Органикалық химия жайлы
Органикалық химия.
Органикалық химия пәні. Біз бейорганикалық химияны оқып-үйренген кезде
заттардың алуан түрлі құрамымен таныстық және мұнда қандай да болсын бір
химиялық элементтің барлық зат құрамында міндетті түрде болатынын мүлде
кездестіре алмадық. Органикалық заттардың құрамында басқа элементтермен
бірге әрқашан да көміртегі болады. Көміртегі қосылыстарын, олардың
құрылысын, химиялық өзгерістерін органикалық химия пәні зерт-тейді.
Органикалық зататар. Органикалық заттардың құрамына көміртегімен
қатар, көбінесе сутегі, оттегі және азот кіреді, ал күкірт, фосфор,
галогеңдер және басқа элементтер сиректеу болады. Қазір бірнеше миллионнан
астам органикалық қосылыстар белгілі, ал бейорганикалық заттардың саны
едәуір аз. Барлық химиялық элементтерден тек көміртегі ғана осыншама көп
қосылыстар бере алады. Органикалық заттарды кездестірмейтін жеріміз жоқ.
Олар барлық жануарлардың және өсімдіктердің ағзасында болады, тағамдардың
(нан, ет, көкөніс және т. б.) құрамына кіреді, киім-кешек дайындайтын
материал қызметін атқарады, олардан алуан түрлі отын алынады, дәрі, бояу,
егісті қорғайтын және т. б. заттар ретінде пайдаланылады.
Органикалық заттардың барлығы дерлік жанғыш келеді және қыздырған
кезде оңай айрылады. Жанған кезде көміртегі (IV) оксидінің түзілуіне немесе
көмірленуіне қарап, оның органикалық қосылыстарға жататынын оңай анықтауға
болады.
Органикалық заттар мен бейорганикалық заттардың арасында айқын шек
болмайды. Көміртегі оксидтері, көмір қышқылы, оның тұздары және басқа да
бірқатар заттардың құрамыңда көміртегі болғандықтан, оларды органикалық
заттарға жатқызуымыз керек, бірақ олардың қасиеттері осыған ұқсас
бейорганикалық заттарға жақын, сондықтан, оларды әдетте бейорганикалық
химияда оқытады. Сондай-ақ сендерге бейорганикалық заттардан органикалық
қосылыстар түзілетіні биология курсынан белгілі, ал бұлар да бейорганикалық
заттарға айнала алады. Табиғаттағы заттардың барлығы өзара байланысты,
олардың арасында біртұтастық бар.
Органикалық химияның ғылым ретінде пайда болуы. Адам органикалық
заттарды өте ерте кезден-ақ білді. Біздің арғы ата-бабаларымыз табиғи
бояуларды мата бояу үшін қолданған, қамыс қантын, өсімдіктер мен жануарлар
майын тағамдық өнім ретінде пайдаланған, ашыту арқылы спиртті
сұйықтықтардан сірке суын алған.
Ал көміртегі қосылыстары туралы ғылым тек XIX ғасырдың бірінші жартысында
ғана пайда болды. Бұл уақытқа дейін заттарды тегіне қарай минералды,
өсімдік және жануар текті деп үш топқа бөліп, оларды жеке-жеке зерттеген.
Химиялық анализ әдістерінің жетілуіне байланысты өсімдік және жануар
текті заттарда көміртегі болатыны анықталды. Швед химигі Я. Берцелиус 1807
ж. ағзадан алынатын заттарды органикалық заттар деп, ал оны зерттейтін
ғылымды органикалық химия деп атауды ұсынды.
Алайда Я. Берцелиус және сол кезде өмір сүрген басқа химиктер
органикалық заттардың бейорганикалық заттардан ерекше айырмашылығы бар —
бейорганикалық заттар сияқты зертханалық әдіспен алуға болмайды, олар
ағзаның денесінде ғана ерекше "тіршілік күшінің" әсерінен түзіледі деп
санады. Виталистік (vita — латын сөзі, ол "өмір", "тіршілік" деген мағына
береді) деп аталатын бұл ілім "тіршілік күші" туралы қате және идеалистік
ілім еді, өйткені ол табиғаттан тыс, материялық емес күш бар дегенге
тірелетін, сөйтіп, жаратушыны, құдайды мойындауға әкеліп соғатын еді.
Виталистік ілім бейорганикалық заттардан органикалық зат жасау мүмкін
емес деген тұжырымдармен ғылымның дамуын тежеді. Бірақ ол табиғатты танып-
білудің ... жалғасы
Органикалық химия пәні. Біз бейорганикалық химияны оқып-үйренген кезде
заттардың алуан түрлі құрамымен таныстық және мұнда қандай да болсын бір
химиялық элементтің барлық зат құрамында міндетті түрде болатынын мүлде
кездестіре алмадық. Органикалық заттардың құрамында басқа элементтермен
бірге әрқашан да көміртегі болады. Көміртегі қосылыстарын, олардың
құрылысын, химиялық өзгерістерін органикалық химия пәні зерт-тейді.
Органикалық зататар. Органикалық заттардың құрамына көміртегімен
қатар, көбінесе сутегі, оттегі және азот кіреді, ал күкірт, фосфор,
галогеңдер және басқа элементтер сиректеу болады. Қазір бірнеше миллионнан
астам органикалық қосылыстар белгілі, ал бейорганикалық заттардың саны
едәуір аз. Барлық химиялық элементтерден тек көміртегі ғана осыншама көп
қосылыстар бере алады. Органикалық заттарды кездестірмейтін жеріміз жоқ.
Олар барлық жануарлардың және өсімдіктердің ағзасында болады, тағамдардың
(нан, ет, көкөніс және т. б.) құрамына кіреді, киім-кешек дайындайтын
материал қызметін атқарады, олардан алуан түрлі отын алынады, дәрі, бояу,
егісті қорғайтын және т. б. заттар ретінде пайдаланылады.
Органикалық заттардың барлығы дерлік жанғыш келеді және қыздырған
кезде оңай айрылады. Жанған кезде көміртегі (IV) оксидінің түзілуіне немесе
көмірленуіне қарап, оның органикалық қосылыстарға жататынын оңай анықтауға
болады.
Органикалық заттар мен бейорганикалық заттардың арасында айқын шек
болмайды. Көміртегі оксидтері, көмір қышқылы, оның тұздары және басқа да
бірқатар заттардың құрамыңда көміртегі болғандықтан, оларды органикалық
заттарға жатқызуымыз керек, бірақ олардың қасиеттері осыған ұқсас
бейорганикалық заттарға жақын, сондықтан, оларды әдетте бейорганикалық
химияда оқытады. Сондай-ақ сендерге бейорганикалық заттардан органикалық
қосылыстар түзілетіні биология курсынан белгілі, ал бұлар да бейорганикалық
заттарға айнала алады. Табиғаттағы заттардың барлығы өзара байланысты,
олардың арасында біртұтастық бар.
Органикалық химияның ғылым ретінде пайда болуы. Адам органикалық
заттарды өте ерте кезден-ақ білді. Біздің арғы ата-бабаларымыз табиғи
бояуларды мата бояу үшін қолданған, қамыс қантын, өсімдіктер мен жануарлар
майын тағамдық өнім ретінде пайдаланған, ашыту арқылы спиртті
сұйықтықтардан сірке суын алған.
Ал көміртегі қосылыстары туралы ғылым тек XIX ғасырдың бірінші жартысында
ғана пайда болды. Бұл уақытқа дейін заттарды тегіне қарай минералды,
өсімдік және жануар текті деп үш топқа бөліп, оларды жеке-жеке зерттеген.
Химиялық анализ әдістерінің жетілуіне байланысты өсімдік және жануар
текті заттарда көміртегі болатыны анықталды. Швед химигі Я. Берцелиус 1807
ж. ағзадан алынатын заттарды органикалық заттар деп, ал оны зерттейтін
ғылымды органикалық химия деп атауды ұсынды.
Алайда Я. Берцелиус және сол кезде өмір сүрген басқа химиктер
органикалық заттардың бейорганикалық заттардан ерекше айырмашылығы бар —
бейорганикалық заттар сияқты зертханалық әдіспен алуға болмайды, олар
ағзаның денесінде ғана ерекше "тіршілік күшінің" әсерінен түзіледі деп
санады. Виталистік (vita — латын сөзі, ол "өмір", "тіршілік" деген мағына
береді) деп аталатын бұл ілім "тіршілік күші" туралы қате және идеалистік
ілім еді, өйткені ол табиғаттан тыс, материялық емес күш бар дегенге
тірелетін, сөйтіп, жаратушыны, құдайды мойындауға әкеліп соғатын еді.
Виталистік ілім бейорганикалық заттардан органикалық зат жасау мүмкін
емес деген тұжырымдармен ғылымның дамуын тежеді. Бірақ ол табиғатты танып-
білудің ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz