Ұрпақ жалғастығы
Адам ұрпағымен мың жасайды - дейді халқымыз. Ұрпақ жалғастығымен адамзат
баласы мың емес, миллиондаған жылдар жасап келеді. Жақсылыққа бастайтын
жарык жүлдыз-оқу. Надан жүрттың күні -қараң, келешегі тұман ,-деп
М.Дулатов айткандай, егеменді еліміздің тірегі-білімді ұрпақ. Сусыз,
кұрғақ, таса көлеңке жерге дән ексең өнбейтіні сияқты, жас ұрпақтарымызды
тәрбиелемесек өспейді, өнбейді. Қазіргі мектеп мүғалімдерінің алдында
тұрған басты міндет- окушылардың шығармашылық білім дағдыларын
калыптастыру. Міне, өз ұрпағының өнегелі, өнерлі, еңбексүйгіш, абзал азамат
болып өсуі үшін халық педагогикасының негізгі мақсатын шығармашылыкпен оқу-
тәрбие үрдісіне тиімді пайдалану әрбір ұстаздың міндеті болып табылады.
Елімізде ғылыми жаңа технологияның қарқынды дамуымен қатар, технологияның
үздіксіз өзгерістеріне бейімделе алатын жаңа заманның жаңа тұлғасын
қалыптастырудың кезі жеткен сияқты.
Ертедегі данышпан ойшылдарымыз айтқан: Тегінде, адам баласы адам
баласынан ақыл, білім, ар, мінез деген қастиеттерімен озады - деген
пікіріне сәйкес, қазіргі таңда жаңа заман ағымына сай, өзіндік жаңа білім
саласында түрлі дамыту істерінің дамып келе жатқанын ерекше атап көрсетуге
болады.
Дегенмен де оқу – тәрбие үрдісінде жаңа педагогикалық технологияларды
ендірудің алғашқы шарттарының бірі – білім берушінің инновациялық іс -
әрекетін қалыптастыру. Жаңа педагогикалық технологияларды меңгерген әрбір
оқытушы өз сабағында жақсы нәтижені көре алады.
Ертеңіне лайық ұрпақ тәрбиелеген елдің келешегі жоқ десек, сол ұрпақты
тәрбиелеудегі ұстаз еңбегі – ұлы еңбек. Осыған байланысты шығармашылық
ізденіс әр ұстаздың алдында тұрған үлкен міндет. Ұстаздың сабақ берудегі
басты мақсаты – баланы бастауыш сыныптардан бастап, шығармашылық ойларға,
қызығушылыққа тәрбиелеу. Бастауыш мектепте Оқушылар шығармашылық
тапсырмаларды керек етеді. Шығармашылық тапсырмалар оқушының оқу
белсенділігін, ойлау қабілетін дамытады, сөйлеу әрекетін, танымын
күшейтеді. Шығармашылық дегеніміз – адамның өміршындығында, өзін - өзі
тануға, көмектесіп, қабілетін ояту, жаңа рухани күш беру білімнің ең
маңызды мақсаты болып табылады.
Кез-келген білім барысының назарында, мұғалім білімге жетелейтін оқушы
тұр. Егерде оқушы керек деген ынтадан маған қызық, менің білгім келеді
деген ынтаға келсе, онда бұл жолдың қуанарлықтай және жемісті болғаны.
Бұл міндетті шешу барысында техналогияларды қолдануға себеп болар еді
Қазіргі кезеңдегі психологиялық, педагогикалық әдебиеттер ғылыми –
техналогиялық процестің жетістіктері мен білім беру саласында технология
деген ұғым жиі кездеседі. Бұл бағыт ХХ ғасырдың 60-шы жылдары АҚШ және
Англияда пайда болды және қазіргі уақытта практика жүзінде барлық дүние
жүзі елдерінде тарады.
Технология ұғымы грек тілінен енген екі сөзден тұрады: техне-
өнер, шеберлік және логос-білім, оқу, ғылым деген мағыналарды білдіреді.
Сондықтан технология терминін шеберлік туралы ғылым деп аударуға
болады. Бұған пәндік саланы сипаттайтын терминді қосамыз да кез-келген
нақты технологияның мәнін айқындаймыз. [1]
Ал, педагогикалық технология дегеніміз не? Бұл сұраққа нақты жауап
беру үшін педагогикалық технологияға бірлігне бірнеше анықтамаларды
қарастырып көрелік.
