Ел басымыз Н.Назарбаевтың Қазақстан - 2030 Қазақстан халқына Жолдауы

Пән: Саясаттану
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 101 бет
Таңдаулыға:

ЖУМАДУЛЛАЕВА АЙГ‡Л АЯЗБАЙЌЫЗЫ

ЖОЃАРЫ СЫНЫП ОЌУШЫЛАРЫН

ОТБАСЫ-НЕКЕЛІК ¤МІРГЕ ДАЯРЛАУДЫЊ ПЕДАГОГИКАЛЫЌ НЕГІЗДЕРІ

Алматы, 2007

ӘОЖ 373. 1-053. 6 (574)

ЌАЯсауи атындаѓы Халыќаралыќ ќазаќ-т‰рік университеті

Тарих-педагогика факультетініњ оќу-єдістемелік кењесі ±сынѓан.

Пікір беруші: п. ѓ. к., профессор С. Б. Бабаев

Жумадуллаева А. А.

Жоѓары сынып оќушыларын отбасылыќ µмірге даярлаудыњ педагогикалыќ негіздері. - Алматы, 2007. -109 бет.

Б±л ењбекте жоѓары сынып оќушыларын отбасы-некелік µмірге даярлаудыњ педагогикалыќ негіздері ж‰йеленген. Ќоѓамынњ даму тарихында отбасы мен неке туралы тарихи-педагогикалыќ идеялар ќарастырылѓан. Жастарды отбасы-некелік µмірге даярлаудыњ негізгі мазм±ны, ‰лгісі мен технологиясы жєне отбасылыќ µмірге даярлаудыњ жолдары кµрсетіліп, «Отбасы-некелік µмірге дайындыќ» атты арнайы курстыњ жоспары мен баѓдарламасы берілген.

Жоѓары сынып оќушыларын отбасы-некелік µмірге даярлаудыњ педагогикалыќ негіздері атты оќу-єдістемелік ќ±рал мектеп психологтарына, сынып жетекшілеріне, педагог-психолог мамандыѓында оќитын магистранттар мен студенттерге жєне ата-аналарѓа арналѓан.

45 жыл отандасып, он бала µсіріп тєрбиелеген, отбасы-некелік µмірдіњ ‰лгісін кµрсете блген ата-анамныњ рухтарына баѓышталады

КІРІСПЕ

Ел басымыз Н. Назарбаевтың “Қазақстан - 2030” Қазақстан халқына Жолдауында: “Біз жергілікті деңгейде де отбасын, әйелдің жүкті кезін және балаларды тәрбиелеуді қолдаудың жаңа жолдарын табу керек. Неке мен отбасы институтын нығайтудың жолдарын мұқият талдау, жалғызбасты аналар проблемасын шешу керек. Егер біз адамгершілігі жоғары қоғам болғымыз келсе, жұбайлардың бір-бірінің алдындағы, ал ең бастысы балаларының алдындағы жауапкершілігін күшейтуге тиіспіз. Ата-аналар балаларына, ал балалар өздерінің қартайған ата-аналарына қамқор болғанда, әйел отбасы мен қоғамда құрметке ие болғанда - еліміз үшін алаңдамауға да болады. Бұл ұсыныстар Қазақстан халқына қашанда тән болған, оларды жандандырып, жан-жақты қорғау қажет. Жұртшылық мұнда дұрыс шешімді көрсетіп, ол отбасы туралы заңда бейнеленуге тиіс.

Салауатты тұрмыс құрып, сол арқылы балаларына үлгі көрсетіп отырған ата-аналарды айрықша атап көрсету қажет.

Елімізде жыл сайын 200 мың аборт жасалады. Қоғамда абортқа тыйым салу керек пе, жоқ па деген мәселе пікірталасына түсуі керек. Мұндай өте нәзік мәселеде де, басқа мәселелерде де мен көпшілікті қолдаймын. Қандай жағдайда да, әйелдің өмірі мен денсаулығына қауіп төндірмейтін отбасын жоспарлаудың өркениетті жолына түсуіміз керек.

Жас шамасына қарай жүргізілетін саясатта біз жастар мен жеткіншек ұрпаққа, сондай-ақ жас отбасыларға көңіл бөлуді күшейтуге тиіспіз. ” - деп атап көрсетті.

Осыған байланысты Қазақстан қазір қоғамдық өмірдің барлық саласында батыл өзгерістерді бастан кешіріп отыр. Сондықтан да стратегиялық бағыттын, қоғамымыздың негізгі даму бағытын анықтау; қоғамымызды, ұлттық ерекшелігімізді жоғалтпай, әлемдік қауымдастықпен бірігуге мүмкіндік беретін приоритет жүйесін құру өте маңызды.

Біздің қоғамымыздың маңызды проблемаларының бірі - отбасы тұрақтылығын, отбасылық қатынасты нығайту, отбасы-некелік өмірге жастарды даярлауды жетілдіру. Некеге және отбасына қатысты рухани өмірдің жұтаңдығы, халықтық дәстүрді естен шығару осал некенің пайда болуына әкеліп соғады. Ажырасу статистикасы Республикамызда әрбір үшінші неке бұзылатынын көрсетіп отыр. Ажырасудың басым көпшілігі мүлдем жас некелер, жаңадан қосылған отбасылар құрайды. Тарихымызға көз салсақ, ежелгі қазақ елінде отбасылардың ажырасуы өте сирек болған. Мұның себебі бұрын халық некеге орнықты, мәңгілік институт ретінде қарады. Мұндай жағдай жұбайлардың төзімділігін, бірін-бірі сынап-мінеудің аз болуын және де тұтастай отбасының тұрақтылығының жоғары көрсеткішін құрады.

Қазіргі уақытта Қазақстанда құндылықтарға қайта бағыт алу үрдісі байқалуда, бірақ отбасы қоғамның терең дағдарысының тәлкегіне тасталған. Әйтсе де Қазақстанда қазір білімнің қажеттілігі айқын көрінсе де, сұхбаттасқан адамдардың басым көпшілігі білім алуды артық көреді, ал біраз бөлігі келешектің қамын жемей, қазір “ақша жасауды” ұнатады.

Қазақстандық білім беру жүйесі соңғы жылдары өзінің көп саласында іргелілеушілік байқатты, бірақ мемлекет тарапынан мардымсыз қаржыландырудан бұл ілгерілеуді дамыту айтарлықтай қиындыққа соқтыруда.

Білім жүйесі қоғамдық өмірдің барлық саласына, сондай-ақ отбасына да тигізетін әсері мол. Мысалы, жұбайлардың білім дәрежесі көп жағдайда отбасының орнықтылығына әсер етеді. Көбінесе отбасы-некелік қарым-қатынастың нұсқаулары білім деңгейіне байланысты болады. Мысалыға, студенттердің отбасы өмірінің құндылықтары ішінде отбасының психологиялық және репродуктивтік қызметтері жетекші орын алады. Жұбайлар қарым-қатынасының басты факторлары ретінде жұбайлардың өзара түсінігінің, ұстанымының, құндылықтарының және мінез-құлық ережесінің ортақтығын бөліп көрсетеді. Бұдан басқа білім жүйесі жалпы білім беретін мектеп деңгейінде белгілі пәндерді ұйымдастырып, отбасы және некені қажетті мақсат етуге көмектесуі қажет.

Отбасы - қоғам жұбында ең маңызды орта. Олқылықты әрқашан азшылық, кішкене топ, жеке адам істейді. Тарихтың шұғыл ұлы өзгерістерінде жеке адам белсенділігінің рөлі артатыны кездейсоқ емес. Бұл жағдайда жастардың сана деңгейімен, неке және отбасы өміріне дайындық дәрежесімен байланыстырылған субъективтік фактордың отбасы орнықтылығына әсері туралы сөз болып отыр. Осыдан да мектептің, білім беру жүйесінің атқаратын рөлдерін бүтіндей қайта бағалау өте қиын. Қазіргі уақытта мектеп бірінші кезекте баланың парасатты өсуіне бағыт алып, жеке бастың мүшелік, әсемдік, өнегелі дамуына көңіл бөліп, бірақ оқушыларды отбасы өміріне даярлау аспектісін ұмыт қалдыруда.

Отбасы-некелік қарым-қатынастың мәдениетіне тәрбиелеу көп факторлардың әсерімен болады. Қазіргі ғылымның міндеті тек олардың әсерінің сырын ашып қана қоймай, оларды ғылыми басқарудың жолдары мен әдістерін табу болып табылады.

Бұл проблемалар, қандай білім болса, сондай отбасы болады дегендей, отбасы проблемасы көп зерттеушілердің нысаны болды.

Педагогтар, философтар, тарихшылар, демографтар, әлеуметтанушылар, психологтар және басқа мамандар зерттеулерінде олар өз аспектілері тұрғысынан қарайды, бірақ педагогикада “оқу”, “тәрбие” ұғымдары әрқашанды өзекті проблема болып қалады. Білім жүйесі іс жүзінде отбасы проблемасына бармайды, ал отбасы қажетті шамада білім жүйесімен жалғаспайды. Нәтижесінде бейтарап алаң пайда болады, дәл осындай алаңда жеке бастың әлеуметтану проблемасының бірі, атап айтқанда, білімнің әлеуметтік қызметі ретінде жастарды отбасы өміріне даярлау болып табылады. Мұның бәрі диссертация тақырыбын таңдауға және оның талдауына пәнаралық зерттеу тұрғысынан келуге себепші болды.

Отбасылық тәрбиенің жалпы теориялық, педагогикалық, психологиялық негізін жасауда көп үлес қосқандар: А. Құнанбаев, Ы. Алтынсарин, А. Байтұрсынов, М. Жұмабаев, Ж. Аймауытов, М. Әуезов, К. Д. Ушинский, А. С. Макаренко, В. А. Сухомлинский.

Бізге маңызды қызығушылық көрсеткен этнопедагогтар: Қ. Б. Жарықбаев, С. А. Ұзақбаева, С. Қалиев, К. Қожахметова, Қ. Бөлеев, І. Халитова, Ж. Наурызбаев, А. Табылдиев, С. Ғаббасов және т. б. еңбектері, халықтық педагогиканың жан-жақты мәселелерін зерттеген, педагогиканың этнографиямен және социологиямен ынтымақтастығының кеңеюіне үлкен еңбек сіңірген.

Жоғарғы сынып оқушыларын отбасы-некелік өмірге даярлауда қазақ халқының отбасылық ерекшеліктері бізге маңызды теориялық, этнографиялық, этносоциологиялық зерттеулер материалдар болып табылады. Қазақ отбасы туралы бұл материалдар Х. А. Арғынбаев, А. Т. Төлеубаев, Д. Х. Кармышев, И. Сабитов еңбектерінде қарастырылған.

Отбасылық өмірдің ерекшеліктері, некелік қатынастардың сырлары туралы білімдер мен көзқарастар Г. Исаева, Б. Қожабекова, А. Жүнісов, Ж. Байжанова, И. Қарақұлов, Г. Мейірханова еңбектерінде ерекше аталып көрсетілген.

Отбасына байланысты ресейлік және шет елдік ғылымда қойылған негізгі проблемаларды талдаудың белгілі тәжірибесі бар. Отбасы институты мен неке проблемалары М. С. Мацковский, А. Г. Харчев, В. А. Сысенко және басқа ресейлік ғалымдардың еңбектерінде қаралған. Шет елдік мамандардың ішінде Т. Парсонс, Ф. Мередит, К. Витек және басқалар бар.

Білімнің және жеке қызметтерінің проблемаларын зерттеу саласында мынадай мамандарды атауға болады: М. Х. Титма, Н. И. Захаров, Ф. Р. Филиппов, Н. А. Хроменко, В. С. Леднев, В. М. Димов және басқалар.

Білім саласында шет елдік зерттеушілердің арасында: Э. Дюркгейм, К. Манхейм, Д. Форд, М. Вебер және басқалар бұл мәселеге баса назар аударған.

Жастарды отбасын құруға және болашақ ерлі-зайыптылардың функциясын орындауға дайындау мақсатына бағытталған тәрбие жұмысын жүргізу керек. Бұл тұрғыда педагогикада және отбасы әлеуметтануында көп жұмыстар жасалынды. Болашақ отбасы иесін даярлау проблемасының педагогикалық аспектілері И. В. Гребенников, Л. М. Панкова, А. Я. Студенте, В. Я. Титаренко, И. В. Бестужев-Лада және басқалардың еңбектерінде берілді. Бұдан басқа жыныстық тәрбие проблемалары И. С. Кон, В. Е. Каган еңбектерінде бейнеленген.

Жоғары сынып оқущыларын отбасылық өмірге даярлауда халықтық салт-дәстүрді пайдаланудың маңыздылығы Ж. Сакенов еңбегінде ерекше көрсетілген.

Отбасылық өмірге бозбалалар мен қыздарды дайындау жолдарын В. Е. Зарайченко, А. Г. Хрипкова өз еңбектерінде қарастырды. Жастардың некеге дайындығының кемшіліктеріне талдау жасау негізінде зерттеушілер отбасылық өмірге жігіттер мен қыздарды дайындауда тәрбие жұмысын жүргізуді жетілдірудің кейбір жолдарын анықтады.

Р. А. Иремашвили, В. А. Кишкурко, И. А. Эльшанская зерттеулерінде бозбалалар мен қыздарды отбасылық өмірге дайындау проблемаларының біршама аспектілерін қарастырды. Қоғамның некеге тұрушы жастарға қоятын талаптары анықталды, олардың отбасылық өмірге дайындығының деңгейін бағалау критериі айқындалған, осы маңызды бағыт бойынша мектеп жұмысының кемшіліктеріне талдау жасалған.

М. И. Мирошниченко, И. К. Парфенова, Э. М. Черепова зерттеулерінде АҚШ, КСРО, Германия, Англия мектептерінде оқушыларды отбасылық өмірге дайындау ерекшеліктері салыстырылған. Батыс елдерінде өскелең ұрпақты отбасылық өмірге дайындауда дербес курсқа еркіндік берілген.

Жоғары сынып оқушыларын отбасы-некелік өмірге даярлаудың мәселесі бойынша жүргізілген зерттеу жұмыстарын талдау, оқушыларды отбасы-некелік өмірге даярлау мәселесінің әлі де ғылыми зерттеулерде өз дәрежесінде көрініс таппағандығы көрінеді. Демек оқушыларды отбасы-некелік өмірге жүйелі түрде даярлау арнайы зерттеу нысаны болған жоқ. Сондықтан, бүгінгі таңда, еліміздің жас ұрпағын мектеп қабырғасында отбасылық өмірге дайындаудың қажеттігі мен бұл мәселенің тәрбие теориясы мен практикасында нақты тиімділігін таппағандығы арасындағы қайшылық орын алып тұрғандығымен ерекшеленеді.

“Жоғары сынып оқушыларын отбасы-некелік өмірге даярлаудың ғылыми-теориялыќ негіздері” атты бірінші тарауда жоғары сынып оқушыларын отбасы-некелік өмірге даярлау педагогикалық проблема ретінде қаралады. Жоғары сынып оқушыларын отбасы-некелік өмірге даярлаудың әлеуметтік негіздері талданады. Отбасының әлеуметтік, педагогикалық қызметі жіктеледі. Оқушыларды отбасы-некелік өмірге даярлаудың моделі беріледі.

“Жоғары сынып оқушыларын отбасы-некелік өмірге дайындауды тәжірибелік-эксперименттік зерттеу” атты екінші тарауда жоғары сынып оқушыларды отбасы-некелік өмірге даярлаудың үлгілерін зерттеу; оқушылардың отбасының әлеуметтік қызметі туралы түсініктерін қалыптастыру жолдарын іздеудестіру; жоғары сынып оқушылардың отбасы-некелік өмірге даярлаудың тиімділігін арттыру шарттарын анықтау; жоғары сынып оқушыларды отбасы-некелік өмірге дайындық мазмұнын жетілдірудің жолдарын зерттеу мәәселелері айқындалады. Жоғары сынып оқушыларды отбасы-некелік өмірге даярлаудың тиімділігін арттырудағы педагогикалық-эксперименттік зерттеулер нәтижелері қорытындыланады.

Қорытындыда жоғары сынып оқушыларын отбасы-некелік өмірге даярлаудың нәтижелері, негізгі міндеттері белгіленіп, оны іс жүзіне асыруға қажетті педагогикалық ұсыныстар аталып көрсетіледі.

1-тарау. Жоѓары сынып оќушыларын отбасы-некелік µмірге даярлаудыњ ѓылыми-теориялыќ негіздері

1. 1. Ќоѓамныњ даму тарихындаѓы отбасы мен неке туралы

тарихи-педагогикалық идеялар

Білім беру жүйесі қызметінің бірі ретінде жастарды отбасы-некелік өмірге даярлауды зерттеу үшін отбасы проблемаларын, оның пайда болуын, эволюциясын білу қажет. Қазақстанның бүгінгі өзгермелі, даму үстіндегі әлеуметтік жағдайында отбасының даму үрдісін бақылап отыру және жас ұрпақты отбасы-некелік өмірге даярлауда осы үрдісті ескере отырып жүзеге асыру үшін бұл өте маңызды. Отбасының не екенін, отбасының қандай түрлері барлығын, отбасының қандай әлеуметтік қызмет атқаратынын, ол қызмет тарихи процесте қалай өзгеріп отыратынын және отбасы мәселелерінің даму болашағы қандай екенін білмей, келешектегі отбасы иесін даярлауға тиімді ықпал етуге болмайды.

Қазіргі уақытта Қазақстанда құндылықтарға қайта бағыт алу үрдісі байқалуда, бірақ отбасы қоғамның терең дағдарысының тәлкегіне тасталған. Әйтсе де Қазақстанда қазір білімнің қажеттілігі айқын көрінсе де, сұхбаттасқан адамдардың басым көпшілігі білім алуды артық көреді және ал біраз бөлігі келешектің қамын жемей, қазір “ақша жасауды” ұнатады.

Ел басымыз Н. Назарбаевтың “Қазақстан - 2030” Қазақстан халқына Жолдауында: “… Салауатты тұрмыс құрып, сол арқылы балаларына үлгі көрсетіп отырған ата-аналарды айрықша атап көрсету қажет. Мен компаниялар мен жұмыс берушілерге осы тұрғыдан көтермелеудің тиісті нысандарын іздестіруді ұсынар едім.

Жалпыға мәлім, қайда білімге қаражат көбірек жаратылса, білімге байланысты кәсіптердің мәртебесі жоғары және орнықты болса, соғұрлым ғылымдағы, мәдениеттегі және экономикадағы жағдай тиімді болады. Қазіргі уақытта қазақстандық білім беру жүйесі терең сипат алған дағдарысты бастан өткізіп отыр. Солай болғандықтан әлеуметтік институтта уақтылы және әрдайым мәдени құндылықтарды сақтау және тапсырыс жөніндегі өзінің міндеттерін тиімді орындауға, жағымды әлеуметтік өзгерістерге мүмкіндік туғызуға сәті түсе бермейді.

Көп мамандар білімнің қазіргі уақыттағы дағдарысының себебі, адамзаттың мәдени тәжірибесіндегі білімнің екі түрінің ажыралуында жатыр деп есептейді. Білім алудың бірінші түрі адам өркениетінің дами бастаған кезеңіне тән. Білім беру жеке бастың тәжірибесін беру сияқты жеке бастық сипат алды. Оның қасында “мұғалім” және “ақиқат” сөздері өзінің қасиетті мағынасына жақындады. Жаңарған уақытта білімнің мазмұны ұтымды бола бастады: “білім - күш” немесе “білім - билік” деген нақыл сөзді куәләндыратын білік басқа сапа тауып, өзгеруде.

Белгілі неміс антропологы М. Шелер өзінің “Білік және білім формалары” деген еңбегінде мынадай ой білдірді: нақты технократтық білік қазіргі білім жүйесінің іргетасын қалайды, онда мұндай білік приоритеті болады және осы приоритеттің арқасында білім үйренушіден жатсынады.

Сөйтіп, қазіргі жадайда білім беруді дамытудың жалпы және жеке мүддені шешудегі бағытын Қазақстанда қайта өзгерту қажет. Білім жүйесінде жеке бастың үйлесімді дамуына қызмет ететін білік нығаюы керек. Мұнда біз білімнің отбасы институтына әсері туралы еске алдық, бірақ отбасы да білімге әсер ететінін айтуымыз керек. Балаларды оқытуды мақсат етіп қою, бәрінен бұрын отбасында қалыптасатыны ешкімге құпия емес. Бұл көбінесе қазіргі жалпы білім беретін мектептің жағдайын анықтайды. Жалпы мемлекеттендіру жағдайында, жеке басты әлеуметтендіруде және Т. Парсонс ерекше көңіл аударғандай, “протоәлеуметтенуде” отбасы рөлі арта түседі.

Білім беру жүйесі айналысатын жас ұрпақ әлеуметтенуінің әртүрлі үлгісінің қалыптасуы, дамуы және өшуі үнемі болып тұрады. Кез-келген қоғамға тән бұл проблемаларға Қазақстанның өзіне тән ерекшеліктері таңылады. Терең қайта құрулар ескі құндылықтардың қайта оралуына, патриархалдық отбасының дағдарысы және оның іс жүзінде жайылуына, өмір бейнесінің мәдениеттік өзгеруіне, оның көптеген элементтерінің бірі болған мінез-құлық үлгісі мен стилінің өзгеруіне әкеліп соқты.

Білім беру жүйесінің жаңа ережесі әлеуметтенудің басқа, жаңа үлгілері бар екенін болжайды. Мысалы, Қазақстан халқының мұнан былайғы экономикалық негізде болып жатқан әлеуметтік және мәдени ерекшелігі қазіргі жалпы білім беретін мектепті қиын жағдайдан құтқарудың бір жолы болып отыр. Одан басқа мемлекет пен діни мекемелердің арасындағы қарым-қатынастың өзгерісі жалпы білім беретін мектеп пен діни мекемелерінің арасындағы қарым-қатынасқа айқын қарауды талап етеді.

И. В. Бестужев-Лада қазіргі кездегі білім беру жүйесінің жаңаруын мынадан көреді: біріншіден, қазіргі білім беру жүйесінің көп көңіл бөлінбей отырған бөлімі - мектепке дейінгі мекемені қазіргі талаптарға сай келетін мекемеге айналдыру; екіншіден, бәріне біркелкі “жалпыға бірдей білім беру” ұстанымынан жеке бастың қабілеттілігі және қоғамдық қажеттілік бойынша білім беруге көшу; үшіншіден, балаларды тиімді өзгерістік бағыттау, төртіншіден, жастардың жалпы және кәсіптік білім алуын үйлесімді ұйымдастыру; бесіншіден, мектепті толық және дәйекті демократияландыру; алтыншыдан, үздіксіз мамандық көтерудің жүйесін қалыптастыру және білім беру жүйесінің мамандарын қайта даярлау; жетіншіден, мектепті ата-аналар жұртшылығымен бірлестіру; сегізіншіден, оқулық, кино және теледидарды, оқытатын және емтихан алатын техниканы, автоматиканы, электрониканы және бәрінен бұрын білім беру саласының компьютерлендірілуін дамыту; тоғызыншыдан, мектепті ғылыммен бірлестіру, академиялық, жоғары оқу орындарының және салалық ғылымдардың арасындағы жасанды “қытай қорғанын” қирату.

Қоғамның отбасына және некеге деген ықыласы бұрынғыдан да маңызды болып отыр. Бұл ықылас отбасының адами тіршілік әрекетінің барлық аясымен байланысқан. Қоғамның орнықтылығы және оның ішкі байланыстарының басымдылығы отбасы институтының жағдайына тәуелді болады.

Отбасы қазір қандай болса, бұрын да сондай маңызды болған және әр уақытта әлеуметтік қоғамда субъект те, объект те болып, өзінің табиғатын үнемі өзгертіп, адамзат тарихында қандай да әлеуметтік міндеттерді шешудің әрқашанда алдында жүрді.

Отбасы мен некенің институты осы өзгерістерде қаншылықты өз сапасының жаңасын тауып, ескісін жоғалтатыны бұл проблемаға қоғамның және мемлекеттің өз қатынасына байланысты. Отбасы мемлекеттің орнықсыздық жағдайында өз табиғатының белгілі бір тұрақтылығын жоғалтты.

Қазіргі қоғамда мәнділігі жағынан отбасы бірінші орында емес екенін біздің өміріміздің бар болмыстары айқындайды: отбасының болуы, оның мөлшері, таяуда отбасын құру және ата-ана болу адамзаттың барлық тұрмыс тіршілігінде бейтарап. Жұмысқа жалданғанда, материалдық игіліктерді таратқанда, білімдік және кәсіптік өсуде, тұрмыстық және медициналық қызмет көрсеткенде, демалысты ұйымдастырғанда және мәдени құндылықтарға қатыстырғанда, зейнеткерлікті қамтамасыз еткенде және т. б. отбасының болуы тиімсіз. “Ұзақ уақыт бойы экономикалық дамудың экстенсивтік факторларын пайдалану, отбасы тұрмыс тіршілігінің проблемасын күшейтіп жіберді, оның жағымсыз үрдісінің көбею қарқынын үдетіп, көріну формасын шиеленістірді”.

Қоғамның бағалы мүшесінің мәртебесі қоғамдық пікірдің көз алдында қоғамдық өндіріске қатынасатын жеке адамның кәсіптік іс-әрекетімен көбірек байланысқа келеді және оған тәуелдәілік жалғасып отырады. Отбасындағы еңбек, балалар саны негізінен бұл мәртебеге пайдалы әсерін тигізбейді, керісінше, кейде оған зиян келтіреді. Бұрын тұрақты қолданыста болған “тоғышарлық” кеңес әдебиетінің жеңіл қолымен, жеке адамның өзін-өзі іске асыруына кедергі жасағандай, оның мүддесін шектегендей және мәдени артта қалуға апарғандай болмысы отбасымен сөзсіз байланыстырылады. Осы қиял жоғарыда көрсетілген себептер бойынша мемлекет тарапында бейресми қолданылып келді және де ол сөзсіз біздің еліміздегі отбасының жағдайына әсерін тигізді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.