Өскемен – Қазақстан Республикасының солтүстік-шығысында орналасқан ірі өнеркәсіптік қала, аумағы 54,4 мың гектар

Пән: География
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Өскемен – Қазақстан Республикасының солтүстік-шығысында орналасқан ірі
өнеркәсіптік қала, аумағы 54,4 мың гектар. Қала таулы Алтай жотасындағы
Үлбі және Ертіс өзендерінің бойында орналасқан. Оның физикалық-географиялық
жағдайының ерекшелігі қоршаған ортаны ластайтын заттар мен өнеркәсіптік
өндірістің концентрациясын таратуға мүмкіндігі жоқ.
Облыстың экономикалық потенциалында Өскемен қаласының үлесіне барлық
өнеркәсіптік өнімнің 55 пайызы тиеді.
Қазақстанның 2030 жылға дейінгі даму Стратегиясында мемлекеттің экологиялық
саясатының негізгі мақсаты көрсетілген – қоғам мен қоршаған ортаның өзара
әрекетін гармонизациялау, сондай-ақ, экологиялық таза орта құру.
Қаладағы экологиялық жағдай әр түрлі өндірістердің техногендік
факторларының әсерінен және автокөліктердің көбеюі салдарынан нашарлап
кетті. Қала атмосферасына кәсіпорындар шығаратын химиялық ластанудың кең
спектрі әсер етуде (күкірт диоксиді, азот диоксиді, қорғасын, мырыш, хлор,
кадмий, фторлы сутегі, фенол, формальдегид, мышьяк, берилий, бенз(а)пирен
және басқалар).
Қоршаған ортаны ластаушыларға қоймалар мен үйінділер жатады. Мысалы, ҮМЗ
қоймасы, Согра және Өскемен жылу электр орталықтарының үйінділері,
металлургиялық өндірістің шлактар террикондары, қалдықтарды көмуге арналған
полигондар. Өскемен қаласы Қазақстан Республикасының Семей ядролық
ролигонындағы ядролық сынақ нәтижесінде жапа шеккен азаматтарды әлеуметтік
қорғау туралы Заңының 7 бабына сәйкес көтеріңкі радиациялық қауіп-қатер
аймағына жатады.
Өскемен қаласындағы экологиялық жағдайды қалыптастыруда ландшафты-
экологиялық жағдай маңызды әсер етеді: рельефтің биіктігі және
бөлшектенгендігі, микроклиматтық ерекшеліктер, ауа бассейні мен қала
топырағының ластануы және басқа да факторлар.
Қала құрылысын Ертіс өзенінің сол жақ жағалауына ауыстыру бірқатар
экологиялық мәселелерді шешеді.
Өскемен қаласында 3 217 ұйымдасқан және 2 484 ұйымдаспаған ауаны ластау
көздері тіркелген. Қаланың атмосфералық ауасының ластануын қадағалау 5
стационарлық орындарда жүргізіледі. Атмосфералық ауада 12 компоненттер
бақыланады: шаң, күкірт диоксиді, азот диоксиді, фенол, формальдегид,
көміртегі оксиді, хлор, мышьяктың органикалық емес қоспалары, ауыр металдар
(қорғасын, мыс, мырыш, кадмий).
Шығыс Қазақстандық гидрометеорология орталығының мәліметтері бойынша
қолайсыз метеожағдайлы күндер 2003 жылы 106 болса (29 %), 2004 жылы 99 күн
(27 %), 2005 жылы 142 күн болған (39 %).
Соңғы жылдары қала ауасына автокөліктің әсері күрт өсті. Автокөліктер саны
жылына 2 немесе 3 мыңға дейін артып отыр. Көліктерден атмосфералық ауаның
ластануынан пайда болған экологиялық мәселелер уақыт өткен сайын артуда
(олардың стационарлық зиянды заттардың шығарылуынан үлесі 50 пайызды
құрайды).
Өскемен қаласының атмосферасының химиясы бойынша берілген мәліметтер де
фторлық сутегінің – 6,2 ПДК-ға дейінгі жоғары көрсеткішін көрсетті.
Сонымен қатар, ВК ЦГМ атмосфералық ауасында басқарылмайтын қауіптіліктің 1,
2 кластағы органикалық заттары табылды. Өскемен қаласында үстіңгі және
жерасты суларының маңызды қоры бар. Қаланың аумағы арқылы Үлбі тармағы
құятын Ертіс өзені ағады.
Ертіс және Үлбі өзенінеағынды сулардың құйылуы қаланың 10 өндірістік
кәсіпорыны арқылы жүзеге асады. Статистика жыл сайынғы ағынды сулардың
қосылуының төмендеуін көрсетуде. Мемлекеттік мониторингтің мәліметтері
бойынша Ертіс өзені мен Үлбі өзеніндегі үстіңгі сулардың сапасы сапаның 3-
класы - өте ластанған деп бағаланып отыр. Жағдайды тұрақтандыру
мекемелердегі суды қорғау шараларының орындалуымен мүмкін болып отыр.
Канализациялық желілер мен канализациялық дюкерлердің қанағаттанарлық емес.
Ертіс арқылы өтетін екі канализациялық дюкерлердің жағдайы дағдарыс
үстінде.
Жерасты сулары Өскемен қаласында тұрғындарды сумен қамтамасыз етудің басты
көзі болып табылады. Олар орталықтандырылған түрде Пионерский,
Атамановский, Северо-Атамановский, Береговой, Элеваторный бекітілген
запастары бар бес ірі тоғандарынан және Октябрьский, Лесозаводской,
Аблакетский, Ахмировский, Үшінші шағын аудан бекітілмеген запастары бар бес
ірі тоғандардан алынады.
Әсіресе, қаланың Үлбі сыртындағы бөлігіндегі жерасты суларының жағдайы
жақсы емес. Олардың Солтүстік өндірістік алаңындағы ластану деңгейі жоғары.

Өскемен қаласында жыл сайын 100 мың т.-ға дейін қатты тұрмыстық қалдықтар
және 1 млн. т.-дан астам өндірістік қалдықтар пайда болады. ҚТҚ-ды көму
үшін полигон 1957 жылдан бастап пайдаланылады, пайдалану мерзімі өтіп
кеткен, полигон жағдайы экологиялық және санитарлық талаптарға жауап
бермейді. Қалада қауіптіліктің 4, 5 класындағы өндірістік қалдықтарды көму
үшін полигон бар, сонымен қатар, бес алтын үйінділерін, екі қойма сақтау
орны, үш шламжинақтаушы, металлургиялық өндірістің қалдықтарының
террикондарын сияқты өндірістік қалдықтарды сақтау мен көму үшін
ведомстволық полигондар орналасқан. Жерасты суларының ластануы қалдық
жинақтаушыларының әсерімен болады. Солтүстік өндіріс торабынан ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.