үшін ойын ешкім үйрете алмайтын нəрсеге үйрету əдісі болып табылады.
Үлкендер үшін қарым-қатынас құралы тіл болса, ал балалар үшін ойын жəне əр түрлі іс- əрекет болып табылады.З.Фрейд ойынды зерттей келе, бала ойынының мəнін айқын түсініп, ол былай деп жазды: Біз бала бойында елестің алғашқы белгілерін іздеуіміз керек. Баланың ең сүйікті жəне тартымды іс-əрекеті ойын. Ойын үстінде бала жазушыға немесе əлемді өзіне қалай ұнатса, солай етіп құрады. Ол өз əлемін шын етіп қабылдамайды десек, қателескен болар едік. Керісінше, ол ойынға шын беріліп жəне
барлық эмоциясын салады .
Ойын əсерлері баланың қажеттіліктерін физиологиялық қанағаттандырады, физиологиялық контактіні сезеді, əлеуметтік формадағы агрессияларға жауап қайтарады жəне қарым-қатынас жасауға үйренеді, үлкендер өміріндегі міндеттерге дайындалады, қиыншы лықтарды жеңеді жəне фрустрациядан арылады. Ойын баланың ішкі əлеміне нақты форма мен өрнек береді, өз жекелігін кеңейтеді.
Ойынның негізгі функциясы шын өмірдегі бейнеленбейтін жағдайды бақылауына айналдыру. Бұл балаларда қиыншылықтарды жеңе білуге мүмкіндік беретін символикалық репрезитация арқылы жасалады.
Ойын не үшін қажет деген сауалға атақты психологтар өз еңбектерінде былай жауап береді.
Біріншіден, ойын мінез-құлықтың ырықты дамуының алғашқы баспалдағы, яғни, мектебі дейді психолог Д.Б.Эльконин. Екіншіден, əйгілі психолог А.Н.Леонтевтің айтуынша ойын іс-əрекеттегі əдептілікке үйрену мектебі блып табылады .
Психологиялық бақылаулар мен зерттеулерге жүгінсек егер балаларды екі топқа бөліп ойнатқан жағдайда бірін-бірі жеңуді немесе бір-бірімен дос емес балаларды бір топқа біріктірсек олар ойын үстінде бір-біріне көмектесіп тез тілтабысып кететіндігін аңғаруға болады. Осындай ойындарды ұйым- дастыруда ересектер үлкен рөл атқарады.
Үшіншіден, ойын баланың интелектуалдық ой-өрісінің тереңдей түсуіне, дене бітімі мен ептілік, шапшаңдық қасиеттерін шыңдайтын құрал. Сондай-ақ балалардың коммуникативті іс-əрекетті ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.