Оқытудың модульдік оқыту технологиясы

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 19 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Оқытудың модульдік оқыту технологиясы.

І Кіріспе

ІІ Негізгі бөлім

І Модульдік технологияға жалпы түсінік

1.1 Модульдік технология

1.2 Студенттердің танымдық қабілетін арттырудағы -
модульдік, блок-модульдік оқыту технологиясы

ІІ. Модульдік технологияны оқытуда қолдану

2.1Модульдік оқытудағы мақсат:
2.2Блок - модульдік оқыту технологиясы

ІІІ Қорытынды

ІҮ Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Қазіргі кезеңдегі психологиялық, педагогикалық әдебиеттер ғылыми –
техналогиялық процестің жетістіктері мен білім беру саласында технология
деген ұғым жиі кездеседі. Бұл бағыт ХХ ғасырдың 60-шы жылдары АҚШ және
Англияда пайда болды және қазіргі уақытта практика жүзінде барлық дүние
жүзі елдерінде тарады.
Технология ұғымы грек тілінен енген екі сөзден тұрады: техне-өнер,
шеберлік және логос-білім, оқу, ғылым деген мағыналарды білдіреді.
Сондықтан технология терминін шеберлік туралы ғылым деп аударуға болады

Біріншіден, модульдік оқытуда оқу ақпараттарын берудің белгілі және
сөздік нышандарына назар аударылады, блоктык-модульдік оқыту әдістемесінде
суреттік және графиктік нышандары қоса беріледі. Сонымен блок-модульдік
өрнектеу толығады және олардың студенттерге ықпалдары артады, бірінші
кезекте естиді, екіншіден түсінік алады, бұдан соң сурет салады, жазылады,
бекітіледі, қысқаша қайталанады. Екіншіден, блок-модулін құрастыру, түзу
толығымен және нақты сабақтаса оқу материалын жинақтайды, тұжырымдайды,
тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйінін жеткізеді студенттердің ойлау
қабілеттерін іске қосады және танымдық іс-әрекеттерін жаттықтырады.
Үшіншіден блок-модульді сызу, кұрастыру, жасау белгілі психологиялық
педагогикалық заңдылықтары мен шартты белгілерін сүйене келе есте сақтау,
қабылдау, ойлау іс әреттерін дамытып оқу материалын жеңіл жеткізе
байланыстыра түсінуге, қайта шығара білуге үйрететін негізде болады, көру
арқылы қабылданып, назарымызды өзіне тартып, зейін қоя ұғынуға баулиды. Оқу
модулінің сөйлесу блімін даярлағанда мұғалім оқу материалынның негізгі
мазмұның бөліп, құрастылымдайды. Мұнда оқушылар оқу материалына қайта
оралып, пысықтап ,бекіуі үшін оның әр сабақта жеке бөліктермен берілетіні
есепке алу керек, бұл бөліктерде қызқаша сыйымды түрде тұтас тараудың
мазмұны беріледі. Пысықтауды қажет ететін материалды мұғалім үш күрделілік
деңгейінде дайындайды. Үш деңгейдің қайсысын тандайтынын әр оқушының өзі
шешеді. Бұның бір маңызы-күрделі, ізденушілік, шығармашылық сипаттағы
тапсырмаларды кез келген күрделілік деңгейіндегі бағдарламалық материал
тапсырмаларын орындаған оқушыға, яғни іс жүзінде бәріне де беругеболады.
[1]

І Оқытудың модульдік оқыту технологиясы жайлы жалпы түсінік

1.1 Модульдік технология

Қазіргі уақытта Қазақстанда білім берудің өзіндік ұлттық үлгісі
қалыптастасуда. Бұл сының процесс білім парадигмасының өзгеруімен қатар
жүреді. Білім берудегі ескі мазмұнның орнына жаңасы келуде.
Я.А.Каменскийдің, И.Гербарттың дәстүрлі объект - субъектілері
педагогикасының орнын басқасы басты, ол бала оқу қызметінің субъектісі
ретінде, өзін-өзі өзектілендірудге, өзін танығуға және өзін-өзі жүзеге
асыруға ұмтылатын жазушы тұлға ретінде бағытталған. Мұндай жағдайда
педагогикалық процестің манызды құрамы оқу ісіндегі субъектілер-оқытушы мен
оқушының тұлғалық –бағытталған өзара әрекеті болып табылады.
Жаңа білім парадигмасы бірінші орынға баланың білімін, білігі мен дағдысын
емес, оның тұлғасын, білім алу арқылы, дамуын қойып отыр.
Қазіргі уақытта педагогика ғылымының бір ерекшілігі - баланың тұлғалық
дамуына бағытталған жаңа оқыту технологияларын шығаруға ұмтылуы.
Педагогикалық технологиялар – бұл білімнің басымды мақсаттарымен
біріктірілген пәндер мен әдістемелердің: оқу-тәрбие процессін
ұйымдастырудың өзара ортақ тұжырымдамамен байланысқан міндеттерінің,
мазмұнның, формалары мен әдістерінің күрделі және ашық жүйелері ,мұнда әр
позиция басқаларына әсер етіп, ақыр аяғында оқушының дамуына жағымды
жағдайлар жиынтығын құрайды Бүгінгі таңда П.М.Эрдниевтің дидактикалық
бірліктері шоғырландыру технологиясы, Д.Б.Эльконин мен В.В.Давыдовтың
дамыта оқыту технологиясы, В.Ф.Шаталовтың оқу материалдарының белгі және
сызба үлгілері негізінде қарқында оқыту технологиясы, М.Чошановтың
проблемалық модульді оқыту технологиясы, П.И.Третьяковтың, К.Вазинаның
модульды оқыту технологиясы, В.М.Монаховтың , В.П.Беспальконың және
басқа көптеген ғалымдарың технологиялары кеңінен танымал. Қазақстанда
Ж.А.Караевтің, Ә.Жүнісбектің және т.б.ғалымдардың оқыту технологиялары
белсенді түрде қолданылуда[2].
Қазақстан Республикасының Білім туралы Заныңда оқыту формасын,
әдістерін, технологиялар таңдауда көп нұсқулық қағидасы бекітілген, бұл
білім мекемелерінің мұғалімдеріне, педагогтарының өзіне оңтайлы нұсқаны
қолдануға, педагогикалық процесті кез-келген үлгімен, тіпті авторлық
үлгімен құруға мүмкіндік береді. Модуль дегеніміз –қандайда бір жүйенің,
ұйымның нықталатын, біршама дербес бөлігі. Оқу модулі қайта жаңғыртушы оқу
циклі ретінде үш құрылымды бөліктен тұрады. Кіріспеден , сөлесу бөлмнен
тұрады: кіріспеден , сөйлесу бөлімінен және қорытынды бөлімнен тұрады. Әр
оқушы оқу модульінде сағат саны әр түрлі болад. Бұл оқу бағдарламасы
бойынша сол тақырыпқа, тақырыптар тобына немесе тарауға бөлінген сағат
санына байланысты.
Оқу модулінің ерекшілігі –жалпы сағат санына қарамастан, кіріспе және
қорытынды бөлімдерге 1-2 сағат беріледі. Барлық қалған уақыт сөйлесу
бөлімінің меншігінде болады.
Кіріспе бөлімінде мұғалім оқушыларды оқу модулінің жалпы құрылымымен, оның
мақсат-міндеттерімен таныстырады. Сонан солң мұғалім осы модулінің барлық
уақытында есептелген оқу материалын қысқаша (10-20 минут ішінде), сызба,
кесте және т,б. белгілік үлгілерде сүйне отырып түсіндіреді. Тақырып
мазмұнына (тұтас тақырып немесе тарау бойынша) өсу бағытымен –
қарапайымнан күрделіге, репродуктивтік тапсырмалардан шығармашылық
сипаттағы тапсырмаларға, зерттеушілік қызмет элементтеріне қарай бірнеше
мәрте қайта оралып отыру әр оқушыға оқу материалымен жұмыс істей отырып, өз
қабілеттерін, жадын, ынтасын , ойлауын, ауызша және жазбаша тілін дамытады.
Психологтардың пайымдауынша, әрбір дербес тарауды оқып-үйрену үш негізгі
кезеңне тұрады: кіріспе – қызықтырушылық, опериационалдық-танымдық және
рефлексиялық-бағалау кезеңдерінен тұрады. Психологтар дәлелгендей, білімді
неғұрлым тиянақты меңгеру үшін оқушылардың мақсаты түсінуі аса маңызды. Ол
үшін психологтардың пікірінше, мақсат оның мағынасы нақты айқын белгіленіп,
мақсатқа жету тәслдері көрсетілуікерек.
Объектілердің нақты қасиеттері жайлы білімді қалыптастыруға түсіндіруді
сызба және белгілік үлгілер түрінде көрініс тапқан әрекетін бастаған
тиімдірік екені эксперимент көрсетіп отыр. Қандай да бір құбылысты тану
барысында адамда оны түсінгендік, меңгергендік сезімі пайда болуы тиіс.
Жадын және келешекте алынған білімге сүйену мүмкіндігін қорғау үшін,
психолог Л.В.Шешневтің пікірінше, біріншіден, алғашқы түсінбеушілік сезімі
жадына сақталмауы тиіс; екіншіден жады меңгерілген ұғымдар мен түсініктерді
қорғау қапшығына , берік жабылған орамаға салып сақтауы және ұсынуы тиіс.
Мұндай орамы қызметін белгі белгілік жүйе атқарады.
Сөйлесу бөлімінде: танымдық процесс сыныпты 2-6 дамнан шағын топтарға бөлу
арқылы негізінен оқышылардың өзара әрекет етуіне құрылған. Оқушылардың
танымдық қызметі әрбір оқушының әр сабақта үш күрделік деңгейде берілген
оқу материалын тыңдау ,жазу, көру және айту мүмкіндігі болатындай етіп
құрылған. Оқытудың ойын түрінде ұйыдастыру және әр түрлі белсенді
формаларды қолдану-оқытудың міндетті шарты болып табылады. Сөйлесу
бөлімінде алғашында оқу материалын қайта жаңғырту және қарапайым білік пен
дағды алыптастыру мақсатында кейінен –алынған білімді талдау, жинақтау және
бағалау мақсатында оқытудың белсенді формалары қолданады. Оқу модульінің
сөйлесу бөлімі тарауды тұтас оқып үйренудің екінші-операционалдық-танымдық
кезңнен іске асыру болып табылады.
Бұл бөлімді қарастырғанда біз Л.Фридманның төмендегідей
ережелерге негізделген тұжырымдамасына сүйенсек:
1. Оқу оқушының жеке, топтық, ұжымдық жұмыс барысындағы түрлі қызметін
жүйесі ретінде қаралады. Олар оқушының қисынды ойлауын, қабілеттерін
көзге елестету қабілетін, жадын , шығармашлық және тағы да басқа
дамытуға , яғни білім берудің мақсаттары болып табылатын тұлғалық
қасиеттерін дамытуға бағытталған.
2. Оқытуды басқарудың психологиялық сенімді түрі-ең алдымен оқушының
қажеттіліктерін, қызығушылығын және қызет мақсаттары дамытуға жағдай
жасау.
3. Оқуды басқару икемді болуы тиіс. Бұл тек оқушылардың іштей өсуі
жүргенде ана, балалардың білім дәрежесінің артылуына қарай мүмкіндік
болады.
4. Оқушылар нақты оқу қызметінің мақсаттарын аықтауға тікелей қатысуы
керек , яғни басқару тұлғалық бағытталған болуы тиіс.
5. Оқу процесін басқару балалардың ішкі қуатына жіне мүмкіндіктеріне
негізделіп жүруі тиіс [3,4].
Оқу модулінің сөйлесу блімін даярлағанда мұғалім оқу материалынның
негізгі мазмұның бөліп, құрастылымдайды. Мұнда оқушылар оқу материалына
қайта оралып, пысықтап ,бекуі үшін оның әр сабақта жеке бөліктермен
берілетіні есепке алу керек, бұл бөліктерде қысқаша сыйымды түде тұтас
тараудың мазмұны беріледі. Пысықтауды қажет ететін материалды мұғалім үш
күрделілік деңгейінде дайындайды. Үш деңгейдің қайсысын тандайтынын әр
оқушының өзі шешеді. Бұның бір маңызы- күрделі , ізденушілік , шығармашылық
сипаттағы тапсырмаларды кез келген күрделілік деңгейіндегі бағдарламалық
материал тапсырмаларын орындаған оқушыға, яғни іс жүзінде бәріне де беруге
болады.
Бұл бөлімнің сабақтарын жоспарлағанда мұғалім оқушылардың өзара сөйлесуін
қамтамасыз етуге баса көңіл аударады.
Мұғалімнің сөйлесу бөлімін дайындаудағы бес әрекет-қадамнан тұратын даярлық
құрылмы қалыптасады. [5]
1.2 Студенттердің танымдық қабілетін арттырудағы - модульдік, блок-
модульдік оқыту технологиясы
Модульдік оқыту технологиясы – студент өзінше мақсатты жеке
бағдарламамен (толық немесе бөлімдермен) оқитындай етіп оқыту процесін
өзгертеді, қайта құрады.
Модульдік оқытудың өзегі - оқу модулі. Ол:
ақпараттардың аяқталған блогынан;
білім алушының іс-әрекетінің мақсатты бағдарламасынан;
бағдарламаны табысты жүзеге асыру бойынша берілген оқытушының
нұсқауларынан тұрады.
Модульдік оқыту білім мазмұны, білімді игеру қарқыны, өз бетінше жұмыс
істей алу мүмкіндігі, оқудың әдісі мен тәсілдері бойынша оқытудың
дербестігін қамтамасыз етеді. Модульдік оқытудың басқа оқыту жүйелерінен
ерекшелігі мен айырмашылығы:
1. Оқу мазмұнының меңгерілуі қойылған мақсатқа сәйкес жүзеге
асатын жекелеген кешендер түрінде ұсынылады. Мақсат студент үшін
қойылып, онда тек оқылатын мазмұн көлемі ғана көрсетіліп қоймай, оны
меңгеру деңгейі де анықталады. Сонымен қатар студент оқытушыдан жұмыс
істеудің тиімді жолдары көрсетілген жазбаша нұсқау алады.
Оқытушының студенттермен қарым-қатынас түрі өзгереді. Ол модульдер арқылы,
басқарушы мен бағынушы арасындағы жеке
қарым-қатынас процесі арқылы жүзеге асады.
Студент көп уақыт өз бетінше жұмыс атқарады, ол мақсат қоюға, өзін
жоспарлауға, өзін ұйымдастаруға, өзін бағалауға үйренеді. [6]

Модульдік технологияны оқытуда қолдану арқылы студенттердің
қызығушылығын арттыру

2.1 Модульдік оқытудағы мақсат
Студенттің өз бетінше жұмыс істей алу мүмкіндігін дамыту, оқу
материалын өңдеудің жекелеген тәсілдері арқылы жұмыс істей білуге үйрену.
Бастапқы ғылыми идеялары:
1. Модульдік оқыту іс-әрекет принципіне негізделген; Студенттің кейде
ғана емес, жүйелі түрде белсенді іс-әрекеті болғанда ғана білім мазмұны
саналы меңгеріледі.
Сондықтан оқытушы тапсырмаларды дайындағанда студенттерді оқу мақсатына
бағыттайды, оның қабылдануына жағдай жасайды, балалардың өзін-өзі бақылау
және бағалау жүйесін анықтайды, сол арқылы өзін-өзі басқаратын рефлексивті
оқыту процесін қамтамасыз етеді.
2. Модульдік технология дамыта оқыту идеясына негізделген.
Егер студент тапсырманы оқытушының немесе топта бірге оқитын
жолдастарының көмегімен орындайтын болса (дем беру, бағыт көрсету), онда ол
өзінің жақын даму аймағында деп есептеледі. Бұл студенттің психикалық
функциясының жетілуіне септігін тигізеді, өйткені ол бүгін басқалардың
көмегімен орындаған тапсырманы ертең өзі орындай алады, яғни бір цикл
аяқталады да, студент актуальды даму аймағына енеді. Осылайша жаңа деңгейде
келесі цикл бастау алады. Модульдік оқытуда бұл цикл оқытушының студентке
беретін көмегінің мөлшері мен мазмұнын саралап, оқу әрекетін әртүрлі
формада (жеке, топтық, тұрақты жұптың және ауыспалы құрамда) ұйымдастыру
арқылы жүзеге асырылады.
3. Модульдік технология негізінде бағдарламалы оқыту алынған.
Бағдарламалы оқытудың мынадай белгілері: іс-әрекеттегі нақтылық логика,
белсенділік және студенттің өзінше жұмыс істеу мүмкіндігі, жеке жұмыстың
қарқынды мүмкіндігі, жеке жұмыстың қарқыны, нәтижелерді салыстыру (аралық
және қорытынды), өзін-өзі бақылау мен өзара бақылау-модельдік оқытуға да
тән.
4. Модульдік технологияның қарқындылығы, интенсивтілігі оқыту
процесін оңтайландыруды, яғни аз күш, аз уақыт, аз құрал жұмсай отырып
жоғары нәтижеге жетуді талап етеді.
Оқытушы мен студент іс-әрекетінің жүйесі.
Модульдік бағдарлама жасаудағы оқытушы іс-әрекетінің жүйесі
Бірінші қадам - оқу курсын жүйе деп қарастыру, оқу мазмұнының
алғашқы құрылымын анықтау.
Оқытушы алдымен өзі, сонан соң әдістемелік бірлестікпен бірлесе отырып оқу
пәнінің негізгі бағытын, өзегін анықтайды.
Келесі әрекет - әрбір өзекті бағыт бойынша әр топ үшін оқу мазмұны
таңдалады.
Таңдалған материал кесте түрінде көрсетіледі.
Оқытушы осылайша әр топ бойынша, курстан-курсқа ілгерілеуде өз пәнінің
мазмұнын көрнекті түрде елестете алады.
Екінші қадам - әрбір топ үшін технологиялық карта жасалады.
Осы картаны жасау арқылы оқытудағы ерекшеліктер мен қиындықтар
тұрғысынан оқытушы оқу мазмұнын толық көре алады.
Үшінші қадам - модульдік бағдарламаны құру. Оның негізгі құрамдас
бөлімдері - дидактикалық мақсат және бағдарламаның модульдер жинағы болып
табылады. Әрбір модульдік бағдарламаға ат беріледі, ол таңдалған үлкен
тақырып немесе бөлімнің мазмұнын ашуын керек.
Содан соң үш деңгейдегі кешенді дидактикалық мақсат анықталып,
жазылады: алған білімнің тұлғаның рухани дамуына, өмірлік тәжірибесі мен
өзінің кәсіп таңдауына әсері, білім, біліктілігі.
Төртінші қадам - кешенді дидактикалық мақсаттан (интеграцияланған)
кіріктірілген дидактикалык мақсат бөліп алынады. Мұнда ақпараттардың
аяқталған блогын көрсететін мазмұны іріктеліп, анықталған әрбір модуль үшін
үш деңгейде мақсат анықталады, сөйтіп модульдер жүйесі қалыптасады.
Бесінші қадам - кіріктірілген дидактикалық мақсатты жеке дидактикалық
мақсаттарға жіктеу және модульді құрайтын оқу элементтерінің мазмұнын
қалыптастыру.
Алтыншы қадам - модульдің өзін құру.
Модульді құру әрқашан кіріктірілген мақсатты анықтаудан
басталады. Оны кестеде оқу әлементі ретінде О - деп белгілейміз.
Студенттердің жұмысқа дайындығын анықтайтын алдыңғы бақылау тапсырмалары
беріледі.
Барлық жеке дидактикалық мақсаттар анықталып, оқу элементтері құрылады.
Оқу ұстанымдарын басшылыққа алу қажет.
Жеке дидактикалық мақсаттар жиынтығы модульдің кіріктірілген мақсаттарын
жүзеге асыруды қамтамасыз етеді. Барлық модульдегі кіріктірілген
мақсаттардың жүзеге асуы - модульдік бағдарламаның кешенді дидактикалық
мақсатына әкеледі.
Жүзеге асырылған кері байланыс-білімді меңгеру процесін бақылау және
басқару негізі.
Мұнда алдыңғы және соңғы бақылау оқытушымен анағұрлым қатар жүргізілсе,
ағымдағы және аралық бақылау (оқу элементтерінің тоғысуында) жұмсақ,
өзіндік және студенттердің өзара бақылауы.
• Модульді тұрғызуда студенттердің білімді меңгеру - қабылдау,
түсіну, есте сақтау, сақтау, қолдану, жинақтау және жүйелеу сияқты логикасы
қатаң сақталады.
Модуль құрылымы - сабақтың типіне сәйкес болады.
Бірінші қадам - модульдің кіріктірілген мақсатын анықтау.
Екінші қадам - сабақтың типіне қарай оқу элементтеріне бөлу.
Үшінші қадам - әрбір оқу элементтерінің мақсатын анықтау.
Төртінші қадам - әрбір оқу элементінің мазмұнын анықтау.
Бесінші қадам - студенттерге берілетін кеңестер мен нұсқауларды
анықтау.[7;8;9]
Оқу элементінің ОЭ келесі түрі өте тиімді екенін тәжірибе дәлелдеген.
Оқу модельдерін құру - тапсырмаларға, оқытушы мен студент әрекеттеріне
қойылатын талаптар жүйесіне бағынышты.
Тапсырмалар пәнішілік және пәнаралық байланыстың үздіксіздігін
қамтамасыз етеді, олар: мазмұны мен танымдық деңгейі сараланған;
проблемалы, проблеманы қою және оны шешуге бағыттайтын; білімді игеру
механизмін көрсететін және қайталау материалын қосатын (кесте құрастыру,
салыстырмалы мінездеме беру) болуы керек және ол модуль мақсатымен
кіріктіріледі. Студенттің іс-әрекеті оның жақын даму аймағында өтеді де,
студенттің өзін-өзі басқаруына бағыттайды, қарым-қатынас дағдысын
қалыптастырады, уақытты тиімді пайдалануға мүмкіндік береді, әр сабақта
студенттің рефлексивті қабілетін жүзеге асырады.
Оқытушының іс-әрекеті түбегейлі өзгереді. Оның негізгі мақсаты -
модульдік бағдарламаны, модульдерді құру, сабақта ол ұйымдастырады,
үйлестіреді, кеңес береді, бақылайды, модульдік оқытудың мүмкіндіктерін
пайдалана отырып, оқыту рефлексивті басқарады.
Оқытудың модульдік технологиясын таңдаған оқытушы студенттердің жалпы
оқу білігі жөнінде нені білуі керек? деген зерттеу барысымызда ашқанымызды
қарастырайық.
Оқыту - жалпы табиғаты жағынан және оны ұйымдастыру ерекшеліктері
жағынан алып қарағанда күрделі үдеріс. Бір жағынан ол алған білімін кез-
келген жағдаятта жеңіл әрі саналы түрде қолдана алуға үйретеді. Осы
оқытумен параллель, әрі тығыз байланыста жүретін маңызды үдеріс бар. Ол
білік, яғни студенттердің білімді жеңіл меңгеруін, сонымен қоса оны өз
бетінше ала білуін қамтамасыз ететін оқу еңбегінің ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.