Технология дегеніміз-бұл белгілі бір процестерді жүзеге асыру
әдісітемесі жайындағы білімнің жиынтығы.
Технология дегеніміз-оқу процесін жандандыру мақсатында
ұйымдастырылған, белгілі бір мақсатта жұмылдырылған, алдын-ала
ойластырылған ықпал мен әсер.
Технология дегеніміз-оқу процесін ойдағыдай жүзеге асырудың мазмұнды
техникасы.
Технология дегеніміз білім алудың жоспарланған нәтижеге жету
процесінің сипаттамасы.
Технология дегеніміз-тәжірибе жүзінде орындалатын белгілі бір
педагогикалық жүйесінің жобасы. [2]
ЮНЕСКО-ның бір құжатында педагогикалық технологияға мынадай анықтама
берліген. Педагогикалық технология дегеніміз-бүкіл оқу процесін бағалаудың
жүйелі әдісі және білімді адамның және технологиялық ресурстарды ескере
отырып игеру және білім берудің ең тиімді әдістеріне жету мақсатындағы
оқытудың өзара ынтымақтастығы.
Сонымен педагогикалық технология дегеніміз-ұстаздың кәсіби қызметін
жан-жақты қамтамасыз ететін және жоспардағы басты міндетті орындаудың басты
кепілі бола алатын, технологияның іс-шаралар жиынтығы. [3]
Қазіргі білім беру саласындағы оқытудың жаңа технологияларын
меңгермейінше сауатты жан-жақты маман болуы мүмкін емес.
Жаңа технологияны меңгеру мұғалімнің интеллектуалдық, кәсіптік,
адамгершілік, рухани, адамзаттық және де басқа көптеген адами келбетінің
қалыптасуына игі әсерін тигізеді. Өзін-өзі дамытып, оқу-тәрбие үрдісін
тиімді ұйымдастыруына көмектеседі. Оқыту технологиясы мектепте оқу үрдісін
қажетті әдіс, тәсіл, амал, дидактикалық талап секілді технологиялық-
педагогикалық іс-әрекеттердің жүйелі кешені ретінде пайдаланылады. Бір
технологияның өзі әр түрлі мұғалімдердің шеберлігіне байланысты әрқилы
жүзеге асырылуы мүмкін. Былайша айтқанда, педагогикалық технология оқу-
тәрбие үрдісінің шығармашылықпен терең ойластырылған көптеген себептерге
байланысты білім берудің тиімділігін қамтамасыз ететін жанды құрамдас
бөлігі. Қазіргі кезде білім берудің даму бағыты мен тенденцияларын қамтитын
50-ден астам педагогикалық технология қолданылып жүргендігі мәлім. [4]
Оқыту технологиясын жетілдірудің психологиялық-педагогикалық
бағыттағы негізгі оқушының білім жетістіктерін жақсартуға ықпал етеді.
Мектептің бастауыш сатысында кеңінен қолданылып жүрген оқытудың
қазіргі технологиялары: дидактикалық бірліктерді ірілендіру технологиясы
(П.М.Эрдинев) бір мезгілде тура және кері адамдар мен операцияларды
меңгеруге көмектеседі және ірілендіру технологиясы қағидасына сүйеніп
құрастырылған жаттығулар жиынтығы білімді саналы да берік меңгеруге
көмектеседі, математиканы оқытудың оқу үрдісін мақсатты, жобалап құруға
болады.
Республикадағы ауыл мектептерінің оқу-тәрбие үрдісінде деңгейлеп
оқыту технологиясы (Қараев Ж.А.) жүйелік негізде оқыту технологиясы (Ғалиев
Г.Г.) шоғырландырып-қарқынды оқыту технологисы (Әбдіғалиев Қ.А. Нұрахметов
Н.Н:) блоктық-модульдық технологиясы (Жанпейісова Н) қолдау табуда.
Қазіргі нарықтық экономинаның сұраныстарын қанағаттандыруға және
экономикалық өндіріс салаларының дамуына сай жастарды компонентті тұлға
ретінде қалыптастыру үшін мұғалімдер оқытудың қазіргі технологияларын
пайдаланып, оны одан әрі заман талабына сай жетілдіруі қажет. Осылай
оқушылардың білім жетістіктерінің деңгейін көтеруге болады.
Ой-тұжырымдары төмендегіше сипатталады:
-есте сақтауға негізделген оқып білім алудан, бұрынғы меңгергендерді
пайдалана отырып, ойды дамытатын оқуға көшу:
-білімнің статистикалық үлгісінен ақыл-ой әрекетінің динамикалық құрылым
жүйесіне көшу.
-оқытуға орташа деңгейде білім беретін бағдарламадан жекелеп, саралап оқыту
бағдарламасына өту. [5]
Кейінгі жылдары мемлекетіміздің білім беру кеңістігінде жалпылама
стандарттау процесі жүріп жатқаны белгілі. Бұл өте күрделі жауапкершілігі
зор іс. Білім беру стандартының оқу процесіндегі күнделікті жұмысын күрт
қиындатып жіберетіні хақ, өйткені осы стандартқа қол жеткізерлік және
мұғалім жұмысының жоғары сапасына кепілдік берерлік тиісті педагогикалық
технологияны таңдап білікті түрде оны оқу процесіне енгізу мақсаты туындап
отыр. Бізге белгілі көптеген оқыту технологияларының қайсысы жемісті және
ұтымды екенін орта мектеп мұғалімдеріне ешкім негіздеп, айқындап бермеді.
Оқушы білімін стандарт талабының деңгейіне жеткізу үшін орта мектептерде
дәстүрлі оқыту әдістемесі орнына педагогикалық жаңа іс-әрекеттерді анықтап,
оны теориялық және практикалық жағынан ұқыпты түрде дайындап алу қажет.
Дәстүрлі оқыту әдістемесі көбіне – көп оқу процесін ұйымдастыру және оны
жүзеге асыру жөніндегі ұсыныстар мен қағидалар жиыны болса, ал
педагогикалық технологияны принциптік маңызды екі жағдай ерекшелендіреді.
1.Технология көзделген нәтижеге жетудің кепілдігі.
2.Технология болашақ оқу процесінің жобасы.
Педагогикалық технологияның қазіргі кезеңдегі оқыту үдерісін жетілдіру
құралы.
Бүгінгі таңда республикадағы және аймақтағы экономикалық, нарықтық,
қатынастардың қалыптасу жағдайында еліміздің әлеуметтік-экономикалық дамуы
қоғам өмірінің барлық саласында, оның ішінде мектепте оқыту мазмұны мен
оқытудың қазіргі технологияларын жәтілдіру өзекті мәселелердің бірі болып
тұр.
Қазақстан Республикасының Білім туралы заңында (1999) білім беру
саласындағы мемлекеттік саясаттың ұстанымдарының бірі жеке адамды
қалыптастыруға бағытталған ролі және педагог қызметкерлер оқушылардың
мемлекеттік білім беру стандартына көзделген деңгейден төмен емес білім,
білік дағды алуын қамтамасыз етуге, олардың жеке шығармашылық
қабілеттерінің дамуы үшін жасауы қажеттігі қарастырған.
Дәстүрлі оқыту технологиясының білімді мемлекеттік стандарт
деңгейінде толық меңгеруіне кепілдік бермей отырғандығы оқушылардың білім
жетістіктерінің нәтижелерінен көрініс табуда. Осыған орай оқу-тәрбие
үрдісін жетілдірудің қазіргі технологияларын жетілдіріп, мектепте сабақ
беруде қолдану арқылы білім саласын жақсартуға болатындығына басым бағыт
берілуде. [6]
Қазіргі кезде мектептің оқу-тәрбие үрдісінде 50-ден астам
педагогикалық технологиялардың қолданылып жүргені мәлім. Бұл
технологиялардың бәрін бір сабақта қамту мүмкін емес. Сондықтан, мектептегі
әрбір пәнді оқыту технологиясын таңдап, іріктеу және оны іс-әрекеттік
тұрғыда жетілдіру арқылы оқушының білім жетістіктерін арттыруға болады.
Мұнда оқушының әрекеті-технологияны қабылдауы, ынтасы, құштарлығына көңіл
бөлінуі тиіс.
Бастауыш сатыда Математика ... жалғасы
баласы мың емес, миллиондаған жылдар жасап келеді. Жақсылыққа бастайтын
жарык жүлдыз-оқу. Надан жүрттың күні -қараң, келешегі тұман ,-деп
М.Дулатов айткандай, егеменді еліміздің тірегі-білімді ұрпақ. Сусыз,
кұрғақ, таса көлеңке жерге дән ексең өнбейтіні сияқты, жас ұрпақтарымызды
тәрбиелемесек өспейді, өнбейді. Қазіргі мектеп мүғалімдерінің алдында
тұрған басты міндет- окушылардың шығармашылық білім дағдыларын
калыптастыру. Міне, өз ұрпағының өнегелі, өнерлі, еңбексүйгіш, абзал азамат
болып өсуі үшін халық педагогикасының негізгі мақсатын шығармашылыкпен оқу-
тәрбие үрдісіне тиімді пайдалану әрбір ұстаздың міндеті болып табылады.
Елімізде ғылыми жаңа технологияның қарқынды дамуымен қатар, технологияның
үздіксіз өзгерістеріне бейімделе алатын жаңа заманның жаңа тұлғасын
қалыптастырудың кезі жеткен сияқты.
Ертедегі данышпан ойшылдарымыз айтқан: Тегінде, адам баласы адам
баласынан ақыл, білім, ар, мінез деген қастиеттерімен озады - деген
пікіріне сәйкес, қазіргі таңда жаңа заман ағымына сай, өзіндік жаңа білім
саласында түрлі дамыту істерінің дамып келе жатқанын ерекше атап көрсетуге
болады.
Дегенмен де оқу – тәрбие үрдісінде жаңа педагогикалық технологияларды
ендірудің алғашқы шарттарының бірі – білім берушінің инновациялық іс -
әрекетін қалыптастыру. Жаңа педагогикалық технологияларды меңгерген әрбір
оқытушы өз сабағында жақсы нәтижені көре алады.
Ертеңіне лайық ұрпақ тәрбиелеген елдің келешегі жоқ десек, сол ұрпақты
тәрбиелеудегі ұстаз еңбегі – ұлы еңбек. Осыған байланысты шығармашылық
ізденіс әр ұстаздың алдында тұрған үлкен міндет. Ұстаздың сабақ берудегі
басты мақсаты – баланы бастауыш сыныптардан бастап, шығармашылық ойларға,
қызығушылыққа тәрбиелеу. Бастауыш мектепте Оқушылар шығармашылық
тапсырмаларды керек етеді. Шығармашылық тапсырмалар оқушының оқу
белсенділігін, ойлау қабілетін дамытады, сөйлеу әрекетін, танымын
күшейтеді. Шығармашылық дегеніміз – адамның өміршындығында, өзін - өзі
тануға, көмектесіп, қабілетін ояту, жаңа рухани күш беру білімнің ең
маңызды мақсаты болып табылады.
Кез-келген білім барысының назарында, мұғалім білімге жетелейтін оқушы
тұр. Егерде оқушы керек деген ынтадан маған қызық, менің білгім келеді
деген ынтаға келсе, онда бұл жолдың қуанарлықтай және жемісті болғаны.
Бұл міндетті шешу барысында техналогияларды қолдануға себеп болар еді
Қазіргі кезеңдегі психологиялық, педагогикалық әдебиеттер ғылыми –
техналогиялық процестің жетістіктері мен білім беру саласында технология
деген ұғым жиі кездеседі. Бұл бағыт ХХ ғасырдың 60-шы жылдары АҚШ және
Англияда пайда болды және қазіргі уақытта практика жүзінде барлық дүние
жүзі елдерінде тарады.
Технология ұғымы грек тілінен енген екі сөзден тұрады: техне-
өнер, шеберлік және логос-білім, оқу, ғылым деген мағыналарды білдіреді.
Сондықтан технология терминін шеберлік туралы ғылым деп аударуға
болады. Бұған пәндік саланы сипаттайтын терминді қосамыз да кез-келген
нақты технологияның мәнін айқындаймыз. [1]
Ал, педагогикалық технология дегеніміз не? Бұл сұраққа нақты жауап
беру үшін педагогикалық технологияға бірлігне бірнеше анықтамаларды
қарастырып көрелік.
Технология дегеніміз-бұл белгілі бір процестерді жүзеге асыру
әдісітемесі жайындағы білімнің жиынтығы.
Технология дегеніміз-оқу процесін жандандыру мақсатында
ұйымдастырылған, белгілі бір мақсатта жұмылдырылған, алдын-ала
ойластырылған ықпал мен әсер.
Технология дегеніміз-оқу процесін ойдағыдай жүзеге асырудың мазмұнды
техникасы.
Технология дегеніміз білім алудың жоспарланған нәтижеге жету
процесінің сипаттамасы.
Технология дегеніміз-тәжірибе жүзінде орындалатын белгілі бір
педагогикалық жүйесінің жобасы. [2]
ЮНЕСКО-ның бір құжатында педагогикалық технологияға мынадай анықтама
берліген. Педагогикалық технология дегеніміз-бүкіл оқу процесін бағалаудың
жүйелі әдісі және білімді адамның және технологиялық ресурстарды ескере
отырып игеру және білім берудің ең тиімді әдістеріне жету мақсатындағы
оқытудың өзара ынтымақтастығы.
Сонымен педагогикалық технология дегеніміз-ұстаздың кәсіби қызметін
жан-жақты қамтамасыз ететін және жоспардағы басты міндетті орындаудың басты
кепілі бола алатын, технологияның іс-шаралар жиынтығы. [3]
Қазіргі білім беру саласындағы оқытудың жаңа технологияларын
меңгермейінше сауатты жан-жақты маман болуы мүмкін емес.
Жаңа технологияны меңгеру мұғалімнің интеллектуалдық, кәсіптік,
адамгершілік, рухани, адамзаттық және де басқа көптеген адами келбетінің
қалыптасуына игі әсерін тигізеді. Өзін-өзі дамытып, оқу-тәрбие үрдісін
тиімді ұйымдастыруына көмектеседі. Оқыту технологиясы мектепте оқу үрдісін
қажетті әдіс, тәсіл, амал, дидактикалық талап секілді технологиялық-
педагогикалық іс-әрекеттердің жүйелі кешені ретінде пайдаланылады. Бір
технологияның өзі әр түрлі мұғалімдердің шеберлігіне байланысты әрқилы
жүзеге асырылуы мүмкін. Былайша айтқанда, педагогикалық технология оқу-
тәрбие үрдісінің шығармашылықпен терең ойластырылған көптеген себептерге
байланысты білім берудің тиімділігін қамтамасыз ететін жанды құрамдас
бөлігі. Қазіргі кезде білім берудің даму бағыты мен тенденцияларын қамтитын
50-ден астам педагогикалық технология қолданылып жүргендігі мәлім. [4]
Оқыту технологиясын жетілдірудің психологиялық-педагогикалық
бағыттағы негізгі оқушының білім жетістіктерін жақсартуға ықпал етеді.
Мектептің бастауыш сатысында кеңінен қолданылып жүрген оқытудың
қазіргі технологиялары: дидактикалық бірліктерді ірілендіру технологиясы
(П.М.Эрдинев) бір мезгілде тура және кері адамдар мен операцияларды
меңгеруге көмектеседі және ірілендіру технологиясы қағидасына сүйеніп
құрастырылған жаттығулар жиынтығы білімді саналы да берік меңгеруге
көмектеседі, математиканы оқытудың оқу үрдісін мақсатты, жобалап құруға
болады.
Республикадағы ауыл мектептерінің оқу-тәрбие үрдісінде деңгейлеп
оқыту технологиясы (Қараев Ж.А.) жүйелік негізде оқыту технологиясы (Ғалиев
Г.Г.) шоғырландырып-қарқынды оқыту технологисы (Әбдіғалиев Қ.А. Нұрахметов
Н.Н:) блоктық-модульдық технологиясы (Жанпейісова Н) қолдау табуда.
Қазіргі нарықтық экономинаның сұраныстарын қанағаттандыруға және
экономикалық өндіріс салаларының дамуына сай жастарды компонентті тұлға
ретінде қалыптастыру үшін мұғалімдер оқытудың қазіргі технологияларын
пайдаланып, оны одан әрі заман талабына сай жетілдіруі қажет. Осылай
оқушылардың білім жетістіктерінің деңгейін көтеруге болады.
Ой-тұжырымдары төмендегіше сипатталады:
-есте сақтауға негізделген оқып білім алудан, бұрынғы меңгергендерді
пайдалана отырып, ойды дамытатын оқуға көшу:
-білімнің статистикалық үлгісінен ақыл-ой әрекетінің динамикалық құрылым
жүйесіне көшу.
-оқытуға орташа деңгейде білім беретін бағдарламадан жекелеп, саралап оқыту
бағдарламасына өту. [5]
Кейінгі жылдары мемлекетіміздің білім беру кеңістігінде жалпылама
стандарттау процесі жүріп жатқаны белгілі. Бұл өте күрделі жауапкершілігі
зор іс. Білім беру стандартының оқу процесіндегі күнделікті жұмысын күрт
қиындатып жіберетіні хақ, өйткені осы стандартқа қол жеткізерлік және
мұғалім жұмысының жоғары сапасына кепілдік берерлік тиісті педагогикалық
технологияны таңдап білікті түрде оны оқу процесіне енгізу мақсаты туындап
отыр. Бізге белгілі көптеген оқыту технологияларының қайсысы жемісті және
ұтымды екенін орта мектеп мұғалімдеріне ешкім негіздеп, айқындап бермеді.
Оқушы білімін стандарт талабының деңгейіне жеткізу үшін орта мектептерде
дәстүрлі оқыту әдістемесі орнына педагогикалық жаңа іс-әрекеттерді анықтап,
оны теориялық және практикалық жағынан ұқыпты түрде дайындап алу қажет.
Дәстүрлі оқыту әдістемесі көбіне – көп оқу процесін ұйымдастыру және оны
жүзеге асыру жөніндегі ұсыныстар мен қағидалар жиыны болса, ал
педагогикалық технологияны принциптік маңызды екі жағдай ерекшелендіреді.
1.Технология көзделген нәтижеге жетудің кепілдігі.
2.Технология болашақ оқу процесінің жобасы.
Педагогикалық технологияның қазіргі кезеңдегі оқыту үдерісін жетілдіру
құралы.
Бүгінгі таңда республикадағы және аймақтағы экономикалық, нарықтық,
қатынастардың қалыптасу жағдайында еліміздің әлеуметтік-экономикалық дамуы
қоғам өмірінің барлық саласында, оның ішінде мектепте оқыту мазмұны мен
оқытудың қазіргі технологияларын жәтілдіру өзекті мәселелердің бірі болып
тұр.
Қазақстан Республикасының Білім туралы заңында (1999) білім беру
саласындағы мемлекеттік саясаттың ұстанымдарының бірі жеке адамды
қалыптастыруға бағытталған ролі және педагог қызметкерлер оқушылардың
мемлекеттік білім беру стандартына көзделген деңгейден төмен емес білім,
білік дағды алуын қамтамасыз етуге, олардың жеке шығармашылық
қабілеттерінің дамуы үшін жасауы қажеттігі қарастырған.
Дәстүрлі оқыту технологиясының білімді мемлекеттік стандарт
деңгейінде толық меңгеруіне кепілдік бермей отырғандығы оқушылардың білім
жетістіктерінің нәтижелерінен көрініс табуда. Осыған орай оқу-тәрбие
үрдісін жетілдірудің қазіргі технологияларын жетілдіріп, мектепте сабақ
беруде қолдану арқылы білім саласын жақсартуға болатындығына басым бағыт
берілуде. [6]
Қазіргі кезде мектептің оқу-тәрбие үрдісінде 50-ден астам
педагогикалық технологиялардың қолданылып жүргені мәлім. Бұл
технологиялардың бәрін бір сабақта қамту мүмкін емес. Сондықтан, мектептегі
әрбір пәнді оқыту технологиясын таңдап, іріктеу және оны іс-әрекеттік
тұрғыда жетілдіру арқылы оқушының білім жетістіктерін арттыруға болады.
Мұнда оқушының әрекеті-технологияны қабылдауы, ынтасы, құштарлығына көңіл
бөлінуі тиіс.
Бастауыш сатыда Математика ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz