Отбасы құқықтық қатынастарды реттеу

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Отбасы құқықтық қатынастарды реттеу

Отбасы - қоғамның бастапқы ұясы. Сондықтан мемлекет отбасына ерекше
қамқорлықпен қарайды, мүмкіндігінше оған көмек көрсетеді, кімнің болмасын
оған заңсыз араласуына жол бермейді. Демек, мемлекет те адамдарға, некелі
болып өмір құрған отбасына, белгілі мөлшерде талап та қояды. Талаптар қоя
отырып, мемлекет некелілерге, отбасына қамқорлық көрсетуге міндеттенеді.
Бұл талаптар тегіннен-тегін емес, ол азаматтардың (жеткен жетістігі мен
есеюіне және т. б.), қоғамның (жақсы отбасы - игіліктің негізі) қамы үшін
қойылады. Сондықтан отбасын құру үшін заңда қаралған жағдайлар жасалуы
керек. Некелік жас ерлер үшін - 18 жас, әйелдер үшін 17 жас болып
белгіленген. Кейбір жағдайларда әйелдер үшін некелік жас бір жылға
қысқартылуы мүмкін. Некелік жасты бір жылға қысқарту үшін некеге тұруға
ниеттенген қыз өтінішті өзі жазуы керек. Мұндай өтінішті қызбен келісе
отырып, оның ата-анасы немесе асырап алған басқа да туысы жазуына да
болады. Некелік жастың бір жылға кемітілуі туралы мәселені жергілікті
әкімшілік шешеді. Әдетте, некелілікке қабілеттік адамның 18 жасынан
басталады деп танылған (адамдар бұл құқығын өз еркінше шешіп, өз ісіне өзі
жауап береді). Егер некеге тұру 17 жасқа толмайынша рұқсат етілмесе, 18
жасқа толғанда бұл мәселе толығынан шешілетіні белгілі. Мұның өзі, атап
айтқанда, ерлі-зайыптылардың бала тәрбиелеудегі тең құқығын, мүліктерді
пайдалану, тағы басқа отбасы өміріндегі тең құқықтық міндеттер мен
мәселелерді шешіп, айқындау үшін де қажет.
Әрине, некелі болу екі жақтың - ер мен әйелдің толық келісімімен
шешіледі. Неке тек ешқандай мәжбүр етушілік пен күштеусіз шешілгенде ғана
заңды болып есептеледі. Егер кімде-кім әйелді некелесуге мәжбүр етсе,
мұндай іс қылмыс, болып есептеледі. Мәжбүр етушілік әр түрлі болуы мүмкін
Мысалы, ұрып-соғу, денесіне жара түсіру, еркінен айыру қорқыту, қоқан-лоққы
жасау т. с. с.
Неке мемлекеттік органдарда, азаматтық хал актісіңде тіркеліп, жазылады.
Бұл жағдайдың ерекше мәні бар. Ерлі-зайыптылардың құқығы мен міндеттері
ЗАГС-тен (азаматтық хал актісінің жазбасы) өткен соң ғана күшіне енеді. Тек
осыдан кейін ғана мемлекет ерлі-зайыптылардың құқығын қорғауды қолға алады,
оларды занды түрде некелескендер деп есептейді, соңдай-ақ бұл отбасына
қамқорлық жасайды. Ар-ұжданына ерік, бостандық берілген жағдайда діни
мекемелерге барып, солардың салт-дәстүрі бойынша некеге отыруына да болады.
Қазақстан Республикасының заңы мұндай некеге бөгет жасамайды. Бірақ заң
мұндай некені зандылық күші бар неке деп есептемейді. Мұның өзі, егер екі
жақтың бірінен шиеліністі жағдай туа қалса, мемлекеттік орган (сот,
нотариат т. с. с.) олардың құқығын танымайтындығын аңғартады деген сөз.
Халықтың, қоғамның бүгіні мен болашағы әр отбасының тағдырымен де тығыз
байланысты. Сондықтан заң некеге тұрған адамдардың денсаулығына да талап
қояды.
Төмендегідей жағдайларда некеге тұруға рұқсат етілмейді:
1. Егер некеге тұрғысы келген адам тағы да біреумен некеде болса. Мұның өзі
бір некелік принциптен туған жағдай. Басқа біреумен некеде тұр деп ЗАГС-
те тұрған және бұзылмаған некені есептейді.
2. Туысқандар арасында, тікелей туысқандар мен жанама туысқандар арасында
некелесуге тыйым салынады. Бауырына салып, асырап алған балалар да бұл
жерде туысқан болып есептелетінін есте ұстау керек. Тура туысқандар деп бір
әке, бір шешеден туғандарды айтсақ, жанама туысқандар деп шешесі бөлек,
әкесі бір, немесе, керісінше, әкесі бөлек, шешесі бір туысқандар
есептеледі. Бұлардың бәрі де туысқандар боп танылады да, бұлардың бір-
бірімен некелесуіне тыйым салынады. Бұлардың барлығы да әсіресе қазақ
халқының ежелден келе жатқан салт-дәстүрі мен әдет-ғұрпының адамгершілікке
сүйенген, ғасырлар бойы қалыптасқан отбасылық парасатты өмір философиясын
сақтаудан тұрса керек.
3. Тағы да атап айту керек, бауырына салып алған немесе асырап алған ұл мен
қыз балалар бір ата-ананың қолында, бір тәрбиеде, бір отбасында
өскендіктен, халқымыз бұларды бір туысқан балалар деп атап кеткен.
Сондықтан бұларды некелестіруге тыйым салынады.
4. Ақыл-есі ауысқан немесе ақылы кем адамдардың
некелесуіне тыйым салынады. Бұл үшін некелесуге ниеті бар
адамдар бірінің жайын бірі жақсы, жете білуі қажет. Кем адамдар дүниеге
кемелді ұрпақ әкеле алмайтыны есте болуы қажет. Сондықтан отбасын құрудың
үлкен жауапкершілігін әсіресе жастар терең ұғьшуы бірден-бір өмір талабы
болуы керек. Қалай болғанда да, некелесетін адамдар ең алдымен бір-бірінің
денсаулық жайын жақсы білуі тиіс.
Отбасы құрылғаннан кейін жұбайлық құқықтар мен міндеттер пайда болады.
Некеге отырғанға дейінгі ер мен әйелдің арасындағы қатынастар тек
адамгершілік нормаларға негізделсе, тұрмыс құрғаннан кейін жұбайлардың
арасында заң ережелеріне негізделген құқықтық қатынастар қалыптасады.
... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.