Оқытудың әдіснамалық және теориялық негізі
Жоспар
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
Оқытудың мәні, мақсаты, міндеттері, қызметі, заңдылықтары, ұстанымдары және
кезеңдері.
2. Оқытудың әдіснамалық негізі.
З. Оқытудың психологиялық негізі.
4. Дидактика - оқытудың және білім берудің теориясы.
ІІІ. Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиеттер
Оқытудың мәні, мақсаты, міндеттері, қызметтері, заңдылықтары,
ұстанымдары және кезеңдері.
Оқыту - қазіргі заманның талаптарын ескере отырып, оқушылар тұлғасын,
білім, іскерлік және дағдыларды меңгерте отырып, мақсатты қалыптастыру мен
дамыту процесі. Оқыту - қоғамдық құбылыс түріндегі мақсатты бағдарланған
жүйелі ұйымдастырылған қоғамдық қатынастар тәжірибесі, қоғамдық сананың
даму нәтижесі, еңбек өндірісінің мәдениеті, қоршаған ортаны қорғау мен оны
белсенді қайта өзгерту, білімдерді аға ұрпақтың өскелең ұрпаққа үйретіп,
оны олардың меңгеруі. Оқыту ұрпақ сабақтастығын, қоғамның толық құндылықты
қызмет атқаруын және тұлғаның соған сәйкес дамуына мүмкіндік жасайды. Оның
қоғамдағы объективті міндеттерінің мәні осында. Оқыту процесіндегі негізгі
мазмұнды игеру тетігі - өзара әрекеттестіктің арнайы формасындағы мақсатты
ұйымдастырылған балалар мен ересектердің бірлескен іс-әрекеті, олардың
мазмұнды танымдық әңгімелері.
Түрлі деңгейлерде іске асырыла отырып, оқыту процесі циклдік сипатқа
ие болды. Оқыту процесінің циклдері дамуының ең негізгі көрсеткіштері,
басты екі мақсатқа негізделіп топталған, педагогикалық еңбектердің ең жакын
дидактикалық мақсаттары:
-білім беру — бұл мақсат оқушылардың танымдық іс-әрекеті тәсілін
меңгеріп, олар арқылы ғылым негіздерін игерулерін, белгілі бір білімдердің,
дағдылар мен іскерлікті үйренулерін, өздерінің рухани,денелік және еңбек
қабілеттерін жетілдірулерін, еңбек және кәсіби дағдыларды игеруін көздейді:
-тәрбиелеу - әрбір оқушының ғылыми көзқарасын, адамгершілігін,
белсенді шығармашылығын және әлеуметті кемелденген жоғары адамгершіліктегі
үйлесімді дамыған тұлғасын дамытуды мақсат етеді.
Үздіксіз білім беруде дайындау қызметі, адамды өндіріске және
қоғамдық қарым-қатынастарға белсенді араласуға бағыттайды, практикалық әс-
әрекетке дайындайды, өзінің политехникалық, кәсіби, жалпы білімі, толық
дайындығын үнемі жетілдіріп отыруға бағыттайды. Креактивтілік қызметі
тұлғаның жан-жақтылығын үздіксіз дамытуды көздейді. Өзінің мәні жағынан
оқыту процесі -түрлі реттегі және деңгейдегі заңдар мен заңдылықтар арнайы
айқындалатын заңдылықты түрде дамитын процесс. Заңдылықтар объективті,
мәнді қажетті, жалпы, тұрақты және белгілі" бір жағдайларда қайталанып
отыратын өзара байланыстарды бейнелейді. Феноменнің мәнінің қатаң түрде
айқындалған ерекшеліктері - заңдарды құрайды.
Оқыту процесінің заңдылықтары:
І.Оқушының білімге ынтасына оқытушы әсерінің сәйкестігі. Бұл зандылық
баланың қоршаған дүниені тануға деген ықыласын жүзеге асыруға жағдай
жасайды, мұғалімнің балаға өмірде қажет болатын, оларды қызықтыратын
білімді берудегі белсенді ықыласын қажет етеді.
2.0қушылардың жеке және ұжымдық іс-әрекеттеріне оқытушының әсерінің
сәйкес болу заңдылығы. Бұл заңдылық мұғалімнің, оқыту процесінде баланың
айналысатын іс-әрекеттерінің әрбір түрінің оның қандай қасиетін талап етіп,
сонымен бірге оны дамытып отыратынын түсінуіне мүмкіндік жасайды.
З.Оқушының танымдық, ақыл-ой және басқа да мүмкіндіктеріне оқушы
әсерінің сәйкестігі. Бұл заңдылық мұғалімдерден окушылардың ерекшелігі
контингенттерін, олардың жеке және әлеуметтік психологиялық ерекшеліктерін,
танымдық мүмкіндіктерін, сабақтың және сабақтан тыс уақыттағы
қызығушылықтары мен мінез -құлықтарын ескеруді және оқу — тәрбие әсерінің
балалардың жеке және топтық ерекшеліктеріне, олардың жеке және ұжымдық іс-
әрекеттерінің ерекшеліктеріне сәйкестендірілуді қадағалауды талап етеді.
4.0қытушы мен окушының іс-әрекеттерін оқытудың техникалық
құралдарының мүмкіндіктеріне сәйкестігі. ОТҚ нақты бір сабақтың мақсаттары
мен міндеттеріне қатаң түрде сәйкестікпен қолданылуы керек.
5.0қытушы мен оқушының іс-әркетін қазіргі таңдағы өмір мен іс-
әрекеттің талаптарына сәйкес модельдеу.
Сондықтан олардың барлық оқулары ойын түріндегі тіршілік
жағдайларыменен, мысалдармен кеңейтіліп оқу барысында меңгерген білімдерін,
іскерліктерін және тәжірибеде қалыптасқан дағдыларын колдануларына
мүмкіндік жасайтын олардың қызығушылықтары артатын жағдайларды және еңбек
әрекеттерімен толықтырылуы керек.
Оқытудың әдіснамалық негіздері. Оқытудың жалпы ұйымдасуын формалары
мен әдістерін тандауды белгілейтін ұстанымдық ережелері педагогикалық
процесстің жалпы әдіснамасынан дамиды. Сонымен қатар, оқытудың оқушылардың
танымдық әрекеттерінің ұйымдастырылуымен тікелей байланысты болғандықтан,
оның әдіснамалық негізін арнайы құрастыру қажет.
Бихевиризм және прагматизм-оқып білудің тәсілдерін (тетіктерін)
түсіндіруге мүмкіндік жасайтын, оқытудың кең таралған тұжырымдамалары. Бұл
бағыттарға экзистенцализм және неотомизмде қосылады. Олар оқытудың ролін
төмендетіп, сезімді тәрбиелеуге ақыл — ойды дамытуды тәуелдендіреді, бұл
позицияның мәні тек жеке дәйектерді тануға, олардың заңдылықтарын ұғынуға
болады деген зандылықтардан шығады.
Жаңа бағыттардың ішінде ерекше назар аударуға тұратыны: Д.Бруннер
(АҚШ) жасаған "жаңалық ашу арқылы оқыту" тұжырымдамасы. Д.Бруннердің
тұжырымдамасына сәйкес оқушылар дүниені, олардан барлық танымдық күштерін
талап ететін және саналы ойлауға қаблетін дамытуға тікелей әсер ететін, өз
бетінше жаңалық ашулары арқылы тануға білімді меңгеруге тиіс.
Шығармашылықта оқытуға тән ерекшелік, Д.Бруннердің пікірі бойынша, белгілі
бір тақырып бойынша мәліметтерді жинақтап, бағалау және осы негізде тиісті
қортындыны жасау ғана емес сонымен қатар, оқылып отырған материалдың
шеңберінен тыс заңдылықтарды да анықтау.
Оқыту процесін танымның арнайы процесі ретінде оның үнемі
қозғалыстағы, дамушы процесс ретінде қарама-қайшылықтарында түсіндіру
керек. Осыған байланысты мұғалім ешқандай тікелей түзуліктің шындық жолында
тұрақты қозғалыс тетіктерінің болмайтынын және керісінше үлкенді кішілі
серпілістердің, құлдыраудың, күтпеген ойлардың туындайтынын, толғаныстарын
болатынын білу керек. Таным бейнемен беріле отырып, қайшылықтардан пайда
болады. Онда логикалық талдау, индукция да, мәңдісі де, мәнсізі де болады.
Педагогикалық процестің қозғаушы күшін, М.А.Данилов тұлғаның дамуының
қарама-қайшылықтарымен байланыстырады. Педагогикалық процестің ... жалғасы
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
Оқытудың мәні, мақсаты, міндеттері, қызметі, заңдылықтары, ұстанымдары және
кезеңдері.
2. Оқытудың әдіснамалық негізі.
З. Оқытудың психологиялық негізі.
4. Дидактика - оқытудың және білім берудің теориясы.
ІІІ. Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиеттер
Оқытудың мәні, мақсаты, міндеттері, қызметтері, заңдылықтары,
ұстанымдары және кезеңдері.
Оқыту - қазіргі заманның талаптарын ескере отырып, оқушылар тұлғасын,
білім, іскерлік және дағдыларды меңгерте отырып, мақсатты қалыптастыру мен
дамыту процесі. Оқыту - қоғамдық құбылыс түріндегі мақсатты бағдарланған
жүйелі ұйымдастырылған қоғамдық қатынастар тәжірибесі, қоғамдық сананың
даму нәтижесі, еңбек өндірісінің мәдениеті, қоршаған ортаны қорғау мен оны
белсенді қайта өзгерту, білімдерді аға ұрпақтың өскелең ұрпаққа үйретіп,
оны олардың меңгеруі. Оқыту ұрпақ сабақтастығын, қоғамның толық құндылықты
қызмет атқаруын және тұлғаның соған сәйкес дамуына мүмкіндік жасайды. Оның
қоғамдағы объективті міндеттерінің мәні осында. Оқыту процесіндегі негізгі
мазмұнды игеру тетігі - өзара әрекеттестіктің арнайы формасындағы мақсатты
ұйымдастырылған балалар мен ересектердің бірлескен іс-әрекеті, олардың
мазмұнды танымдық әңгімелері.
Түрлі деңгейлерде іске асырыла отырып, оқыту процесі циклдік сипатқа
ие болды. Оқыту процесінің циклдері дамуының ең негізгі көрсеткіштері,
басты екі мақсатқа негізделіп топталған, педагогикалық еңбектердің ең жакын
дидактикалық мақсаттары:
-білім беру — бұл мақсат оқушылардың танымдық іс-әрекеті тәсілін
меңгеріп, олар арқылы ғылым негіздерін игерулерін, белгілі бір білімдердің,
дағдылар мен іскерлікті үйренулерін, өздерінің рухани,денелік және еңбек
қабілеттерін жетілдірулерін, еңбек және кәсіби дағдыларды игеруін көздейді:
-тәрбиелеу - әрбір оқушының ғылыми көзқарасын, адамгершілігін,
белсенді шығармашылығын және әлеуметті кемелденген жоғары адамгершіліктегі
үйлесімді дамыған тұлғасын дамытуды мақсат етеді.
Үздіксіз білім беруде дайындау қызметі, адамды өндіріске және
қоғамдық қарым-қатынастарға белсенді араласуға бағыттайды, практикалық әс-
әрекетке дайындайды, өзінің политехникалық, кәсіби, жалпы білімі, толық
дайындығын үнемі жетілдіріп отыруға бағыттайды. Креактивтілік қызметі
тұлғаның жан-жақтылығын үздіксіз дамытуды көздейді. Өзінің мәні жағынан
оқыту процесі -түрлі реттегі және деңгейдегі заңдар мен заңдылықтар арнайы
айқындалатын заңдылықты түрде дамитын процесс. Заңдылықтар объективті,
мәнді қажетті, жалпы, тұрақты және белгілі" бір жағдайларда қайталанып
отыратын өзара байланыстарды бейнелейді. Феноменнің мәнінің қатаң түрде
айқындалған ерекшеліктері - заңдарды құрайды.
Оқыту процесінің заңдылықтары:
І.Оқушының білімге ынтасына оқытушы әсерінің сәйкестігі. Бұл зандылық
баланың қоршаған дүниені тануға деген ықыласын жүзеге асыруға жағдай
жасайды, мұғалімнің балаға өмірде қажет болатын, оларды қызықтыратын
білімді берудегі белсенді ықыласын қажет етеді.
2.0қушылардың жеке және ұжымдық іс-әрекеттеріне оқытушының әсерінің
сәйкес болу заңдылығы. Бұл заңдылық мұғалімнің, оқыту процесінде баланың
айналысатын іс-әрекеттерінің әрбір түрінің оның қандай қасиетін талап етіп,
сонымен бірге оны дамытып отыратынын түсінуіне мүмкіндік жасайды.
З.Оқушының танымдық, ақыл-ой және басқа да мүмкіндіктеріне оқушы
әсерінің сәйкестігі. Бұл заңдылық мұғалімдерден окушылардың ерекшелігі
контингенттерін, олардың жеке және әлеуметтік психологиялық ерекшеліктерін,
танымдық мүмкіндіктерін, сабақтың және сабақтан тыс уақыттағы
қызығушылықтары мен мінез -құлықтарын ескеруді және оқу — тәрбие әсерінің
балалардың жеке және топтық ерекшеліктеріне, олардың жеке және ұжымдық іс-
әрекеттерінің ерекшеліктеріне сәйкестендірілуді қадағалауды талап етеді.
4.0қытушы мен окушының іс-әрекеттерін оқытудың техникалық
құралдарының мүмкіндіктеріне сәйкестігі. ОТҚ нақты бір сабақтың мақсаттары
мен міндеттеріне қатаң түрде сәйкестікпен қолданылуы керек.
5.0қытушы мен оқушының іс-әркетін қазіргі таңдағы өмір мен іс-
әрекеттің талаптарына сәйкес модельдеу.
Сондықтан олардың барлық оқулары ойын түріндегі тіршілік
жағдайларыменен, мысалдармен кеңейтіліп оқу барысында меңгерген білімдерін,
іскерліктерін және тәжірибеде қалыптасқан дағдыларын колдануларына
мүмкіндік жасайтын олардың қызығушылықтары артатын жағдайларды және еңбек
әрекеттерімен толықтырылуы керек.
Оқытудың әдіснамалық негіздері. Оқытудың жалпы ұйымдасуын формалары
мен әдістерін тандауды белгілейтін ұстанымдық ережелері педагогикалық
процесстің жалпы әдіснамасынан дамиды. Сонымен қатар, оқытудың оқушылардың
танымдық әрекеттерінің ұйымдастырылуымен тікелей байланысты болғандықтан,
оның әдіснамалық негізін арнайы құрастыру қажет.
Бихевиризм және прагматизм-оқып білудің тәсілдерін (тетіктерін)
түсіндіруге мүмкіндік жасайтын, оқытудың кең таралған тұжырымдамалары. Бұл
бағыттарға экзистенцализм және неотомизмде қосылады. Олар оқытудың ролін
төмендетіп, сезімді тәрбиелеуге ақыл — ойды дамытуды тәуелдендіреді, бұл
позицияның мәні тек жеке дәйектерді тануға, олардың заңдылықтарын ұғынуға
болады деген зандылықтардан шығады.
Жаңа бағыттардың ішінде ерекше назар аударуға тұратыны: Д.Бруннер
(АҚШ) жасаған "жаңалық ашу арқылы оқыту" тұжырымдамасы. Д.Бруннердің
тұжырымдамасына сәйкес оқушылар дүниені, олардан барлық танымдық күштерін
талап ететін және саналы ойлауға қаблетін дамытуға тікелей әсер ететін, өз
бетінше жаңалық ашулары арқылы тануға білімді меңгеруге тиіс.
Шығармашылықта оқытуға тән ерекшелік, Д.Бруннердің пікірі бойынша, белгілі
бір тақырып бойынша мәліметтерді жинақтап, бағалау және осы негізде тиісті
қортындыны жасау ғана емес сонымен қатар, оқылып отырған материалдың
шеңберінен тыс заңдылықтарды да анықтау.
Оқыту процесін танымның арнайы процесі ретінде оның үнемі
қозғалыстағы, дамушы процесс ретінде қарама-қайшылықтарында түсіндіру
керек. Осыған байланысты мұғалім ешқандай тікелей түзуліктің шындық жолында
тұрақты қозғалыс тетіктерінің болмайтынын және керісінше үлкенді кішілі
серпілістердің, құлдыраудың, күтпеген ойлардың туындайтынын, толғаныстарын
болатынын білу керек. Таным бейнемен беріле отырып, қайшылықтардан пайда
болады. Онда логикалық талдау, индукция да, мәңдісі де, мәнсізі де болады.
Педагогикалық процестің қозғаушы күшін, М.А.Данилов тұлғаның дамуының
қарама-қайшылықтарымен байланыстырады. Педагогикалық процестің ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz