Оқытушының оқу-тәрбие іс-әрекетінің психологиялық ерекшеліктері

Пән: Психология
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Оқытушының оқу-тәрбие іс-әрекетінің психологиялық ерекшеліктері

Кәсіптік-педагогикалық білім берудің дамуының негізгі бағыттары
мен қағидалары. Қазіргі уақытта педагогтер, психологтар және философ-
тар жалпы және кәсіптік білім беруді дамытудың жаңа тәсілдерін жасауда.
Кәсіптік-педагогикалық білім беруге көп уақыт бойы қажетті көңіл
бөлінбеді. Ұзақ уақыт бойы өндірістік оқыту шеберлері индустриалды-
педагогикалық техникумдарда, ал оқытушылар жоғары оқу орнының
инженерлік-педагогикалық факультеттерінде даярланып келді. Социа-
листік қоғам кезеңіндегі өнеркәсіптік саланың басымдықпен дамуы негізі-
нен жұмысшы мамандарды дайындауға себепші болды, бұл өз кезегінде
кәсіптік мектептің педагогикалық кадрларының құрылымын анықтады.
Қоғамдағы әлеуметтік-экономикалық жағдайдың өзгеруі күрделі
әлеуметтік, экономикалық және саяси байланыстары бар кәсіптік білім
беру жүйесін бұзды. Нарықтың жағдайға қайта бейімделуі бұл байланыс-
тарды және қайшылықтарды бұзды да мынадай қайшылықтардың қалыпта-
суына себепші болды:
– үнемі жоғарылап отыратын білім беру деңгейі мен қоғам мүше-
лерінің кәсіби құзыреттілігіне деген объективті қажеттілік пен білім беру
институттарының шектелген мүмкіндіктері арасындағы;
– бәсекеге қабілетті мамандарды даярлаудағы қоғам қажеттілігі мен
педагогтердің төмен кәсіби потенциалы арасындағы;
– оқытушылар мен өндірістік оқыту шеберлерінің кәсіпқойлығын
дамыту үшін қажетті қаржылық және материалдық құралдар мен білім
беру тиімділігін төмендететін қалыптасқан әлеуметтік-экономикалық
жағдай арасындағы;
– мамандарды кәсіби даярлауды қарқындатудағы прогрессивті педа-
гогикалық технологиялардың рөлінің жоғарылауы мен педагогтердің
басым бөлігінде арнайы педагогикалық білімнің болмауы арасындағы;
– ұзақ уақытты талап ететін қосымша кәсіптік білім беру жүйесіндегі
жеке тұлғалық дамудың мақсатқа сәйкестігі мен оқыту курстарының қысқа
мерзімділігі арасындағы;80
– жоғары кәсіптік құзыреттілігі бар мамандарға деген қажеттілік пен
мамандардың кәсіби дамуын басқару механизмінің жетілмегендігі
арасындағы;
– кәсіптік-педагогикалық қызметкерлерді даярлау мен біліктілігін
көтерудің әр алуан буындарындағы бытыраңқылық пен интеграцияға деген
қажеттілік арасындағы.
Анықталған қарама-қайшылықтар кәсіптік-педагогикалық білім
беруді дамытудың негізгі мақсаттарын анықтайды:
– кәсіптік-педагогикалық білім беру бағдарламаларын жеке тұлға
сұраныстарына, еңбек нарығы қажеттілігіне, экономика, ғылыми-техноло-
гиялық және әлеуметтік саланың даму перспективасына сәйкес келтіру;
– мамандардың жеке тұлғалық кәсіби потенциалының дамуы мен
олардың қажеттілігінің дамуын қамтамасыз ететін озық білім беруге көшу-
ді ескере отырып, маман даярлаудың мазмұнының құрылымын өзгерту
және оны сапалы түрде жаңарту;
– тәрбиелеу процесін жетілдіру, жеке тұлғаның кәсіби дамуына және
оның шығармашылық белсенділігін жүзеге асыруға жағдай жасау;
– ең алдымен, кәсіптік білім беру жүйесі үшін педагогикалық және
басқару кадрларын қамтамасыз ететін кәсіптік білім беру жүйесі үшін
кадрларды даярлау, кәсіби қайта даярлау және біліктілігін көтеру жүйесін
дамыту;
– орта кәсіптік білім берудің басқа деңгейлермен сабақтастығын
дамыту;
– білім беруді ақпараттандыруды кеңейту;
– өндірістік және инновациялық іс-әрекетті дамыту үшін орта
арнайы білім беру мекемелерінің потенциалын қолдануды қамтамасыз ету,
бұл мамандарды дайындаудың сапасын көтеріп қана қоймай, сонымен
бірге білім беру мекемелерін дамыту үшін қосымша қаржы көздерін
қамтамасыз етеді.
Қазіргі таңдағы кәсіптік-педагогикалық білім беру дамып келе
жатқан жоғары инженерлік-педагогикалық білім беру мен индустриалды-
педагогикалық білім берудің дамуының нәтижесі болып табылады, ол
кәсіптік техникалық білім беру үшін кадрларды дайындап келді. Кәсіптік-
педагогикалық білім берудің даму динамикасы елдің әртүрлі кезеңде-
ріндегі әлеуметтік-экономикалық дамуын бейнелейді.
Кәсіптік-педагогикалық білім беру Қазақстан Республикасының
Білім беру туралы Заңына сәйкес білім беру жүйесінің бір саласы болып
табылады. Жүйе бола отырып, ол мынадай құрамдас бөліктерден тұрады:
а) өзара сабақтас мемлекеттік білім беру және кәсіптік білім беру
бағдарламалары;
ә) ұйымдық-құқықтық формалары, типтері, түрлері әр алуан білім
беру мекемелерінің жүйесі;81
б) жүйені басқарудың мемлекеттік ұйымдары, мемлекеттік-қоғамдық
және қоғамдық ұйымдар.
Кәсіптік-педагогикалық білім берудің мақсаты – бастапқы кәсіптік
білім беру және орта кәсіптік білім беру саласында өзін тиімді жүзеге
асыруға, интеграцияланған білім беру процесінің барлық компоненттерін
іске асыруға, білікті жұмысшыларды және мамандарды даярлау бойынша
кәсіптік-білім беру функцияларын орындауға қабілетті жеке тұлғаны
қалыптастыру болып табылады.
Қазіргі уақытта кәсіптік-педагогикалық қызметкерлер еңбегінің
сипаты мен мазмұнына бірқатар жаңа факторлар әсер етеді, оның ішінде
мемлекеттік білім беру парадигмаларының өзгеруі де бар, оның шеңберін-
де бағдарлауды қайта бағалау жүзеге асады.
Білім беруді дамытудың негізгі бағыттары – білім беруді технократ-
тың парадигмадан босатып, жеке тұлға оқытудың объектісі емес оқудың
субъектісі болып табылатын концепция негізінде адамның потенциалды
мүмкіндіктерін ашу.
Біздің мемлекетте қалыптасқан білім беру жүйесіне жасалған нақты
талдау оның дәстүрлі және туындап келе жатқан үздіксіз білім беру
элементтерінің негізі болып табылатынын дәлелдеді. Дәстүрлі білім беру
элементтерінің біртіндеп жойылуы және проблемалық оқыту идеялары мен
әдістерін неғұрлым кеңінен енгізу процесі жүріп жатыр. Үздіксіз кәсіптік
білім беру саясаты жалпы білім беру стратегиясының басым және орталық
бағыты болып келе жатыр.
Ізгілендіру (гуманизация) қоғам дамуының жоғары тенденциясы
ретінде адамның жоғары құндылығын анықтайды. Кәсіптік-педагогикалық
қызметкерлердің кәсіптік дамуының педагогикалық жүйесінің мақсаты –
жеке тұлғаға гуманистік сипаттағы бағыт беру, оның функционалды
сауатсыздығының және құзіреттіліксіздігінің алдын алу. Осыған байланыс-
ты гуманитарлық білім үлесі ұлғаяды, мамандарды мәдени және көркем-
эстетикалық даярлау артады.
Білім беруді гуманизациялау экологияландырумен тікелей байла-
нысты. Адамның көптеген әрекеттері бұрын-соңды болмаған энергия
көздеріне байланысты адамгершілік тұрғыдан маңызды болады. Осыдан
келіп кәсіптік білім беруді экологияландыру, табиғи ресурстармен тұтастай
қарым-қатынас жасау әдістерін оқыту қажеттілігі туындайды.
Қазіргі таңдағы кәсіптік білім берудің даму тенденцияларының
арасында демократияландыруды атауға болады. Демократияландыру оқу
процесінің мазмұнына, оның жүзеге асуына және білім жүйесін тұтастай
басқаруға байланысты, ол көбінесе адамның заңды құқығын қамтамасыз
етуге, оны жалпы адамдық құндылықтарға араластыруға бағдарланған.
Экономика мен әлеуметтік орта дамуының келешегі мамандардан
жаңа кәсіптік және жеке тұлғалық қасиеттерді талап етеді, ол кәсіптік білім
82
беру жүйесінің негізінде жеке тұлғаны дамыту идеясы жатқан, озық оқыту
моделін жүзеге асыруға көшу қажеттілігіне себепші болады. Озық оқыту
дәстүрлі оқытуға қарағанда ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.