Орта мектептегі оқыту мен білім бері мазмұны
Орта мектептегі оқыту мен білім бері мазмұны
Қоғамда болып жатқан саяси-әлеуметтік және экономикалық жағдайлар мен
өзгерістер мұғалімнің білім беру қызметіне жаңаша қарауды талап етіп отыр.
Білім негізі бастауышта, Білім ірге тасы бастауышта қаланады
деген ой – тұжырым өте дұрыс айтылған. Бала жас шыбық сияқты, қалай исең
солай қарай бейімделіп өседі. Бастауыш сынып балаларында психикалық-
танымдық процестер, мінез құлық нормалары, жалпы адамзаттық мораль
нышандары айқын байқалып, қалыптаса бастайды.
Қазақ елінің егеменде ел болып, қазақ тілінің мемлекеттік тіл болып,
тұңғыш Ата Заңының қабылдануы, Білім беру Заңының қабылдануы болашақ ұрпақ
жөнінде жаңаша ойлап, оны жақсарту жолдарын айқындай түсуді талап етіп
отыр. Соңғы кездері мектепке дейінгі тәрбиенің мүмкіндігі кеңейіп келеді.
Сонымен қатар, қазіргі кезде мектепке дейінгі тәрбие мен білім
беру жүйесінің жаңаруына орай, жаңа үлгідегі Мектеп және балабақша
кешені, гимназиялық, лицейлік, отбасылық, коммерциялық т.б. балалар бақшасы
іске қосыла бастады.
Заман ағымына орай үздіксіз тәрбие мен білім негізгі мектепке
дейінгі балалардың жас ерекшеліктерін ескере отырып алға қарай өрлеуді
негізге алып отыр.
Қоғамымыздың болашақ иегері Ұлттық сана-сезім, Ұлттық дүниетаным
нышандары бойына сіңген, ғылым мен техника жетістіктерінен хабардар, жан-
жақты дамыған жеке тұлғаны қалыптастырып өсіру – отбасы, балабақшадан
басталатын үзіліссіз тәрбиелеу мен білім берумен жүзеге асырылатын ұзақ
үрдіс.
Қазақ халқының классик жазушысы І.Жансүгіров Жаста білген, басқа
сіңген тәлімнің өзің өлмей сүйегіңнен қала алмас - деген сөздерінің өзі,
баланың жас кезіндегі алған білімі өмір бойына өзіне азық болатыны сөзсіз.
Менің ұстаздық шығармашылық жолымда ізденіп, көтеріп жүрген
проблемаларымның бірі баланың тілін дамыту.
Тіл – қоғамдағы адамзат атауының бір-бірімен қарым-қатынас
құралы.
Тілдің қоғамдағы алатын оны ерекше.
Адам бойына жақсы адамгершілік қасиеттердің сіңілуі, өнер-
білімді игеруі тәрбиеге, өскен ортаға білім мен тәрбие берер үлгілі ұстазға
байланысты.
Ұлы дана халқымыз Ұстазы жақсының – ұстамы жақсы, Тәрбиесін
тапса адам болар, оқуын тапса білім болар деп ұлағатты ұстаздың еңбегінің
еш кетпейтінін өсиет еткен. Баланың тілі дүниеге алғаш келгенде ана сүтімен
дари келеді. Ананың алғашқы әлдиінен ана мен баланың ыстық ықыласы
қалыптасады.
Баланы сөз өнеріне сөйлей білуге үйрету – күнделікті үйдегі
тұрмыс тіршіліктегі тәрбие арқылы іске асырылады. Баланың тілін дамытуға,
ауызша сөйлеуге ерекше көңіл бөлуіміз керек.
Ертеде ата-бабамыз мектептер аз, бақшалар болмаған кезде
балаларды ауыз әдебиеті нұсқамаларымен, ертегілер, жұмбақ, мақал-мәтелдер,
өлең тақпақтарды жаттатып тілін дамытқан.
Баланың мектепке дейінгі кезеңі – олардың жеке дара қасиеттері
сезімдері қалыптасып дамитын кезең болып табылады, сондықтан бала өз ана
тілінде сөйлеуі қажет.
Психологтардың дәлелдемелеріне жүгінсек, баланың сезім
мүшелерінің, ақыл – ойдың, сөздің дамуы бір-бірімен тығыз байланысты.
Олардың тілінің дамуы сөздік қорының молайып дамуы, оның
физиологиялық дамуына (есту, сөйлеу мүшелерінің) байланысты психологиялық
процестері де (ойлау қабілеті, сезімдері, түйсік, қиял, зейін, еліктеу т.б.
психологиялық) жақтарының дамуына әсер етеді.
Баланың тілін дамыту барысында өз іс-тәжірибемде мынадай
әдістерді қолданамын:
1. Баламен әңгіме
2. Қоршаған ортадағы өзгерістерді бақылату
3. Көрсету (суретін көрсету арқылы сөйлеу)
4. Бақылағанын, көргенін әңгімелеу
5. Көркем шығарма оқып беру
6. Суреттеп беру (болған оқиға бойынша)
Баланың тілін дамыту сабақ үстінде, ойында, еңбекте, серуенде,
сурет арқылы отбасында бір сөзбен айтқанда өмірінің барлық уақытында жүзеге
асырылуы тиіс. Баланы ауызша сөйлеу барысында әріптерді дұрыс айтқызып және
байланыстырып сөйлеуге үйрету қажет. Баланың тілін дамытуда көркем
шығармалардың ролі ерекше. Көркем шығарманы тиімді дұрыс пайдалану
педагогтың шеберлігіне байланысты.
Мен көркем әдебиет шығармаларын сабақта қолдануда мынадай ережені
ұстанамын:
1. Көркем шығарма баланың жас ерекшелігіне байланысты
2. Кітапшалар әдемі бояулы, көздің жауын алардай болуы тиіс
3. Ол тілге жеңіл болуы керек
Сурет арқылы баланың тілін дамыту сабақтарымда суретті
көрнекіліктерді көрсету арқылы, бейнефильм көрсетіп әңгімелету арқылы
жүзеге асырамын.
Мектеп алды даярлық тобының балалары үшін көзбен көріп, таныған
заттарды дұрыс қабылдап, елестете алады. Баламен сөйлескенде, әдеби
шығармаларды оқығанда суреттер көрсетіп, әңгімелету – көңілге қонымды
әсерлі болады әрі естерінде ұзақ сақталады.
Балаға оқыған әңгіме, ертегі сурет арқылы тез қабылданады. Ертегі
кейіпкерлерімен кездесу ... жалғасы
Қоғамда болып жатқан саяси-әлеуметтік және экономикалық жағдайлар мен
өзгерістер мұғалімнің білім беру қызметіне жаңаша қарауды талап етіп отыр.
Білім негізі бастауышта, Білім ірге тасы бастауышта қаланады
деген ой – тұжырым өте дұрыс айтылған. Бала жас шыбық сияқты, қалай исең
солай қарай бейімделіп өседі. Бастауыш сынып балаларында психикалық-
танымдық процестер, мінез құлық нормалары, жалпы адамзаттық мораль
нышандары айқын байқалып, қалыптаса бастайды.
Қазақ елінің егеменде ел болып, қазақ тілінің мемлекеттік тіл болып,
тұңғыш Ата Заңының қабылдануы, Білім беру Заңының қабылдануы болашақ ұрпақ
жөнінде жаңаша ойлап, оны жақсарту жолдарын айқындай түсуді талап етіп
отыр. Соңғы кездері мектепке дейінгі тәрбиенің мүмкіндігі кеңейіп келеді.
Сонымен қатар, қазіргі кезде мектепке дейінгі тәрбие мен білім
беру жүйесінің жаңаруына орай, жаңа үлгідегі Мектеп және балабақша
кешені, гимназиялық, лицейлік, отбасылық, коммерциялық т.б. балалар бақшасы
іске қосыла бастады.
Заман ағымына орай үздіксіз тәрбие мен білім негізгі мектепке
дейінгі балалардың жас ерекшеліктерін ескере отырып алға қарай өрлеуді
негізге алып отыр.
Қоғамымыздың болашақ иегері Ұлттық сана-сезім, Ұлттық дүниетаным
нышандары бойына сіңген, ғылым мен техника жетістіктерінен хабардар, жан-
жақты дамыған жеке тұлғаны қалыптастырып өсіру – отбасы, балабақшадан
басталатын үзіліссіз тәрбиелеу мен білім берумен жүзеге асырылатын ұзақ
үрдіс.
Қазақ халқының классик жазушысы І.Жансүгіров Жаста білген, басқа
сіңген тәлімнің өзің өлмей сүйегіңнен қала алмас - деген сөздерінің өзі,
баланың жас кезіндегі алған білімі өмір бойына өзіне азық болатыны сөзсіз.
Менің ұстаздық шығармашылық жолымда ізденіп, көтеріп жүрген
проблемаларымның бірі баланың тілін дамыту.
Тіл – қоғамдағы адамзат атауының бір-бірімен қарым-қатынас
құралы.
Тілдің қоғамдағы алатын оны ерекше.
Адам бойына жақсы адамгершілік қасиеттердің сіңілуі, өнер-
білімді игеруі тәрбиеге, өскен ортаға білім мен тәрбие берер үлгілі ұстазға
байланысты.
Ұлы дана халқымыз Ұстазы жақсының – ұстамы жақсы, Тәрбиесін
тапса адам болар, оқуын тапса білім болар деп ұлағатты ұстаздың еңбегінің
еш кетпейтінін өсиет еткен. Баланың тілі дүниеге алғаш келгенде ана сүтімен
дари келеді. Ананың алғашқы әлдиінен ана мен баланың ыстық ықыласы
қалыптасады.
Баланы сөз өнеріне сөйлей білуге үйрету – күнделікті үйдегі
тұрмыс тіршіліктегі тәрбие арқылы іске асырылады. Баланың тілін дамытуға,
ауызша сөйлеуге ерекше көңіл бөлуіміз керек.
Ертеде ата-бабамыз мектептер аз, бақшалар болмаған кезде
балаларды ауыз әдебиеті нұсқамаларымен, ертегілер, жұмбақ, мақал-мәтелдер,
өлең тақпақтарды жаттатып тілін дамытқан.
Баланың мектепке дейінгі кезеңі – олардың жеке дара қасиеттері
сезімдері қалыптасып дамитын кезең болып табылады, сондықтан бала өз ана
тілінде сөйлеуі қажет.
Психологтардың дәлелдемелеріне жүгінсек, баланың сезім
мүшелерінің, ақыл – ойдың, сөздің дамуы бір-бірімен тығыз байланысты.
Олардың тілінің дамуы сөздік қорының молайып дамуы, оның
физиологиялық дамуына (есту, сөйлеу мүшелерінің) байланысты психологиялық
процестері де (ойлау қабілеті, сезімдері, түйсік, қиял, зейін, еліктеу т.б.
психологиялық) жақтарының дамуына әсер етеді.
Баланың тілін дамыту барысында өз іс-тәжірибемде мынадай
әдістерді қолданамын:
1. Баламен әңгіме
2. Қоршаған ортадағы өзгерістерді бақылату
3. Көрсету (суретін көрсету арқылы сөйлеу)
4. Бақылағанын, көргенін әңгімелеу
5. Көркем шығарма оқып беру
6. Суреттеп беру (болған оқиға бойынша)
Баланың тілін дамыту сабақ үстінде, ойында, еңбекте, серуенде,
сурет арқылы отбасында бір сөзбен айтқанда өмірінің барлық уақытында жүзеге
асырылуы тиіс. Баланы ауызша сөйлеу барысында әріптерді дұрыс айтқызып және
байланыстырып сөйлеуге үйрету қажет. Баланың тілін дамытуда көркем
шығармалардың ролі ерекше. Көркем шығарманы тиімді дұрыс пайдалану
педагогтың шеберлігіне байланысты.
Мен көркем әдебиет шығармаларын сабақта қолдануда мынадай ережені
ұстанамын:
1. Көркем шығарма баланың жас ерекшелігіне байланысты
2. Кітапшалар әдемі бояулы, көздің жауын алардай болуы тиіс
3. Ол тілге жеңіл болуы керек
Сурет арқылы баланың тілін дамыту сабақтарымда суретті
көрнекіліктерді көрсету арқылы, бейнефильм көрсетіп әңгімелету арқылы
жүзеге асырамын.
Мектеп алды даярлық тобының балалары үшін көзбен көріп, таныған
заттарды дұрыс қабылдап, елестете алады. Баламен сөйлескенде, әдеби
шығармаларды оқығанда суреттер көрсетіп, әңгімелету – көңілге қонымды
әсерлі болады әрі естерінде ұзақ сақталады.
Балаға оқыған әңгіме, ертегі сурет арқылы тез қабылданады. Ертегі
кейіпкерлерімен кездесу ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz