ӨНЕРКӘСІП ӨНДІРІСІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

Пән: Өнеркәсіп, Өндіріс
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 62 бет
Таңдаулыға:

КІРІСПЕ

Тақырыптың өзектілігі. Экономиканың саяси құрылымдық өзгерістер нәтижесінде Қазақстанның өнеркөсіп саласындағы күрделі өзгерістерге алып келді. Осыған байланысты өнеркәсіп саясатын дамытуға бағытталған міндеттерді орындауда Ел басшысының "Қазакстан-2030" стратегиясы ұсынылған Президенттің, Үкіметтің, Парламенттің және жергілікті өкіметтің қызметі стратегияны іске асыруға бағындырылуы елдің әлеуметтік-экономикалық даму мақсаттарын, соның ішінде өнеркәсіп саясатын жүзеге асырудың негізгі механизмі болып табылады.

Ел Президентінің отандық өндірістерді қолдау жөніндегі үндеуіне сөйкес бүгінде Қазақстан өнеркәсібінің жаңа саясатын талдап жасау, оны жүзеге асыру жұмысы жүргізілуде. Ондай саясаттың мақсаты отандық өндірушілерге ішкі және сыртқы рынокта бәсекелік қабілетті өнімдер өндіруіне экономикалық қолайлы жағдай жасау болып табылады.

Жеңіл өнеркәсіп - тұтыну тауарларының ең басты өндірушісі және еңбек ресурстарын тиімді қолдануға мүмкіндік беретін республиканың кешенді дамуының қажетті буыны. Жылдар бойы осы сала Қазақстанның экономикалық өмірінде негізгі рөлдердің бірін атқарды. Кеңес уақытында осы сала бюджеттік түсімдердің елеулі үлесін беріп отырды, ал қазір жеңіл өнеркәсіп барлық бюджеттік түсімдердің 0, 52% ғана қамтып отыр.

Әлемнің барлық елдерінің практикасында жеңіл өнеркәсіп ең басымды сала болып табылады. Ал Қазақстанды алар болсақ, онда оның тоқымасы, киімі және трикотажының әлемдік нарықтағы үлесі өте төмен. Өнімнің басты бөлігін халықтың жеке тұтынуына арналған көпшілік қолды тауарлар құрайды. Оларға маталар, киімдер, жіптер, трикотаж, кілемдік және тоқыма-галантереялық бұйымдардың үлкен номенклатурасы жатады. Өкінішке орай, ішкі нарық негізінде «шелнөктер» немесе контрабандалық жолмен әкелінген импорт есебінен қалыптасып жатыр.

Өнеркәсіптің қирауына ауыл шаруашылық шикізаттар, өндіру құралдары және тұтыну тауарларының бағалары арасында қалыптасқан жоғары диспаритет болу салдарынан ауылдық тауар өндірушілермен байланыстардың бұзылуы әсерін тигізді.

Экономиканың шамадан тыс ашық болуы, контракт бойынша да, «шелнөктермен» де әкелінетін халық тұтыну тауарларының реттелінбейтіндігі және олардың демпингтік бағалармен өткізілуі қалыпты бәсеке болу негіздерін жоюда. Және де көлеңкелі бизнестің елеулі табыстары салықтан жасырылады, бюджетке түспейді, бұл қылмыстық әрекеттердің өсуіне жағдай жасайды. Мұндай экономикалық саясат жұмыс орындарының Қазақстанда емес экспортер елдерде ашуға жағдай жасап жатыр. Ішкі нарықта импорттық тауарлардың ұлттық тауар өндірушілерін ығыстыру апатты сипатта болып отыр. Жеңіл өнеркәсібінің көптеген кәсіпорындары өндірісті қысқартуға, кей жағдайда толық тоқтатуға мәжбүр болды. Мысалы, ұлттық жеңіл өнеркәсібінің басы - жалпыодақтық даңққа ие болған Семей жүнді алғашқы өңдеу комбинаты банкроттыққа ұшырап, мыңдаған адамдарды жұмыссыз қалдырды. Осындай жағдайға Семейдегі «Камвольды-шұға бірлестігі» де, пальто өндіретін Гагарин атындағы фабрикасы да (Алматы қ. ) және т. б. дұшар болды.

Қазақстанда ХХІ ғ. басында қалыптасқан экономикалық ахуал халық тұтыну тауарлары өндіретін салалардың алға басып дамуына әзірше айқын үміт беріп отырған жоқ. Жүргізіліп жатқан экономикалық реформалар жеңіл өнеркәсіпті созылған дағдарыстан шығарудың берік негіздерін жасаған жоқ.

Және де сала кәсіпорындарының қазіргі кездегі техникалық күйін бағалай отырып, техника және технология аясында артта қалу үрдісі едәуір тереңдей түскенін мойындау керек. Жалпы жеңіл өнеркәсібінің барлық салалары шетел фирмаларынан жылдарға емес онжылдықтарға артта қалғаны айқын.

Сондақтын өнеркәсіп өндірісінің ерекшеліктерін мен қазіргі жағдайын, мәселелерін талдау, өнеркәсіп өнімдерінің бәсеке қабілеттілігін арттыру механизмің жетілдіру Қазақстан экономикасын үшін өте өзекті мәселе.

Диплом жұмысында Қазақстан Республикасының және оның аймақтарындағы жеңіл өнеркәсіп саласындағы экономикалық потенциалын талдауға, оның негізгі мәселелерін зерттеуге, жетілдіру жолдарын талдауға әрекет жасалды.

Диплом жұмысының мақсаты Қазақстан Республикасының өнеркәсіп өндірісінің теориялық аспектілерін зерттеу негізінде республикадағы өнеркәсіп өндірісінің (жеңіл өнеркәсіп мысалында) жағдайын талдау, осы саладағы инновациялық процестердің дамуын талдау, өндірілетін өнімнің бәсеке қабілеттілігін жетілдіру механизмін зерттеу болып табылады.

Алға қойған мақсатты орындау үшін мына төмендегі міндеттерді шешуге әрекет жасалды:

Өнеркәсіп өндірісінің теориялық аспектілерін зерттеу;
Өндірістің экономикалық мазмұны және өндірістік процестің сипаты мен құрылымын зерттеу;
Қазақстан Республикасы өнеркәсіп өндірісінің тарихи аспектілері мен даму ерекшеліктерін зерттеу;
Қазақстандағы өнеркәсіп саясатының механизмдерінің ерекшеліктерін игеру;
Қазақстан Республикасының жеңіл өнеркәсібінің потенциалын талдау;
Оңтүстік Қазақстан облысындағы жеңіл өнеркәсіп өндірісінің дамуын талдау;
Жеңіл өнеркәсіп саласындағы инновациялық процестердің дамуын талдау;
Жеңіл өнеркәсіп саласындағы бәсеке қабілеттілігін жоғарлату механизмін зерттеу;
Қазақстан Республикасында өнеркәсіп өндірісін дамыту жолдары мен бағыттарын зерттеу.

Алға қойған міндеттерді шешу үшін Қазақстан Республикасы бойынша қажетті теоретикалық мәліметтер мен статистикалық мәліметтер жүйеге келтіріліп, жетекші экономисттердің теориялары мен ғылыми көзқарастары зерттелді.

Ғылыми зерттеу объектісі. Өнеркәсіп өндірісінің (жеңіл өнеркәсібіндегі) ерекшеліктері мен өндірісітік үрдісті сипаттайтын негізгі көрсеткіштері болып табылады. Зерттеу объектісіне Оңтүстік Қазақстан облысының жеңіл құрылымдары алынған.

Диплом жұмысының құрылымы. Ғылыми жұмыс кіріспе бөлімнен, үш тараудан және қортынды бөлімнен тұрады. Диплом жұмыс 70 бетте жазылған, онда 10 кесте, 3 сурет бар.

Бірінші тарауда өнеркәсіп өндірісінің теориялық аспектілері, өндірістің экономикалық мазмұны және өндірістік процестің сипаты мен құрылымы, Қазақстан Республикасы өнеркәсіп өндірісінің тарихи аспектілері мен даму ерекшеліктері зерттелді.

Екінші тарауда Қазақстан Республикасының жеңіл өнеркәсібінің потенциалы және Оңтүстік Қазақстан облысындағы жеңіл өнеркәсіп өндірісінің даму ерекшеліктері, жеңіл өнеркәсіп саласындағы инновациялық процестердің даму қарқындағы мен ерекшеліктері қарастырылды.

Үшінші тарауда жеңіл өнеркәсіп саласындағы бәсеке қабілеттілігін жоғарлату механизмінің ерекшеліктері мен Қазақстан Республикасындағы өнеркәсіп өндірісін дамыту жолдары мен бағыттары қарастырылды.

Қорытынды бөлімде зерттелген тақырып пен пайдалылығын бағалау бойынша негізгі қортынды жасалған.

І ТАРАУ. ӨНЕРКӘСІП ӨНДІРІСІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1. 1. Өндірістің экономикалық мазмұны және өндірістік процестің сипаты мен құрылымы

Күнделікті өмірде "экономика" және "өндіріс" - ұқсас ұғымдар. Бірақ экономикалық теорияда олар әртүрлі мазмұнға ие. Өндіріс бұл экономиканың тек бір бөлігі ғана. Экономика әрқашан өндірістен тұрады, бірақ өндіріс әрқашан экономика бола бермейді, демек, экономика ұғымының көлемі өндіріс ұғымынан әлдеқайда ауқымды.

Экономика өзінің құрылымы бойынша қоғам өмірінің болашақ ерекше сферасы бола отырып, әлеуметтік сипатқа ие. Ал өндіріс тек ғана технологиямен байланыстырылуы мүмкін. Өйткені оның қалыптасуы үшін әлеуметтік байланыстар міндетті емес (мысалы, Робинзонның шаруашылығын өндіріс ретінде сипаттауға болады, бірақ ол экономика болып табылмайды) .

Экономикаға синоним адамдардың біріккен іс-әрекеті формасында жүзеге асырылатын "қоғамдық өндіріс" категориясы бола алады. Шындығында біріккен өндірістік қызмет туындаған кезде экономикалық қатынастардың барлық буыны пайда болады: егер бірігіп өндірген болсақ, онда сол өндірген өнімді қалай бөлуге, айырбастауға, тұтынуға болады? Біріккен шаруашылық іс-әрекетте өндіріс әрқашан экономикаға ұласады. Өйткені өндірістің қатысушыларына тұрақты түрде қандай жағдайларда олар өндіреді (яғни өндіріс жағдайы кімге тиесілі болады), өндірілген өнім қандай принципке сай бөлінеді, өнімнің жеке үлесі мен айырбастау принциптері қандай, тұтыну формалары қалай болмақ деген мәселелерді шешу қажет. Міне, сондықтан да саяси экономиялық теорияда "өндіріс" түсінігі екі жақты тұжырымға ие: біріншіден, ол экономиканың фазалық сипаттамасында ерекше, дербес және басты фаза, екіншіден, ол қоғамдық болып табылады, бұл жағдайда "бөлу", "айырбас" және "тұтыну" өндіріс жүйесіне оның ажырамас құрамдас бөлігі ретінде енген.

Адам мен қоғамның өмірінің негізінде өндірістің шаруашылық қызметі жатыр. Өндіріс - бұл адамдардың табиғаттың заттарына ықпал жасай отырып, материалды және рухани игіліктерді өндіру процесі. Игіліктер деп адамдардың мақсаты мен талабына жауап беретін, олардың кажеттіліктерін қанағаттандыратын заттарды айтамыз. Оларды екі топқа бөлуге болады: табиғи заттар (жер, орман, өзен, көлдер т. б. ) және экономикалық игіліктер- адамдардың саналы өндірістік қызмет нәтижелері. Өндіріс үш элементтің өзара әрекеттесуі арқасында жүзеге асады: адам еңбегі, еңбек заттары және еңбек құралдары. Оларды еңбек процесінің қарапайым мезеттері деп атау қабылданған.

Еңбек - бұл адамдардың материалды және рухани игілік пен қызметті құру бойынша мақсатқа сай қызметі. Еңбек заттары дайын өнім жасаудағы адамның еңбегі мен ықпалы. Еңбек құралдары адамның еңбек заттарына ықпал жасайтын құралдары. Қандайда бір тауар құруға қажетті еңбек заттары мен құралдары өндіріс құраддарын белгілейді.

Игіліктер өндірісі: 1-ден, адам мен табиғатың қарым-қатынасы; 2-ден адамның шаруашылық қызмет процесінде өзара әрекеттерін көрсетеді. Өзара байланыстың 1-ші түрін өндіргіш күштер деп атайды; 2-шісін экономикалық қатынастар деп ^; атайды.

Өндіргіш күштер бұл қоғамдық өндірістің өзара әрекетіндегі жеке (жұмыс күш) және заттай (өндірістің құралдары) факторлар.

ҒТР өндіріс факторларын жаңғыртады. Осылайша өндіріс құралдары информатикамен, электронды есептеуіш және компьютерлік -техникамен байытылады. Еңбек жағынан да сапалы өзгерістер болады. Оның ғылыми ұйымдастырылуы пайда бола бастайды, жұмысшылардың квалификациялық және парасатты деңгейі көтеріледі, адамның кәсіпкерлік қабілеттілігінің ролі мен мәнділігі артады.

Экономикалық қатынастар бұл материалды және рухани игіліктер мен қызметтерді тұтыну және айырбастауда, орналастыруда, өндіріс процесінде пайда болған адамдар арасындағы қатынас. Экономикалық қатынастардың сипаты өндіріс құралдарына меншіктік формасымен анықталынады. Олар өздеріне 1-ден, тек өндіріс саласында тартылатын өндірістік қатынастарды және 2-ден, өндірістік емес саладағы қатынастарды қосады. Экономикалық қатынастар құбылыс бойынша ұйымдастыру -экономикалық және әлеуметтік болып екіге бөлінеді.

Ұйымдастыру-экономикалық қатынастар өндірілген өнім өндірісінің, бөлінуі мен айырбасталуының қалай ұйымдастырылғанына қарай қалыптасады. Еңбекті бөлу, еңбек кооперациясы өндірістің шоғырлануы және оның орталықтандырылуы және тағы басқа ұйымдастыру формалары болып табылады. Бұл қатынастардың құрылуымен дамуын тарихта үш этапқа бөлуге болады:.

1) Еңбектің қарапайым кооперациясы;

2) . Мануфактура;

3) . Машиналық өндіріс;

Еңбек кооперациясы бір адамның басқаруымен біркелкі жүмыс орындайтын бірнеше адамдардың бірігуі. Бұл бір адамның міндеттерді шешу үшін және мұнымен экономикалық тиімділікті қамтамасыз ету үшін күшінің жетіспеуінен біріктіруге мүмкіндік берді.

Мануфактура бұл да еңбек кооперациясы, бірақ айырмашылығы өнімділікті едәуір арттыратын еңбекті бөлу қатысады.

Машиналық өндіріс еңбектің өтімділігімен өндірістің тиімділігінің өсуіндегі келесі нақты қадам болып табылады. Ол өндірістің техникасы мен технологиясын түбегейлі өзгертті және өндірістің жаңа техникалық қабілеттілігіне өтуді шарттады.

Әлеуметтік-экономикалық қатынастар өндіріс құралдарына меншіктің формасымен анықталатын өндіріс шарттары бойынша адамдар арасында қалыптасады. Тұтыну, айырбастау, бөлу және өндірістік қатынастардың әлеуметтік-экономикалық мазмүны меншікті формадан тәуелді болады. Бұл қатынастардың дамуы әр уақытта меншіктенушінің қызығушылығында жүзеге асады.

Қоғамдық өнім адамдардың жыл бойғы қызметтерінің нәтижесі болып табылады. Өз айналымында ол төрт сатыдан өтеді: өндіріс, бөлу, айырбас және тұтыну.

Өндіріс қоғамдық өнімді өндірудің бастапқы сатысы, осыдан қозғалыс басталады. Ол қоғамның өмір сүруі және дамуы үшін қажетті материалдық өнім өндіру процесі. Адамзат қоғамы дамуының барлық сатыларында да өндіріс басты орын алады. Ол жөнінде әр түрлі экономистердің айқындамалары бар. Бір экономистердің ойы бойынша өндіріс қоғам өмірінде жетекші, шешуші роль атқарады. Өйткені тек өндіргенді бөлуге, айырбастауға және тұтынуға болады. Басқалардың ойы бойынша айырбас пен бөлу қоғамда шешуші роль атқарады. Өйткені айырбас жүрген кезде экономика пайда болады. Олар өздерінің шешімдері мен Батыс зерттемелерін қолдайды. Себебі ол жерде айырбас пен бөлу бастапқы саты болып табылады.

Бөлу өндірілген өнімде адамның әрбір анықталған үлесін білдіреді.

Айырбас бұл бір тауарлар келесі тауарларға айырбасталатын процесс. Бір шынжырдың бойы сияқты бөлу мен айырбас өндіріспен байланысқан. Айырбас пен бөлу өндіріс пен тұтыну арасындағы байланысты қамтамасыз етеді.

Тұтыну өз алдына адамдардың қажеттілігін қанағаттандыру үшін құрылған игіліктерді қолдануды көрсетеді. Өнімді қолданудағы нәтиже қорытындысы тұтыну болып табылады.

Тұтыну өндірістік және өндірістік емес болуы мүмкін. Өндірістік түтыну өндіріс процессінде өндіріс құралдары мен жұмыс күшін қолдануды білдіреді. Өндірістік емес тұтыну қоғамдық және жеке түрінде көрініс табады. Жеке тұтыну бұл адамдардың қажеттіліктерін тамақпен, білім берумен, киіммен, демалыс орындарымен және т. б. өнімдермен қанағаттандыру.

Қоғамдық тұтыну қоғамның қажеттіліктерін ғылыммен, біліммен, мәдениетпен басқару және т. б. қажеттіліктермен қанағаттандыру.

Адам тұтынған кезде, ол өнім сапасын жоғалтады, яғни оларды қайтадан өндіру қажет.

Үдайы өндіріс бұл өндіріс процесінің қайталануы. ¥дайы өндіріс жәй және үлғаймалы ұдайы өндіріс болып екіге бөлінеді. Жәй ұдайы өндіріс - өндіріс процесінің алдыңғы масштабындағыдай қайталануы. Ұлғаймалы ұдайы өндіріс - барлық ұлғайтылған мөлшерде жаңартылу түсінігін береді.

Қоғамдық өнім қозғалысының барлық төрт сатысы бір-бірімен тығыз байланысқан және қоғамдық өндірісті құрайды.

Тиімділік қоғамдық өндірістің қалыптасуының басты көрсеткіші болып табылады. Ол өндіріс шығындарының нәтижелік қатынасымен анықталады.

Кез-келген өнімнің өндіріс процесі қажетті еңбек құралдарының көмегімен еңбек заттарына жанды еңбектің әсері болып табылады.

Негізгі өндірістің өнімі - өткізу мақсатымен (мысалы: сағат шығару зауыттарының сағаттары) шығарылады, ал көмекші өндіріс өнімі - кәсіпорындардың жеке қажеттіліктері үшін негізгі өндіріс өнімдерін дайындау барысында пайдаланылады (мысалы: өнімді дайындау үшін қажетті арнайы аспаптар) .

Дайын өнімді өндіру үшін қажетті, бірақ берілген кәсіпорын дайындап шығармайтын, яғни басқа кәсіпорындардан алынатын өнімдер сатып алынатын өнімдер деп аталады. Сатып алынатын жартылай фабрикаттар, яғни өнімдер екіге бөлінеді:

-кәсіпорында өңдеуді әрі қарай талап ететін;

-берілген кәсіпорында өңдеусіз бірден дайын өнімді құрау үшін пайдаланылатын фабрикаттар.

Өз өндірісінің жартылай фабрикаттарына берілген кәсіпорындағы цехтардың бірінде өңдеуі аяқталған, бірақ басқа цехтардан өңдеуді талап ететін өнімдер жатады.

Жай өндірістік процестерде шикізат немесе материалдардың бір түрінен реттік өңделуі негізінде алынатын дайын өнімдерді дайындама бөлшектер деп атайды.

Күрделі процестерде бірнеше жай процестердің қатарласып үйлесуі жүзеге асырылады, нәтижесінде көп бөлшекті өнім дайындалады (мысалы: станок, телевизор, т. б. ) .

Өнім өндірісінің технологиялық процесі бірнеше бөлшектік процестерден құралады. Олар технологиялық операцияларға бөлінеді.

Технологиялық операция -бұл бір жұмыс орнында бір немесе бірнеше жұмыскерлермен белгілі бір еңбек заттарына орындалатын өндірістік процестің бір бөлігі.

Технологиялық операция материалдық ресурстарды нормалау, еңбек шығындары мен еңбек ақыны жоспарлау, есептеу және бақылау объектісі болып табылады.

Жұмыс орны - бұл жұмысшы белгілі бір өндірістік операцияны жүзеге асыратын өндірістік алаңның бір бөлігі. Ол операцияны орындау үшін қажетті жабдықпен, қондырғылармен жабдықталған. Жұмыс орындарын ұйымдастыру деңгейінен, олардың негізделген саны мен мамандануын анықтау деңгейінен кәсіпорын жұмысының соңғы нәтижелері тікелей байланысты. Еңбек құралдарымен жарақталу деңгейі бойынша технологиялық операциялар төмендегідей бөлінеді:

1. Қолдай операциялар - машинаның көмегінсіз қол аспаптарының көмегімен орындалатын операциялар.

2. Машина-қолдай операциялар - бұл жұмысшылардың тікелей қатысуымен және машиналардың көмегімен орындалатын операциялар.

3. Машиналық операциялар- бұл операциялар машинаның көмегімен орындалады және жұмысшы мұнда шектеулі функцияларды орындайды. Мысалы: жұмысшының өңдеу алдында бөлшекті бекіту және оны өңдеуден соң босатып алу операциясы.

4. Автоматтандырылған операциялар- бұл автоматты түрде жұмысшылардың қатысуынсыз орындалатын операциялар.

5. Аппараттық операциялар- бұл операциялар арнайы аппараттарда орындалады және мұнда еңбек заттарына электрлік және басқа да энергия көздерімен әсер ету арқылы жүзеге асрылады. Аппараттық және автоматтандырылған процестерде жұмысшы технологиялық процесті реттеу және бақылау функциясын жүзеге асырады. Аппараттық операцияларға химиялық және металлургиялық өнеркәсіптің көптеген процестері жатады.

Өндірістік процесс көптеген бөлшектік өндірістік процестердің сандарынан тұрады және олар өнімнің дайындалуының тағайындалуы бойынша: негізгі, көмекші және қызмет ету процесі болып бөлінеді.

Негізгі процестерге нәтижесінде еңбек заттараның формасы мен көлемі, сыртқы түрі мен ішкі құрылымы және оның құраушы бөліктерінің өзара орнадасуы өзгеретін технологиялық процестер жатады.

Негізгі процестер күрделі өндірістерде 3 кезеңнен тұрады: дайындамалық, нәтижесінде дайындамалар құралады; өңделетін, нәтижесінде дайындамалар дайын өнімге айналады және құрастырушы, нәтижесінде дайындалған өнімдер мен сатып алынатын дайын өнімдерден тізбектік немесе өнімнің жалпы құрастырылуы орындалады.

Өнімді дайындаудың технологиялық процесіне сондай-ақ табиғаттық процестер де жатады. Оларға енбек заттарына әсер етуші табиғаттың физикалық және химиялық күштері жатады. Бұл процестер әдетте ұзақ уақытты алады, сондықтан оларды жасанды процестермен алмастырады.

Көмекші немесе қосымша процестері негізгі процестердің өтуін қамтамасыз етеді. Оларға: негізгі өндіріске қажетті аспаптарды дайындаумен байланысты процестер жатады.

Қызмет ету процесі дегеніміз - бұл техникалық бақылау, транспорттық және қоймалық операциялар болып табылады.

Өндіріс тиімділігі, өнім сапасы өндірістік процесті тиімді ұйымдастыру деңгейімен анықталады.

Өндірістік процесті тиімді ұйымдастыру принциптеріне жататындар:

1. Мамандану принципі- бұл кәсіпорында және оның құрылымдық бөлімшелері арасында еңбектің бөлінуін білдіреді.

2. Қатарласу принципі - бұл белгілі бір өнімнің дайындалуымен байланысты өндірістік процестің жекелеген бөлшектерінің бір мерзімді орындалуын қарастырады.

3. Пропорционалдық принцип -бұл белгілі бір уақыт бірлігінде өзара байланысқан кәсіпорын бөлімшелерінің - жұмыс орындары, цехтар, өндірістік алаңдар, яғни учаскілердегі салыстырмалы бірдей өнімділікті білдіреді.

4. Тікелей принцип- еңбек заттарының қысқа жолын қамтамасыз етуді білдіреді, яғни шикізат, материал және жартылай фабрикаттарды өндіріске қосудан бастап дайын өнімді шығару сәтіне дейінгі қысқа жолы.

5. Үздіксіздік принципі- өнімді дайындау бойынша әрбір бөлшектік процес алдыңғы процес аяқталысымен бірден үздіксіз басталып жүріп отыруын білдіреді.

6. Ырғақтылық принципі- берілген өнім көлемін дайындау бойынша бүкіл өндірістік процес және оны құраушы бөлшектік өндірістік процестер тең уақыт кесінділерінде қатаң қайталанып отырылуы тиістігін білдіреді.

7. Жоғары жарақтану принципі- бұл принцип өндірістік процесті автоматтандыру мен механикаландыруға бағытталған, яғни бұл төменгі білікті, денсаулыққа зиян еңбекті, қолдай ауыр еңбекті жоюды білдіреді.

8. Сенімділік принципі- бұл белгілі бір уақыт кесіндісінде өндірістік процестің тоқтаусыз қызметі жүзеге асырылатын өндірістік процестің элементтерінің өзара үйлесуін білдіреді.

9. Үнемділік принципі- өндірістік процесті ұйымдастыру - еңбек, материалдық және қаржы ресурстарын үнемді пайдаланылуы, сондай- ақ жоғарғы өнім сапасын қамтамасыз етуі тиістігін білдіреді.

Аталған принциптер өзара тығыз байланыста болуы тиіс.

2. Өндірістік цикл, оның экономикалық мәні мен қысқарту жолдары және оның экономикалық функциясы. Уақыт бойынша өндірістік процестің құрылуы барысындағы маңызды міндеттердің бірі - бұл өндірістік циклдің минималды мүмкін болатын ұзақтығына жету болып табылады.

Өндірістік цикл дегеніміз - бұл өндірістік процестің басынан оның аяқталуына дейінгі уақыт аралығын айтады.

Өндірістік цикл ұзақтығын есептеудің көп мақсаттық тағайындалуы бар. Ол цехтардың өндірістік бағдарламаларын өңдеу барысында, жұмыс орындары мен жабдық жүктелуі барысында, өндірістің календарлық қозғалысын өңдеу процесінде, аяқталмаған өндіріс көлемін есептеу үшін, қажетті айналым құралдарының көлемін есептеу үшін пайдаланылады.

Жалпы өндірістік цикл құрамына жұмыс мерзімі- технологиялық операцияларды, табиғи процестерді дайындау- аяқтау жұмыстарын, бақылау және транспорттық операцияларды орындау және үзілістер уақыты кіреді.

Үзілістер цикл ұзақтығын есептеу барысында операция аралық (смена ішіндегі) және смена аралық болып бөлінеді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.